ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ Αθανάσιος Νταραβάνογλου Διπλωματική Εργασία υποβληθείσα στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πειραιώς ως μέρους των απαιτήσεων για την απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στην Οικονομική και Επιχειρησιακή Στρατηγική Πειραιάς, Οκτώβριος 2016
UNIVERSITY OF PIRAEUS DEPARTMENT OF ECONOMICS MASTER PROGRAM IN ECONOMIC AND BUSINESS STRATEGY Foreign Direct Investment in European Countries Athanasios Ntaravanoglou Master Thesis submitted to the Department of Economics of the University of Piraeus in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts in Economic and Business Strategy Piraeus, October 2016
Ευχαριστίες Θα ήθελα να εκφράσω την ειλικρινή εκτίμηση και ευγνωμοσύνη μου στον επιβλέποντα καθηγητή μου, κ. Σωτήρη Καρκαλάκο, για την ακαδημαϊκή καθοδήγηση και ενθουσιώδη ενθάρρυνση του καθ όλη τη διαδικασία εκπόνησης της παρούσας διατριβής. Το επιστημονικό έργο και η ευρύτητα των ερευνητικών ενδιαφερόντων του αποτελούν πηγή έμπνευσης για εμένα. Τέλος, ευχαριστώ την οικογένειά μου για την ατελείωτη υποστήριξη και ενθάρρυνση.
Περίληψη Στην παρούσα μελέτη θα εξετασθεί το θέμα των άμεσων ξένων επενδύσεων και θα αναλυθούν διάφοροι παράγοντες με κυριότερο την φορολογία που τείνουν να τις επηρεάσουν. Αρχικά, θα γίνει μία ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με τον ρόλο της φορολογίας στις άμεσες ξένες επενδύσεις, το αν τις επηρεάζει τελικά και τον βαθμό επηρεασμού ανάλογα και με την εκάστοτε περίπτωση. Στη συνέχεια θα γίνει μία ανάλυση των παραγόντων και των μεταβλητών που θα συμπεριλάβουμε στην έρευνα όπως επίσης και κατάλληλη παρουσίαση τους με πίνακες και θα ακολουθήσει η επεξεργασία των δεδομένων με την βοήθεια στατιστικών εργαλείων που θα μας δώσει αριθμητικά αποτελέσματα. Τέλος, θα ακολουθήσει ο σχολιασμός και η παρουσίαση των αποτελεσμάτων, καθώς και τα συμπεράσματα που προέκυψαν.
Abstract In this study we will consider the issue of FDI and analyze several factors most notably the taxation tend to affect them. Initially, there will be a review of the literature to draw useful conclusions on the role of taxation on foreign direct investment, although the final effect and the degree of influence depending on the individual case. Then there will be an analysis of the factors and variables that will include research as well as their appropriate presentation with tables and follow the processing of data by means of statistical tools that will give our numerical results. Finally, follow the commentary and presentation of results, and the conclusions drawn.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ... 18 2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ...18 2.2. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ... 20 2.2.1. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ FDI (ΑΜΕΣΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ)... 20 2.2.2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΩΝ ΑΞΕ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ.30 2.3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ... 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ... 62 4.1. ΕΜΠΕΙΡΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ... 69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ... 72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 84 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.89
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΟΙ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΘΥΓΑΤΡΙΚΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟ 1999 ΣΕ $ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ ΤΙΜΗ, ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΤΙΜΗ, ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ, ΤΥΠΙΚΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΣΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 4: ΠΑΤΕΝΤΕΣ ΗΠΑ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΧΗΜΑΤΑ 1-24: ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑ ΧΩΡΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ: ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑ (OLS) ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΧΗΜΑΤΑ 1-7: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑ ΧΩΡΑ ΜΕΛΕΤΗΣ