4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ
Βασική προϋπόθεση γιά νά μιλήσει κανείς γιά τόν Θεόν μας εἶναι ἡ σαφής διάκριση μεταξύ τῶν ὅρων : οὐσίας ἤ φύσεως καί ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι, ὁ Θεός μας εἶναι ἀπρόσιτος στήν οὐσία Σου καί μεθεκτός στίς ἄκτιστες ἐνέργειές Σου.
Ἡ οὐσία ἤ φύση τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄκτιστη, ἀπρόσιτη καί γνωστή μόνο στό Θεό. «Ὁ μόμος ἔχωμ ἀθαμασίαμ, φῶς οἰκῶμ ἀπρόσιτομ, ὅμ εἶδεμ οὐδείς ἀμθρώπωμ οὐδέ ἰδεῖμ δύμαται.» (Α Τιμ. 6,16), «Τά τοῦ Θεοῦ οὐδείς οἶδεμ, εἰ μή τό Πμεῦμα τοῦ Θεοῦ.» (Α Κορινθ. 2,11), «Ἄπειρομ τό θεῖομ καί ἀκατάληπτομ καί τοῦτο μόμομ αὐτοῦ καταληπτόμ ἡ ἀπειρία καί ἡ ἀκαταληψία» (Δαμασκηνός).
Οἱ ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄκτιστες θεϊκές δυνάμεις, πού ἐκδηλώνονται στίς σχέσεις τοῦ Θεοῦ μέ τόν κόσμο καί διαχέονται μέσα στή δημιουργία.
Ὅλα τά ὄντα μετέχουν στήν οὐσιοποιό ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ τά λογικά ὄντα (ἄγγελοι-ἄνθρωποι) μετέχουν καί στήν λογοποιό ἐνέργειά Σου.
Ἔτσι, διά τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ γνωρίζομε τόν Θεόν ἀπό τήν : α. Υυσική ἀποκάλυψη. «Ἐκ γάρ μεγέθους καί καλλονῆς κτισμάτων ἀναλόγως ὁ γενεσιουργός αὐτῶν θεωρεῖται.» (Σοφία Σολομῶντος). β. Ὑπερφυσική ἀποκάλυψη, δήλ. ἀπό τήν Ἁγία Γραφή (Παλαιά Καινή Διαθήκη)
Γνωρίζομε δέ ἀπό τόν Θεόν μόνον τόσα ὅσα δυνάμεθα νά καταλάβουμε καί νά ἀντέξουμε (καταφατική θεόλογία).
Ὁ Θεός μας εἶναι: «Μονάς ἐν Σριάδι καί Σριάς ἐν Μονάδι». Ἕνας (ὡς πρός τή φύση ἤ οὐσία Σου) καί Σριαδικός (ὡς πρός τίς ὑποστάσεις Σου).
Ἡ οὐσία ἤ φύση τοῦ Θεοῦ μας εἶναι Μία καί ἑνιαία καί ἀδιαίρετη καί ἄναρχη καί αἰώνια καί ἄκτιστη καί ἀκατάληπτη (ἀποφατική θεολογία).
Σό Πρόσωπο τοῦ Θεοῦ Πατρός εἶναι αὐτό, Πού δίνει ὑπόσταση στό Εἶναι Σου καί ἔτσι: γεννᾶ τόν Τἱόν καί ἐκπορεύει τό Ἅγιο Πνεῦμα.
Σό κάθε Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Σριάδος εἶναι φορέας ὅλης τῆς θείας οὐσίας καί συγχρόνως εἶναι ὅλος ὁ Θεός (δήλ. Θεός ὁ Πατήρ, Θεός ὁ Τἱός, Θεός καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο)<
<γι' αὐτό οἱ σχέσεις Σους εἶναι σχέσεις οὐσιαστικῆς ἀγάπης («ὁ Θεός ἀγάπη ἐστίν») καί «ὁμοουσιότητος», πού ἐκφράζεται μέ τόν πατερικό ὅρο: ἀλληλοπεριχώρηση.
Ἄν θέλαμε νά παραστήσουμε σέ σχῆμα τήν πίστη στόν Σριαδικό Θεό μας θά ἔχουμε τό ἑξῆς: Ὁ Πατήρ Γεννᾶ Ἐκπορεύει τόν Τἱό τό Ἅγιο Πνεῦμα ύμβολο τῆς Πίστεως Α & Β Οἰκουμενικῶν υνόδων 325-381μ.Φ.
Μετά ἀπό 500 περίπου χρόνια στόν παπισμό ἔγινε ἐπίσημη διδασκαλία ἀλλά καί μία ἀπό τίς αἰτίες τοῦ σχίσματος (1054 μ.φ.) τό filioque («καί ἐκ τοῦ Τἱοῦ»). Ὁ Πατήρ γεννᾶ τόν Τἱόν ἐκπορεύει ἐκπορεύει Σό Ἅγιο Πνεῦμα
Ἀντρέϊ Ρουμπλιώφ, Ρωσία 16 ος αἰ.
Μουσεῖο Μπενάκη 1500 μ.χ. Ἱερός Ναός Ἀναστάσεως, Ἱεροσόλυμα
Ὁ Σριαδικός Θεός ἐνεργεῖ καί ἐκδηλώνεται πρός τόν κόσμο ἑνιαία καί ἀδιαίρεται: «Ὁ Πατήρ δι' Τἱοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ποιεῖ τά πάντα» (Μ. Ἀθανάσιος).
Ὁ Σριαδικός Θεός μας εἶναι γνωστός καί «ψηλαφητός» στήν Ἱστορία μέ τίς θεῖες καί ἄκτιστες ἐνέργειές Σου καί πρῶτα ἀπ' ὅλα μέ τήν «ἐκ τοῦ μή ὄντος εἰς τό εἶναι» δημιουργία τοῦ κόσμου.
Ἡ σπουδαιότερη ὅμως καί ἐμφανέστερη παρουσία καί ἀποκάλυψή Σου πραγματοποιεῖται μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Τἱοῦ τοῦ Θεοῦ (δευτέρου Προσώπου τῆς Ἁγίας Σριάδος).
Κίνητρο τοῦ Θεοῦ γιά τήν δημιουργία ὁλοκλήρου τῆς κτίσεως εἶναι ἡ ἀγάπη καί ἡ ἐλευθερία Σου, διότι αὐτά φανερώνουν ὅτι ὁ Θεός μας εἶναι Προσωπικός Θεός.
Ε Π Ε Ξ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α
Ποιά βασική διάκριση κάνουμε γιά τόν Θεόν μας; 1.Ὁ Θεός εἶναι ἀπρόσιτος στήν οὐσία Σου καί μεθεκτός στίς ἄκτιστες ἐνέργειές Σου. 2. Ὁ Θεός εἶναι ἀπρόσιτος, ἀλλά καί μεθεκτός. 3. Ὅλα τά προηγούμενα ὀρθά.
Ἡ φύση ἤ οὐσία τοῦ Θεοῦ εἶναι 1.Γνωστή μόνο στόν ἄνθρωπο. 2. Γνωστή μόνο στόν Θεό. 3. Γνωστή καί στόν Θεό, ἀλλά καί στόν ἄνθρωπο.
Οἱ ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ εἶναι 1.Οἱ δυνάμεις τοῦ Θεοῦ. 2. Διάφορα θαύματα τοῦ Θεοῦ. 3. Ἄκτιστες δυνάμεις πού ἐκπηγάζουν ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ καί ἐκδηλώνονται στή σχέση τοῦ Θεοῦ μέ τήν κτίση.
Γνωρίζουμε τόν Θεόν μέσα ἀπό τίς ἄκτιστες ἐνέργειές Σου, δηλαδή μέσα ἀπό 1. Σήν φυσική ἀποκάλυψη (δημιουργία τοῦ κόσμου). 2. Σήν ὑπερφυσική ἀποκάλυψη (Ἁγία Γραφή) 3. Καί τά δύο προηγούμενα ὀρθά.
«Μονάς ἐν Σριάδι καί Σριάς ἐν Μονάδι» σημαίνει ὅτι ὁ Θεός μας εἶναι 1.Ἕνας ὡς πρός τήν οὐσίαν Σου καί τήν ὑπόστασήν Σου. 2. Ἕνας ὡς πρός τήν ὑπόστασή Σου. 3. Ἕνας ὡς πρός τήν οὐσίαν Σου καί Σριαδικός ὡς πρός τίς ὑπόστάσεις Σου.
Σό κάθε Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Σριάδος εἶναι 1. Ὁλόκληρος ὁ Θεός (φορέας ὁλόκληρης τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ). 2. Ἕνα κομμάτι τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ (τό 1/3 τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ). 3. Καί τά δύο προηγούμενα ὀρθά.
Οἱ σχέσεις οὐσιαστικῆς ἀγάπης καί ὁμοουσιότητος μεταξύ τῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Σριάδος ἐκφράζονται μέ τόν πατερικό ὅρο 1. Ἀλληλεπίδραση. 2. Ἀλληλοκατανόηση. 3. Ἀλληλοπεριχώρηση.
Κίνητρο γιά τήν δημιουργία ὁλοκλήρου τοῦ κόσμου ἀπό τήν Ἁγία Σριάδα εἶναι 1.Ἡ ἀγάπη καί ἡ ἐλευθερία τοῦ Θεοῦ. 2. Ἡ ἀνάγκη τοῦ Θεοῦ γιά δημιουργηκότητα. 3. Ἡ ἀνάγκη τοῦ Θεοῦ γιά εὐχαρίστηση καί δοξολογία.