Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ /ΝΣΗΣ Κ. ΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

Α Α: 4Α160-Λ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 1/03/2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΕΙ ΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΣΩΝ Αριθµ. πρωτ : 116982/566 ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΣΩΝ & Φ.Π /ΝΣΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ ΑΣΩΝ Προς: Π.. ΡΥΜΩΝ & ΘΗΡΑΣ TΜΗΜΑ ΙΕΘΝΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ (Κεντρική ιαχειριστική Αρχή CITES) Ταχ. /νση : Χαλκοκονδύλη 31 101 64 ΑΘΗΝΑ Πληροφορίες : Γ.Κωνσταντακοπούλου Τηλέφωνο : 210-2124722 Fax : 210-5242663 E-mail : xa31u040@minagric.gr ΘΕΜΑ : Οδηγίες για τις εξαγωγές και επαν-εξαγωγές κεράτων ρινόκερου. ΣΧΕΤ.: Το από 11/2/2011 ηλεκτρονικό µήνυµα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε συνέχεια του ανωτέρω σχετικού και προς ενιαία προσέγγιση του θέµατος από όλα τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. σας διαβιβάζουµε επισυναπτόµενο στο παρόν το έγγραφο οδηγιών του θέµατος το οποίο θα πρέπει να ακολουθείτε πιστά στο µέλλον σε περιπτώσεις εξαγωγών και επαν-εξαγωγών, σύµφωνα µε το άρθρο 5 του Κανονισµού (ΕΚ) 338/97, και σε περιπτώσεις εµπορίου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύµφωνα µε το άρθρο 8(3) του ίδιου Κανονισµού, κεράτων ρινόκερου. Παρακαλούµε για τις δικές σας ενέργειες. Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ /ΝΣΗΣ Κ. ΗΜΟΠΟΥΛΟΣ 1

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΑΝΟΜΗΣ Περιφερειακές ιαχειριστικές Αρχές CITES: 1 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΑΤΤΙΚΗΣ) 2 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ) 3 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ & ΙΟΝΙΟΥ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ & ΙΟΝΙΟΥ) 4 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ - ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΗΠΕΙΡΟΥ) 5 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ - ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ /ΝΣΗ ΑΣΩΝ ΝΟΜΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΣΩΝ & ΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ) 6 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΕΚΑ ΟΝΙΑΣ- ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ) 7 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΚΡΗΤΗΣ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΚΡΗΤΗΣ) 8 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΙΓΑΙΟΥ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ) 9 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΙΓΑΙΟΥ /ΝΣΗ ΑΣΩΝ ΝΟΜΟΥ Ω ΕΚΑΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΩΝ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ CITES ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ) Έδρες τους Β. Επιστηµονική Αρχή Cites Έδρα της Εσωτερική ιανοµή: Υπαλλήλους του Τµήµατος ιεθνών Συµβάσεων της /νσής µας Εντάυθα 2

[Επισυναπτόµενο στο αριθµ.116982/566/ 1-03-2011 έγγραφο του Υ.Π.Ε.Κ.Α.(Κεντρική ιαχειριστική Αρχή CITES] ΕΓΓΡΑΦΟ Ο ΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝ-ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΕΡΑΤΩΝ ΡΙΝΟΚΕΡΟΥ 11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2011 1. Γενικές πληροφορίες για την προστασία του ρινόκερου και για τις απειλές που παρουσιάζονται από την πρόσφατη αύξηση της λαθροθηρίας και του παράνοµου εµπορίου Τα είδη του ρινόκερου περιλαµβάνονται στο Παράρτηµα Ι της Σύµβασης CITES, εκτός από τους πληθυσµούς του νότιου λευκού ρινόκερου στην Νότια Αφρική και στη Ζουαζηλάνδη οι οποίοι περιλαµβάνονται στο Παράρτηµα ΙΙ. Η λαθροθηρία είναι µία από τις κύριες απειλές για την επιβίωση του είδους. Πριν ακόµα από την Συνδιάσκεψη των Κρατών-Μερών (CoP) της CITES το Μάρτιο του 2010, η Γραµµατεία CITES είχε ήδη εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για αυτό το φαινόµενο και την σύνδεση του µε το οργανωµένο έγκληµα, λαµβάνοντας υπόψη ότι «το παράνοµο εµπόριο των κεράτων ρινόκερου είναι µία από τις πιο εγκληµατικές δραστηριότητες που αντιµετωπίζονται πρόσφατα από την CITES». Η λαθροθηρία έχει σηµαντικά αυξηθεί στις νότιες αφρικάνικες χώρες εξάπλωσης τους τελευταίους µήνες. 333 ρινόκεροι θανατώθηκαν παράνοµα στην Νότια Αφρική το 2010, ένα επίπεδο που είναι σχεδόν τρείς φορές µεγαλύτερο του 2009. Το παράνοµο εµπόριο των κεράτων ρινόκερου συνδέεται µε µερικές χώρες της Ασίας στις οποίες χρησιµοποιείται παραδοσιακά σαν φάρµακο για αρρώστιες σχετικά µε πυρετό και τώρα επίσης πιστεύεται ότι έχει ιάσιµες ενέργειες ενάντια του καρκίνου. Για περισσότερες πληροφορίες για την κατάσταση του είδους και της επίδρασης της λαθροθηρίας και του παράνοµου εµπορίου, βλέπε το κείµενο της Επιστηµονικής Αρχής Cites του Ηνωµένου Βασιλείου στο παράρτηµα. Πρόσφατα ένας αριθµός από Ευρωπαϊκές χώρες παρατήρησε µια αύξηση στις αιτήσεις για πιστοποιητικά για το εσωτερικό εµπόριο εντός της Ε.Ε. και για επαν-εξαγωγή κεράτων ρινόκερου, παρουσιάζοντάς τα ως «αντίκες» ή «επεξεργασµένα δείγµατα». Σε πολλές περιπτώσεις η έρευνα έδειξε ότι το κίνητρο των αγοραστών είχε πολύ λίγο να κάνει µε την εικαστική φύση των αντικειµένων. Μια ένδειξη για αυτό ήταν ότι οι τιµές που προσφέρονταν για τα προϊόντα αυτά σε δηµοπρασίες συσχετιζόντουσαν κυρίως µε το βάρος τους, παρά µε οποιαδήποτε άλλο στοιχείο. Οι τιµές αυτές άγγιξαν πολύ υψηλά επίπεδα, αποσυνδεδεµένες πολύ από την εικαστική τους αξία. Μετά το Ηνωµένο Βασίλειο, και η Γερµανία υιοθέτησε µία αυστηρή ανάγνωση της Ευρωπαϊκής νοµοθεσίας για το εµπόριο ειδικά εντός της Ε.Ε. τέτοιων προϊόντων το Σεπτέµβριο και τον Οκτώβριο του 2010. Άλλα κράτη-µέλη ειδοποίησαν ότι δέχθηκαν αιτήσεις για επαν-εξαγωγή ή αιτήµατα για πληροφορίες για το πως τέτοιες αιτήσεις πρέπει να χειριστούν από τους ίδιους, υπαινισσόµενοι ότι µερικοί έµποροι προσπαθούσαν να αποφύγουν το καθεστώς του Ηνωµένου Βασιλείου και της Γερµανίας και βρήκαν τον ευκολότερο τρόπο να επαν-εξάγουν τέτοια αντικείµενα από την Ε.Ε. Βασιζόµενοι σε αυτά τα στοιχεία, υπάρχουν τεκµήρια ότι τα κέρατα του ρινόκερου, ειδικά αυτά που παρουσιάζονται ως αντίκες ή ως επεξεργασµένα δείγµατα, πιθανόν να επαν-εξάγονται από κράτη-µέλη της Ε.Ε. για να ικανοποιήσουν την ζήτηση για κέρατα ρινόκερου στην ιατρική στην Ασία. Αυτό το εµπόριο µπορεί να προκαλέσει επιπλέον ζήτηση για τέτοια προϊόντα στην περιοχή αυτή και να διατηρήσει τις τιµές σε υψηλό επίπεδο ή να τις οδηγήσει πολύ ανοδικά. Με την σειρά της, µια τέτοια αυξηµένη ζήτηση για υπερεκτιµηµένα προϊόντα αντιπροσωπεύει µια επικερδή 3

αγορά η οποία είναι ελκυστική στους λαθροθήρες και στους παράνοµους εµπόρους. Αυτή η κατάσταση πιθανόν τους ενθαρρύνει να επιδιώκουν τις παράνοµες δραστηριότητες τους, οι οποίες θα µπορούσαν να θέσουν σε επιπλέον κίνδυνο την προστασία των αποµενόντων πληθυσµών ρινόκερου. Το νοµοθετικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το εµπόριο της άγριας ζωής πρέπει να ερµηνεύεται υπό το φως αυτών των πρόσφατων στοιχείων. Καθώς όπως φαίνεται σε πολλά κράτη-µέλη υπάρχουν συντονισµένες προσπάθειες από µερικούς εµπόρους να αποκτήσουν κέρατα ρινόκερου εντός της Ε.Ε. πριν τα (επαν)-εξάγουν στην Ανατολική Ασία, απαιτούνται οδηγίες για να διασφαλιστεί ότι ακολουθείται µια κοινή προσέγγιση από όλα τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. για την εξαγωγή και την επαν-εξαγωγή τέτοιων προϊόντων [δες ενότητα (2) παρακάτω]. Τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. επίσης καλούνται να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις αιτήσεις για εσωτερικό εµπόριο εντός της Ε.Ε. για κέρατα ρινόκερου. Βασικές αρχές χειρισµού για τις αιτήσεις αυτές δίνονται στην ενότητα (3) που ακολουθεί. 2. Οδηγίες για την ερµηνεία των κανόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις εξαγωγές και επαν-εξαγωγές κεράτων ρινόκερου: Αιτήσεις για έκδοση αδειών σύµφωνα µε το άρθρο 5 του Κανονισµού του Συµβουλίου (ΕΚ) 338/97 Κατά την αξιολόγηση αιτήσεων για εξαγωγή και επαν-εξαγωγή κεράτων ρινόκερου, και σύµφωνα µε το άρθρο 5 (2) (δ), οι ιαχειριστικές Αρχές θα πρέπει να «βεβαιώνονται, ύστερα από διαβούλευση µε την αρµόδια Επιστηµονική Αρχή, ότι κανένας παράγοντας που συνδέεται µε την διατήρηση του είδους δεν αντιτίθεται στην έκδοση της άδειας εξαγωγής». Αυτές οι διατάξεις εφαρµόζονται σε αιτήσεις για άδειες εξαγωγής καθώς και για άδειες επαν-εξαγωγής για δείγµατα ειδών των Πινάκων Α και Β. Η προϋπόθεση αυτή ισχύει για όλα τα δείγµατα κεράτων ρινόκερου, ανεξάρτητα εάν αυτά θεωρούνται ως «επεξεργασµένα δείγµατα» ή όχι. Σύµφωνα µε τις παρούσες συνθήκες (που περιγράφονται στην ενότητα 1 παραπάνω), τα κράτη- µέλη θα πρέπει να θεωρούν ότι υπάρχουν σοβαροί παράγοντες σχετιζόµενοι µε την διατήρηση των ειδών ρινόκερου που αντιτίθενται στην έκδοση αδειών εξαγωγής και επαν-εξαγωγής. Κατά συνέπεια, δεν θα πρέπει να χορηγούνται καθόλου άδειες εξαγωγής ή επαν-εξαγωγής για κέρατα ρινόκερου, εκτός από πολύ λίγες περιπτώσεις, εφόσον: Το µεµονωµένο αντικείµενο είναι τέτοιας εικαστικής αξίας η οποία ξεπερνά την πιθανή του αξία στην παράνοµη αγορά φαρµάκων (αναφορικά µε την οποία τα Κράτη-Μέλη µπορούν να εφαρµόσουν µία τιµή αναφοράς που θα την αποκτήσουν από τη Γραµµατεία CITES). Το αντικείµενο είναι µέρος µιας γνήσιας ανταλλαγής πολιτιστικών αγαθών µεταξύ ευυπόληπτων ιδρυµάτων (π.χ. µουσείων). Το αντικείµενο δεν έχει πουληθεί και αποτελεί οικογενειακό κειµήλιο το οποίο µετακινείται ως µέρος της µετεγκατάστασης της οικογένειας ή ως µέρος κληροδοτήµατος. Το αντικείµενο αποτελεί µέρος ενός καλόπιστου ερευνητικού προγράµµατος. 3. Εσωτερικό εµπόριο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Βασικές αρχές για την εφαρµογή του άρθρου 8(3) του Κανονισµού (ΕΚ) 338/97 για κέρατα ρινόκερου. Όταν τα κράτη-µέλη δέχονται µία αίτηση για εµπορική χρήση κέρατων ρινόκερων εντός της Ε.Ε. θα πρέπει αρχικά να λαµβάνουν υπόψη ότι το άρθρο 8(3) δεν απαιτεί από αυτούς την χορήγηση 4

ενός πιστοποιητικού εάν µία από τις συνθήκες του άρθρου 8(3) ικανοποιούνται, αλλά τους εξουσιοδοτεί να το κάνουν κατά περίπτωση. Το καθεστώς που έχει εφαρµογή για το εσωτερικό εµπόριο εντός της Ε.Ε. κεράτων ρινόκερου διαφέρει ανάλογα µε τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στις υποπαραγράφους (α), (β) και (γ) του άρθρου 8(3). Οι αρχές που κατευθύνουν αυτό το καθεστώς αναφέρονται αναλυτικά ακολούθως. Φαίνεται ότι ένας αριθµός αντικειµένων παρουσιάζονται ως «επεξεργασµένα δείγµατα», των οποίων η εµπορική χρήση ρυθµίζεται σύµφωνα µε το άρθρο 8(3)(β) του Κανονισµού του Συµβουλίου (ΕΚ) 338/97 και το άρθρο 63(3) του Κανονισµού της Επιτροπής (ΕΚ) 865/2006. Εάν ένα αντικείµενο ικανοποιεί τις προϋποθέσεις της παραγράφου 2(κγ) του Κανονισµού του Συµβουλίου ώστε να θεωρείται ως επεξεργασµένο δείγµα, τότε δεν χρειάζεται πιστοποιητικό για την εµπορική του χρήση εντός της Ε.Ε. Τα Κράτη-Μέλη καλούνται να ερµηνεύουν αρκετά στενά τον ορισµό «επεξεργασµένο δείγµα». Ιδιαίτερα, το γεγονός ότι ένα κέρατο ρινόκερου απλώς είναι τοποθετηµένο πάνω σε µία πλάκα, ασπίδα ή οποιαδήποτε άλλου τύπου βάση, χωρίς οποιαδήποτε άλλη µεταβολή της φυσικής του κατάστασης, δεν θα πρέπει να είναι αρκετό για να θεωρηθεί το προϊόν ως «επεξεργασµένο δείγµα» σύµφωνα µε το άρθρο 2(κγ) του Κανονισµού (ΕΚ) 338/97. Το έγγραφο οδηγιών που παρήχθη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (COM 46/9) για επεξεργασµένα δείγµατα θα τροποποιηθεί ανάλογα. Επιπλέον, στην απαίτηση όπως αυτή αναφέρεται στο άρθρο 2(κγ) ότι η τροποποίηση έγινε για να µετατραπούν σε «κοσµήµατα, διακοσµητικά, καλλιτεχνικά ή χρήσιµα αντικείµενα ή σε µουσικά όργανα» θα πρέπει να δίνεται αυστηρή και εξονυχιστική προσοχή, καθώς όπως προκύπτει από πολλές πρόσφατες περιπτώσεις η εικαστική φύση της µετατροπής (όπως σηµαντικό σκάλισµα, χαρακτική, καταχώρηση ή προσκόλληση εικαστικών ή χρήσιµων αντικειµένων, κ.λ.π.) δεν ήταν εµφανής, περίπτωση κατά την οποία οι συνθήκες του άρθρου 2(κγ) δεν ικανοποιούνται. Όταν υποβάλλονται αιτήσεις για εσωτερικό εµπόριο εντός της Ε.Ε. κεράτων ρινόκερου σύµφωνα µε το άρθρο 8(3)(γ), υπενθυµίζεται τα Κράτη-Μέλη ότι, καθώς η εισαγωγή κεράτων ρινόκερου (ως προσωπικά αντικείµενα, κυρίως κυνηγετικά τρόπαια) είναι δυνατή µόνο για µη εµπορικούς σκοπούς, δεν υπάρχει δυνατότητα να χορηγείται στους κατόχους τους πιστοποιητικό για εµπορικούς σκοπούς σε εφαρµογή του άρθρου 8(3)(γ). 5