ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Πετράτου Μαρία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Πετράτου Μαρία Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΩΝ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΛΗΨΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ. ΛΗΞΟΥΡΙ, 2010

Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο των σπουδών για την απόκτηση πτυχίου που απονέμει το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων. Εξεταστική επιτροπή ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΒΑΘΜΙΔΑ ΥΠΟΓΡΑΦΗ Α. ΠΑΠΑΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Χ. ΜΠΕΝΕΚΗ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ.... Σ. ΤΡΟΥΜΠΕΤΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ 2

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστώ την οικογένεια μου, τους φίλους μου και το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Ιόνιων Νήσων για την στήριξη τους όλα αυτά τα χρόνια. 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1... 7 ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΜΕ, ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ... 7 1.1 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ... 7 1.1.1 Πλαίσιο... 7 1.1.2 Ορισμός... 8 1.1.3 Νομική αξία του ορισμού... 12 1.1.4 Προσαρμογή του ορισμού... 12 1.2 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ... 13 1.2.1 Μέσα μετάδοσης... 13 1.2.2 Φυσικά μέσα... 13 1.2.3 Ασύρματα μέσα... 14 1.3 ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ... 15 1.4 ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΟΥ... 15 1.5 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΔΙΚΤΥΟΥ... 16 1.6 ΔΙΚΤΥΑ... 17 1.6.1 Τοπικά δίκτυα υπολογιστών (LAN)... 17 1.6.2Καλωδιακά δίκτυα περιοχής και δίκτυα μητροπολιτικής περιοχής... 17 1.6.3 Δίκτυα ευρείας περιοχής... 17 1.6.4 Ασύρματα δίκτυα... 18 1.6.5 Οικιακά δίκτυα... 20 1.6.6 Προσωπικά δίκτυα... 20 1.7 ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ... 20 1.7.1 Ethernet... 21 1.7.2 Token ring... 21 1.8 ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ... 21 1.8.1Λειτουργικά συστήματα δικτύων... 22 1.8.2 Λογισμικό διαχείρισης δικτύου... 22 1.8.3 Λογισμικό έλεγχου δικτύου... 22 1.9 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ... 23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2... 24 INTERNET KAI ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ... 24 2.1 TCP/IP... 24 2.2 ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΤΟΜΕΑ... 25 2.3 ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ (INTERNET)... 26 2.3.1 Οι πληροφορίες στο διαδίκτυο... 26 2.3.2 Εφαρμογές του internet... 28 2.3.3 Νομικά και ηθικά ζητήματα... 29 2.3.4 Πρόσβαση στο διαδίκτυο... 30 2.4 ΠΑΓΚΌΣΜΙΟΣ ΙΣΤΌΣ(WORLD WIDE WEB)... 31 2.5 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ... 33 2.5.1 Οφέλη και μειονεκτήματα του ε-επιχειρείν... 35 2.5.2 Το τρίγωνο του ηλεκτρονικού εμπορίου... 36 2.6 ΜΟΝΤΕΛΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ... 37 2.6.1 Μοντέλα business-to-consumer (B2C)... 37 2.6.2 Μοντέλα business-to-business (B2B)... 37 2.6.3 Μοντέλα consumer-to-consumer (C2C)... 38 2.7 ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ... 39 2.8 ΜΕΘΟΔΟΙ ONLINE ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ... 39 2.9 ΘΕΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ... 40 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3... 42 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ... 42 3.1 Διοικητικά πληροφοριακά συστήματα... 42 3.2 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ... 42 3.3 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ... 42 3.4 ΧΡΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ... 44 3.5 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (MIS)... 45 3.6 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΛΑΤΕΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ (CUSTOMER RELATIONSHIP MANAGEMENT CRM)... 46 3.6.1 To CRM και ο ρόλος του στην επιχειρηματική δραστηριότητα μιας ΜΜΕ... 46 3.6.2 Τα πλεονεκτήματα του CRM... 47 3.6.3 To CRM ως επικοινωνιακό εργαλείο... 47 3.7 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΝΔΟΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ (ΕNTERPRISE RESOURCE PLANNING-ERP)... 49 3.7.1 Ορισμός ERP (Enterprise Resource Planning)... 49 3.7.2 Στόχος... 49 3.7.3 Γιατί να το εγκαταστήσει μία επιχείρηση;... 49 3.7.4 Εγκατάσταση ERP = Μείωση του προσωπικού της επιχείρησης;... 50 3.7.5 Μία μικρή επιχείρηση χρειάζεται ERP σύστημα... 51 3.7.6 Πλεονεκτήματα... 52 3.7.7 Μειονεκτήματα... 52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4... 54 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ-PORTER... 54 4.1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ (DSS)... 54 4.1.1 Το Σύστημα Διαχείρισης Δεδομένων... 54 4.1.2 Διαχείριση Μοντέλου... 55 4.1.3 Η Διασύνδεση Χρήστη... 56 4.2Υποστήριξη Δημιουργικότητας... 56 4.3 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑ ΛΗΨΗ ΟΜΑΔΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ... 56 4.4 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ... 58 4.5 ΛΗΨΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ... 58 4.5.1 Η λήψη αποφάσεων σήμερα... 59 4.5.2 Γιατί οι έξυπνοι άνθρωποι λαμβάνουν ατυχείς αποφάσεις... 59 4.6 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ... 60 4.7 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΑΞΙΑΣ... 62 4.8 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΑΞΙΑΣ... 64 4.8.1 Αλυσίδα του porter... 64 4.9 ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ PORTER... 65 PORTER S FIVE FORCES MODEL... 65 4.9.1 Ο κίνδυνος από έντονη ανταγωνιστικότητα μέσα στην αγορά... 67 4.9.2 Ο κίνδυνος από την είσοδο νέων επιχειρήσεων... 69 4.9.3 Η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών... 70 4.9.4 Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών... 71 4.9.5 Ο κίνδυνος από τα υποκατάστατα προϊόντα ή υπηρεσίες... 71 4.10 ΟΙ ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΥ PORTER... 72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5... 75 ΕΡΕΥΝΑ... 75 5.1 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ... 75 5.1.1 Στόχοι της Έρευνας... 75 5.2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ... 75 5.2.1 Κατασκευή Δομημένου Ερωτηματολογίου... 76 5.3. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ... 78 5.4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 86 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1... 88 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 93 5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της εργασίας είναι να παρουσιάσει τον ρόλο των πληροφοριακών και τηλεπικοινωνιακών συστημάτων στις μικρομεσαίες ναυτιλιακές επιχειρήσεις καθώς και η ανάλυση των στρατηγικών πληροφοριακών συστημάτων στον τρόπο λήψης διοικητικών αποφάσεων. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο ορισμός των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και αναλύονται τα τηλεπικοινωνιακά συστήματα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται για τα μέσα και τον τρόπο μεταφοράς δεδομένων καθώς και για την τοπολογία και την αρχιτεκτονική των δικτύων υπολογιστών. Το δεύτερο κεφάλαιο ασχολείται με τα πρωτόκολλα, το διαδίκτυο και τις εφαρμογές του και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Τεχνολογίες που όπως ξέρουμε είναι απαραίτητες στις περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι σύγχρονες τάσεις εξέλιξης των πληροφοριακών συστημάτων διοίκησης αποτελούν το αντικείμενο του τρίτου κεφαλαίου. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα συστήματα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων (ERP), συστήματα διαχείρισης πελατειακών σχέσεων (CRM) και στα πληροφοριακά συστήματα διοίκησης (MIS). Στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζονται τα συστήματα υποστήριξης αποφάσεων(dss), η διαδικασία λήψης διοικητικών αποφάσεων, η ανάλυση της αλυσίδα αξίας και το μοντέλο των πέντε δυνάμεων από τον Porter. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η έρευνα που πραγματοποιήθηκε. Στη συνέχεια αναλύονται τα ερευνητικά αποτελέσματα και τέλος καταγράφονται τα συμπεράσματα. 6

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΜΕ, ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ 1.1 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Σύσταση της Επιτροπής της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων (2003/361/ΕΚ) Στόχος της ΕΕ είναι ο αναπροσδιορισμός των πολύ μικρών, των μικρών επιχειρήσεων και των μεσαίων επιχειρήσεων συναρτήσει του μεγέθους τους, ήτοι ανάλογα με το εργατικό δυναμικό και τον κύκλο εργασιών τους ή σύμφωνα με το σύνολο του ισολογισμού τους. Ο ορισμός αποσκοπεί στη διαφύλαξη προς όφελος των επιχειρήσεων, που διαθέτουν τα χαρακτηριστικά των πραγματικών ΜΜΕ (χωρίς την οικονομική ισχύ των μεγάλων ομίλων), του ευεργετήματος της πρόσβασης στους εθνικούς μηχανισμούς και στα ευρωπαϊκά προγράμματα υποστήριξης προς τις ΜΜΕ Συνοπτικά ακολουθούν τα κυριότερα σημεία του νέου ορισμού: 1.1.1 Πλαίσιο Η τροποποίηση του ορισμού που ισχύει ακόμη μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2004 προκύπτει ειδικότερα από τον πληθωρισμό και την αύξηση της παραγωγικότητας από το 1996. Η Επιτροπή ενέκρινε στις 6 Μαΐου 2003, έναν νέο ορισμό των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) που θα αντικαταστήσει τον προηγούμενο. Αυτός αποτελεί συνέχεια των δύο σε βάθος δημοσίων διαβουλεύσεων. Διατηρεί τις διάφορες κατατάξεις αριθμού προσωπικού που επιτρέπουν τον καθορισμό των κατηγοριών των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Προβλέπει ωστόσο μια ουσιαστική αύξηση των χρηματοοικονομικών ανωτάτων ορίων (κύκλος εργασιών και σύνολο ισολογισμού), που προκύπτει συγκεκριμένα από τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη της παραγωγικότητας από το 1996, ημερομηνία του πρώτου κοινοτικού ορισμού των ΜΜΕ. Τα διάφορα μέτρα αποσκοπούν στην διαφύλαξη της πρόσβασης των αληθινών ΜΜΕ (χωρίς την οικονομική 7

ισχύ των μεγάλων ομίλων) στους εθνικούς μηχανισμούς και στα ευρωπαϊκά προγράμματα υποστήριξης των ΜΜΕ. Αυτός ο εκσυγχρονισμός του ορισμού των ΜΜΕ θα ευνοήσει την ανάπτυξη, την επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις και την καινοτομία. Θα ευνοήσει επίσης τη συνεργασία και τις «διασυνδεδεμένες ομάδες» ανεξαρτήτων επιχειρήσεων. Για να καταστεί δυνατή μία άνετη μετάβαση σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο, ο ορισμός αυτός θα χρησιμοποιείται από την 1η Ιανουαρίου 2005. 1.1.2 Ορισμός Η προϋπόθεση για να αναγνωριστεί ως ΜΜΕ μία επιχείρηση είναι να τηρεί τα όρια αναφορικά με τον αριθμό του προσωπικού και, είτε τα όρια του συνόλου του ισολογισμού, είτε εκείνα του κύκλου εργασιών. Ειδικότερα: Οι μεσαίες επιχειρήσεις διαθέτουν προσωπικό μεταξύ 50 και 249 ατόμων. Το όριο του κύκλου εργασιών θα αυξηθεί σε 50 εκατ. ευρώ και εκείνο του συνόλου του ισολογισμού σε 43 εκατ. ευρώ. Οι μικρές επιχειρήσεις διαθέτουν προσωπικό μεταξύ 10 και 49 ατόμων. Το όριο του κύκλου εργασιών και του συνόλου του ισολογισμού θα αυξηθούν στα 10 εκατ. ευρώ. Οι πολύ μικρές διαθέτουν προσωπικό μικρότερο των 10 ατόμων. Θα εισαχθεί ένα όριο 2 εκατ. ευρώ για τον κύκλο εργασιών και για το σύνολο του ισολογισμού. Όσον αφορά τον υπολογισμό των ορίων του κύκλου εργασιών, ξεχωρίζουμε: Την αυτόνομη επιχείρηση με τα χρηματοοικονομικά στοιχεία και τον αριθμό του προσωπικού που βασίζονται αποκλειστικά στους λογαριασμούς της εν λόγω επιχείρησης. 8

Την επιχείρηση η οποία διαθέτει συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, της οποίας τα όρια του κύκλου εργασιών είναι το αποτέλεσμα της άθροισης των δεδομένων της επιχείρησης και των δεδομένων των συνεργαζομένων εταιρειών. Την επιχείρηση που συνδέεται με άλλες επιχειρήσεις και που προστίθεται στα δεδομένα της το 100% των δεδομένων των επιχειρήσεων με τις οποίες αυτή συνδέεται. Ο ορισμός των ΜΜΕ διακρίνει 3 τύπους επιχειρήσεων (αυτόνομη, με συνεργαζόμενες επιχειρήσεις και συνδεόμενη με άλλες επιχειρήσεις) συναρτήσει του τύπου σχέσης που αυτές διατηρούν με άλλες επιχειρήσεις όσον αφορά τη συμμετοχή στο κεφάλαιο, το δικαίωμα ψήφου ή το δικαίωμα άσκησης κυρίαρχης επιλογής. Αυτόνομη επιχείρηση Είναι η πλέον συχνή περίπτωση. Πρόκειται απλά για όλες τις επιχειρήσεις που δεν ανήκουν σε κανέναν από τους δύο άλλους τύπους επιχειρήσεων (συνεργαζόμενες ή συνδεόμενες). Μια επιχείρηση είναι αυτόνομη αν: δεν διαθέτει συμμετοχή 25% ή περισσότερο σε άλλη επιχείρηση δεν κατέχεται άμεσα κατά 25% ή περισσότερο από άλλη επιχείρηση ή δημόσιο οργανισμό ή από κοινού από περισσότερες επιχειρήσεις συνδεόμενες μεταξύ τους ή από δημόσιους οργανισμούς, εκτός ορισμένων εξαιρέσεων δεν συντάσσει παγιωμένους λογαριασμούς και δεν περιέχει στους λογαριασμούς μιας επιχείρησης η οποία συντάσσει παγιωμένους λογαριασμούς και δεν είναι κατά συνέπεια μια συνδεδεμένη επιχείρηση. Μία επιχείρηση μπορεί να συνεχίσει να θεωρείται ως αυτόνομη εάν το όριο του 25 % καλυφθεί ή ξεπεραστεί, όταν πρόκειται για τις ακόλουθες κατηγορίες επενδυτών (με την προϋπόθεση ότι αυτοί δεν συνδέονται με την αιτούνται επιχείρηση): δημόσιες εταιρείες συμμετοχών, εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηματικού κινδύνου, ("business angels") που επενδύουν ίδια κεφάλαια σε επιχειρήσεις μη διαπραγματευόμενες στο χρηματιστήριο, εφόσον το σύνολο των καλουμένων 9

"business angels" επενδύσεων στην ίδια επιχείρηση δεν υπερβαίνει το 1.250.000 ευρώ πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα θεσμικοί επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων ταμείων περιφερειακής ανάπτυξης αυτόνομες τοπικές αρχές με ετήσιο προϋπολογισμό κάτω των 10 εκατ. ευρώ και αριθμούσες κάτω των 5.000 κατοίκων.(ορισμός, άρθρο3, παράγραφος 2, δεύτερη υποπαράγραφος). Συνεργαζόμενες επιχειρήσεις Αυτός ο τύπος καθορίζει την κατάσταση επιχειρήσεων οι οποίες δημιουργούν σημαντικές χρηματοοικονομικές εταιρικές σχέσεις με άλλες επιχειρήσεις, χωρίς η μία να μπορεί να ασκεί άμεσο ή έμμεσο ουσιαστικό έλεγχο στην άλλη. Συνεταιρισμένες είναι οι επιχειρήσεις οι οποίες δεν είναι αυτόνομες αλλά ούτε συνδέονται μεταξύ τους. Μία επιχείρηση είναι «συνεργαζόμενη» με μία άλλη επιχείρηση όταν: κατέχει συμμετοχή μεταξύ 25% και κάτω του 50% σε αυτήν αυτή η άλλη επιχείρηση έχει συμμετοχή μεταξύ 25% και κάτω του 50% στην αιτούσα επιχείρηση η αιτούσα επιχείρηση δεν καταρτίζει παγιωμένους λογαριασμούς στους οποίους να περιλαμβάνεται η εν λόγω άλλη επιχείρηση και δεν περιλαμβάνεται μέσω παγίωσης στους λογαριασμούς εκείνης ή μιας επιχείρησης που συνδέονται με αυτή την τελευταία. Συνδεδεμένη επιχείρηση Αυτός ο τύπος αντιστοιχεί στην οικονομική κατάσταση επιχειρήσεων οι οποίες αποτελούν μέρος μιας ομάδας, μέσω του αμέσου ή εμμέσου ελέγχου της πλειοψηφίας του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου (συμπεριλαμβανομένων και μέσω των συμφωνιών ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, μέσω μετόχων φυσικών προσώπων), ή μέσω της εξουσίας άσκησης κυρίαρχης επιρροής σε μια επιχείρηση. Πρόκειται λοιπόν για σπανιότερες περιπτώσεις που διακρίνονται γενικά κατά τρόπο ιδιαίτερα σαφή από τους δύο προηγούμενους τύπους. Στο πλαίσιο της μέριμνας αποφυγής δυσχερειών ερμηνείας από μέρους των επιχειρήσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδιόρισε αυτό 10

τον τύπο επιχειρήσεων συμπεριλαμβάνοντας, όταν αυτές προσαρμόζονται στο αντικείμενο του ορισμού, τις προϋποθέσεις που δίνονται από το πρώτο άρθρο της οδηγίας 83/349/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί των παγιωμένων λογαριασμών, το οποίο εφαρμόζεται από πολλών ετών. Μία επιχείρηση γνωρίζει λοιπόν κατά γενικό κανόνα κατά τρόπο άμεσο ότι οφείλει, δυνάμει την εν λόγω οδηγίας να καταρτίσει παγιωμένους λογαριασμούς ή ότι περιλαμβάνεται μέσω παγίωσης στους λογαριασμούς μιας επιχείρησης η οποία οφείλει να καταρτίζει τέτοιους ενοποιημένους λογαριασμούς. Ο αριθμός προσωπικού και οι μονάδες ετών εργασίας Ο αριθμός προσωπικού μιας επιχείρησης αντιστοιχεί στον αριθμό των μονάδων ετών εργασίας (UTA). Αυτός λαμβάνει υπόψη: Τους μισθωτούς της εξεταζόμενης επιχείρησης Τα πρόσωπα που εργάζονται σ' αυτή την επιχείρηση, που έχουν σχέση εξάρτησης από αυτή και εξομοιώνονται προς μισθωτούς ενώπιον του εθνικού δικαίου Τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης Τους συνεταίρους που ασκούν τακτική δραστηριότητα στην επιχείρηση και επωφελούνται των οικονομικών πλεονεκτημάτων από μέρους της επιχείρησης. Οι μαθητευόμενοι ή σπουδαστές σε επαγγελματική κατάρτιση που επωφελούνται σύμβασης μαθητείας ή επαγγελματικής επιμόρφωσης δεν υπολογίζονται στον αριθμό των απασχολουμένων προσώπων. Μία UTA αντιστοιχεί σε ένα άτομο που εργάστηκε στην επιχείρηση, ή για λογαριασμό της επιχείρησης, με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, κατά τη διάρκεια ολόκληρου του εξεταζόμενου έτους. Ο αριθμός προσωπικού υπολογίζεται σε UTA. Η εργασία των προσώπων που δεν έχουν εργαστεί καθ' όλη τη διάρκεια του έτους ή που εργάστηκαν με καθεστώς μερικής απασχόλησης, που εργάστηκε εποχιακά, υπολογίζεται ως κλάσματα UTA. Η διάρκεια των αδειών μητρότητας ή γονικών αδειών δεν υπολογίζεται. 11

1.1.3 Νομική αξία του ορισμού Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απευθύνεται στα κράτη μέλη, στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, ζητώντας τους να εφαρμόσουν κοινό ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Εντούτοις, τα κράτη και τα δύο χρηματοοικονομικά ιδρύματα δεν υποχρεούνται να συμμορφώνονται με αυτά. Η συμμόρφωση προς τον ορισμό αυτόν είναι αντίθετα υποχρεωτική, στα θέματα κρατικών ενισχύσεων, για να μπορούν να επωφελούνται μιας προτιμησιακής μεταχείρισης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε σχέση με άλλες επιχειρήσεις, όταν μία τέτοια μεταχείριση είναι επιτρεπτή από τους κοινοτικούς κανονισμούς. Είναι επίσης δεσμευτικοί σε θέματα εφαρμογής των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων και των κοινοτικών προγραμμάτων, ιδίως σε ότι αφορά το 6ο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα. 1.1.4 Προσαρμογή του ορισμού Στη βάση ενός απολογισμού σχετικού με την εφαρμογή του ορισμού της 6ης Μαΐου, που θα συνταχθεί το αργότερο στις 31 Μαρτίου 2006, και λαμβάνοντας υπόψη ενδεχόμενες τροποποιήσεις του πρώτου άρθρου της οδηγίας 83/349/ΕΟΚ σχετικά με τον ορισμό των συνδεδεμένων επιχειρήσεων κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας, η Επιτροπή θα προσαρμόσει ανάλογα με τις ανάγκες τον ορισμό, ιδίως των ορίων που θα επιλεγούν για τον κύκλο εργασιών και το σύνολο του ισολογισμού, για να ληφθεί υπόψη η εμπειρία και οι οικονομικές εξελίξεις στην Κοινότητα. (ευρωπαϊκό κέντρο πληροφοριών ) ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Κατηγορίες Αριθμός Κύκλος Συνολικός επιχειρήσεων εργαζομένων εργασιών ισολογισμός (αμετάβλητος) Μεσαίες < 250 < 50 εκατ. < 43 εκατ. Μικρές < 50 < 10 εκατ. < 10 εκατ. Πολύ μικρές < 10 < 2 εκατ. < 2 εκατ. 12

1.2 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Καθώς αυξηθήκαν οι επιχειρήσεις μετά από τον β παγκόσμιο πόλεμο, αυξήθηκε και η επιθυμία να στέλνονται ηλεκτρονικά δεδομένα σε όλον τον οργανισμό. Σήμερα τα δίκτυα υπολογιστών αποτελούν σημαντικά στοιχεία των περισσότερων πληροφοριακών συστημάτων. Το μειωμένο κόστος ενός δικτύου έχει επιτρέψει ακόμα και στις μικρότερες επιχειρήσεις να εφαρμόσουν κάποιο. Πολλοί οργανισμοί που δεν χρησιμοποιούν ένα εσωτερικό δίκτυο υπολογιστών συνδέονται τουλάχιστον στο Internet το οποίο είναι ουσιαστικά ένα τεράστιο δημόσιο δίκτυο. Τα τηλεπικοινωνιακά συστήματα και τα δίκτυα υπολογιστών έχουν μετατρέψει τους υπολογιστές από αυτόνομα συστήματα σε ισχυρά εργαλεία για επικοινωνία και συνεργασία. Ο σκοπός κάθε τηλεπικοινωνιακού συστήματος είναι η μετάδοση δεδομένων από μια θέση σε άλλη. Τα πρωτόκολλα είναι πρότυπα ανταλλαγής μηνυμάτων που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο δυο υπολογιστές επικοινωνούν μεταξύ τους. 1.2.1 Μέσα μετάδοσης Βασικά υπάρχουν δυο τύποι σημάτων: τα αναλογικά και τα ψηφιακά. Τα αναλογικά σήματα είναι κύματα που μπορούν να αλλάξουν σε πλάτος και συχνότητα. Τα ψηφιακά σήματα είναι ηλεκτρονικοί παλμοί που είναι είτε ανενεργοί είτε ενεργοί. Όταν ένα ψηφιακό σήμα, όπως ένα σήμα υπολογιστή, σταλεί μέσω μιας αναλογικής γραμμής όπως μια τηλεφωνική γραμμή, πρέπει να μετατραπεί από ψηφιακό σε αναλογικό. Στο άκρο λήψης, το αναλογικό σήμα μετατρέπεται ξανά σε ψηφιακό. Ένα μόντεμ μετατρέπει το σήμα από ψηφιακό σε αναλογικό και ξανά σε ψηφιακό. 1.2.2 Φυσικά μέσα Τα φυσικά μέσα είναι κατασκευασμένα από μεταλλικό σύρμα ή λεπτά καλώδια γυαλιού. Τα μέσα μεταλλικού καλωδίου περιλαμβάνουν το καλώδιο συνεστραμμένων ζευγών και το ομοαξονικό καλώδιο στα οποία τα σήματα στέλνονται υπό μορφή ηλεκτρονικών παλμών. Ένα πρότυπο τηλεφωνικό σύστημα χρησιμοποιεί καλώδιο συνεστραμμένων ζευγών. 13

Το ομοαξονικό καλώδιο είναι η καλωδίωση που χρησιμοποιεί η βιομηχανία της καλωδιακής τηλεόρασης. Το ομοαξονικό καλώδιο είναι ικανό για υψηλότερες ταχύτητες μετάδοσης σε σύγκριση με το καλώδιο συνεστραμμένων ζευγών. Αν και ακριβότερο είναι ένα κοινό μέσο για τα δίκτυα υπολογιστών λόγω των υψηλών ταχυτήτων του. Το καλώδιο οπτικής ίνας είναι ένα μέσο μετάδοσης που χρησιμοποιεί λέιζερ για να στέλνει σήματα φωτός μέσω ινών γυαλιού σε εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες. Ένα μειονέκτημα των φυσικών μέσων είναι ότι απαιτούν την χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία της εγκατάστασης των καλωδίων. Επίσης υπάρχουν πολλά μέρη όπου η εγκατάσταση ενός καλωδίου δεν είναι τόσο εφικτή, όπως για παράδειγμα εξωτερικά. Αυτά τα μειονεκτήματα έχουν οδηγήσει τις εταιρίες στην ανάπτυξη μέσων ασύρματης μετάδοσης. 1.2.3 Ασύρματα μέσα Οι δυο κύριες μορφές ασύρματης μετάδοσης δεδομένων είναι η ραδιοσυχνότητα και το υπέρυθρο φως. Η ασύρματη μετάδοση λειτουργεί καλύτερα για οργανισμούς που έχουν κινητό υλικό υπολογιστών, όπως φορητούς υπολογιστές, ή που θα επιβαρύνονταν το υψηλό κόστος της εγκατάστασης φυσικών καλωδίων. Τα δίκτυα ραδιοσυχνότητας (RF)χρησιμοποιούν ραδιοκύματα χαμηλής ισχύος για μετάδοση σημάτων μέσω τοίχων, πατωμάτων και ορόφων, καθώς επίσης και για εξωτερικούς και εργοστασιακούς χώρους. Λόγω αυτής της ευελιξίας τα δίκτυα RF γίνονται όλο και πιο συνήθη στις επιχειρήσεις. Ωστόσο, τα δίκτυα RF επηρεάζονται εύκολα από ηλεκτρομαγνητική παρεμβολή και είναι τρωτά σε υποκλοπές επειδή οι ραδιοσυχνότητες δεν μπορούν να περιοριστούν. Υπάρχουν πολλά πρότυπα για τα δίκτυα RF, αλλά το πιο ευρέως χρησιμοποιημένο είναι το IEEE 802.11b, το οποίο συνήθως καλείται Wi-Fi. Τα δίκτυα Wi-Fi μεταδίδουν δεδομένα χρησιμοποιώντας μικροκύματα χαμηλής ισχύος. Είναι ικανά για ταχύτητες μέχρι 11 mbps. Η άλλη κύρια μορφή μέσων ασύρματης μετάδοσης είναι το υπέρυθρο φως. Το υπέρυθρο φως βρίσκεται πέρα από το κόκκινο άκρο του φάσματος του φωτός και δεν είναι ορατό στο ανθρώπινο μάτι. Οι συσκευές που βασίζονται στο υπέρυθρο φως για την μετάδοση 14

δεδομένων πρέπει να βρίσκονται σε οπτική επαφή μεταξύ τους. Το υπέρυθρο φως είναι αυτό που χρησιμοποιούν τα περισσότερα τηλεκοντρόλ τηλεόρασης. 1.3 ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Τώρα που γνωρίζουμε ποια είναι τα μέσα μετάδοσης μπορούμε να εξετάσουμε τα είδη των δικτύων υπολογιστών που μπορούν να δημιουργήσουν οι επιχειρήσεις. Ένα δίκτυο υπολογιστών αποτελείται από δυο ή περισσότερους υπολογιστές που είναι συνδεδεμένοι με σκοπό την κοινή χρήση δεδομένων. Για σύνδεση στο δίκτυο, κάθε συσκευή, όπως ένας υπολογιστής γραφείου, ένας φορητός υπολογιστής. Ή ένας εκτυπωτής, είναι εξοπλισμένη με μια κάρτα δικτύου. Η κάρτα δικτυού επιτρέπει στην συσκευή να στέλνει και να λαμβάνει δεδομένα μέσω του μέσου μετάδοσης. Οι συσκευές που είναι συνδεδεμένες σε ένα δίκτυο ονομάζονται κόμβοι. Υπάρχουν δυο κύριοι τρόποι για την μετάδοση δεδομένων σε ένα δίκτυο: το δίκτυο μεταγωγής κυκλωμάτων και το δίκτυο μεταγωγής πακέτων. Σε ένα δίκτυο μεταγωγής κυκλωμάτων γίνεται μια απευθείας σύνδεση μεταξύ των δυο σημείων που θέλουν να επικοινωνήσουν. Σε ένα δίκτυο μεταγωγής πακέτων η μετάδοση χωρίζεται σε μικρά κομμάτια που ονομάζονται πακέτα. Κάθε πακέτο περιέχει τη διεύθυνση του προορισμού και βρίσκει μόνο του το δρόμο μέσω του δικτύου προς τη συσκευή λήψης(τασόπουλος Α. 2005). 1.4 ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΤΥΟΥ Υπάρχουν έξι ευρέως χρησιμοποιούμενες τοπολογίες 1) Διαύλου 2) Αστέρα 3) Δακτυλίου 4) Πλέγματος 5) Δέντρου 6) Υβριδική 15

Σε μια τοπολογία δίαυλου όλες οι συσκευές ενός δικτυού συνδέονται σε ένα κοινό κεντρικό καλώδιο που ονομάζεται δίαυλος ή κορμός. Τα πλεονεκτήματα της είναι ότι είναι σχετικά φθηνή και είναι εύκολο να προστεθούν νέες συσκευές στο δίκτυο απλά με την σύνδεση τους στον δίαυλο. Σε μια τοπολογία αστέρα, κάθε συσκευή συνδέεται σε έναν διανομέα. Ένας διανομέας είναι ένας εξειδικευμένος τύπος υλικού που λαμβάνει τις μεταδόσεις δεδομένων και τις δρομολογεί στο σωστό προορισμό. Τα δίκτυα αστέρα είναι εύκολα στην εγκατάσταση και την ενημέρωση επειδή όλοι οι κόμβοι είναι άμεσα συνδεδεμένοι στον διανομέα. Σε μια τοπολογία δακτυλίου κάθε κόμβος συνδέεται με δυο άλλους κόμβους δημιουργώντας έναν δακτύλιο. Μια τέτοια τοπολογία είναι πιο αξιόπιστη από του δίαυλου ή του αστέρα επειδή αν ένας κόμβος υποστεί βλάβη, ο διαχειριστής του δικτύου μπορεί να δρομολογήσει τα δεδομένα έξω από τον κόμβο που έχει τεθεί εκτός λειτουργίας. Τέτοια δίκτυα είναι σχετικά ακριβά και κάπως δύσκολα στην εγκατάσταση τους. Στην τοπολογία πλέγματος κάθε συσκευή συνδέεται με κάθε άλλη συσκευή στο δίκτυο. Αυτές οι πολλαπλές συνδέσεις καθιστούν τα δίκτυα πλέγματος εξαιρετικά αξιόπιστα. Αυτά τα δίκτυα είναι γρήγορα επειδή κάθε κόμβος συνδέεται άμεσα στους άλλους κόμβους, και δεν υπάρχει διανομέας για να δημιουργήσει αυξημένη κίνηση. Η τοπολογία δέντρου συνδυάζει τα χαρακτηριστικά της τοπολογία δίαυλου και της τοπολογίας αστέρα. Η τοπολογία δέντρου είναι ουσιαστικά δυο ή περισσότερα δίκτυα αστέρα που συνδέονται μεταξύ τους μέσω ενός δικτύου διαύλου. Οι υβριδικές τοπολογίες είναι συνδυασμός τοπολογιών δίαυλου και δακτυλίου. Αυτές χρησιμοποιούνται σε κολέγια και πανεπιστήμια. 1.5 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΔΙΚΤΥΟΥ Υπάρχουν δυο τύποι αρχιτεκτονικής δικτύου: client/server και peer-to-peer. Στα δίκτυα με αρχιτεκτονική client/server ορισμένοι υπολογιστές λειτουργούν ως παροχής υπηρεσιών, ή servers, και οι άλλοι λειτουργούν ως αιτούντες υπηρεσιών, ή clients. Σε ένα ομότιμο 16

δίκτυο peer-to-peer, όλοι οι υπολογιστές στο δίκτυο μπορούν να κάνουν κοινή χρήση των πόρων τους, όπως το χώρο στο δίσκο και τους εκτυπωτές, με οποιονδήποτε άλλο υπολογιστή. 1.6 ΔΙΚΤΥΑ 1.6.1 Τοπικά δίκτυα υπολογιστών (LAN) Ένα τοπικό δίκτυο υπολογιστών είναι ένα δίκτυο υπολογιστών που περιλαμβάνεται συνήθως σε ένα κτίριο ή σε μια ομάδα κτιρίων που είναι κοντά το ένα στο άλλο. Οι οργανισμοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν δίκτυο LAN για να κάνουν κοινή χρήση των πόρων, όπως εκτυπωτές, λογισμικό και δεδομένα. 1.6.2 Καλωδιακά δίκτυα περιοχής και δίκτυα μητροπολιτικής περιοχής Ένα καλωδιακό δίκτυο περιοχής (CAN) συνδέει τοπικά LAN μέσα σε μια περιορισμένη γεωγραφική περιοχή. Αυτή η περιοχή έχει συνήθως το μέγεθος ενός σχολείου ή μιας πανεπιστημιούπολης. Αυτά τα δίκτυα έχουν συνήθως ένα καλώδιο δικτυακού κορμού υψηλής ταχύτητας που συνδέει διάφορα πιο αργά LAN. Ένα δίκτυο μητροπολιτικής περιοχής (MAN) σχεδιάζεται συγκεκριμένα για να λειτουργεί μέσα σε μια πόλη ή μεγαλούπολη. Ένα MAN συνήθως αποτελείται από έναν δικτυακό κορμό υψηλής ταχύτητας και αποτελείται από καλώδιο οπτικής ίνας. Το MAN μπορεί να παρέχει σε επιχειρήσεις και ιδιώτες γρήγορη πρόσβαση στο internet καθώς και σε άλλες υπηρεσίες, όπως τηλεδιάσκεψη. 1.6.3 Δίκτυα ευρείας περιοχής Δεν είναι ασυνήθιστο για τους οργανισμούς της εποχής μας να έχουν γραφεία σε πολλές χώρες και σε πολλές ηπείρους. Αυτοί οι οργανισμοί χρειάζονται δίκτυα υπολογιστών που να μπορούν να λειτουργήσουν σε αυτές τις αποστάσεις. Αυτά τα δίκτυα είναι γνωστά ως δίκτυα ευρείας περιοχής. (WAN). Ένα WAN αποτελείται από τουλάχιστον δυο LAN που είναι γεωγραφικά χωριστά αλλά που συνδέονται μέσω ενός δημοσίου δικτύου τηλεπικοινωνιών, μιας μισθωμένης τηλεφωνικής γραμμής ή ενός δορυφόρου. 17

1.6.4 Ασύρματα δίκτυα Ως ασύρματο δίκτυο χαρακτηρίζεται το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, συνήθως τηλεφωνικό ή δίκτυο υπολογιστών, το οποίο χρησιμοποιεί ραδιοκύματα ως φορείς πληροφορίας. Τα δεδομένα μεταφέρονται μέσω ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, με συχνότητα φέροντος η οποία εξαρτάται κάθε φορά από τον ρυθμό μετάδοσης δεδομένων που απαιτείται να υποστηρίζει το δίκτυο. Η ασύρματη επικοινωνία σε αντίθεση με την ενσύρματη, δεν χρησιμοποιεί ως μέσο μετάδοσης κάποιον τύπο καλωδίου. Σε παλαιότερες εποχές τα τηλεφωνικά δίκτυα ήταν αναλογικά, αλλά σήμερα όλα τα ασύρματα δίκτυα βασίζονται σε ψηφιακή τεχνολογία και επομένως κατά μία έννοια είναι ουσιαστικώς δίκτυα υπολογιστών. Τα ασύρματα τοπικά δίκτυα χρησιμοποιούνται για τη σύνδεση χρηστών μέσα σε ένα κτίριο ή σε ομάδα γειτονικών κτιρίων χωρίς τη χρήση καλωδίων. Η χρήση τους περιορίζεται σε τοπικό επίπεδο και αυτό τα διαχωρίζει από ασύρματες λύσεις ευρείας κάλυψης που επεκτείνονται σε μεγάλες αποστάσεις χρησιμοποιώντας κυψελοειδή ή δορυφορική τεχνολογία. Ένα ασύρματο τοπικό δίκτυο (Wireless Local Area Network -WLAN) είναι ένα επικοινωνιακό σύστημα που χρησιμοποιείται ως επέκταση ή εναλλακτική λύση ενός κοινού ενσύρματου δικτύου (Ethernet) και επιτρέπει στον κινητό χρήστη την ασύρματη μετάδοση και λήψη δεδομένων. Στα ασύρματα δίκτυα εντάσσονται τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, οι δορυφορικές επικοινωνίες, τα ασύρματα δίκτυα ευρείας περιοχής (WWAN), τα ασύρματα μητροπολιτικά δίκτυα (WMAN), τα ασύρματα τοπικά δίκτυα (WLAN) και τα ασύρματα προσωπικά δίκτυα (WPAN). 1.6.4.1 Πλεονεκτήματα της τεχνολογίας Η χρήση δικτύων υπολογιστών από ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό επιχειρήσεων από όλο το φάσμα της παραγωγικής διαδικασίας, καθώς και η ραγδαία ανάπτυξη του Internet και των διαφόρων online υπηρεσιών, αποδεικνύουν τη μεγάλη σημασία που έχει στη 18

σημερινή παγκόσμια οικονομία η δυνατότητα πρόσβασης σε απομακρυσμένες πληροφορίες. Με ένα WLAN οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε δεδομένα χωρίς τους περιορισμούς των καλωδίων και διάφορων πολύπλοκων διαδικασιών εγκατάστασης. Ως κυριότερα πλεονεκτήματα των WLANs σε σύγκριση με το "παραδοσιακό" Ethernet θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εξής: Δυνατότητα κίνησης. Τα ασύρματα δίκτυα προσφέρουν στους εργαζόμενους πρόσβαση πραγματικού χρόνου σε δεδομένα από οπουδήποτε κι αν βρίσκονται μέσα στην επιχείρησή τους ή όπου υπάρχει κάλυψη από το ασύρματο δίκτυο. Η δυνατότητα αυτή μπορεί να αυξήσει δραματικά την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητα των εργαζομένων. Απλή και γρήγορη εγκατάσταση. Η εγκατάσταση ενός WLAN μπορεί να γίνει εύκολα και γρήγορα χωρίς τα προβλήματα της καλωδίωσης που συνοδεύουν τα ενσύρματα δίκτυα. Εύκολη προσαρμογή. Η ασύρματη τεχνολογία επιτρέπει τη χρήση του δικτύου σε χώρους που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν καλώδια (π.χ. διατηρητέα κτίρια). Μειωμένο κόστος χρήσης. Ενώ το αρχικό κόστος για το hardware που θα υποστηρίξει ένα ασύρματο τοπικό δίκτυο είναι μεγαλύτερο από αυτό ενός ενσύρματου δικτύου, τα συνολικά έξοδα εγκατάστασης, καθώς και το κόστος χρήσης, είναι σημαντικά μικρότερα. Μακροπρόθεσμα τα οφέλη είναι ακόμη μεγαλύτερα για περιπτώσεις δυναμικών χώρων εργασίας, οι οποίες απαιτούν συχνές μετακινήσεις και αλλαγές. Δυνατότητα επέκτασης. Τα ασύρματα δίκτυα μπορούν να υποστηρίξουν μια μεγάλη ποικιλία από τοπολογίες προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες συγκεκριμένων εφαρμογών. Οι τοπολογίες αυτές μπορούν εύκολα να αλλάξουν και περιλαμβάνουν από απλά ισότιμα δίκτυα κατάλληλα για μικρό αριθμό χρηστών, έως πλήρως εκτεταμένα δίκτυα με δυνατότητες περιαγωγής που μπορούν να υποστηρίξουν χιλιάδες χρήστες σε μεγάλες αποστάσεις(τασόπουλος Α. 2005). 19

1.6.5 Οικιακά δίκτυα Οι σημερινές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας στο internet και η μειωμένη τιμή των εξαρτημάτων έχουν οδηγήσει στην ανάδυση του οικιακού δικτύου. Αυτά τα δίκτυα συνδέουν μεταξύ τους υπολογιστές, το internet και τους εκτυπωτές μέσα σε ένα σπίτι. Αυτά τα δίκτυα μπορούν να χρησιμοποιούν καλωδιακά μέσα, όπως ομοαξονικό καλώδιο ή καλώδιο συνεστραμμένων ζευγών. Η ασύρματη δικτύωση RF έχει γίνει μια δημοφιλής μέθοδος μετάδοσης δεδομένων τόσο για τα οικιακά όσο και για τα επιχειρησιακά δίκτυα. Αυτά τα δίκτυα λειτουργούν την χρήση ειδικών ραδιομεταδόσεων μεταξύ των κόμβων του δικτύου. 1.6.6 Προσωπικά δίκτυα Τα δίκτυα που δημιουργούνται από μια ομάδα συσκευών που χρησιμοποιούν την τεχνολογία Bluetooth και έρχονται σε στενή εγγύτητα ονομάζονται προσωπικά δίκτυα (personal area networks,pan) ή Bluetooth Pico nets. Το Bluetooth χρησιμοποιεί ραδιοκύματα περιορισμένου φάσματος μεταξύ ψηφιακών συσκευών όπως PDA, υπολογιστών, κινητών τηλέφωνων, και ακόμη και ψηφιακών μηχανών. 1.7 ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ Τα πρότυπα δικτύωσης εξυπηρετούν ως μια κοινή γλώσσα για αυτά τα συστήματα. Εξασφαλίζουν ότι το ακριβές μήνυμα φτάνει στον προορισμό του άθικτο. Τα πρότυπα δικτύωσης, που καλούνται πρωτόκολλα, είναι ακριβώς μια μορφή για μετάδοση δεδομένων που έχει συμφωνηθεί από έναν οργανισμό πρότυπων μια κοινοπραξία βιομηχανιών. Τα πρωτόκολλα μπορούν, για παράδειγμα να καθορίσουν ότι ένα μήνυμα θα αρχίζει με τη διεύθυνση του προορισμού, θα ακολουθείται από την διεύθυνση του αποστολέα, και κατόπιν θα ολοκληρώνουν με το μήνυμα. Μπορούν επίσης να καθορίζουν ένα ορισμένο μέγεθος για κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία. Οι μηχανικοί δικτύων μπορούν να χρησιμοποιούν πολλά πρωτόκολλα. Μερικά από αυτά είναι τα ακόλουθα. 20

1.7.1 Ethernet Το Ethernet είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιημένο πρωτόκολλο για LAN. Ένα δίκτυο Ethernet είναι σαν μια τηλεφωνική γραμμή ντούμπλεξ. Όταν μια συσκευή στο δίκτυο αρχίζει να μεταδίδει δεδομένα, η μετάδοση λαμβάνεται από κάθε άλλη συσκευή στο δίκτυο. Η μετάδοση περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το που κατευθύνεται η μετάδοση, και έτσι οι ανεπηρέαστες συσκευές αγνοούν απλώς την μετάδοση. Όταν μια συσκευή είναι έτοιμη να αρχίσει μετάδοση, πρώτα ελέγχει τα μέσα για να δει αν στέλνουν δεδομένα άλλες συσκευές εκείνη την στιγμή. Αν τα μέσα είναι ελεύθερα η συσκευή αρχίζει μετάδοση. Αν μια άλλη συσκευή επιχειρήσει να μεταδώσει συγχρόνως και οι δυο συσκευές θα ακούσουν την προκύπτουσα παρεμβολή. Αυτό ονομάζεται σύγκρουση. Σε ένα πολυσύχναστο δίκτυο Ethernet γίνονται συνεχώς συγκρούσεις οι οποίες μπορεί να μειώσουν σημαντικά την ταχύτητα μετάδοσης. Το Ethernet είναι ένα ιδιαίτερα ευέλικτο πρότυπο και η ευελιξία του είναι μέρος της δημοτικότητας του. 1.7.2 Token ring Ένα άλλο δημοφιλές πρωτόκολλο δικτυώσεις είναι το token ring. Ένα δίκτυο token ring συνδέει συσκευές σε έναν κλειστό βρόχο. Αυτός ο βρόχος μπορεί να είναι ένας φυσικός βρόχος, χρησιμοποιώντας την τοπολογία δακτυλίου, ή ένας εικονικός βρόχος, χρησιμοποιώντας μια τοπολογία αστέρα. Ένα ειδικό κομμάτι δεδομένων, που ονομάζεται token, κυκλοφορεί στον δακτύλιο πηγαίνοντας από συσκευή σε συσκευή. Τα δίκτυα token ring λειτουργούν σε ταχύτητες 4,16 ή 100 mbps. Συγκρίνεται αυτές τις ταχύτητες με τα δίκτυα Ethernet που λειτουργούν συνήθως σε ταχύτητες 100 mbps, αλλά μπορούν να φτάσουν σε ταχύτητες μεγαλύτερες από 1 gbps. 1.8 ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Το λογισμικό δικτύωσης χειρίζεται δυο κύριες εργασίες. Κατά πρώτον, για σύνδεση στο δίκτυο απαιτείται ένα λειτουργικό σύστημα δικτυού για τους υπολογιστές και άλλες συσκευές, όπως εκτυπωτές. Δεύτερον, οι διαχειριστές δικτύων χρησιμοποιούν λογισμικό 21

διαχείρισης και έλεγχου δικτύων για να εξασφαλίζουν ότι το δίκτυο λειτουργεί σωστά και με συνέπεια, και κατά τρόπο ασφαλή. 1.8.1Λειτουργικά συστήματα δικτύων Ένα λειτουργικό σύστημα δικτυού (NOS) επιτρέπει σε υπολογιστές και άλλες συσκευές να επικοινωνούν με ένα δίκτυο. Τα λειτουργικά συστήματα δικτυού ήταν αρχικά αυτόνομες εφαρμογές. Τα windows nt και το Linux είναι τόσο λειτουργικά συστήματα υπολογιστών όσο και λειτουργικά συστήματα δικτυού. 1.8.2 Λογισμικό διαχείρισης δικτύου Το λογισμικό διαχείρισης δικτυού βοηθά συγκεκριμένα τους διαχειριστές δικτύων. Υπάρχουν εφαρμογές λογισμικού που βοηθούν τους διαχειριστές δικτύων να εξασφαλίζουν την ασφάλεια του δικτύου τους. Άλλα προϊόντα λογισμικού ελέγχουν την απόδοση των δικτύων και βοηθούν τους διαχειριστές να ξανά ρυθμίσουν το δίκτυο για μεγαλύτερη ταχύτητα. 1.8.3 Λογισμικό έλεγχου δικτύου Οι διαχειριστές δικτύων χρησιμοποιούν λογισμικό έλεγχου δικτύων για να βλέπουν τι δεδομένα κυκλοφορούν μέσω του δικτύου. Αυτό το λογισμικό χωρίζεται σε δυο ευρείες κατηγορίες : στα packet sniffers και τα keystroke monitors. Τα packet sniffers δίνουν την δυνατότητα στους διαχειριστές δικτύων να βλέπουν τα δεδομένα καθώς κινούνται μέσω ενός δικτύου, γεγονός που τους επιτρέπει να ελέγχουν με αυτόν τον τρόπο το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο των υπαλλήλων και τις συνήθειες τους στο INTERNET. Τα keystroke monitors επιτρέπουν στους διαχειριστές και τους επόπτες δικτύων να βλέπουν ακριβώς τι πληκτρολογεί ένα άτομο που χρησιμοποιεί έναν υπολογιστή συνδεδεμένο στο δίκτυο. 22

1.9 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Τα δίκτυα LAN και PAN μπορούν να δημιουργηθούν χωρίς να βασίζονται στις υπηρεσίες των εταιριών τηλεπικοινωνιών, με μοναδική εξαίρεση όταν οι υπάλληλοι χρειάζεται να έχουν πρόσβαση στο δίκτυο από απομακρυσμένες τοποθεσίες. Τα δίκτυα WAN ωστόσο, συνήθως χρειάζονται αυτές τις υπηρεσίες, οι οποίες περιλαμβάνουν κυρίως τις τεχνολογίες επικοινωνιών μεγάλης απόστασης. Μερικές επιχειρήσεις, αποκαλούμενες φορείς προστιθεμένης άξιας, έχουν αναπτύξει δίκτυα προστιθεμένης αξίας VAN. Αυτά τα δίκτυα είναι ιδιόκτητα συχνά κατασκευασμένα με τη χρήση δικτύων κοινών φορέων. Παρέχουν βελτιωμένες υπηρεσίες όπως τηλεδιάσκεψη. 23

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 INTERNET KAI ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ 2.1 TCP/IP Το TCP/IP είναι ουσιαστικά δυο χωριστά πρωτόκολλα που λειτουργούν μαζί: το πρωτόκολλο έλεγχου μετάδοσης (transmission control protocol.tcp) και το πρωτόκολλο internet (internet protocol,ip). Το TCP/IP είναι το πρωτόκολλο με το οποίο λειτουργεί το internet. Η διαδεδομένη χρήση του στο internet έχει οδηγήσει πολλές επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν το TCP/IP ως πρωτόκολλο για τα εσωτερικά δίκτυα των υπολογιστών τους. Η απάντηση στο τι είναι TCP/IP, είναι ότι το internet βασίζεται σε χιλιάδες δίκτυα και τα εκατομμύρια υπολογιστές, και το TCP/IP είναι η κόλλα που τα κρατά όλα στη θέση τους. Πολλές εταιρίες τηλεπικοινωνιών παρέχουν υπηρεσίες σύνδεσης στο Internet. Οι επιλογές κυμαίνονται από την σχετικά χαμηλής ταχύτητα υπηρεσία σύνδεσης μέσω τηλεφώνου μέχρι τις υψηλής ταχύτητας ψηφιακές συνδρομητικές γραμμές και τις συνδέσεις καλωδιακών μόντεμ. Ο πιο βασικός και λιγότερος ακριβός τύπος πρόσβασης στο Internet και μια σύνδεση μέσω τηλεφώνου (dial-up). Αυτός ο τύπος σύνδεσης επιτρέπει σε έναν υπολογιστή με μόντεμ να καλεί έναν παροχέα υπηρεσιών Internet (ISP) χρησιμοποιώντας την απλή παλιά τηλεφωνική υπηρεσία. Η μέγιστη ταχύτητα της πρόσβασης μέσω τηλεφώνου είναι 56 kbps, η οποία είναι αρκετά αργή. Πολλές τοπικές τηλεφωνικές εταιρίες προσφέρουν επίσης υψηλής ταχύτητας πρόσβαση στο Internet μέσω ψηφιακών συνδρομητικών γραμμών (digital subscriber lines, DSL). Αυτή η τεχνολογία είναι εγκατεστημένη στο κέντρο μεταγωγής της τοπικής τηλεφωνικής εταιρίας, επιτρέπει στις κανονικές τηλεφωνικές γραμμές να επιτυγχάνουν πολύ υψηλές ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων μέσω DSL. Οι εταιρίες καλωδιακής τηλεόρασης παρέχουν πρόσβαση υψηλής ταχύτητας στο Internet χρησιμοποιώντας το υπάρχον καλωδιακό δίκτυο τους. Ο τελικός χρήστης πρέπει να έχει εγκατεστημένο ένα καλωδιακό μόντεμ (cable modem). Τα συστήματα καλωδιακών μόντεμ παρέχουν συνήθως ταχύτητες 300kbps ή μεγαλύτερες. 24

Οι περισσότεροι παροχείς υπηρεσιών DSL και καλωδιακών μόντεμ περιορίζουν τον χρήστη σε ταχύτητα φόρτωσης περίπου 128 kbps. Κατά την αγορά μιας υπηρεσίας DSL ή καλωδιακού μόντεμ πρέπει να εξετάσουμε την ταχύτητα τόσο της φόρτωσης(upload) όσο και της λήψης(download). Ένα από τα πιο σημαντικά πρωτόκολλα του Internet είναι το TCP/IP. Τα δίκτυα TCP/IP, όπως και το Internet χρησιμοποιούν την μεταγωγή πακέτων, που σημαίνει ότι κατά την μετάδοση δεδομένων μέσω του δικτύου δεν καθιερώνεται καμία διατερματική σύνδεση. Σε ένα δίκτυο TCP/IP, τα δεδομένα χωρίζονται σε μικρά, ισομέγεθη κομμάτια που ονομάζονται data grams ή πακέτα. Αυτά τα πακέτα στέλνονται μέσω του δικτύου και τελικά φτάνουν όλα στον προορισμό τους. Το TCP χωρίζει τα μηνύματα σε data grams, τα επανασυναρμολογεί και ξαναστέλνει οποία data grams έχουν σφάλματα. Δεδομένου ότι το TCP/IP είναι μη σταθερής σύνδεσης, είναι πιθανό τα data grams να μην φτάσουν στη σωστή σειρά. Τα data grams μπορεί να πρέπει να αποσταλούν ξανά αν καταστραφούν στην πορεία. Το TCP αριθμεί τα data grams στην σωστή σειρά όταν δημιουργούνται, και στην συνεχεία χρησιμοποιεί τους αριθμούς για να τα επανασυρμολογήσει στον προορισμό. Η ταξινόμηση εκ νέου διαρκεί κάποιο χρόνο, και έτσι μπορεί να υπάρχει μια μικρή καθυστέρηση στην μετάδοση. Το IP δρομολογεί τα data grams στον σωστό προορισμό. Οι διευθύνσεις IP έχουν την μορφή 123.45.67.89. κάθε υπολογιστής που συνδέεται στο Internet πρέπει να έχει μια διεύθυνση IP. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν αρκετές διευθύνσεις IP για όλους, όταν χρησιμοποιείτε μια σύνδεση Internet μέσω τηλεφώνου, ο παροχέας σας υπηρεσιών Internet εκχωρεί στον υπολογιστή σας μια διεύθυνση IP όταν συνδέεστε. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που συνδέεστε θα έχετε και διαφορετική διεύθυνση IP (Τασόπουλος, Α. 2005). 2.2 ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΤΟΜΕΑ Το 1985 μια ομάδα εμπειρογνωμόνων του Internet δημιούργησε το σύστημα ονομάτων τομέα (Domain Name System, DNS). Είναι μια κατανεμημένη βάση δεδομένων, που σημαίνει ότι τα δεδομένα του βρίσκονται σε πολλούς διακομιστές. Το DNS αντιστοιχίζει 25

αριθμητικές διευθύνσεις IP σε ευκολομνημόνευτα ονόματα τομέα. Αντί να πρέπει να θυμόμαστε τη διεύθυνση 207.46.245.222, το μόνο που χρειάζεται να θυμόμαστε είναι το Microsoft.com. 2.3 ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ (INTERNET) Το Internet είναι ένα διεθνές δίκτυο που αποτελείται από εκατομμύρια κόμβους (υπολογιστές) στους οποίους βρίσκονται πάσης φύσεως πληροφορίες. Αυτές οι πληροφορίες (πόροι ή resources) έχουν τόσο μεγάλο εύρος, ώστε να είναι δύσκολο να τις κατανοήσει ένα ανθρώπινο ον. Για τον λόγο αυτό, όχι μόνο δεν υπάρχει άνθρωπος που να κατανοεί όλες τις πλευρές του Internet, αλλά δεν υπάρχει και κανένας που να γνωρίζει το μεγαλύτερο μέρος του. Θα ήταν λάθος να σκεφτούμε το Internet μόνο σαν ένα δίκτυο υπολογιστών ή σαν ένα σύνολο δικτύων υπολογιστών συνδεμένων το ένα με το άλλο. Τα δίκτυα υπολογιστών δεν είναι παρά ένα μέσο με τη βοήθεια του οποίου διακινούνται οι πληροφορίες. Η χρησιμότητα του Internet βρίσκεται στις ίδιες τις πληροφορίες. Το Internet επιτρέπει σε εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο να επικοινωνούν μεταξύ τους και να μοιράζονται πληροφορίες. Αυτή η επικοινωνία γίνεται είτε μέσω της αποστολής ή της λήψης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, είτε με την σύνδεση δυο υπολογιστών και την αποστολή μηνυμάτων από τον έναν υπολογιστή στον άλλο. Πάνω από όλα όμως, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι. Το Internet είναι το πρώτο παγκόσμιο βήμα επικοινωνίας και η πρώτη παγκόσμια βιβλιοθήκη. Σε αυτό μπορεί να συμμετέχει ο οποιοσδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή: το Internet δεν κλείνει ποτέ. Για πρώτη φορά στην ιστορία, τόσοι πολλοί άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους με τόση άνεση. Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του περίεργος και έτοιμος να προσφέρει τη βοήθεια του στον άλλο. Αυτό είναι το Internet. 2.3.1 Οι πληροφορίες στο διαδίκτυο Το Internet, σε συνδυασμό με την ολοένα αναπτυσσόμενη ψηφιακή τεχνολογία, έχει δημιουργήσει μία τεράστια αγορά γνώσεων/πληροφοριών. Παραδοσιακές μορφές τέχνης 26

(όπως για παράδειγμα ο κινηματογράφος και η μουσική) μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας παίρνουν την ίδια μορφή (αρχείων δεδομένων) με αντικείμενα που εκ πρώτης όψεως είναι εντελώς διαφορετικά (όπως για παράδειγμα η ιατρική επιστήμη ή κάποιο πρόγραμμα λογισμικού). Παρατηρείται λοιπόν μία συγκέντρωση γνώσης ή, αν είναι δυνατό να λεχτεί, πολιτιστικής κληρονομιάς, που σχετίζεται άμεσα με το Internet. Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει πλέον είναι το "ποιος θα διοικήσει, ποιος θα ελέγξει την γνώση αυτή".από τη στιγμή που το Διαδίκτυο είναι ένα δίκτυο συνδεδεμένων υπολογιστών, κάθε χρήστης έχει την δυνατότητα να μοιραστεί πληροφορίες με άλλους χρήστες γενόμενος, πολλές φορές, ο ίδιος δημιουργός και πάροχος των πληροφοριών αυτών. Δεν υπάρχει άμεσος έλεγχος των πληροφοριών που "ανεβαίνουν" στο Διαδίκτυο από κάποιον ιεραρχικά ανώτερο χρήστη ή οργανισμό. Το θέμα της μη ιεραρχημένης πληροφορίας, όμως, τίθεται υπό αμφισβήτηση. Ο όγκος της πληροφορίας στο Διαδίκτυο είναι πράγματι μεγάλος. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν πληροφορίες ευκολότερα και δυσκολότερα προσβάσιμες από τον χρήστη. Το Internet έκανε δυνατή την συγκέντρωση μεγάλου όγκου πληροφοριών και επηρέασε σημαντικά τον τρόπο διάθεσής τους. Δεν συμβαίνει, όμως, στον ίδιο βαθμό το ίδιο και στον τρόπο παραγωγής αυτών. Για παράδειγμα, ο τρόπος παραγωγής μιας κινηματογραφικής ταινίας δεν έχει επηρεαστεί σημαντικά από την ύπαρξη του Internet, ανεξάρτητα από το αν έχει επηρεαστεί ή όχι από την ψηφιακή τεχνολογία. Παρ' όλα αυτά, και σύμφωνα με την ιντερνετοφιλική προσέγγιση, το Διαδίκτυο ασκεί μεγάλη επίδραση στην διαδικασία παραγωγής δημοσιογραφικών προϊόντων. Η δημιουργία της είδησης παύει να είναι πλέον μονοπώλιο λίγων, αφού ο κάθε χρήστης μπορεί εάν το επιθυμεί να δημιουργήσει πληροφορία ανά πάσα στιγμή. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα της επίδρασης αυτής είναι τα ιστολογία (blogs), όπου μπορεί κανείς να εκφέρει απόψεις και να σχολιάσει γεγονότα πάσης φύσεως (βλ. δημοσιογραφία στον ιστό και δημοσιογραφία των πολιτών). Ως αποτέλεσμα της επιρροής αυτής του Internet παραγωγή ειδήσεων τα όρια μεταξύ ενός απλού χρήστη του διαδικτύου και ενός επαγγελματία δημοσιογράφου γίνονται περισσότερο δυσδιάκριτα. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί στην ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της έννοιας της δημοσιογραφίας καθώς και της απαραίτητης εκπαίδευσης των δημοσιογράφων. Η ανάγκη για τον επαναπροσδιορισμό της δημοσιογραφίας, όμως δεν είναι τόσο μεγάλη σύμφωνα με τους υποστηριχτές της "αντίπλουραλιστικής" προσέγγισης, καθώς θεωρούν πως το Internet δεν μπορεί να ασκήσει ουσιαστική επίδραση στην επικοινωνία γενικότερα και στην δημοσιογραφία ειδικότερα. 27

Επίσης, λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης γνώσης στο Διαδίκτυο, η έννοια της κοινωνικής ισότητας παίρνει και πάλι μεγάλη σημασία. Το χάσμα ανάμεσα σε πληροφοριακά πλούσιους και πληροφοριακά φτωχούς θα διευρύνεται όσο αυξάνεται η συγκέντρωση της γνώσης αυτής. Το παραπάνω αποτελεί ακόμα έναν λόγο που κάνει πιο επιτακτική την ανάγκη για διερεύνηση του αρχικού ερωτήματος "ποιος θα ελέγξει τη γνώση αυτή". Η γλώσσα που χρησιμοποιείται περισσότερο στη διακίνηση της πληροφορίας στο Διαδίκτυο είναι η Αγγλική. Έχοντας αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, το Διαδίκτυο περιλαμβάνει πλέον ποιοτικά και ποσοτικά ευρύ περιεχόμενο και στις υπόλοιπες γλώσσες των περισσότερο αναπτυγμένων χωρών. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα δυσλειτουργίες και τεχνικά προβλήματα σχετικά με την κωδικοποίηση, όπως το mojibake (Τασόπουλος, Α. 2005). 2.3.2 Εφαρμογές του internet Το Internet είναι μια δημόσια υποδομή με την οποία μπορούμε να εκτελέσουμε διάφορες εφαρμογές. Αυτές οι εφαρμογές περιλαμβάνουν αλλά δεν περιορίζονται καθόλου σε αυτά, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μεταφορές αρχείων, ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων, ομάδες συζήτησης, ροη ήχου και βίντεο, τηλεφωνία Internet, κατανεμημένη επεξεργασία και τον παγκόσμιο ιστό. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είναι η πιο δημοφιλής και πιο διαδεδομένη εφαρμογή Internet. Τα περισσότερα μηνύματα είναι κείμενο, αλλά οι χρήστες μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν συννημένα αρχεία και ενσωματωμένες εικόνες και ήχο. Η εξάπλωση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της δυνατότητας αποστολής μηνυμάτων email με ουσιαστικά κανένα κόστος έχει οδηγήσει στο πρόβλημα του spam. SPAM είναι το όνομα που δίνεται στα ανεπιθύμητα μηνύματα email. Αυτά τα μηνύματα είναι αυτόκλητα κομμάτια μαζικού μάρκετινγκ που αποστέλλονται ταυτόχρονα σε χιλιάδες διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από εταιρίες, οργανισμούς και ιδιώτες. Μια άλλη εφαρμογή του Internet είναι η μεταφορά αρχείου, η οποία είναι η αποστολή ενός αρχείου από έναν υπολογιστή σε έναν άλλο. Ακόμη και το ταχυδρομείο αποτελεί τύπο μεταφοράς αρχείων. Ένα πρότυπο που χρησιμοποιείται για τις μεταφορές αρχείων μεταξύ ενός διακομιστή Internet και του υπολογιστή ενός χρήστη είναι το πρωτόκολλο μεταφοράς 28

αρχείων (file transfer protocol, FTP). Χρησιμοποιώντας λογισμικό που βασίζεται στο πρότυπο αυτό μπορούμε να στέλνουμε και να ανακτάμε αρχεία προς και από έναν διακομιστή. Μια άλλη εφαρμογή του Internet είναι η ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων. Η ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων (instant messaging, IM) επιτρέπει σε έναν χρήστη να δημιουργεί ένα ιδιωτικό δωμάτιο συνομιλίας (chat room) σε έναν άλλο χρήστη. Τα δυο μέρη μπορούν να συνομιλήσουν υπό τον όρο ότι είναι συνδεδεμένα και έχουν ρυθμίσει το λογισμικό τους IM να λαμβάνει μηνύματα. Η χρήση του IM έχει αυξηθεί εντυπωσιακά. Μια ενδεχομένως επαναστατική εφαρμογή του Internet είναι η τηλεφωνία Internet. Το λογισμικό τηλεφωνίας Internet, ή πρωτόκολλο μετάδοσης φωνής μέσω Internet (voice-over Internet protocol, VOIP), επιτρέπει στα άτομα να χρησιμοποιούν τους υπολογιστές τους ως τηλεφωνά. Το λογισμικό συνδέεται με έναν άλλο υπολογιστή στο Internet και μεταδίδει δεδομένα φωνής (Τασόπουλος, Α. 2005). Άλλες εφαρμογές είναι ροη ήχου και βίντεο, κατανεμημένη επεξεργασία, κ.α. 2.3.3 Νομικά και ηθικά ζητήματα Η παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, η πορνογραφία, η ψευδοπροσωπία και η προσφορά παρανόμων προϊόντων είναι φαινόμενα υπαρκτά στο Internet και ο περιορισμός τους είναι ιδιαίτερα δύσκολος. Για παράδειγμα, η λέξη "sex" παραμένει μία από τις πλέον δημοφιλείς στις μηχανές αναζήτησης. Συχνά, η ανησυχία αυτή, που θεωρείται από κάποιους αβάσιμη, μπορεί να υποστηριχθεί από κάποια εγκλήματα ή αποτρόπαιες καταστάσεις (συνήθως περιπτώσεις παιδεραστίας κ.ά.).το Διαδίκτυο έχει κατηγορηθεί ως παράγοντας που έπαιξε ρόλο σε θανάτους. Ο Brandon Vedas πέθανε από υπερβολική δόση ενός μίγματος νομίμων και παρανόμων ναρκωτικών παρακινούμενος από συνομιλητές του στο IRC. Ο Shawn Woolley αυτοκτόνησε με πιστόλι για λόγους που σχετίζονται με τον εθισμό του με το Ever Quest, ένα Μαζικά Πολυχρηστικό Διαδικτυακό Παιχνίδι Ρόλων (MMORPG), όπως ισχυρίστηκε η μητέρα του. Ο Armin Meiwes μαχαίρωσε μέχρι θανάτου και έφαγε μέρος του σώματος του Bernd Jürgen Brandes όταν ο τελευταίος απάντησε στην αγγελία του πρώτου που ζητούσε έναν «μεγαλόσωμο άνδρα έτοιμο να σφαγιαστεί και μετά να καταβροχθιστεί».επιπλέον, το Διαδίκτυο είναι μη ελεγχόμενο, με την έννοια ότι δεν 29

υπάρχει κάποια ενιαία κυβερνητική ή άλλη, αντίστοιχη, αρχή, η οποία να ελέγχει το περιεχόμενό του πριν αυτό δημοσιευθεί - σύμφωνα με πολλούς χρήστες αυτό θα αποτελούσε λογοκρισία. Όπως χαρακτηριστικά λέγεται "το Διαδίκτυο ελέγχεται από τους χρήστες του". Βεβαίως, οι κρατικές υπηρεσίες και αστυνομίες σε κάθε χώρα, καθώς και οι αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις, παρεμβαίνουν για την αναστολή των αξιόποινων πράξεων που διαπράττονται μέσω Διαδικτύου. Στην Ελλάδα υπάρχει η Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Σε ορισμένες χώρες (όπως π.χ. στις Κίνα, Ιράν, Βόρεια Κορέα) ο κρατικός μηχανισμός παρεμβαίνει στους παρόχους υπηρεσιών Διαδικτύου, υποχρεώνοντας τους να βάλουν φραγή σε ορισμένους, επιλεγμένους Διαδικτυακούς χώρους. Επίσης, ένα ακόμη ηθικό ζήτημα είναι ο συγκεντρωτισμός των Μ.Μ.Ε. και αναφέρεται στο ολιγοπώλιο μικρού σχετικά αριθμού εταιριών που κατέχουν τα μέσα και ελέγχουν όλη την αλυσίδα διανομής του προϊόντος. Στα πλαίσια του Διαδικτύου τίθεται το ερώτημα του κατά πόσο οι οικονομικές διαδικασίες στο παρόν καπιταλιστικό γίγνεσθαι περιορίζουν τη δημόσια σφαίρα και το αν είναι αποδεκτή ή κατακριτέα η πρωτοφανής ισοτιμία στην παρουσία και διαχείριση της πληροφορίας και του εμπορεύματος στο χώρο του Internet. Επίσης παρά το γεγονός ότι το Internet συχνά περιγράφεται ως αποκεντρωμένο, με απροσπέλαστο όγκο πληροφοριών και, συνεπώς, χωρίς κεντρικό έλεγχο, είναι εμφανής η εκτενής ιεράρχηση του περιεχομένου από μηχανές αναζήτησης και η γενικότερη διαιώνιση των ιστοτόπων με την υψηλότερη επισκεψιμότητα. (Τασόπουλος, Α. 2005). 2.3.4 Πρόσβαση στο διαδίκτυο Κοινές μέθοδοι πρόσβασης στο Διαδίκτυο είναι η επιλογική και η ευρυζωνική. Δημόσιοι χώροι για χρήση του Διαδικτύου περιλαμβάνουν τις βιβλιοθήκες και τα Internet cafes, όπου υπάρχουν διαθέσιμοι Η/Υ με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Υπάρχουν, επίσης, σημεία πρόσβασης στο Διαδίκτυο σε δημόσιους χώρους όπως αίθουσες αναμονής αεροδρομίων, μερικές φορές μόνο για σύντομη χρήση ενόσω βρισκόμαστε σε αναμονή. Τέτοια σημεία είναι γνωστά και με διάφορους άλλους όρους, όπως «δημόσια περίπτερα Διαδικτύου», «δημόσια τερματικά Διαδικτύου» και «ιστό - τηλέφωνα». 30

Η δικτύωση μέσω Wi-Fi παρέχει ασύρματη πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Ασύρματα σημεία πρόσβασης (hotspot) που παρέχουν τέτοια πρόσβαση περιλαμβάνουν τα Wi-Fi-cafes, όπου κάποιος αρκεί να φέρει τις δικές του/της ασύρματες συσκευές όπως φορητό Η/Υ ή PDA. Οι υπηρεσίες αυτές μπορεί να είναι δωρεάν σε όλους, είτε δωρεάν μόνο σε πελάτες, είτε επί πληρωμή. Ένα hotspot δεν χρειάζεται να περιορίζεται σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Ολόκληρες πανεπιστημιουπόλεις και πάρκα έχουν αυτή τη δυνατότητα, ακόμα και ολόκληρες περιοχές. Προσπάθειες να συνδεθεί και ο αγροτικός πληθυσμός έχουν οδηγήσει στα ασύρματα κοινοτικά δίκτυα. Τα πλεονεκτήματα της πρόσβασης ενός χρήστη μέσω του δικού του υπολογιστή (αντί μέσω δημόσιου τερματικού) περιλαμβάνουν τη δυνατότητα για κατέβασμα και ανέβασμα αρχείων χωρίς περιορισμούς, τη χρήση του αγαπημένου του φυλλομετρητή (web browser) και των ρυθμίσεων αυτού (το μενού των ρυθμίσεων μπορεί να απενεργοποιηθεί σε έναν δημόσιο υπολογιστή) και την εκτέλεση δραστηριοτήτων στο Internet με τη χρήση δικών του προγραμμάτων και δεδομένων. Χώρες με πολύ καλή πρόσβαση στο Internet περιλαμβάνουν την Νότια Κορέα, όπου το 50% του πληθυσμού έχει ευρυζωνική πρόσβαση, τη Σουηδία και τις ΗΠΑ 2.4 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΤΟΣ(WORLD WIDE WEB) O Παγκόσμιος ιστός (World Wide Web) είναι μια συλλογή υπέρ-συνδεδεμένων αρχείων υπολογιστών που βρίσκονται στο Internet.το WWW μέχρι το 1993 δεν είχε σημαντική επιτυχία. Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι από 30 εκατομμύρια διακομιστές web(web servers). Από το 2003 το Internet και το WWW χρησιμοποιείται από περίπου 600 εκατομμύρια άτομα, και συνεχίζεται και αυξάνεται αυτός ο αριθμός, με διψήφιο ποσοστό αναλογίας, κάθε έτος. Το WWW κινεί αμέτρητες επιχειρήσεις και είναι υπεύθυνο για δισεκατομμύρια δολαρίων στο εμπόριο. Το WWW αποτελείται από δυο κύρια στοιχειά: τους διακομιστές (servers) και τα προγράμματα περιήγησης (browsers). Ένας web server συνήθως φιλοξένει κείμενο και εικόνες, αλλά μπορεί επίσης να φιλοξένει περιεχόμενο όπως ήχο, βίντεο, κινούμενη εικόνα, προγράμματα υπολογιστών, και ουσιαστικά οτιδήποτε μπορεί να υπάρχει σε 31