ΚΕΝΤΡΟ Αγίας Σοφίας 9 10.44.444 ΝΤΕΠΩ Β. Όλγας 0 10.48.400 ΕΥΟΣΜΟΣ Μ.Αλεξάνδρου 45 10.770.60 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΗ ΥΛΗ: EΦ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 9/0/015 ΘΕΜΑ Α A1. α A.γ A.γ A4.δ Α5. β Α6. i. Αλκαλιµετρία: προσδιορισµός συγκέντρωσης οξέος µε πρότυπο διάλυµα βάσης Οξυµετρία: προσδιορισµός συγκέντρωσης βάσης µε πρότυπο διάλυµα οξέος ii. Ισοδύναµο σηµείο: είναι το σηµείο της ογκοµέτρησης, όπου έχει αντιδράσει πλήρως η ουσία (στοιχειοµετρικά), µε ορισµένη ποσότητα του πρότυπου διαλύµατος. Τελικό σηµείο: είναι το σηµείο όπου παρατηρείται χρωµατική αλλαγή του ογκοµετρούµενου διαλύµατος. ΘΕΜΑ Β B1. ι. 1s s p 6 Z = 10 ιι. 1s s p 6 s Z = 1 ιιι. 1s s p 6 s p Z = 14 ιv. 1s s p 6 s p 6 d 4s Z = Β. α. Σ β. Λ γ. Λ δ. Λ ε. Σ Β. Ι. γ. 00 kj Mg Mg + e, Ei > 740 kj + + (g) (g) Η δεύτερη ενέργεια ιοντισµού έχει µεγαλύτερη τιµή από την πρώτη, καθώς πιο εύκολα φεύγει το ηλεκτρόνιο από το ουδέτερο άτοµο απ ότι από το φορτισµένο ιόν. Mg Mg + e, Ei =+ 740 kj + (g) (g) 1 Mg Mg + e, Ei > 740 kj + + (g) (g) Mg Mg + e, ΔΗ > 1480 kj (g) + (g) Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 1
ΚΕΝΤΡΟ Αγίας Σοφίας 9 10.44.444 ΝΤΕΠΩ Β. Όλγας 0 10.48.400 ΕΥΟΣΜΟΣ Μ.Αλεξάνδρου 45 10.770.60 ΙΙ. γ.0,05μ Κατά την ογκοµέτρηση πραγµατοποιείται η αντίδραση εξουδετέρωσης: HCl + Ca(OH) CaCl + H O Από τη στοιχειοµετρία της αντίδρασης προκύπτει ότι στο ισοδύναµο σηµείο έχουµε: mol ΗCl εξουδετερώνουν 1 mol Cα(ΟΗ) n HCl = 0,10,0 = 0,00 mol Cα(ΟΗ) 0,001 = = 0,05M 0,0 x = 0,001 mol III. α, β 5, γ 1, δ ΘΕΜΑ Γ Γ1. A: CHCHCH= CH B: : CHCHC CNa Ε: CH CH CH CH Cl Cl CHCHCHCH Cl Γ: CHCHC CH Στ. CH CH C CCHCH CH CH Ζ: CH HCOOCHCH Η: ΗCOOH Θ: CHCHCH OH Ι: CHCOOK Κ: CHCOOH Λ: CHCHOH Μ: CH= CH Γ. α. Έστω x mol CH CH OH και mol CH CH=O στο αρχικό διάλυµα 1o Μέρος: Το αντιδραστήριο Fehling οξειδώνει µόνο την αιθανάλη CH CH=O + CuSO 4 + 5NaOH CH COONa + Cu O + Na SO 4 + H O Cu O: Μr = 6,5 + 16 = 14, n CuO m 14, = = = 0,1 mol 0,1 mol Mr 14 = (1) Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα
ΚΕΝΤΡΟ Αγίας Σοφίας 9 10.44.444 ΝΤΕΠΩ Β. Όλγας 0 10.48.400 ΕΥΟΣΜΟΣ Μ.Αλεξάνδρου 45 10.770.60 o Μέρος: Το ΚMnO 4 οξειδώνει πλήρως και τις δύο ενώσεις: 5CH CH OH + 4KMnO 4 + 6H SO 4 5CH COOH + K SO 4 + 4MnSO 4 + 11H O x 5CH CH=O + KMnO 4 + H SO 4 5CH COOH + K SO 4 + MnSO 4 + H O H οργανική ένωση που προκύπτει (CH COOH: x x φ= + ) αντιδρά πλήρως µε το ΝαΟΗ: από τα δεδοµένα: nnaoh CH COOH + ΝαΟΗ CH COOΝα + Η Ο φ mol φ mol = V= 1 0,= 0, mol φ = 0, mol για το CH COOH: x φ= + = 0, mol x από την (1) 0,1 0, mol x = 0,4 mol και = 0, mol + = β) 5CH CH OH + 4KMnO 4 + 6H SO 4 5CH COOH + K SO 4 + 4MnSO 4 + 11H O 0, mol µ=0,16 mol 5CH CH=O + KMnO 4 + H SO 4 5CH COOH + K SO 4 + MnSO 4 + H O 0,1 mol κ=0,04 mol KMnO 4 : 0,16 + 0,04 = 0, mol n 0, = V= = 0,5L V 0,4 Γ. Με τη βοήθεια του παρακάτω σχήµατος βρίσκουµε τις ενώσεις που αντιστοιχούν στα δοχεία: ΟΧΕΙΟ AgNO /NH Na I /NaOH ΕΝΩΣΗ I + + αιθανάλη II + προπανόνη III + προπανάλη IV + 1-προπανόλη V + + -προπανόλη Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα
ΚΕΝΤΡΟ Αγίας Σοφίας 9 10.44.444 ΝΤΕΠΩ Β. Όλγας 0 10.48.400 ΕΥΟΣΜΟΣ Μ.Αλεξάνδρου 45 10.770.60 ΘΕΜΑ 1. i. (Μ) ΗΑ + Η Ο Α - + Η Ο + ι.ι. C HA - x x x ph = x=10 - M 4 x x -4 10 Ka = (οι προσεγγίσεις ισχύουν) 10 = HA=1M x HA HA HA ii. HA = C NaOH C NaOH = 1M HO NaOH Na + + OH - 1M δίνει 1M 1M poh = - log1 = 0 στους 5 ο C: ph + poh = 14 ph = 14. Υ1: n HA = 1V 1 mol Y : n NaOH = 1V mol Κατά την ανάµειξη των διαλυµάτων Υ1 και Υ πραγµατοποιείται η αντίδραση: ΗΑ + ΝαΟΗ ΝαΑ + Η Ο ιακρίνουµε τις περιπτώσεις: i. Έστω ότι το ΗΑ αντιδρά πλήρως µε το ΝαΟΗ. Τότε στο τελικό διάλυµα θα έχουµε ΝαΑ το οποίο διίσταται: HO ΝαΑ Να + + Α - το Να + δεν αντιδρά µε το H O διότι προέρχεται από ισχυρή βάση, ηλαδή ph > 7 στους 5 ο C άρα απορρίπτεται. Α - + Η Ο ΗΑ + ΟΗ - ii. Έστω ότι το ΝαΟΗ είναι σε περίσσεια, τότε στο τελικό διάλυµα θα έχουµε ΝαΑ και ΝαΟΗ, δηλαδή ph > 7 στους 5 ο C άρα απορρίπτεται. iii. Άρα το ΗΑ σε περίσσεια: mol ΗΑ + ΝαΟΗ ΝαΑ + Η Ο αρχικά V 1 V αντ.παρ. -V -V V τελικά V 1 V - V Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 4
ΚΕΝΤΡΟ Αγίας Σοφίας 9 10.44.444 ΝΤΕΠΩ Β. Όλγας 0 10.48.400 ΕΥΟΣΜΟΣ Μ.Αλεξάνδρου 45 10.770.60 Στο τελικό διάλυµα Y4 έχουµε: HA V1 V = Μ Vτ NaA V = Μ Vτ HO NaA Na + + A - NaA NaA NaA (Μ) HΑ + Η Ο Α - + H O + ι.ι. ΗA - x x + NaA x ph = 4 x = 10-4 M [H O ] (x )[H O ] + + A + NaA Ka = =, οι προσεγγίσεις ισχύουν, άρα: x + NaA NaA, HA x HA HA x HA x V 10 4 + NaA 4 V [H O ] Vτ V1 Κa= = = 10 = 1 V = V1-V V 1 = V = V HA 1 V V1 V V Vτ. Y4: V 1 + V = (1) και V 1 = V () (1) και () V 1 = L και V = 1L n HA = V 1 -V = -1 = 1 mol n NaA = V = 1 mol 10 NaOH: nnaoh = = 0,5 mol 40 Υ5: Κατά την προσθήκη του ΝαΟΗ στο διάλυµα Υ4 πραγµατοποιείται η αντίδραση: mol ΗΑ + ΝαΟΗ ΝαΑ + Η Ο αρχικά 1 0,5 1 αντ.παρ. -0,5 +0,5 +0,5 τελικά 0,75-1,5 Στο τελικό διάλυµα έχουµε: 0,75 HA = Μ NaA 1,5 = Μ Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 5
ΚΕΝΤΡΟ Αγίας Σοφίας 9 10.44.444 ΝΤΕΠΩ Β. Όλγας 0 10.48.400 ΕΥΟΣΜΟΣ Μ.Αλεξάνδρου 45 10.770.60 HO NaA Na + + A - NaA NaA NaA (Μ) HΑ + Η Ο Α - + H O + ι.ι. ΗA - x x + NaA x ( + x)[h O ] + NaA Ka =, ( x) HA οι προσεγγίσεις ισχύουν, + x, x NaA NaA HA HA 4. 1,5 [H O + ] 4 + 4 10 = [HO ] = 0,6 10 M 0,75 Για το Υ ισχύει: (Μ) ΝΗ + Η Ο NH + 4 + OΗ - ι.ι. ΝΗ - x x x ph = 10,5 στους 5 ο C ph + poh = 14 poh =,5 [OH - ]=10 -,5 M x = 10 -,5 Kb NH = x x x NH NH, οι προσεγγίσεις ισχύουν 7 10 Kb NH = () Κατά την ογκοµέτρηση πραγµατοποιείται η αντίδραση: ΝΗ + ΗCl NH 4 Cl Από τη στοιχειοµετρία της αντίδρασης προκύπτει ότι στο ισοδύναµο σηµείο ισχύει: NH n =n 0, = 0, (4) NH HCl NH HCl (4) ΝΗ + ΗCl NH 4 Cl 0,NH mol 0,NH mol δίνει 0,NH mol Στο ισοδύναµο σηµείο ο όγκος του διαλύµατος είναι 500 ml Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 6
ΚΕΝΤΡΟ Αγίας Σοφίας 9 10.44.444 ΝΤΕΠΩ Β. Όλγας 0 10.48.400 ΕΥΟΣΜΟΣ Μ.Αλεξάνδρου 45 10.770.60 0, NH NH4Cl = = NH 0,5 0, 4 M (M) ΝΗ 4 Cl NH + 4 + Cl - 0,4 NH 0,4 NH 0,4 NH NH + H O NH + H O + + (M) 4 ι.ι.: 0,4NH - x x x = 10-5 Μ 10 10 x 4 10 4 10 Ka = Ka = (5), οι προσεγγίσεις ισχύουν, 0,4 x 0,4 + + NH4 NH4 + NH4 NH NH (), (5) 10 4 10 Kb Ka = Kw =10 = 0,1M 7 10 14 NH + NH NH 4 NH 0,4 NH ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΕ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΙΑΠΚΑΣ ΗΜΗΤΡΗΣ Φροντιστήρια ΣΥΣΤΗΜΑ Σελίδα 7