ΕΠΑΙΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΟΥ ΤΙΤΛΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΤΙΜΟΥ ΔΙΔΑΚΤΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΕ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΦΙΑ Εξοχώτατε κύριε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή σήμερα για όλους μας, η παρουσία σας στην αναγόρευση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κου Δημήτρη Χριστόφια σε επίτιμο Διδάκτορα του Πανεπιστημίου μας. Αποτελεί και για μένα προσωπικά μια ιδιαίτερη τιμή να προβώ στην κατά το αρχαιότατο έθιμο, laudatio, δηλαδή στον Έπαινο, ο οποίος ως αιτιολογικό προϋποτίθεται για την απονομή του τίτλου του Επιτίμου Διδάκτορος, ένεκα τιμής (honoris causa) στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Δημήτρης Χριστόφιας έχει μία πολυσήμαντη πολιτική δραστηριότητα που ξεκινάει με την ολοκλήρωση των σπουδών του στη Μόσχα και την επιστροφή του στην Κύπρο, διατρέχει την τραγωδία της εισβολής και την συνεχιζόμενη κατοχή ενός μεγάλου τμήματος της Κύπρου, φτάνει στην ευημερία του ελεύθερου μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση στα χρόνια μας και συνεχίζει με τον αγώνα για τη λύση του Κυπριακού και την επανένωση του Νησιού. Αποτελεί ο ίδιος την ενσάρκωση του θριάμβου του Κυπριακού Ελληνισμού στις χειρότερες συνθήκες που μπορούν να υπάρξουν για ένα έθνος, τις συνθήκες δηλαδή μιας ξένης εισβολής και κατοχής.
Η ζωή του μας διδάσκει ήθος κι επιμονή. Καταδεικνύει επίσης πως για να είναι επιτυχημένη, η πολιτική πορεία ενός ανθρώπου οφείλει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πιο βαθειά πολιτικά του «πιστεύω». Να εκφράζει αυτά τα «πιστεύω» με το δικαίωμα που του δίνει η αρετή του, δείχνοντας σταθερότητα κι υπομονή στην επικράτησή της. Αυτές οι ιδιότητες δεν είναι εύκολες για έναν πολιτικό. Τα γεγονότα θέλουν να εκβιάζουν τους υπομονετικούς κι οι πειρασμοί επιδιώκουν να διαβρώσουν τους ενάρετους. Για ανθρώπους όμως όπως ο Δημήτρης Χριστόφιας δεν τα καταφέρνουν. Τον τιμούμε σήμερα ως ένα βαθύ γνώστη της Ιστορίας και της Πολιτικής, σ έναν κόσμο που διαισθανόμαστε πως αλλάζει ραγδαία. Ο ρυθμός των αλλαγών, μάς επιβάλλει ν αποδεχθούμε αδιαμφισβήτητα πρότυπα ως Έλληνες και Κύπριοι, πρότυπα που θα καταστήσουν την κοινή μας ιστορική διαδρομή ένα αδιάτρητο κι ασφαλές πλέγμα αλληλοσυμπλήρωσης και δράσης. Τόσο στο διμερές πεδίο, όσο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ταχύτητα των σημερινών εξελίξεων, η βίαιη κατάρρευση των βεβαιοτήτων του χθες, αλλά κι οι ευκαιρίες που ανοίγονται σε νέους τομείς δημιουργούν την ανάγκη για την Ελλάδα και την Κύπρο να εμπνέονται, να ομονοούν, να συμπορεύονται και να συνδημιουργούν: - καλύτερες δυνατότητες για την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος, - μεγαλύτερη οικονομική και πολιτιστική συνεργασία, - ένα νέο περιβάλλον κοινής ισχυροποίησης και προόδου μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τριάντα έξι χρόνια μετά την εισβολή,το Κυπριακό συνεχίζει να αποτελεί κορυφαίο διεθνές πρόβλημα. Πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Πρόβλημα παράνομου εποικισμού των κατεχόμενων εδαφών. Πρόβλημα εφαρμογής των Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.Η απαράδεκτη αυτή κατάσταση αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, συνιστά μια ανοικτή πληγή και απειλή για την ασφάλεια και την ευημερία, τόσο των Ελληνοκυπρίων, όσο και των Τουρκοκυπρίων. Συνιστά ένα επικίνδυνο και αποσταθεροποιητικό παράγοντα στην ευρύτερη περιοχή. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας έχει αναλάβει σημαντικές και ειλικρινείς πρωτοβουλίες για την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Κατά την πρώτη επίσκεψή του στην Αθήνα, μετά την εκλογή του, τον Μάρτιο του 2008, είχε πει ότι θα συνεχίσει να έχει τεταμένο το χέρι προς τους Τουρκοκυπρίους συμπατριώτες του, ούτως ώστε οι δύο πλευρές να εργασθούν από κοινού για την εξεύρεση συνολικής λύσης του Κυπριακού. Τότε, η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και το σύνολο των κοινοβουλευτικών πολιτικών κομμάτων της Ελλάδας, όχι μόνο εξέφρασαν, αλλά απέδειξαν και έμπρακτα, την πλήρη υποστήριξή τους στις προσπάθειες του. Σήμερα, ως αποτέλεσμα των προσπαθειών αυτών, βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, με στόχο την εξεύρεση συνολικής, αμοιβαία αποδεκτής, ομοσπονδιακής, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης του Κυπριακού. Με στόχο οι δύο κοινότητες, ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή, να επιτύχουν τη δική τους λύση, μια λύση «κυπριακή».
Η Κύπρος κι η Ελλάδα, στο πλαίσιο της πολύ στενής τους συνεργασίας και συντονισμού τους, έχουν αντισταθεί στην λογική της επιδιαιτησίας και της επιβολής λύσεων. Γιατί η επιβολή λύσεων δίχως τη συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ολόψυχη συμφωνία του μεγαλύτερου μέρους εκείνων των οποίων την ζωή αλλάζει (δηλαδή των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων), δεν είναι νοητή. Για όσους πραγματικά ενδιαφέρονται για λύση, αυτό σημαίνει ένα πράγμα: «αφήστε τη λύση να είναι κυπριακή». «Μη βάζετε τεχνητά χρονοδιαγράμματα». «Δεν χρειάζεται επιδιαιτησία». Αυτό είναι το κεντρικό πλαίσιο σήμερα των προσπαθειών επίλυσης, όπως αναγνώρισε και ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, μιλώντας φέτος για «κυπριακής καθοδήγησης και ιδιοκτησίας διαπραγματευτική διαδικασία». Η βάση της επίλυσης δεν μπορεί παρά να είναι οι γνωστές αποφάσεις του ΟΗΕ. Όμως η Κυπριακή Δημοκρατία είναι πλέον μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βάση λοιπόν για την επίλυση αποτελεί πλέον και το κοινοτικό κεκτημένο και κυρίως, οι αρχές κι οι αξίες της ΕΕ. Γιατί μόνο έτσι θα διασφαλιστεί ότι τι η λύση θα είναι λειτουργική και βιώσιμη και άρα, μια λύση αποτελεσματική. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας είναι ο ηγέτης που μάχεται διαρκώς για να δώσει δύναμη και δυναμική σ αυτή τη διαδικασία. Το μόνο που χρειάζεται είναι υλικό παρόμοιο μ αυτό που έχει φτιαχτεί η δική του διαδρομή, η δική του ηγεσία. Ήδη απ τα δεκατέσσερά του χρόνια έγινε μέλος της Παγκύπριας Οργάνωσης Μαθητών. Στα 18 του έγινε μέλος του ΑΚΕΛ, της
Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας και της Ενιαίας Δημοκρατικής Οργάνωσης Νεολαίας, στην οποία, μάλιστα έγινε μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου μόλις στα 23 του. Οι μετέπειτα σπουδές του στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Μόσχας, όπου αναγορεύθηκε διδάκτωρ ιστορικών επιστημών της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών της τότε Σοβιετικής Ένωσης και το επιστημονικό του έργο αποτέλεσαν μια ακόμη ένδειξη της προσήλωσής του στην ανάγκη μεταβολών. Η επιστροφή του στην Κύπρο, η δραστηριοποίησή του στην ΕΔΟΝ κι η μετέπειτα κοινοβουλευτική του δράση με τις δυνάμεις του ΑΚΕΛ δημιούργησαν τις βάσεις μιας μακροχρόνιας σχέσης εμπιστοσύνης με τον Κυπριακό λαό. Μίας σχέσης, η ισχύς της οποίας αποδείχθηκε σε δύσκολους καιρούς, σφυρηλατήθηκε με αγώνες και κοινή προσπάθεια και εν τέλει ανέδειξε τον Δημήτρη Χριστόφια στη θέση του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων και από τις 24 Φεβρουαρίου του 2008, στη θέση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Ελλαδικός κι ο Κυπριακός Ελληνισμός τιμούν σήμερα αυτή του την πορεία στην φυσική τοποθεσία ενός εκ των ισχυρότερων συνδέσμων τους. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών που αποτέλεσε κι αποτελεί τον τόπο φοίτησης χιλιάδων Κυπρίων φοιτητών. Στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, η ιστορία, η πολιτική, η οικονομία και η ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου αποτελούν αντικείμενο συνεχούς έρευνας, ανάλυσης και προβληματισμού. Το ίδιο κατά γνωστικό αντικείμενο και στα άλλα Τμήματα της Σχολής και του Πανεπιστημίου μας.
Σημαντικές προσωπικότητες της ιστορίας της Κύπρου, όπως ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ κ. Βάσος Λυσσαρίδης, η πρώην υπουργός Παιδείας και διαπρεπής ποιήτρια κ. Κλαίρη Αγγελίδου, αλλά κι ο εκλιπών προκάτοχος του κ. Χριστόφια στη θέση του Προέδρου, ο Τάσσος Παπαδόπουλος και πολλοί άλλοι, τίμησαν και τιμήθηκαν απ αυτό το Πανεπιστήμιο, ως φορείς αρετής και ήθους, προερχόμενοι από μια πατρίδα που καταδιώχθηκε, αντιστάθηκε, αντιστέκεται και τελικά δεν μπορεί παρά να θριαμβεύσει. Θυμίζοντας σ όλους εμάς, τους Ελλαδίτες πανεπιστημιακούς και πολιτικούς άνδρες και γυναίκες το είδος της ηγεσίας και της έμπνευσης που κι εμείς οι ίδιοι αποζητούμε συχνά στις γερές ρίζες του Ελληνικού. Ο Δημήτρης Χριστόφιας αποτελεί ένα απ τους πιο χαρακτηριστικούς εκπροσώπους του. Και σήμερα, ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας φέρει τη βαριά αλλά -εν δυνάμει- απελευθερωτική ευθύνη της διατήρησης σταθερής πορείας για την πρόοδό της και την επίλυση του Κυπριακού στη μόνη βιώσιμη βάση του. Στην πρόσφατη ομιλία του στην Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων αναγνώρισε αυτό που ηχεί ως και είναι μια ξεκάθαρη πραγματικότητα: «Ορισμένοι στη διεθνή κοινότητα εκφράζουν δυσφορία, στέλλοντας το μήνυμα ότι έχουν κουραστεί να ασχολούνται με το Κυπριακό. Όσοι τοποθετούνται μ αυτό τον τρόπο θα πρέπει να διερωτηθούν αν έχουν κάνει όλα όσα έπρεπε, ώστε να συμβάλουν στην επίτευξη λύσης,» είπε.
Αυτό ισχύει για το χθες. Ισχύει σήμερα και ισχύει για το αύριο. Ισχύει για τη διεθνή κοινότητα, αλλά είναι κι ένα κάλεσμα και για εμάς τους ίδιους, Κύπριους κι Ελλαδίτες. Με την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2004, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ισχυρότερη από ποτέ. Αναβαθμίσθηκε σημαντικά, σε όλους τους τομείς. Εισήλθε σε ένα περιβάλλον πρωτόγνωρης ασφάλειας και αλληλεγγύης μέσα από την ισχυρότατη αποτρεπτική ικανότητα που αναδύει η συμμετοχή στο ιστορικό αυτό εγχείρημα. Μετέχει σε μια ομάδα κρατών με υψηλούς δείκτες ευμάρειας και οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Μπόρεσε να ενισχύσει τη διεθνή της θέση και το διαπραγματευτικό της βάρος απέναντι σε όλη την υφήλιο αλλά κυρίως έναντι της Τουρκίας. Πλέον, συνδιαμορφώνει την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας της Ένωσης και τα δειλά αλλά σταθερά βήματά της προς μια Κοινή Αμυντική Πολιτική. Πάνω απ όλα, η μικρή και λαβωμένη Κύπρος αποφασίζει με τα υπόλοιπα 26 κράτη-μέλη για την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας και θέτει όρους. Δείγμα αυτής της νέας πραγματικότητας ήταν η απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ τον Δεκέμβριο 2006 με την οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις στην Τουρκία (άρνηση ανοίγματος οκτώ κεφαλαίων) στο πλαίσιο των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων για τη μη εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, και των λοιπών υποχρεώσεών της έναντι της ΕΕ στη βάση της Αντιδήλωσης της 21 ης Σεπτεμβρίου 2005. Προχωρώντας πιο μακριά, με μονομερή δήλωσή της, η Κύπρος, τον Δεκέμβριο του 2009, «επεξέτεινε» τις κυρώσεις μπλοκάροντας το άνοιγμα ακόμα έξι κεφαλαίων.
Ως αποτέλεσμα δέκα τέσσερα Κεφάλαια δεν πρόκειται να ανοίξουν και κανένα δεν πρόκειται να κλείσει, εάν η Τουρκία δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ όσον αφορά στην Κύπρο. Η Τουρκία γνωρίζει τις υποχρεώσεις της απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία. Στο Διαπραγματευτικό Πλαίσιο για την ενταξιακή της πορεία, τον Οκτώβριο 2005 περιγράφονται αναλυτικά. Και αφορούν τόσο στην επίλυση του Κυπριακού, όσο και στις άλλες ενδιάμεσες υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Άγκυρα να αναγνωρίσει τη Κυπριακή Δημοκρατία, να εξομαλύνει τις σχέσεις της μαζί της και να μην παρεμποδίζει την ένταξή της σε διεθνείς οργανισμούς. Αξίζει να υπογραμμισθεί εδώ ότι ήταν η πρώτη φορά που σ ένα υποψήφιο κράτος επιβλήθηκαν για την ένταξή του, πέρα από τα γνωστά κριτήρια της Κοπεγχάγης (που αφορούν εσωτερικές μεταρρυθμίσεις) και όροι εξωτερικής πολιτικής. Αυτός είναι ο δρόμος τον οποίο καλείται να διασχίσει η τουρκική πλευρά, επιδεικνύοντας στην πράξη σεβασμό προς την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και προς τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και τις Αποφάσεις του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός είναι ο δρόμος για μια διζωνική, δικοινοτική λύση, που θα παρέχει ασφάλεια σε όλους τους Κυπρίους, χωρίς κατοχικά στρατεύματα, χωρίς παρωχημένα συστήματα εγγυήσεων και μονομερή δικαιώματα επέμβασης τρίτων, τα οποία είναι εντελώς αναχρονιστικά και αδιανόητα για μια χώρα μέλος της ΕΕ. Η συμμετοχή της επανενωμένης Κύπρου
στην ΕΕ είναι από μόνη της ασφάλεια και ευημερία όλων των Κυπρίων. η καλύτερη δυνατή εγγύηση για την Οι προϋποθέσεις αυτές αντανακλώνται σήμερα θετικά στο πρόσωπο του Δημήτρη Χριστόφια ως ευκαιρία για μια «γενναία αρχή» στην ευρύτερη περιοχή. Είναι μια γενναιότητα που χρειάζεται περισσότερους από εμάς για να οδηγήσει κάπου, αλλά την οποία εμείς, Ελλαδίτες και Κύπριοι, επιζητούμε βαθιά. -Για την επανένωση της Κύπρου και την ομαλοποίηση των σχέσεων με τους γείτονές μας. -Για την ακόμη μεγαλύτερη εμβάθυνση των δικών μας -Για την κοινή πορεία μας μέσα σε μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση που να εγγυάται την ασφάλεια και ανάπτυξη όλων, προχωρώντας με ταχύτερα αλλά και αλληλέγγυα βήματα προς την οικονομική και πολιτική της ενοποίηση. Σήμερα βρισκόμαστε εδώ για να τιμήσουμε στο πρόσωπο του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας τον εξαίρετο πολιτικό ηγέτη. Αλλά και κάτι ακόμη. Τιμούμε την γενναιότητα και τιμούμε όλους τους Έλληνες, Κύπριους κι Ελλαδίτες που αγωνίστηκαν και συνεχίζουν να αγωνίζονται για την ειρήνη, την πρόοδο και την ευημερία του Κυπριακού λαού. Το Πανεπιστήμιό μας, τα μέλη της Πανεπιστημιακής μας κοινότητας αναγορεύουν σήμερα με βαθιά συγκίνηση κι ευχαρίστηση τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης
του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών του ως μια κατεξοχήν και μόνιμα σύγχρονη πολιτική ηγετική προσωπικότητα της Κύπρου και ολόκληρου του Ελληνισμού. Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστούμε θερμά για την παρουσία σας.