Nεανικά Ἀγκυροβολήματα Aγκυροβολήματ Δ I M H N I A I O Φ Y Λ Λ A Δ I O T H Σ I E P A Σ M H T P O Π O Λ E Ω Σ I E P A Π Y T N H Σ K A I Σ H T E I A Σ Γ I A T O Y Σ N E O Y Σ T E Y X O Σ 4 1 ο Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ - Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 0 7 Ὑ π α κ ο ὴ κ α ὶ π ν ε υ μ α τ ι κ ὴ π α τ ρ ό τ η τ α Στὸ προηγούμενο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ μας θίξαμε τὸ θέμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὑπακοῆς. Τὸ μυστήριο τῆς ὑπακοῆς, ὡς θεραπευτικὴ μέθοδος τῆς Ἐκκλησίας, συνδέεται ἄμεσα μὲ τὸ ἔργο τοῦ πνευματικοῦ πατρός, ἕνα ἔργο ἐξαιρετικὰ λεπτὸ καὶ ὑπεύθυνο στὸ πλαίσιο τῆς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας. Γράφει σχετικὰ ὁ γέροντας Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ: «Ἡ διακονία τοῦ πνευματικοῦ εἶναι ἀνέκφραστα μεγάλη ὡς πρός τό σκοπό της. Στήν οὐσία, ἐκπληρώνοντας ὁ πνευματικός τήν ὑπηρεσία του ὅπως πρέπει - μέ πνεῦμα μετάνοιας καί ταπείνωσης-, γίνεται συνεργός Θεοῦ στή δημιουργία ἀθάνατων θεῶν. Καί ὅπως συμβαίνει στή λειτουργική λατρεία μας, πού συναισθανόμενος ὁ ἱερέας τήν ἀνεπάρκειά του, προσφέρει τά λόγια οὐδείς ἄξιος, ἔτσι καί στό ἔργο τοῦ πνευματικοῦ, ὅταν αὐτό ἐννοεῖται ὀρθά οὐδείς ἐστίν ἱκανός ἀπό μόνος του νά τό ἐκτελέσει. Στόν πνευματικό ἁρμόζει νά αἰσθάνεται τό ρυθμό τοῦ ἐσωτερικοῦ κόσμου ὅλων καί καθενός ξεχωριστά ἀπό ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἀπευθύνονται σέ αὐτόν. Γιά τό σκοπό αὐτό προσεύχεται ὥστε τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ νά τόν χειραγωγεῖ καί νά τοῦ δίδει γιά καθέναν χωριστά τόν κατάλληλο λόγο. Ἡ διακονία τοῦ πνευματικοῦ εἶναι φοβερή ἀλλά καί σ υ ν α ρ π α σ τ ι κ ή περιέχει πόνο, ἀλλά καί ἐμπνέει. Γίνεται συνεργός Θεοῦ (πρβλ. Α Κορ. 3,9). Καλεῖται πρός ὕψιστη δημιουργία, σέ ἀσύγκριτη τιμή: νά δημιουργήσει Θεούς γιά τήν αἰωνιότητα μέσα στό Ἄκτιστο
Φῶς. Σέ ὅλα βέβαια παράδειγμα του εἶναι ὁ Χριστός» 1. Ἡ ἐπίγνωση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ λέει ὁ γέροντας Σωφρόνιος «εἶναι τὸ σπουδαιότερο ἔργο τῆς ζωῆς μας, γιατὶ πορευόμενοι τὴν ὁδὸ τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ γινόμαστε μέτοχοι τῆς αἰώνιας θείας ζωῆς» 2. Ἡ ἀναζήτηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ συνδέεται ἄρρηκτα μὲ τὴν ὑπακοὴ καὶ τὸ ἔργο τοῦ πνευματικοῦ πατρός. Γράφει ὁ γέροντας στὸ βιβλίο του γιὰ τὸν ἅγιο Σιλουανό: «Ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε κατ εἰκόνα καὶ καθ ὁμοίωσιν Θεοῦ καὶ κλήθηκε στὸ πλήρωμα τῆς ἄμεσης κοινωνίας μὲ Αὐτόν. Γι αὐτὸν τὸ λόγο ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἀνεξαιρέτως θὰ ἔπρεπε νὰ ἀκολουθήσουν τὴν πορεία αὐτή. Ἀπὸ τὴν πείρα, ὅμως, ἀποδεικνύεται ὅτι αὐτὴ ἡ πρακτικὴ δὲν εἶναι προσιτὴ σὲ ὅλους. Καὶ αὐτό, γιατὶ οἱ περισσότεροι οὔτε ἀκοῦν οὔτε κατανοοῦν στὴν καρδιά τους τὴν ἤρεμη φωνὴ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ἀκολουθοῦν μᾶλλον τὴν θορυβώδη φωνὴ τοῦ πάθους ποὺ κατοικεῖ στὴν ψυχή τους. Ὡς διέξοδος ἀπὸ τὴν ἀξιοθρήνητη αὐτὴ κατάσταση παρουσιάζεται στὴν Ἐκκλησία μιὰ ἄλλη ὁδός: ἡ ἐπερώτηση στὸν πνευματικὸ καὶ ἡ ὑπακοὴ σὲ αὐτόν. Ὁ ἴδιος ὁ Γέροντας (δηλ. ὁ ἅγιος Σιλουανός) ἀγαποῦσε τὴν ὁδὸ αὐτή, αὐτὴν ἀκολουθοῦσε, αὐτὴν ὑποδείκνυε καὶ γι αὐτὴν ἔγραφε. Τὴν ταπεινὴ ὁδὸ τῆς ὑπακοῆς θεωροῦσε γενικῶς ὡς τὴν πιὸ ἀσφαλῆ. Πίστευε ἀκράδαντα πὼς ἐξαιτίας τῆς πίστεως αὐτοῦ ποὺ ἐρωτᾶ ἡ ἀπάντηση τοῦ πνευματικοῦ θὰ εἶναι πάντοτε ὠφέλιμη καὶ θεάρεστη. Ἡ πίστη του στὴ δύναμη τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας καὶ στὴ χάρη τῆς ἱερωσύνης στερεώθηκε ἰδιαίτερα, ὅταν εἶδε στὸ Παλαιὸ Ρωσικό, κατὰ τὴ διάρκεια ἑνὸς ἑσπερινοῦ τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τὸν πνευματικὸ Γέροντα Ἀβραάμιο ἀλλοιωμένο κατ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ἀνεκφράστως ἐξαστράπτοντα» 3. Στὸ βιβλίο του «Περὶ προσευχῆς» καὶ στὸ κεφάλαιο ποὺ κάνει λόγο γιὰ τὸ ἔργο τοῦ πνευματικοῦ πατρὸς ὁ γέροντας Σωφρόνιος σημειώνει τὰ ἑξῆς γιὰ τὴν πιὸ πάνω ἀρχὴ, τὴν ὑπακοὴ δηλ. στὸν πνευματικὸ πατέρα: «Ἡ τήρηση τῆς ἁγίας αὐτῆς ἀρχῆς τῆς Ὀρθόδοξης παράδοσης συναντᾶται στὴν πράξη μὲ ἀπίστευτες δυσκολίες. Οἱ μορφωμένοι ἄνθρωποι κρατοῦν ἰσχυρὰ ἄλλη ἀρχή: τὴ δική τους σύνεση. Κάθε λόγος τοῦ ἱερέα εἶναι γι αὐτοὺς ἁπλά ἀνθρώπινος καὶ ὡς ἐκ τούτου ὑποκείμενος σὲ κριτικὴ συζήτηση. Νὰ ἀκολουθήσει κάποιος ἀδιάκριτα τὴν ὑπόδειξη τοῦ πνευματικοῦ θὰ ἦταν γι αὐτοὺς ἀνοησία. Ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἀκριβῶς βλέπει καὶ φρονεῖ ὁ πνευματικός, αὐτὸ μὲ κανέναν τρόπο δὲν ἀποδέχεται ὁ ψυχικὸς ἄνθρωπος καὶ τὸ ἀπορρίπτει, διότι ζεῖ σὲ ἄλλο ἐπίπεδο. Καὶ ἐγὼ ὁ ἴδιος, ὅταν συναντιέμαι μὲ ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι κατευθύνονται ἀπὸ τὶς προσωπικές τους παρορμήσεις καὶ ἀπορρίπτουν τὰ λόγια, ποὺ δίδονται ἀπ τὸν ἱερέα κατόπιν προσευχῆς, ἀρνοῦμαι νὰ ζητήσω ἀπ τὸ Θεὸ νὰ ἀποκαλύψει σὲ αὐτοὺς ποὺ προσῆλθαν τὸ ἅγιο καὶ παντέλειο θέλημά Του. Μέσῳ τῆς ὁδοῦ αὐτῆς, δὲν τοὺς θέτω σὲ κατάσταση πάλης μὲ τὸ Θεό, ἀλλὰ τοὺς λέω μόνο τὴν προσωπική μου γνώμη, ἡ ὁποία στηρίζεται στὰ ἔργα τῶν ἁγίων Πατέρων καὶ στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ κατὰ κάποιο τρόπο τοὺς ἀφήνω τὸ δικαίωμα νὰ ἀποκλίνουν ἀναμάρτητα ἀπὸ τὴ συμβουλή μου, σὰν ἀπὸ ἄνθρωπο καὶ μόνο προερχόμενη. Βέβαια, αὐτὸ ἀπέχει πολὺ ἀπ αὐτὸ ποὺ ζητεῖται ἀπὸ ἐμᾶς στὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας» 4. Ἔχει μεγάλη σημασία νὰ αἰσθανόμαστε ὅτι ζοῦμε στὴν Ἐκκλησία καὶ διὰ τῆς Ἐκκλησίας καὶ κάθε χάρισμα μας νὰ τὸ θεωροῦμε χάρισμα διακονίας ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸ Χριστό. Ἔτσι θὰ ἀποφύγουμε τὸν κίνδυνο νὰ ἀποδώσουμε στὸν ἄνθρωπο ποὺ διακονεῖ τὸ ἐκκλησιαστικὸ σῶμα, καὶ ὁ ὁποῖος θὰ πάρει τὸν μισθὸ τῆς διακονίας του, τὴν εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ λατρέψουμε τὸ κτίσμα ἀντὶ γιὰ τὸν δημιουργὸ. «Ὁ Γέροντας Σιλουανὸς μαθητές, μὲ τὴ συνηθισμένη σημασία τῆς λέξεως, δὲν εἶχε καὶ σὲ διδασκαλικὴ ἕδρα δὲν κάθισε. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος δὲν ἦταν μαθητὴς ἑνὸς ὁρισμένου γέροντα. Ἀνατράφηκε, ὅπως οἱ περισσότεροι ἀθωνίτες μοναχοί, στὸ ρεῦμα τῆς κοινῆς παραδόσεως μὲ τὴ συνεχῆ παραμονὴ στὸ ναὸ κατὰ τὶς ἀκολουθίες, μὲ τὴν ἀκρόαση καὶ τὴν ἀνάγνωση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἔργων τῶν Ἁγίων Πατέρων, μὲ τὶς συνομιλίες μὲ ἄλλους ἀσκητὲς τοῦ Ἁγίου Ὄρους, μὲ τὴν αὐστηρὴ τήρηση τῶν καθορισμένων νηστειῶν, μὲ τὴν ὑπακοὴ στὸν ἡγούμενο, στὸν πνευματικὸ καὶ στὸν ὑπεύθυνο τοῦ διακονήματος. Ἔδινε ἐντελῶς ἰδιαίτερη προσοχὴ στὴν ἐσωτερικὴ ὑπακοὴ στὸν ἡγούμενο καὶ στὸν πνευματικό, θεωρώντας την Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας καὶ δωρεὰ τῆς χάριτος. Ὅταν ἀπευθυνόταν στὸν πνευματικό, προσευχόταν νὰ τὸν ἐλεήσει ὁ
Κύριος διὰ τοῦ λειτουργοῦ Του καὶ νὰ τοῦ ἀποκαλύψει τὸ θέλημα Του καὶ τὴν ὁδὸ τῆς σωτηρίας. Καὶ ἐπειδὴ γνώριζε πὼς ἡ πρώτη σκέψη ποὺ γεννιέται στὴν ψυχὴ μετὰ τὴν προσευχὴ εἶναι ἄνωθεν πληροφορία, δεχόταν τὸν πρῶτο λόγο τοῦ πνευματικοῦ, τὴν πρώτη του νύξη, χωρὶς ν ἀνοίγει περαιτέρω συζήτηση. Σὲ αὐτὸ ἔγκειται ἡ σοφία καὶ τὸ μυστήριο τῆς ἀληθινῆς ὑπακοῆς, ποὺ ἔχει σκοπό τὴ γνώση καὶ τὴν ἐκπλήρωση ὄχι ἀνθρώπινου ἀλλὰ θείου θελήματος. Μιὰ τέτοια πνευματικὴ ὑπακοή, χωρὶς ἀντιρρήσεις καὶ ἐναντιώσεις (ὄχι μόνο ἐκφραζόμενες, ἀλλὰ οὔτε ἐσωτερικὲς καὶ ἀνεκδήλωτες) εἶναι ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴν πρόσληψη καὶ ἀφομοίωση τῆς ζωντανῆς παραδόσεως» 5. Τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ χρήζει ἰδιαίτερης προσοχῆς. Εἶναι γραμμένο ἀπὸ τὸν ἅγιο Σιλουανὸ τὸν Ἀθωνίτη καὶ ἐκφράζει τὴν αὐθεντικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ὑπακοή, τοὺς ποιμένες καὶ γιὰ τὴν πνευματικὴ πατρότητα. «Τό Ἅγιο Πνεῦμα, τοποθέτησε ἐπισκόπους στήν Ἐκκλησία, γιά νά ποιμαίνουν τό ποίμνιο τοῦ Κυρίου. Καί ἄν τό θυμούνταν αὐτό οἱ ἄνθρωποι, θ ἀγαποῦσαν μέ μεγάλη ἀγάπη τούς ποιμένες καί ἡ ψυχή τους θά χαίρονταν καί μέ τήν ἐμφάνιση ἑνός μόνο ποιμένα. Ὅποιος ἔχει μέσα του τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, αὐτός γνωρίζει γιά τί πράγμα μιλῶ. Ἕνας ταπεινός καί πρᾶος ἄνθρωπος περπατοῦσε μέ τή γυναίκα του καί τά τρία παιδιά του. Στό δρόμο τους συνάντησαν ἕναν ἀρχιερέα πού περνοῦσε ἐπάνω στήν ἅμαξά του, καί ὅταν ὁ χωρικός μέ εὐλάβεια ὑποκλίθηκε πρός αὐτόν, τότε εἶδε τόν ἀρχιερέα πού τόν εὐλογοῦσε νά περιβάλλεται ἀπό τό πῦρ τῆς χάριτος. Θά ρωτήσει ὅμως κάποιος: Ἀφοῦ τό Ἅγιο Πνεῦμα τοποθέτησε τούς ἐπισκόπους καί τούς καθοδηγεῖ, γιατί λοιπόν δέν ἔχουμε εἰρήνη καί δέν προοδεύουμε;. ιότι δέν ἀντιλαμβανόμαστε σωστά τήν ἐξουσία πού ἐγκατέστησε ὁ Θεός, καί γι αὐτό γινόμαστε ἀνυπάκουοι. Ἄν, ὅμως, παραδινόμασταν στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τότε γρήγορα θά προοδεύαμε, γιατί ὁ Κύριος ἀγαπᾶ τήν ταπεινή, ὑπάκουη ψυχή καί τήν χειραγωγεῖ ὁ Ἴδιος, ἐνῶ περιμένει τήν ἀνυπάκουη μέ ὑπομονή καί ἔλεος, ὥσπου νά διορθωθεῖ. Ὁ Κύριος διδάσκει σοφά τήν ψυχή μέ τή Χάρη Του, σάν καλός δάσκαλος ἤ κατά σάρκα πατέρας. Ἀλλά καί ὁ πατέρας σφάλλει καμιά φορά, ἐνῶ ὁ Κύριος εἶναι πάντοτε ἀληθινός. Καί ὁ δάσκαλος δέν γνωρίζει τά πάντα, ἐνῶ ὁ Κύριος εἶναι Παντογνώστης. Ὅλες οἱ συμφορές ἔρχονται σέ ἐμᾶς, γιατί δέν ρωτᾶμε τούς πνευματικούς πατέρες πού εἶναι ταγμένοι νά μᾶς καθοδηγοῦν καί στούς ἱεράρχες καί πνευματικούς, γιατί δέν ρωτοῦν τόν Κύριο πῶς πρέπει νά ἐνεργήσουν. Ἄν ὁ Ἀδάμ ρωτοῦσε τόν Κύριο, ὅταν ἡ Εὔα τοῦ ἔδωσε νά γευθεῖ τόν καρπό, τότε ὁ Κύριος θά τόν φώτιζε καί ὁ Ἀδάμ δέν θ ἁμάρτανε. Θά τό πῶ καί γιά τόν ἑαυτό μου: Ὅλα τά ἁμαρτήματά μου καί τά λάθη μου ἔγιναν, γιατί τήν ὥρα τοῦ πειρασμοῦ καί τῆς ἀνάγκης δέν ἐπικαλέσθηκα τόν Κύριο. Τώρα ὅμως ἔμαθα νά ἱκετεύω τήν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, καί ὁ Κύριος μέ τίς εὐχές τοῦ πνευματικοῦ μέ φυλάγει. Τό ἴδιο καί οἱ ἀρχιερεῖς, ἄν καί ἔχουν τό δῶρο τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ὅμως δέν ἐννοῦν σωστά τά πάντα, καί γι αὐτό ὀφείλουν τήν ὥρα τῆς ἀνάγκης νά ζητοῦν φώτιση ἀπό τόν Κύριο. Αὐτοί ὅμως ἀκολουθοῦν τήν δική τους γνώμη, κι ἔτσι προσβάλλουν τήν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ καί σκορπίζουν σύγχυση. Ὁ ὅσιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ ἔλεγε ὅτι, ὅταν μιλοῦσε ἀπό τό νοῦ του, συνέβαιναν σφάλματα. Καί τά σφάλματα μπορεῖ νά εἶναι ἀσήμαντα, μπορεῖ ὅμως, νά εἶναι σοβαρά. Ἔτσι ὅλοι μας πρέπει νά μάθουμε τό δρόμο πού ὁδηγεῖ στήν ἐπίγνωση τοῦ Θεοῦ. Ἄν ὅμως δέν κοπιάσουμε, γιά νά τό μάθουμε αὐτό, δέν θά γνωρίσουμε ποτέ αὐτόν τόν δρόμο. Ὁ Κύριος ἔδωσε στήν ἁγία Ἐκκλησία ποιμένες, καί αὐτοί διακονοῦν κατά τό ὑπόδειγμα τοῦ Χριστοῦ καί μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα ἔχουν τήν ἐξουσία νά συγχωροῦν τίς ἁμαρτίες. Ἴσως ἐσύ σκέφτεσαι: Πῶς μπορεῖ ὁ τάδε ἐπίσκοπος ἤ πνευματικός ἤ ἱερέας νά ἔχει Ἅγιο Πνεῦμα, ἀφοῦ τοῦ ἀρεσει νά τρώει, καί ἔχει καί ἄλλες ἀδυναμίες; Ἐγώ ὅμως θά σοῦ πῶ: Αὐτό εἶναι δυνατόν, ἄν αὐτός δέν δέχεται τούς κακούς λογισμούς. Ἔτσι, καί ἄν ἔχει κάποιο ἐλάττωμα, αὐτό δέν παρεμποδίζει τή χάρη νά ζεῖ στήν ψυχή του, ὅπως τό πράσινο δέντρο, καί ἄν ἔχει μερικά ξερά κλαδιά αὐτό δέν τό ἐμποδίζει νά καρποφορεῖ ἤ, ὅπως τά ζιζάνια πού δέν ἐμποδίζουν νά βλαστάνει τό σιτάρι. Γιά τούς πνευματικούς Σ ἕναν ἑσπερινό τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς στό Παλαιό Ὀρεινό Ρωσικό εἶδε ἕνας μοναχός τόν πνευματικό Ἀβραάμιο κατ εἰκόνα Χριστοῦ. Ὁ Γέροντας πνευματικός στεκόταν μέ τό πετραχήλι του στό ἐξομολογητήριο καί ἐξομολογοῦσε. Ὅταν μπῆκε ἐκεῖνος ὁ μοναχός, ἀντίκρυσε τόν πνευματικό, κατάλευκο γέροντα, καί
εἶδε τό πρόσωπό του νεανικό σάν πρόσωπο παιδιοῦ, καί ἔλαμπε ὁλόκληρος, καί ἦταν ὅμοιος μέ τόν Χριστό. Τότε κατάλαβε ὁ μοναχός ἐκεῖνος ὅτι ὁ πνευματικός τελεῖ τό μυστήριο ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καί διά Πνεύματος Ἁγίου συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σέ ὅποιον μετανοεῖ. Ἄν ἔβλεπαν οἱ ἄνθρωποι σέ ποιά δόξα λειτουργεῖ ὁ ἱερέας, θά ἔπεφταν καταγῆς ἀπό τό ὅραμα αὐτό. Καί ἄν ὁ ἴδιος ὁ ἱερέας ἔβλεπε τόν ἑαυτό του, σέ ποιά οὐράνια δόξα βρίσκεται κατά τήν τέλεση τοῦ λειτουργήματός του, τότε θά γινόταν μεγάλος ἀσκητής καί θά ἀγωνιζόταν νά μή θλίψει μέ τίποτε τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού ζεῖ μέσα του. Γράφω αὐτές τίς γραμμές καί τό πνεῦμα μου χαίρεται, γιατί οἱ ποιμένες μας εἶναι ὅμοιοι μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Ἀλλά καί ἐμεῖς τά πρόβατα, παρόλο πού ἔχουμε μικρή χάρη, ἐν τούτοις εἴμαστε ὥς ἕνα σημεῖο ὅμοιοι μέ τόν Κύριο. Οἱ ἄνθρωποι δέν γνωρίζουν αὐτό τό μυστήριο, ἀλλά ὁ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος μίλησε καθαρά γι αὐτό: «Ὅμοιοι αὐτῷ ἐσόμεθα». Καί αὐτό ὄχι μόνο μετά τό θάνατο, ἀλλά καί τώρα, γιατί ὁ Ἐλεήμων Κύριος ἔδωσε στή γῆ τό Ἅγιο Πνεῦμα, καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ζεῖ στήν Ἐκκλησία μας. Αὐτό ζεῖ στίς ψυχές τῶν ἄμεμπτων ποιμένων. Αὐτό ζεῖ στίς καρδιές τῶν πιστῶν. Αὐτό μαθαίνει στήν ψυχή τήν ἄσκηση. Αὐτό δίνει τή δύναμη γιά τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου. Αὐτό μᾶς ὁδηγεῖ «εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθεια». Αὐτό λάμπρυνε τόσο τόν ἄνθρωπο, ὥστε ἔγινε ὁ ἄνθρωπος ὅμοιος μέ τόν Κύριο. Πρέπει νά θυμούμαστε πάντοτε πώς ὁ πνευματικός τελεῖ τό λειτούργημά του μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα, καί γι αὐτό ὀφείλουμε νά τόν σεβόμαστε. Πιστεύετε, ἀδελφοί, πώς ἄν τύχει καί πεθάνει κάποιος ἐνώπιον τοῦ πνευματικοῦ καί τοῦ πεῖ: «Ἅγιε πάτερ, εὐλόγησέ με νά δῶ τόν Κύριο στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν», καί τοῦ ἀπαντήσει ὁ πνευματικός «Πήγαινε, παιδί μου, καί δές τόν Κύριο», θά γίνει ὅ,τι τοῦ δώσει μέ τήν εὐλογία του ὁ πνευματικός, γιατί τό ἅγιο Πνεῦμα εἶναι τό ἴδιο καί στόν οὐρανό καί στή γῆ. Ἔχουν μεγάλη δύναμη οἱ προσευχές τοῦ πνευματικοῦ. Ἐγώ ἔπαθα πολλά ἐξαιτίας τῆς ὑπερηφάνειάς μου ἀπό τούς δαίμονες, ἀλλά ὁ Κύριος μέ ταπείνωσε καί μέ ἐλέησε μέ τίς προσευχές τοῦ πευματικοῦ, καί τώρα ὁ Κύρος μοῦ φανέρωσε ὅτι σέ αὐτούς ἀναπαύεται τό Ἅγιο Πνεῦμα, καί γι αὐτό ἔχω βαθύ σεβασμό γιά τούς πνευματικούς. Μέ τίς προσευχές τους παίρνουμε τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τήν ἀγαλλίαση γιά τόν Κύριο πού μᾶς ἀγαπᾶ καί μᾶς ἄνοιξε τό δρόμο πρός τή σωτηρία τῆς ψυχῆς. Ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν τά λέει ὅλα στόν πνευματικό, τότε «ἡ ὁδός αὐτοῦ εἶναι σκολιά» καί δέν ὁδηγεῖ στή σωτηρία. Ἄν, ὅμως, λέει τά πάντα, αὐτός πορεύεται κατευθείαν στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἕνας μοναχός μέ ρώτησε: «Πές μου, τί πρέπει νά κάνω γιά νά διορθώσω τή ζωή μου»; Τοῦ ἄρεσε νά τρώει πολύ καί ἀκαίρως. Τοῦ εἶπα: «Γράφε κάθε μέρα πόσο ἔφαγες καί τί σκεφτόσουν. Καί τό βράδυ διάβαζέ τα στόν πνευματικό». Αὐτός ἀπήντησε: «έν μπορῶ νά τό κάνω αὐτό». Καί ἔτσι δέν μπόρεσε νά νικήσει τή μικρή ντροπή τῆς ἐξομολογήσεως τῶν ἀδυναμιῶν του καί ἔμεινε ἀδιόρθωτος, καί πέθανε ἀπό ἀποπληξία. Εἴθε νά συγχωρέσει ὁ Θεός τόν ἀδελφό μας καί νά μᾶς φυλάξει ἀπό παρόμοιο θάνατο. Ὅποιος θέλει νά προσεύχεται ἀδιάλειπτα, ὀφείλει νά εἶναι ἀνδρεῖος καί σοφός καί πρέπει νά ρωτᾶ τόν πνευματικό του γιά τό καθετί. Κι ἄν ὁ πνευματικός δέν ἔχει ὁ ἴδιος πεῖρα ἀπό τήν προσευχή, ὁπωσδήποτε ζήτησε τή συμβουλή καί τήν εὐχή του, καί ὁ Κύριος θά σέ ἐλεήσει καί θά σέ φυλάξει γιά τήν ταπείνωσή σου ἀπό τήν ὁδό τῆς πλάνης. Ἄν πάλι σκεφθεῖς ὅτι ὁ πνευματικός εἶναι ἄπειρος στήν νοερά προσευχή, ὅτι ἀπασχολεῖται μέ μάταια πράγμα-
γες ἀπό τόν πνευματικό συγχυσμένος, αὐτό σημαίνει ὅτι δέν ἐξομολογήθηκες ὅπως ἔπρεπε καί ὅτι δέν συγχώρεσες μέ τήν ψυχή σου τά π αρ α π τ ώ μ ατα τοῦ ἀδελφοῦ. τα, καί ὅτι πρέπει νά βρεῖς μόνος σου τό δρόμο μέ τή μελέτη τῶν βιβλίων, τότε βρίσκεσαι ἤδη σέ ἐπικίνδυνο δρόμο κι ὄχι μακριά ἀπό τήν πλάνη. Γνωρίζω πολλούς πού ἀπατήθηκαν μέ αὐτόν τόν τρόπο στούς λογισμούς τους καί ἀπό τήν περιφρόνησή τους γιά τόν πνευματικό δέν μπόρεσαν νά προοδεύσουν. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί ξεχνοῦν ὅτι στό μυστήριο ἐνεργεῖ ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία καί μᾶς σώζει. Ἔτσι ἐξαπατᾶ ὁ ἐχθρός ὅσους ἀσκοῦνται στήν προσευχή, γιά νά ἐκλείψουν οἱ ἀληθινοί ἐργάτες τῆς προσευχῆς. Τό ἅγιο Πνεῦμα, ὅμως, δίνει σοφία στήν ψυχή, ὅταν ὑπακοῦμε στίς συμβουλές τῶν ποιμένων μας. Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐπενεργεῖ στό μυστήριο μέσῳ τοῦ πνευματικοῦ, καί γι αὐτό, ὅταν φεύγεις ἀπό τόν πνευματικό, ἡ ψυχή αἰσθάνεται πώς ἀνακαινίστηκε ἀπό τήν εἰρήνη καί τήν ἀγάπη γιά τόν πλήσιον. Καί ἄν ἔφυ- Ὁ πνευματικός πρέπει νά χαίρεται, ὅταν ὁ Κύριος ὁδηγεῖ κοντά του μιά ψυχή στή μετάνοια καί, σύμφωνα μέ τή χάρη πού τοῦ δόθηκε, ὀφείλει νά γιατρεύει αὐτήν τήν ψυχή καί αὐτό θά γίνει αἰτία νά λάβει ἀπό τόν Θεό μέγα ἔλεος, ὡς καλός ποιμένας τῶν προβάτων του» 6. Παραπομπές: 1. Ἀρχ. Σωφρονίου, Περὶ προσευχῆς, Ἔσσεξ 1993, σελ. 253, 210-211 (Ἡ μεταφορὰ ἀπὸ τὴν καθαρεύουσα στὴ νεοελληνική κρίθηκε ἀπαραίτητη ἐπειδὴ τὸ περιοδικὸ αὐτὸ ἀπευθύνεται σὲ νέους). 2. Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης, Ἔσσεξ 2005 11, σελ. 92. 3. Ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης ὅ.π., σελ. 94-95. 4. Περὶ Προσευχῆς, ὅ.π. σελ. 213. 5. Ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης, ὅ.π. σελ. 101. 6. Ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης ὅ.π., σελ. 482 κ. ἑ.