ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Γ Ε Ν Ι Κ Η Δ Ι Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Α Ρ Χ Α Ι Ο Τ Η Τ Ω Ν & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Τμήμα Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων και Αρχαιογνωστικής Έρευνας Διεύθυνση: Μπουμπουλίνας 20-22 Ταχ. Κωδ.: 106 82 - Αθήνα Πληροφορίες: Κ. Στρατής Τηλ.: 2 13 13 22 311 Fax: 210 82 01 417 Αθήνα, 10 Φεβρουαρίου 2012 Αρ. Πρωτ. ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ03/114787/4920 Κοιν.: 1. Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων 2. Γ ΕΠΚΑ Αιόλου 1 και Πελοπίδα 105 55 Αθήνα 3. κο Στ. Φρυγανά 41 ο χλμ ΠΕΟΑΚ 19 100 Μέγαρα 4. κο Χρ. Σκλαβούνο Βύζαντος 21 19 100 - Μέγαρα ΘΕΜΑ: Έγκριση (α) διατήρησης αρχαίων καταλοίπων που αποκαλύφθηκαν κατά τη σωστική ανασκαφική έρευνα σε οικόπεδο, φερομένης ιδιοκτησίας Στυλιανού Φρυγανά, επί των οδών Κοραή και Ανώνυμης (ΟΤ 70Α) Δήμου Μεγαρέων (β) ανέγερσης νέας τριώροφης οικοδομής με τμήμα υπογείου (καταστήματα στο ισόγειο, γραφεία στους ορόφους) στο ως άνω οικόπεδο ΑΠΟΦΑΣΗ Έχοντας υπόψη: 1. Το ΠΔ 186/2009 «Συγχώνευση των Υπουργείων Πολιτισμού και Τουριστικής Ανάπτυξης» (ΦΕΚ 213/Α/7-10-2009)
2. Το ΠΔ 110/2011 «Διορισμός Αντιπροέδρων της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (ΦΕΚ 243/Α/11.11.2011) 3. Την υπ αρ. 121482/14.12.2011 Απόφαση «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Πέτρο Αλιβιζάτο» (ΦΕΚ 2820/Β/2011) 4. Το ΠΔ 63/2005 (ΦΕΚ 98/Α /22.4.2005) «Κωδικοποίηση Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά Όργανα» 5. Την υπ αρ. ΥΠΠΟ/ΓΝΟΣ/49610/28.11.90 ΚΥΑ «Εξαίρεση από τον περιορισμό των τριών υπογραφών» (ΦΕΚ 743/Β /29.11.90) 6. Το ΠΔ 191/2003 «Οργανισμός Υπουργείου Πολιτισμού» (Φ.Ε.Κ. 146/Α /13-06- 2003) 7. Τις διατάξεις του Ν 3028/2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» (ΦΕΚ 153/Α /28-6-2002) 8. Τα υπ αρ. Φ3/3/630/18.2.2011 και Φ3/3/6300/13.7.2011 έγγραφα της αρμόδιας Γ ΕΠΚΑ προς τη ΔΙΠΚΑ, με τα οποία προτάθηκε η απαλλοτρίωση του εν θέματι οικοπέδου 9. Την υπ αρ. ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ03/85505/3814/24.8.2011 Απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, με την οποία συγκροτήθηκε επιτροπή μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για τη διενέργεια αυτοψίας στο εν λόγω οικόπεδο 10. Το από 25.8.2011 Πρακτικό Αυτοψίας της ως άνω επιτροπής μελών του ΚΑΣ 11. Την ομόφωνη Γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όπως αυτή διατυπώθηκε στην υπ αρ. 28/30.8.2011 Συνεδρία του 12. Το από 11.11.2011 Ενημερωτικό Σημείωμα της Προϊσταμένης της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς προς τη Γενική Γραμματέα του ΥΠΠΟΤ, κατόπιν υποβολής νέας προκαταρκτικής μελέτης 13. Την παραπομπή της νέας μελέτης στο ΚΑΣ από τη Γενική Γραμματέα του ΥΠΠΟΤ, βάσει του υπ αρ. 12 σχετικού 14. Το υπ αριθμ. Φ1/14Α/9342/18.11.2011 έγγραφο της Γ ΕΠΚΑ, με το οποίο διατυπώθηκε η άποψή της υπέρ της έγκρισης της νέας προκαταρκτικής μελέτης 15. Την ομόφωνη Γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όπως αυτή διατυπώθηκε στην υπ αρ. 39/22.11.2011 Συνεδρία του Αποφασίζουμε A. Εγκρίνεται η ανέγερση νέας τριώροφης οικοδομής με τμήμα υπογείου στο οικόπεδο, φερομένης ιδιοκτησίας Στυλιανού Φρυγανά, επί των οδών Κοραή και Ανώνυμης (ΟΤ 70Α), Δήμου Μεγαρέων, με διατήρηση ως ορατών και επισκέψιμων του αρχαίου υδρομαστευτικού έργου, του τείχους, της περιφερικής οδού και των αναλημμάτων της, διατήρηση σε κατάχωση της απιόσχημης δεξαμενής Δ3 και αποδόμηση με ανασκαφικό τρόπο των λοιπών αρχαίων καταλοίπων (τμημάτων τοίχων, κλιβάνου και τάφων) λόγω της αποσπασματικής και κακής κατάστασης διατήρησής τους, σύμφωνα με την υποβληθείσα νέα προκαταρκτική μελέτη, από την οποία προβλέπονται τα ακόλουθα:
1. Κατάργηση του γωνιακού υποστυλώματος της αρχικής μελέτης και κατασκευή του κτηρίου εν προβόλω στην περιοχή του αρχαίου υδρομαστευτικού έργου. 2. Μείωση του αριθμού των υποστυλωμάτων και των θεμελίων τους, καθώς και μετακινήσεις όσων παραμένουν, προκειμένου να απομακρυνθούν από τις αρχαιότητες. 3. Κατασκευή της θεμελίωσης (πεδίλων και συνδετήριων δοκών) σε στάθμη χαμηλότερη από το αρχαίο έδαφος και επανεπίχωσή της, προκειμένου να καταστεί αφανής. Θεμελίωση των υποστυλωμάτων Κ6 και Κ7 σε πεδιλοδοκό. 4. Κατασκευή τοιχωμάτων ανάληψης των οριζοντίων ωθήσεων των πεδίλων θεμελίωσης στην περιοχή της υδρομαστευτικής δεξαμενής σε στάθμη υποθεμελίωσης. 5. Υπερύψωση ως προς το πεζοδρόμιο της πλάκας οροφής του υπογείου του κτηρίου, το οποίο έχει ακάλυπτους χώρους - προκήπια επί της οδού Κοραή και της ανώνυμης οδού, και κλιμακωτή διάρθρωση του ισογείου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και της Γ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων για την προστασία και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων. 6. Κατασκευή ανεστραμμένων των δοκών της πλάκας οροφής του υπογείου στις πλευρές του κτηρίου προς την οδό Κοραή και τα όμορα οικόπεδα, για τη διευκόλυνση της ορατότητας των αρχαιοτήτων. 7. Αντιστήριξη των παρειών της ανασκαφής με λεπτά ανηρτημένα στοιχεία (τοιχώματα), τα οποία στο μέλλον μπορούν να αφαιρεθούν με αδιατάρακτη κοπή, για την ενδεχόμενη μελλοντική ενοποίηση των αρχαιοτήτων με τις αρχαιότητες στα όμορα οικόπεδα.. 8. Αλλαγή ως προς την αρχική μελέτη της θέσης του κλιμακοστασίου και του λεβητοστασίου, καθώς και κατάργηση του φρεατίου του ανελκυστήρα στην στάθμη του υπογείου. 9. Δημιουργία ανεξάρτητης εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο από το προκήπιο επί της οδού Κοραή και κλίμακα επικοινωνίας της περιοχής της υδρομαστευτικής δεξαμενής με το επίπεδο της περιφερικής οδού αρχαίου τείχους, με τη χρήση ελαφριών κατασκευών από μέταλλο ή ξύλο. Β. Να υποβληθεί προς έγκριση στις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ (Γ ΕΠΚΑ, ΔΙΠΚΑ και ΔΑΑΜ) οριστική μελέτη ανέγερσης του ως άνω κτηρίου με διατήρηση και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, σύμφωνα με τις ακόλουθες παρατηρήσεις: 1. Να εξεταστεί η δυνατότητα επιπλέον υπερύψωσης της πλάκας οροφής του υπογείου, προκειμένου να αυξηθεί το ελεύθερο ύψος στην περιοχή του αρχαίου δρόμου και να βελτιωθεί η ορατότητα του χώρου από το προκήπιο της ανώνυμης οδού. 2. Τα πέδιλα Κ2 και Κ5 να απομακρυνθούν κατά το δυνατόν από το ανάλημμα της αρχαίας οδού. 3. Τα τοιχώματα ανάληψης των πλαγίων ωθήσεων Κ2 Κ3 Κ4 να απομακρυνθούν κατά το δυνατόν από τα αρχαία. Στο ίδιο πλαίσιο, να περιοριστούν τα πέδιλα Κ2 και Κ3 εντός του περιγράμματος των τοιχωμάτων αυτών. 4. Να περιλαμβάνονται στην ως άνω οριστική μελέτη λεπτομερή σχέδια της θεμελίωσης της νέας οικοδομής στην περιοχή της υδρομαστευτικής δεξαμενής, των διαμορφώσεων για τη θέαση των αρχαίων από τα προκήπια της οδού Κοραή και την
ανώνυμη οδό, της εισόδου του αρχαιολογικού χώρου και της κλίμακας σύνδεσης της περιοχής της δεξαμενής με τον αρχαίο δρόμο. 5. Τα ανοίγματα θέασης από τα προκήπια της οδού Κοραή και της ανώνυμης οδού να χρησιμεύσουν και για τον φυσικό αερισμό του χώρου. Επιπλέον, να υπάρξει κατάλληλη μηχανολογική υποστήριξη του αερισμού. 6. Να γίνει πρόβλεψη για τον κατάλληλο φωτισμό ανάδειξης των αρχαιοτήτων σε συνεργασία με την Γ ΕΠΚΑ. 7. Να προβλεφθεί παροχέτευση των ομβρίων στην περιοχή της εισόδου του αρχαιολογικού χώρου και στο άνοιγμα θέασης στο προκήπιο επί της ανώνυμης οδού. 8. Οι όψεις του κτηρίου να είναι λιτές και ουδέτερες. 9. Να συμπεριληφθεί λεπτομερής Τεχνική Έκθεση με τα μέτρα προστασίας των αρχαίων κατά τη φάση κατασκευής του νέου κτηρίου, η οποία να συνταχθεί με τη συνεργασία των αρμοδίων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΤ. Γ. Στη φάση κατασκευής της νέας οικοδομής να ληφθούν υπ όψιν τα ακόλουθα: 1. Οι προβλεπόμενες αποδομήσεις αρχαίων καταλοίπων (τμημάτων τοίχων, κλιβάνου και τάφων) λόγω αποσπασματικής και κακής κατάστασης διατήρησή τους, να πραγματοποιηθούν με ανασκαφικό τρόπο. Να μη γίνει χρήση μηχανικού μέσου για την πραγματοποίηση εκσκαφικών εργασιών χωρίς την προηγούμενη έγκριση της Γ ΕΠΚΑ. 2. Η λιθογόμωση του αρχαίου τείχους να αφαιρεθεί με ανασκαφικό τρόπο και να φυλαχθεί προσωρινά, προκειμένου μετά την κατασκευή της θεμελίωσης (πεδιλοδοκού Κ6 Κ7) να χρησιμοποιηθεί για τη διδακτική αποκατάσταση της εικόνας του εσωτερικού γεμίσματος του τείχους. Για τον λόγο αυτό να προηγηθεί λεπτομερής φωτογραφική τεκμηρίωση. 3. Η υποσκαφή κάτω από το αρχαίο τείχος για την κατασκευή της πεδιλοδοκού Κ6 Κ7 να περιοριστεί κατά το δυνατόν και να γίνει τμηματικά, με ταυτόχρονη υποστύλωση του τείχους. 4. Η ανασκαφική αφαίρεση του οδοστρώματος της περιφερικής οδού για την κατασκευή των συνδετήριων δοκών θεμελίωσης Κ2 Κ6 και Κ5 Κ7, να περιοριστεί κατά το δυνατόν και να πραγματοποιηθεί εξωτερικά του περιγράμματος του νέου κτηρίου. 5. Να ολοκληρωθεί η ανασκαφική έρευνα της απιόσχημης δεξαμενής Δ3 και τα στοιχεία θεμελίωσης της οικοδομής να τροποποιηθούν τοπικά στην περιοχή αυτή, εφ όσον απαιτηθεί κάτι τέτοιο, προκειμένου να αποφευχθεί η αποδόμησή της. Η εν λόγω δεξαμενή να διατηρηθεί εν καταχώσει. 6. Αν προκύψουν εμφανή στοιχεία θεμελίωσης, να καλυφθούν με τοπικές επιχωματώσεις ή να δεχθούν επεξεργασία με επίπαση, προκειμένου να αποκτήσουν χωμάτινη υφή. 7. Οι περιοχές του οικοπέδου που θα χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες του έργου (απόθεση υλικών, έδραση των ικριωμάτων ανέγερσης της οικοδομής, κτλ) να εγκριθούν από τη Γ ΕΠΚΑ. 8. Η όδευση του αποχετευτικού δικτύου της οικοδομής να λάβει υπ όψιν της την πορεία των στοών υδρομάστευσης ή άλλες αρχαιότητες που ενδεχομένως αποκαλυφθούν.
9. Πριν την έναρξη του έργου να έχουν ολοκληρωθεί οι αρχαιολογικές πρόδρομες εργασίες (αποδομήσεις με ανασκαφικό τρόπο, ανασκαφική έρευνα και κατάχωση της απιόσχημης δεξαμενής Δ3, λήψη μέτρων προστασίας των αρχαίων, κτλ). 10. Με την ολοκλήρωση των εργασιών κατασκευής του υπογείου να πραγματοποιηθεί η διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου (αποκάλυψη αρχαίων, επιχώσεις σκαμμάτων κτλ), ο οποίος να παραδοθεί στην Υπηρεσία πλήρως αποκατεστημένος. Το κόστος των εργασιών της παρούσας και της προηγούμενης παραγράφου να βαρύνει το έργο. 11. Το έργο να πραγματοποιηθεί υπό την εποπτεία της Γ ΕΠΚΑ, την οποία ο ενδιαφερόμενος οφείλει να ενημερώσει εγκαίρως πριν την έναρξή του. Δ. Η παρούσα Απόφαση εκδίδεται από πλευράς αρχαιολογικού νόμου και δεν υποκαθιστά οποιαδήποτε άδεια απαιτείται από άλλη αρχή. Η στατική και αντισεισμική επάρκεια του κτηρίου, καθώς και η συμμόρφωση με τους πολεοδομικούς κτηριοδομικούς κανονισμούς, αποτελούν ευθύνη του μελετητή. Ε. Οι αρχαιότητες που θα διατηρηθούν και θα αναδειχθούν να βρίσκονται υπό την εποπτεία της Γ ΕΠΚΑ σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3028/2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Στο πλαίσιο αυτό ο κύριος, ο νομέας ή ο κάτοχος του εν λόγω ακινήτου οφείλει να επιτρέπει τη λήψη μέτρων από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ για τη συντήρηση, στερέωση και προστασία των αρχαιοτήτων και για την πρόσβαση του κοινού στον αρχαιολογικό χώρο για ολιγόωρη επίσκεψη, κατόπιν έγγραφης ειδοποίησης και με την παρουσία αρμοδίων υπαλλήλων του ΥΠΠΟΤ. Εσωτ. Διαν.: - Γραφείο Υπουργού - Γραφείο Υφυπουργού - Γραφείο Γεν. Γραμματέως - ΓΔΑΠΚ - Γραμματεία ΚΑΣ - ΔΙΠΚΑ,Τμήμα Α1 - ΔΙΠΚΑ, Τμήμα Α1, Κ. Στρατής Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Πέτρος Παύλος Αλιβιζάτος Ακριβές Αντίγραφο Προϊστάμενος της Γραμματείας