ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΠ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ & ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/10/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΝΟΤΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Η εκατοστιαία αναλογία βάσεων Α+Τ στη μία αλυσίδα γονιδίου είναι 20%. Η εκατοστιαία αναλογία G+C στο RNA που προκύπτει από τη μεταγραφή αυτού του γονιδίου είναι: Α. 20% 30% 60% 80% 2. Ο Γιώργος και η Μαρία έχουν ίδιο μιτοχονδριακό DNA και ίδια αλληλουχία βάσεων σε Χ χρωμόσωμά τους. Ο Γιώργος και η Μαρία δεν μπορεί να είναι: Α. Γιος και μητέρα Εγγονός και γιαγιά από μητέρα Εγγονός και γιαγιά από πατέρα Παιδιά δύο γυναικών που είναι αδελφές 3. Το DNA των χλωροπλαστών είναι: Α. Μικρότερο σε μέγεθος από το DNA των μιτοχονδρίων Μεγαλύτερο σε μέγεθος από το DNA των μιτοχονδρίων Μονόκλωνο κυκλικό Δίκλωνο γραμμικό 4. Η RNA πολυμεράση αποτελείται από: Α. Δεοξυριβονουκλεοτίδια Ριβονουκλεοτίδια Αμινοξέα Πρωτεΐνες και RNA Σελίδα 1 από 5
5. Το μόριο του DNA δεν είναι δυνατό να ιχνηθετηθεί με ραδιενεργό: Α. Άζωτο Φώσφορο Άνθρακα Θείο ΜΟΝΑΔΕΣ 25 ΘΕΜΑ Β Β1. Να αριθμήσετε με σειρά αυξανόμενου μεγέθους τις ακόλουθες έννοιες, οι οποίες σχετίζονται με το γονιδίωμα των οργανισμών και την έκφρασή του. Να θεωρηθεί ότι το γονίδιο αποτελείται περίπου από 1.000 ζεύγη βάσεων. Κατάταξη Πρόδρομο mrna Γονίδιο Νουκλεόσωμα Κωδικόνιο Νουκλεοτίδιο Ώριμο mrna Χρωματίδα Γονιδίωμα. Μεταφασικό χρωμόσωμα Β2. Να γράψετε δύο (κατά την επιλογή σας) διαφορές στη διαδικασία της αντιγραφής και της μεταγραφής του DNA. ΜΟΝΑΔΕΣ 4 Β3. Να περιγράψετε τους ορισμούς: Α. Νουκλεόσωμα Αποικία 3-5 φωσφοδιεστερικός δεσμός Β4. Να εξηγήσετε τον ρόλο του snrna στο κύτταρο. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 Σελίδα 2 από 5
ΘΕΜΑ Γ Γ1. Δίνεται η θηλιά αντιγραφής μορίου DNA και η θέση έναρξης αντιγραφής (ΘΕΑ): ΘΕΑ 5 GAAATTTCCCGGGGGATATATA TCCGGCCGGCCGGTTTTTTAAAA. 3 3.CTTTAAAGGGCCCCCTATATAT AGGCCGGCCGGCCAAAAAATTTT.5 Κατά την αντιγραφή του DNA σε αυτή τη θηλιά σχηματίστηκαν συνολικά 6 πρωταρχικά τμήματα. i. ii. Πόσα είναι τα ασυνεχή τμήματα σε κάθε νέα αλυσίδα; Δεδομένου ότι τα πρωταρχικά τμήματα αποτελούνται από 5 νουκλεοτίδια, να γράψετε την αλληλουχία βάσεων των πρωταρχικών στα συνεχή τμήματα. Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. (5+4) Γ2. Σε ένα είδος θηλαστικού το φύλο καθορίζεται όπως στον άνθρωπο. Τα θηλυκά άτομα του είδους παράγουν γαμέτες το πυρηνικό DNA των οποίων είναι 400Mb (Mb=εκατομμύρια ζεύγη βάσεων) το οποίο οργανώνεται σε 13 χρωμοσώματα. Τα αρσενικά άτομα παράγουν γαμέτες με πυρηνικό DNA μεγέθους 400 ή 380Mb. Α. Να εξηγήσετε που οφείλεται αυτή η διαφορά. Να προσδιορίσετε το μέγεθος του πυρηνικού DNA (σε Mb) σε ένα σωματικό κύτταρο αρσενικού ατόμου στη μετάφαση της μίτωσης. Να προσδιορίσετε το μέγεθος του Υ χρωμοσώματος (σε Mb), δεδομένου ότι το Χ χρωμόσωμα είναι 30Mb. Να προσδιορίσετε τον αριθμό των χρωμοσωμάτων, των χρωματίδων, των κεντρομεριδίων και των βραχιόνων που παρατηρούνται στον καρυότυπο ενός θηλυκού ατόμου του είδους. ΜΟΝΑΔΕΣ 12 (3+2+3+4) Γ3. Να περιγράψετε το σύμπλοκο έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης. ΜΟΝΑΔΕΣ 4 ΘΕΜΑ Δ Η ακόλουθη αλληλουχία βάσεων αποτελεί γονίδιο που κωδικοποιεί ένα πενταπεπτίδιο που παράγεται στον άνθρωπο: (Ι) (ΙΙ) Ζ 5 3 Σελίδα 3 από 5 TTATGTTATCTCTCATAGCGCGCGTACATGGGCC AATACAATAGAGAGTATCGCGCGCATGTACCCGG 3 5 Ν
Τα γράμματα Ζ και Ν αντιστοιχούν σε αλληλουχίες που βρίσκονται εκατέρωθεν του γονιδίου. Δ1. Να εξηγήσετε ποια αλληλουχία (Ζ ή Ν) αντιστοιχεί στον υποκινητή του γονιδίου. Δ2. Στο παραπάνω γονίδιο υπάρχει ένα εσώνιο. Η ανάλυση των αμινοξέων του πενταπεπτιδίου, που παράγεται από το γονίδιο, έδειξε ότι περιέχει δύο διαδοχικά αμινοξέα tyr (τυροσίνη). Να γράψετε το εσώνιο του γονιδίου. Να μην αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 5 Δ3. Το ίδιο ακριβώς πενταπεπτίδιο παράγεται επίσης στον σκύλο. Η μελέτη της αλληλουχίας βάσεων του γονιδίου του σκύλου και η σύγκρισή του με το ανθρώπινο γονίδιο έδειξε ότι υπάρχουν διαφορές στην αλληλουχία των βάσεων των δύο γονιδίων. Να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους είναι δυνατό τα δύο γονίδια, παρά τις διαφορές τους, να παράγουν το ίδιο πεπτίδιο. ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Δ4. Η ακόλουθη αλληλουχία βάσεων αποτελεί συνεχές γονίδιο που κωδικοποιεί το μόριο trna με αντικωδικόνιο 3 AUG 5 : (α) 5 GCGATGCCATACGAGCATCACTGAAAAA 3 (β) 3 CGCTACGGTATGCTCGTAGTGACTTTTT 5 Να γράψετε ποια από τις δύο αλυσίδες είναι η κωδική του γονιδίου αυτού και να απαντήσετε εάν αυτό το trna είναι δυνατό να συμμετέχει στη μετάφραση του mrna που παράγεται από το γονίδιο των προηγούμενων ερωτημάτων. ΜΟΝΑΔΕΣ 5 Στο τέλος των θεμάτων δίνεται ο Γενετικός Κώδικας. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! Σελίδα 4 από 5
Σελίδα 5 από 5