ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΛΟΙΟΥ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ II ΠΑΚΕΤΟ ΣΗΜΕΙΩΣΕΩΝ ΜΕΡΟΣ Ι: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΧΑΡΙΛΑΟΣ Ν. ΨΑΡΑΥΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ε.Μ.Π. ΑΘΗΝΑ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2007
Χαρίλαος Ν. Ψαραύτης, 2007
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ 2007 Το παρόν πακέτο σημειώσεων, Οικονομική Θαλασσίων Μεταφορών ΙΙ -Μέρος Ι: Μεθοδολογία Θεωρίας Αποφάσεων, προορίζεται ως βοήθημα του ομώνυμου προπτυχιακού μαθήματος της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Το μάθημα αυτό είναι κατ επιλογήν υποχρεωτικό στο 8 ο εξάμηνο του προπτυχιακού προγράμματος, και είναι το μεσαίο μάθημα σειράς τριών μαθημάτων, τα οποία περιλαμβάνουν το υποχρεωτικό μάθημα της Οικονομικής Θαλασσίων Μεταφορών Ι (7 ο εξάμηνο) και το κατ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα Οικονομική Θαλασσίων Μεταφορών ΙΙΙ: Περιβαλλοντική Ανάλυση και Ασφάλεια (9 ο εξάμηνο). Αυτά τα τρία μαθήματα εντάσσονται στο ευρύτερο φάσμα των προπτυχιακών μαθημάτων που προσφέρει η επιστημονική περιοχή των Θαλασσίων Μεταφορών στη Σχολή. Από το ακαδημαϊκό έτος 2006-2007, η ύλη του μαθήματος αυτού αποτελεί επικαιροποίηση και αναβάθμιση του πακέτου σημειώσεων που μοιράζεται κάθε χρόνο στους σπουδαστές (τελευταία έκδοση: 2001) και περιλαμβάνει, εκτός από το παρόν, και το βιβλίο μου «Ελληνική Ακτοπλοΐα και cabotage» (Εκδόσεις Ιδρύματος Ευγενίδου, 2006). Η ύλη που μοιράζεται δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει όλα όσα παρουσιάζονται στην τάξη, και τα οποία μόνο με τη συστηματική παρουσία του σπουδαστή μπορούν να γίνουν επαρκώς αντιληπτά. Περισσότερα για την ευρεία αυτή περιοχή και τις σχετικές δραστηριότητες στο ΕΜΠ, περιλαμβανόμενων και όλων των μαθημάτων που προσφέρει η περιοχή των Θαλασσίων Μεταφορών, καθώς και σχετικών συνδέσμων, ερευνητικών προγραμμάτων και βιβλιογραφίας, μπορούν να βρεθούν στο δικτυακό τόπο του Εργαστηρίου Θαλασσίων Μεταφορών www.martrans.org. Η δομή του Μέρους Ι σε πολλά σημεία βασίζεται σε εκείνη του βιβλίου του πρώην συναδέλφου μου στο Department of Ocean Engineering του ΜΙΤ J.W. Devanney III με τίτλο «Marine Decisions Under Uncertainty» (ΜΙΤ Press, 1967). Σκοπός της είναι η μεθοδολογική επέκταση των «ντετερμινιστικών» εννοιών που πραγματεύεται το μάθημα «Οικονομική Θαλασσίων Μεταφορών Ι» με την ποσοτική θεώρηση της αβεβαιότητας που υπάρχει στην οικονομική και διοίκηση της ναυτιλίας, καθώς και βασικών εννοιών στη λήψη αποφάσεων υπό καθεστώς αβεβαιότητας. Η βασική έννοια του ρίσκου και η στάση του λήπτη των αποφάσεων απέναντι στο ρίσκο παρουσιάζονται και σχολιάζονται, το ίδιο δε συμβαίνει με μεθόδους βελτιστοποίησης και λήψης σειράς αποφάσεων όπως δυναμικός προγραμματισμός. Όπως και στην Οικονομική Θαλασσίων Μεταφορών Ι, έτσι και εδώ, η σαφής «ποσοτική» προσέγγιση που ακολουθείται είναι συμβατή με το ισχυρό αναλυτικό υπόβαθρο των σπουδαστών του ΕΜΠ. Παρ όλα αυτά, μια βασική γνώση θεωρίας πιθανοτήτων και (δευτερευόντως) επιχειρησιακής ερευνάς και βελτιστοποίησης θεωρείται απαραίτητη ώστε ο σπουδαστής να μπορέσει να προχωρήσει με άνεση στα θέματα που πραγματεύεται το παρόν. Αθήνα, Ιανουάριος 2007 Χαρίλαος Ν. Ψαραύτης Καθηγητής, Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών Τομέας Μελέτης Πλοίου και Θαλασσίων Μεταφορών Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
- 2 : fiytibh~~r A Jb-41a a\\-=* -d t ~ - ~ ~ I \. * 1 > I 7 ' A- s 6: a 1-v f fir - 2 ~ -A oq PI, + A,+.. + A, - -u) (;1
e 1 - : 4i*~.\,.~ L B - 3rri5 -. 71-00; M Q ~ i p Z),~Y~&R~ 03.6 nt,%4 G V : ~ A;. * - p (R; )8) 1 a n: iqdz I -4: ** PIktG-.t g XWa~nrrA [byqo%im, Ztwn " L ~ ~ C ; ~ ) 3. srva-g -----uim~ 13m1 Al :.YDWAH ONPEAPILO (4,): A,: a~ti ynw%gi p (&)=~6. T k :.Zacq.r-r; 4-2 b<**ti 7-8;- : B: "e,3,wq I
p-a+e bi $40 ~9.. - W& En[PIdTH: +~p ' J J T3! -100 N 4 k So3~dr?XF.. $a lg: VO+/.W~ key a,:
31,i 4" X3AP: 7y- &v*4 3- VS- bd Et ) 4 4,/..\ 3 3- c2 C Z-Ld n t d 4 npelb a*, ci = o, c,= ZC. 00.). '@rtd+r -Jntr ip
KA ~ = 6 - L) 75 Yw, I (~6: I ' p6\6 -&,.&@o %. 1 2, && PYL It, n i"&64 '&7iC-f 4 : lo a t - R%F- yz= 3. -&*% 2 +"GL 4 d$ob,.~fi) 5) 0: &,a~kci%, cqc%, )r,+.)!r&s i v ~dt.6~ CW d v
A 4 " - not; G+. c gk-i\- >+- &A -ijbi
i~~itu~& 3 j?ra%-,- 5:p-J-- ol.:o1) -'r=- a - W = 36.0 ivrwr, 6- t $..&-*<q +"optv~"k' ti 1 3 Xy"Lp.o'*a '. I 3 000. 3 o oc
-- 3 ' + : zd va&*~ 5 - orbiou Rl drd. 3-01. 2 4, +AA ~3 ~ss-~~-+
& %BA\ em- LAO ' ~ ~ \ o
~b 3b-x - a* x &Y -+p. ndphh* 5 ( &&+y.i.~d. :*L kt%q*t2--&) A3" G.i. p & - a, c,,"%;--a I y~yq&ou nrjj~-s, i:vo na- +v& 5 A g, k; y~& he"u: P* J.1. 4 n 0 ~ y 3% ~ A, dp* 61-pt -+&
-2 &n..dd~~krs ntdaxk :._ r -Lo- a ~ d f (0-4-5 L p i & + + L ~ ~ ~ O ' O, % &flora Q ~ ~ O ~ I3-i ~ O I G h&p.p: C&VO ( Oyn-r ga-no.5 -> 6+ 209 2 - u)r~,od Cli ~ ~ ~ O ~ - ) U ~ L - bi 7. - r C I 7', 4 t+ C - V-;h T +,,. q0,,+s ~+$;VU Lo' Yay.? Y" >, &+KUQ na-' zc\,*-u=v 'Tc;, -*: aao5&6;&" '2 X h i d qo'ia -rou i i y w ~ T ~ t=.y (5,'
- ) 2 ~ 2 0; 2 WU~AL % e ~~-,+ar\ol~=v d %.,a ra ur* -UVL -4 t t.bud' t y'.- 1. y h%fl'h,p vqpspi > UTI: $po""vdad6" I - : < r\ d.~; T \ bur- ' X ~ U D ~ ~ I W PI g LCA) -) ((g) *-+-J e'