Το θέατρο ως παιδαγωγικό εργαλείο

. Κασοµούλη 33 117 44 Αθήνα τηλ. & φαξ: 010 90.25.025 e-mail: theatromathia@yahoo.com Ιστοσελίδα: / Το θέατρο ως παιδαγωγικό εργαλείο ιαθεµατική προσέγγιση του αναλυτικού προγράµµατος µέσω του θεάτρου -Επιµορφωτικό πρόγραµµα- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή... 2 Έρευνες & Συµπεράσµατα... 4 Επιµορφωτικό Πρόγραµµα «Το Θέατρο ως εκπαιδευτικό εργαλείο» Στόχος...6 Σχεδιασµός...6 Μετά το σεµινάριο...7 ιάρκεια...7 Αποτελέσµατα...7 Εισηγητές Θέµατα σεµιναρίου... 9 Βιβλιογραφία-Αρθρογραφία... 10

. Το θέατρο ως παιδαγωγικό εργαλείο ιαθεµατική προσέγγιση του αναλυτικού προγράµµατος µέσω του θεάτρου Εισαγωγή Στο ΙΝ.ΠΑΙ.ΘΕ.ΘΕ. «Θεατροµάθεια» µεγάλο µέρος της δουλειάς µας αφορά την έρευνα και το σχεδιασµό προγραµµάτων που εντάσσουν τις τέχνες στο σχολικό πρόγραµµα. ιαπιστώνουµε ότι µε τη διεύρυνση των προγραµµάτων προς την αισθητική και τον ανθρωπισµό θα οδηγηθούµε στο επιθυµητό αποτέλεσµα. Η εφαρµογή ανάλογων προγραµµάτων στο εξωτερικό είχε θεαµατική απόδοση σε πολλαπλά επίπεδα. Εισαγωγή Ο Γκαίτε έλεγε: «Όταν οι τέχνες έχουν γιορτή, τότε γίνεται θέατρο». Πράγµατι στη θεατρική πράξη αναδεικνύονται και όλες οι άλλες τέχνες. Το θέατρο µέσα από τη στενή σχέση µε τις καλές τέχνες, αλλά και µε την ιστορία, τις παραδόσεις, την πολιτισµική συνείδηση και τη συλλογική µνήµη ενός λαού, µε την αίγλη του µύθου, τον επαναπροσδιορισµό και την ανάδειξη αξιών και ιδεών, είναι ένα καλλιτέχνηµα σύνθετο, που αποσκοπεί στην ηθική και πνευµατική καλλιέργεια του θεατή, στη µόρφωσή του, στην παιδεία του εν γένει. Και το θέατρο έχει τη δύναµη να πετύχει αυτόν το στόχο γιατί διαθέτει καθηλωτική δύναµη και γοητεία. Είναι µια τέχνη ζωντανή, βιωµατική και ως τέτοια έχει τη δύναµη να µεταδίδει συγκλονιστικά συναισθήµατα, µηνύµατα, γνώσεις και να ενεργοποιεί πνευµατικά χαρίσµατα στον θεατή του όπως και στον ηθοποιό. Έχει επίσης τη δύναµη να δηµιουργεί πρότυπα και να προβάλλει τις υψηλές αξίες, αρκεί να υπηρετηθεί σωστά. 2 Τα προγράµµατα µας «Μαθαίνοντας µέσω του θεάτρου» και «Το θέατρο ως εκπαιδευτικό εργαλείο», στηρίζονται στο δεδοµένο ότι η βιωµατική πρόσληψη της γνώσης είναι ιδιαίτερα αποδοτικός τρόπος µάθησης. Απ την άλλη το ένστικτο της µίµησης αλλά και η βαθιά ανάγκη για αυτοέκφραση του ανθρώπου είναι η αρχή που γέννησε τις τέχνες και εµφανίζονται από τη νηπιακή ακόµα ηλικία. Είναι επίσης γνωστό ότι από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα, η παιδεία και το θέατρο µοιράστηκαν κοινούς στόχους. Το πρόγραµµα «Το θέατρο ως παιδαγωγικό εργαλείο» ενώνει συνειδητά τα δύο πεδία (του θεάτρου και της παιδείας) µέσα στη σχολική αίθουσα. Οι εκπαιδευτικοί εµπνέονται και καθοδηγούνται σε ένα δρόµο που κάνει τη µάθηση και τη διδασκαλία «ψυχαγωγική». ουλεύοντας µε τη σειρά του ο εκπαιδευτικός µε τους µαθητές τους ενθαρρύνει να µπουν σε φανταστικούς κόσµους µέσα στους οποίους µπορούν µε ασφάλεια να εξερευνούν σηµαντικά θέµατα σχετικά µε την ιστορία, την παράδοση, τη λογοτεχνία, την επιστήµη αλλά και την ίδια τους την ζωή. Όταν οι µαθητές κινητοποιηθούν από την θεατρική διδασκαλία ακολουθούν δραστηριότητες που ενθαρρύνουν την ανάπτυξη του διαβάσµατος, γραψίµατος και τις ικανότητες συζήτησης επίσης. Το θέατρο καθώς είναι µια δουλειά συλλογική και πειθαρχηµένη διδάσκει επίσης αυτές τις αξίες σε όσους καταπιαστούν µε αυτή την τέχνη.

Ειδικότερα, η χρήση των τεχνών στη εκπαίδευση θα έχει τα εξής οφέλη: 1. Καλλιέργεια ικανοτήτων έκφρασης σκέψεων και συναισθηµάτων µε πολλαπλά µέσα (ανάλυση, σύνθεση, κριτική, φαντασία, δηµιουργικότητα, εφευρετικότητα). 2. Ενεργοποίηση της φυσικής περιέργειας και διάθεσης συµµετοχής. 3. Εξοικείωση µε τα σύµβολα και τη σηµασία της χρήσης τους. 4. Το µάθηµα θα είναι κατανοητό ακόµα και σε µαθητές από διαφορετικά πολιτιστικά επίπεδα. 5. Θα διευκολύνει τη σύνδεση που χρειάζεται να γίνει µεταξύ διαφόρων διδακτικών θεµάτων, αλλά και τη σύνδεση του µαθήµατος µε τη ζωή. 6. Εξοικειώνει µε την οµαδική εργασία. 7. υναµώνει την ικανότητα του να βρίσκεις και να χρησιµοποιείς πληροφορίες (έρευνα & εφαρµογή). 8. Ξεπερνά µαθησιακές δυσκολίες. 9. Ενισχύει την αυτοέκφραση, δίνει φωνή στο συναίσθηµα και πλουτίζει τον άνθρωπο σε εµπειρίες και αυτοπεποίθηση. 10. Βοηθά τους µαθητές να αντιληφθούν βιωµατικά ποιο είναι το νόηµα της γνώσης και να κατανοήσουν βαθιά αυτό που µαθαίνουν. 11. Ο συνδυασµός λεκτικής και µη λεκτικής επικοινωνίας, που έχει εφαρµογή ειδικά στο θέατρο, βοηθάει στη διατύπωση ολοκληρωµένων νοηµάτων. Στο ΙΝ.ΠΑΙ.ΘΕ.ΘΕ. θεωρήσαµε τα παραπάνω οφέλη ιδιαίτερα σηµαντικά ώστε να ασχοληθούµε µε το σχεδιασµό ενός προγράµµατος που βασίζει την ευρηµατικότητά του στις τέχνες. Οι στόχοι αυτού του προγράµµατος είναι: 1. Η δηµιουργία ενός µοντέλου εκπαίδευσης, που θα χρησιµοποιεί ουσιαστικά τις τέχνες µέσα στη διδασκαλία, για την ύλη όλων των τάξεων της πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. 2. Η διαρκής ενηµέρωση καλλιτεχνών και εκπαιδευτικών πάνω σε θέµατα θεάτρου και παιδείας καθ όλη τη διάρκεια του προγράµµατος. 3. Να δηµιουργηθεί µια βάση δεδοµένων του επιµορφωτικού προγράµµατος, µε εύκολη πρόσβαση από όλους και ιδίως τους εκπαιδευτικούς. 4. Ανάπτυξη συνεργασιών µε ερευνητικά και εκπαιδευτικά ινστιτούτα που θα συµβάλλουν στο πρόγραµµα, µε ανταποδοτικά κίνητρα. 5. Να δηµιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε το πρόγραµµα να επεκτείνεται κάθε χρόνο σε περισσότερες περιοχές τόσο της χώρας όσο και της Ε.Ε. Η ανάπτυξη και εφαρµογή µιας µεθόδου «Θεατρο-µάθειας» είναι µια σύνθετη προσέγγιση στο θέµα της προαγωγής του σχολείου. Χρησιµοποιώντας το απρόβλεπτο των τεχνών στη δεδοµένη διδακτέα ύλη και δηµιουργώντας τα κατάλληλα δρώµενα θα έχουµε στα χέρια µας ένα δυναµικό εκπαιδευτικό εργαλείο µε πολλαπλά οφέλη. 3 Εισαγωγή

Έρευνες & Συµπεράσµατα Η κριτική µελέτη της Diane Speer από το California Polytechnic State University-San Luis Obispo συµπεραίνει, από επισκόπηση σχετικής βιβλιογραφίας ότι η χρήση του θεάτρου σαν εργαλείο διδασκαλίας της ιστορίας και των κοινωνικών επιστηµών σε δηµόσια σχολεία,, είναι µέθοδος επιτυχής σε ποικίλες περιπτώσεις. Ταυτόχρονα µελετάει τις διάφορες φόρµες που χρησιµοποιήθηκαν και τα συµπεράσµατα που εξήχθησαν από την εφαρµογή τους. Αναγνωρίζει επίσης ότι παρόλο που οι µέθοδοι ποικίλουν εξαιρετικά έχουν αρκετά κοινά σηµεία που µπορούν να θεωρηθούν σαν κατευθυντήριες γραµµές και θεµελιώδεις αρχές. ιακρίνει επίσης δύο κατηγορίες δραµάτων το συµµετοχικό δράµα που προκύπτει από την οµαδική εργασία µαθητών και εκπαιδευτικού και το παραστατικό δράµα όπου οι µαθητές παρακολουθούν και στο τέλος σχολιάζουν, µια παράσταση από επαγγελµατίες ηθοποιούς. Και τα δύο είδη των δραµάτων επισηµαίνει είναι αποτελεσµατικά αρκεί το θέµα τους να συνδυάζεται µε το διδασκόµενο κεφάλαιο έτσι που οι µαθητές να διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις για να κατανοήσουν τη διαδικασία και να εξάγουν συµπεράσµατα. Ηλ.διεύθυνση: http://www.calpoly.edu/~echin/ed589/stdmodels/speerpap1.htm * Ο συνδιασµός των δύο παραπάνω ειδών δράµατος αποτελεί και πρωταρχικό στόχο του ΙΝ.ΠΑΙ.ΘΕ.ΘΕ. Προεκτείνει δε τη δράση τους αναπτύσσοντας ειδικές παραστάσεις από επαγγελµατίες ηθοποιούς ειδικά εκπαιδευµένους και οι οποίοι καθοδηγούν τα παιδιά να συµµετέχουν στη παράσταση σε µια δράση οργανικά δεµένη µε τον µύθο του έργου. Η Dee Dickinson από τον οργανισµό New horizons for learning (Νέοι ορίζοντες για την µάθηση) σε µελέτηµά της µε τίτλο Learning through the arts (Μαθαίνοντας δια των τεχνών) παρουσιάζει µια σύνθεση από την έρευνα για τη συµβολή της τέχνης στην εκπαίδευση βασισµένο σε πληροφορίες από σχολεία του Σηάτλ που εφάρµοσαν αποτελεσµατικά τις τέχνες στο εκπαιδευτικό τους πρόγραµµα. Ως αρχικό παράδειγµα για την σηµαντική συµβολή της τέχνης στην παιδεία είναι το ηµοτικό Σχολείο του Green Lake (Γκρην Λέικ) όπου το σχολικό πρόγραµµα περιλαµβάνει ποικιλία δραστηριοτήτων µέσα από ένα πρόγραµµα ανοιχτού σχολείου και πολλαπλών τεχνών. Εκεί καλλιτέχνες, ηθοποιοί δουλεύουν µε όλους τους µαθητές και σχεδόν µε όλους τους δασκάλους ένα πρόγραµµα που εισάγει τις τέχνες στη διδασκαλία. Σαν αποτέλεσµα αυτού του προγράµµατος επισηµαίνει ο διευθυντής του σχολείου Harvey Deutsch: «µαθητές που διαφορετικά ίσως δεν θα µπορούσαν να επιτύχουν, έτσι έχουν ανθίσει. Τα προβλήµατα πειθαρχίας έχουν σχεδόν εξαφανιστεί και τα ακαδηµαϊκά επιτεύγµατα συνεχώς αυξάνονται σαν αποτέλεσµα του πλούσιου σε τέχνες προγράµµατος». Το µελέτηµα αυτό λαµβάνει υπόψιν του επίσης και µια σύγχρονη αντίληψη για τη µάθηση που µιλάει για τους διαφορετικούς τρόπους µε τους οποίους οι άνθρωποι µαθαίνουν (οπτικός, ακουστικός, κιναισθητικός τύπος) και για το πόσο οι τέχνες συµβάλουν στη διδακτική προσέγγισή τους, καθώς τα ερεθίσµατα από αυτές απευθύνονται σε όλες τις ανθρώπινες αισθήσεις. Ειδικά για τη χρήση του θεάτρου αναφέρει ότι σε ένα µάθηµα δηµιουργικής τέχνης οι µαθητές µπορούν να διαβάσουν ένα ποίηµα ή µια ιστορία, να ακούσουν ένα µουσικό κοµµάτι ή να δουν έναν πίνακα και να σχεδιάσουν την θεατρική ερµηνεία του. Να σχεδιάσουν τους χαρακτήρες, πλοκή, να αυτοσχεδιάσουν τους διαλόγους και να το παίξουν. Κατόπιν και οι µαθητές που συµµετείχαν στο έργο και όσοι απ αυτούς ήταν θεατές συζητούν την παράσταση και αποφασίζουν τι ήταν καλό και τι µπορεί να βελτιωθεί. Έπειτα επαναλαµβάνουν την παράσταση µε τις βελτιώσεις και ανταλλάσσουν ρόλους οι θεατές µε τους υποκριτές. Επίσης το άρθρο της Dee Dickinson κάνει αναφορά σε µελέτες που αποδεικνύουν την αξία της ενσωµάτωσης του θεάτρου στο πρόγραµµα όπως είναι η µελέτη της Sherry DuPont «Η αποτελεσµατική χρήση του ηµιουργικού Θεάτρου σαν µέθοδος ενίσχυσης της αναγνωστικής ικανότητας σε παιδιά της 5ης τάξης» όπου οι επιδόσεις των συµµετεχόντων ήταν συνεχώς µεγαλύτερη. Η µελέτη του Lawrence Farell ανακάλυψε ότι οι θεατρικές τεχνικές ήταν αποτελεσµατική µέθοδος για την ενίσχυση του µαθήµατος των Αγγλικών σαν δεύτερη γλώσσα σε µικρά παιδιά. Επίσης στην αναφορά της «ηµιουργικό ράµα και Παιδιά» η Patricia Pinciotti δηλώνει ότι οι θεατρικές δραστηριότητες 4 Έρευνες & Συµπεράσµατα

αναπτύσσουν το άτοµο και καλλιεργούν την οµαδικότητα αυξάνοντας επίσης την ικανότητα των συµµετεχόντων να επικοινωνούν µε τους άλλους. Ηλ. διεύθυνση: http://www.newhorizons.org * Προτεραιότητα στο ΙΝ.ΠΑΙ.ΘΕ.ΘΕ. είναι η ανάπτυξη και διδασκαλία µεθόδων δραµατοποίησης και θεατροποίησης θεµάτων από τη διδακτέα ύλη. Το Arts Education Partnership που είναι συνένωση εκπαιδευτικών, φιλανθρωπικών και κυβερνητικών οργανισµών για την προώθηση του ρόλου των τεχνών στην Αµερικανική παιδεία συνέταξε έναν οδηγό µε κριτικές θεωρήσεις ποικίλων µελετών για την συµβολή των τεχνών στην ακαδηµαϊκή και κοινωνική ανάπτυξη των µαθητών. Στον τοµέα του θεάτρου εξετάζονται 19 µελέτες και κρίνονται για την συµβολή τους στην ανάπτυξη του πεδίου και παρατίθεται µια µελέτη για την έρευνα του δράµατος και του θεάτρου στην εκπαίδευση. Εξετάζει έρευνες µε θέµατα όπως ή «Επίδραση του ηµιουργικού ράµατος στην κοινωνική και προφορική εκπαίδευση παιδιών µε µαθησιακές δυσκολίες», «Ο ρόλος του φανταστικού παιξίµατος στη γνωστική ανάπτυξη», «Μια νατουραλιστική µελέτη για τη σχέση µεταξύ αναγνωστικής ανάπτυξης και δραµατικού παιξίµατος σε πεντάχρονα παιδιά», «Μια εξερεύνηση στο γράψιµο αυθεντικών σεναρίων από τους µαθητές θεάτρου του λυκείου», «Μια ποιητική/ δραµατική προσέγγιση για την ανάπτυξη της προφορικής επικοινωνίας», «Η κατανόηση µιας ιστορίας σαν αποτέλεσµα αφήγησης και δραµατοποίησης της: το παιδί σαν θεατής και συµµετέχων», κ.α. Ηλ. διεύθυνση: http://www.aep-arts.org * Το ΙΝ.ΠΑΙ.ΘΕ.ΘΕ. θεωρεί απαραίτητη την ανταλλαγή απόψεων µε διεθνείς καλλιτεχνικούς και εκπαιδευτικούς φορείς, Πανεπιστήµια και θεατρικούς οργανισµούς. Είναι µέλος του ιεθνούς Συνδέσµου ράµατος/θεάτρου και Εκπαίδευσης (IDEA-International Drama/Theatre and Education Association)[ http://www.idea-info.org ] 5 Έρευνες & Συµπεράσµατα

Επιµορφωτικό Πρόγραµµα «Το Θέατρο ως εκπαιδευτικό εργαλείο» Στόχος Στόχος του προγράµµατος είναι η δηµιουργία προϋποθέσεων για την αξιοποίηση τεχνικών θεάτρου στη διδασκαλία. Σχεδιασµός Η επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών θα γίνει µε τη σταδιακή γνωριµία τους µε τα επιµέρους στοιχεία της θεατρικής πράξης και µε τις δυνατότητες ενσωµάτωσής τους στη διδακτική πρακτική. Οι τοµείς που θα εξεταστούν είναι: 1. Στοιχεία Ιστορίας Θεάτρου 2. Θεατρικό Παιχνίδι 3. Αυτοσχεδιασµός 4. ραµατοποίηση 5. Θεατροποίηση 6. Υποκριτική 7. Σκηνοθεσία σε σχολικές και ερασιτεχνικές οµάδες 8. Μουσικοπαιδαγωγικά συστήµατα Carl Οrff και Zοltan Kοdaly Το Πρόγραµµα Μετά την επιµόρφωση των εκπαιδευτικών που θα γίνει µε την µορφή εντατικών σεµιναρίων- θα δοθούν οι κατευθυντήριες γραµµές και θα αναπτυχθούν τεχνικές για να τις εφαρµόσουν οι εκπαιδευτικοί στην τάξη τους µε σκοπό να οδηγήσουν τους µαθητές τόσο στη δραµατοποίηση ενός κειµένου όσο και στην παρουσίαση του δρώµενου. 6 ηµιουργώντας έναν ειδικό σκοπό στο πρόγραµµα όπως είναι αυτός της δραµατοποίησης κειµένου εντός της τάξης από τον εκπαιδευτικό και τους µαθητές του, θα έχουµε την ευκαιρία να αξιολογήσουµε σε πραγµατικές καταστάσεις τα αποτελέσµατα του προγράµµατος (δυνατά και αδύνατα σηµεία) το µέτρο επιµόρφωσης που προσφέραµε και τις πιθανές ανάγκες που υπάρχουν, ώστε να µπορούµε να βελτιώνουµε τις τεχνικές µας. «Η δραµατοποίηση µας βοηθάει να αποµονώσουµε ενός γεγονός και να το συγκρίνουµε µε ένα άλλο, να δούµε τι συνέβη σε άλλους ανθρώπους σε άλλα µέρη και χρονικές περιόδους, καθώς και να δούµε την προσωπική εµπειρία µετά το γεγονός, µε την ασφάλεια που παρέχει η θεατρική µίµηση (ότι δεν συµβαίνει στ αλήθεια εκείνη τη στιγµή το γεγονός). Μπορούµε πάντως να νιώσουµε σαν να συµβαίνει πραγµατικά το γεγονός γιατί το θέατρο χρησιµοποιεί τους ίδιους κανόνες µε τη ζωή. Οι άνθρωποι υπάρχουν στο περιβάλλον τους, ζουν µια στιγµή στο χρόνο και κάνουν τις επιλογές τους που µοιάζουν λογικές µέσα στην παρούσα κατάσταση και τις γνώσεις τους Έτσι το δράµα µπορεί να είναι ένα είδος παιχνιδιού ή πρακτική για το τι µπορεί να συµβεί στη ζωή» 1 Για να βοηθηθούν περισσότερο στο έργο τους αυτό, της ανάπτυξης δηλαδή µια τεχνικής συµµετοχικού θεάτρου στην τάξη οι συµµετέχοντες- θα παρακολουθήσουν δύο παραστάσεις (παραστατικό θέατρο) από επαγγελµατίες ηθοποιούς βασισµένες στις µελέτες και τα συµπεράσµατα που θα έχουν ήδη γνωρίσει από το σεµινάριο. Επίσης θα πραγµατοποιηθεί συζήτηση, όπου θα γίνει η σύνδεση των θεµάτων του σεµιναρίου µε την πραγµάτωσή τους µέσα από τις παραστάσεις. 1 Dorothy Heathcote, Drama in Learning. Stanley Thornes Publishers (1984). Συλλογή γραπτών για το «ράµα και την Εκπαίδευση».

Μετά το σεµινάριο Στο τέλος του σεµιναρίου οι εκπαιδευτικοί που επιθυµούν να προχωρήσουν στην εφαρµογή αυτού του µοντέλου διδασκαλίας στην τάξης τους δεν θα αφεθούν αβοήθητοι στην προσπάθεια να αναπτύξουν ένα µοντέλο συµµετοχικού θεάτρου. Οι εισηγητές των σεµιναρίων καθ όλη τη διάρκεια της χρονιάς θα µπορούν να βοηθούν τους εκπαιδευτικούς σε όποιο θέµα προκύπτει σχετικά µε την πορεία της δραµατοποίησης, ακόµα και µε την παρουσία τους στην ίδια την τάξη. Θα επιχειρηθεί µια ανάλυση, ερµηνεία και προσέγγιση στο ζητούµενο θέµα, ενώ µε διάλογο, µε εργασίες και µε υποδείξεις θα µπορέσουν οι µαθητές να συµµετέχουν βιωµατικά και να εµπλουτίζουν τον αρχικό καµβά του θέµατος. Κατ αυτόν τον τρόπο, σταδιακά, οι ίδιοι οι µαθητές θα γίνονται συνδηµιουργοί του κειµένου και υπεύθυνοι µαζί µε τον εκπαιδευτικό τους για το αισθητικό αποτέλεσµα της παράστασης. Ταυτόχρονα οι µαθητές θα βιώσουν τους ρόλους του θεατή και του παίχτη, εναλλάσσοντας τους και µαθαίνοντας και από τις δύο εµπειρίες. δεν είναι σηµαντικό µόνο το δραµατικό γράψιµό αλλά και η διαδικασία µέσα από την οποία οι µαθητές διδάσκονται (σηµ. Το δραµατικό γράψιµο χρειάζεται κριτική σκέψη). Ο ερευνητής-δάσκαλος που χρησιµοποιεί µια συνεργατική/ δηµοκρατική µέθοδο για να δώσει τις απαραίτητες οδηγίες που θα οδηγήσουν την τάξη στη συγγραφή. 2 ιάρκεια Το σεµινάριο θα πραγµατοποιηθεί σε 3ωρα µαθήµατα κάθε Σάββατο και Κυριακή επί 2 µήνες. (Σύνολο 32 ώρες). Αποτελέσµατα Οι εκπαιδευτικοί θα κερδίσουν έναν ανεκτίµητο νέο τρόπο διδασκαλίας που θα µπορέσουν να εφαρµόσουν, να τον επεκτείνουν και να τον βελτιώσουν µε απώτερο στόχο την αναβάθµιση του µαθήµατος τους και την ουσιαστικότερη και βαθύτερη επικοινωνία µε τους µαθητές τους. Πέραν των ωφελειών που ήδη αναφέρθηκαν στην παρούσα εισαγωγή πρέπει να αναφέρουµε επίσης ότι οι µαθητές µέσα από τη συγκεκριµένη θεατρική δράση, θα φτάσουν να συνδυάσουν πληροφορίες από διάφορα άλλα µαθήµατα και θα αντιληφθούν την συνοχή της γνώσης αλλά και της ανθρώπινης δηµιουργίας. Μέσα από τις αναλύσεις που θα προκύψουν κατά τη διαδικασία της διαµόρφωσης και συγγραφής του θεατρικού κειµένου µέσα από αυτοσχεδιασµούς και έρευνα, θα φτάσουν να κατανοήσουν νοοτροπίες και συµπεριφορές ανθρώπων που έζησαν σε άλλες ιστορικές περιόδους και άλλο περιβάλλον, αναπτύσσοντας κριτικό πνεύµα και διευρύνοντας τους πνευµατικούς τους ορίζοντες µε τέτοιο τρόπο που η απλή αναφορά στα ίδια δεδοµένα µέσα από το µάθηµα δεν θα οδηγούσε σε τέτοιο βαθµό κατανόησης. Κάθε φορά που δουλεύουµε σωµατικά ανακαλύπτουµε πράγµατα που δε θα µπορούσαµε ποτέ ν ανακαλύψουµε αν δεν κάναµε άλλο από το να σκεφτόµαστε. 3 Παράλληλα µέσα από τη βιωµατική σχέση των µαθητών µε τους ήρωες θα κατορθώσουν να βρουν δικές τους οµοιότητες µε τα πρόσωπα και τις εποχές, θα αναγνωρίσουν διαχρονικές αξίες και βαθύτερα µηνύµατα και θα εκτιµήσουν την αξία της επικοινωνίας µέσω της τέχνης. Θα µάθουν επίσης να επενδύουν και να εµπιστεύονται την οµαδική δουλειά και θα µάθουν να πειθαρχούν γνωρίζοντας τις βαθύτερες επιθυµίες τους και επενδύοντας στους βαθύτερους στόχους της οµάδας. 7 Το Πρόγραµµα 2 Cynthia I.Gesti-Pepin, Department of Educational Policy Studies, Georgia State University. Σχόλιο για την έρευνα της Jeanette Horn «An exploration into the writing of original scripts by Inner-City High School Drama Students. (Critical Links. Arts Education Partnership. 2002) 3 Τζούλιαν Μπέκ. «Η ζωή του θεάτρου», 1972. Εκδόσεις Οδυσσέας, 1982.

Εισηγητές Θέµατα σεµιναρίου 32 ωρών (Καισαριανή 2003) Τάκης Χρυσούλης (Συγγραφεάς, σκηνοθέτης, ηθοποιός) Στοιχεία Ιστορίας Θεάτρου: Γέννηση εξέλιξη ανάλυση θεατρικής πράξης (Το θέατρο ως ευρύτερος χώρος του θέλω, ως πεδίο δηµιουργικής φαντασίας, ως συνισταµένη τεχνών, ως παιδαγωγικό εργαλείο). Αυτοσχεδιασµός: «Κίνηση η βουβή γλώσσα του σώµατος»: Η άρρηκτη σχέση κίνησης - λόγου - αλήθειας. Με τα τρία αυτά στοιχεία δοµεί και δοµείται η ανθρώπινη προσωπικότητα. Ξεκινώντας µε απλή παρατήρηση από τα πρωτογενή στάδια (βρεφική ηλικία) έως τα πλέον σύνθετα (ερµηνεία ρόλου) αναδεικνύουµε το απόλυτο δέσιµο ήχου - κίνησης - έκφρασης. Παράλληλα µε εύκολα παραδείγµατα κάνουµε κατανοητή τη φανερή σχέση του νοητικού, του θυµικού και του κινητικού επιπέδου της ανθρώπινης προσωπικότητας, καταδεικνύοντας ταυτόχρονα και τους λόγους που την επηρεάζουν (ηλικία, επάγγελµα, κοινωνική τάξη, κλπ.). ραµατοποίηση Θεατροποίηση: Ο διάλογος ως στοιχείο της θεατρικής πράξης. Το συγκρουσιακό στοιχείο ως αφορµή για δράση και δρώµενο (πρώιµα στοιχεία θεάτρου). ιαµόρφωση µέσω της θεατροποίησης του δρώµενου (κανόνες). ( ιάρκεια: 14 ώρες συνολικά) Μελίνα Παπανέστωρος (Ηθοποιός) Υποκριτική: Βιωµατική προσέγγιση των κανόνων και των αρχών της υποκριτικής τέχνης. ( ιάρκεια: 6 ώρες) Αλίκη Κατσαβού (Ηθοποιός, εµψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού) Θεατρικό παιχνίδι: Βιωµατική προσέγγιση θεατρικού παιχνιδιού. Ορισµοί, χρήσεις, δοµή, στοιχεία, ασκήσεις. ( ιάρκεια: 4 ώρες) 8 Ειδηγητές-Θέµατα Γεώργιος Αραβίδης ( ιευθυντής ορχήστρας, µουσικοπαιδαγωγός) Μουσικοπαιδαγωγικά συστήµατα: Orff & Kodály (Θεωρία, πρακτική εφαρµογή, ασκήσεις) ( ιάρκεια: 4 ώρες) Κυβέλη Γλυκοφρύδη (Εκπαιδευτικός) Σκηνοθεσία σχολικών οµάδων: Τρόποι σκηνοθετικής προσέγγισης των µαθητών στο ανέβασµα σχολικής παράστασης. ( ιάρκεια: 4 ώρες)

Βιβλιογραφία-Αρθρογραφία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ G. Faure-S. Lascar, «Το θεατρικό παιχνίδι», Αθήνα, Gutenberg, 2001 Werner Muller, «Παντοµίµα». Εκδόσεις Κάλβος. Werner Muller, «Θέατρο του σώµατος & Commedia dell arte», University Studio Press. Θεσσαλονίκη, 1996. Θόδωρος Γραµµατάς, «Θέατρο και Παιδεία», Γ Έκδοση, «Νηρηίδες. Αθήνα 1998. ίκτυο για το θέατρο στην εκπαίδευση, «Το θέατρο στην εκπαίδευση: µορφή τέχνης και εργαλείο µάθησης», πρακτικά 2 ης συνδιάσκεψης για το θέατρο στην εκπαίδευση, Αθήνα, Μεταίχµιο, 2002. Λάκης Κουρετζής, «Το θεατρικό Παιχνίδι», Αθήνα, Καστανιώτη, 1991 «Υλικό Α Σεµιναρίου Θεατρικής Παιδείας», Σπέτσες, Υφυπουργείο Νέας Γενιάς & Αθλητισµού, Αύγουστος 1983 Γιώργος Πηλιχός. «Κάρολος Κούν-συνοµιλίες», Εκδόσεις Κάκτος, 1987. Βιβλιογραφία Μιχαήλ Τσέχωφ, «Μαθήµατα για έναν επαγγελµατία ηθοποιό», Εκδόσεις ωδώνη, 1991. «Κάρολος Κουν-κάνουµε θέατρο για την ψυχή µας». Έδοση Β. Καστανιώτης, 1992. Χαρά Μπακονικόλα, «Θέατρο και Σχολείο- 1 ο Τεύχος: Η Τέχνη του Θεάτρου», Γενική Γραµµατεία Νέας Γενιάς, Αθήνα, 1998 9 Χαρά Μπακονικόλα, «Θέατρο και Σχολείο-2 ο Τεύχος: Η Θεατρική Σχολική δηµιουργία», Γενική Γραµµατεία Νέας Γενιάς, Αθήνα, 2002 Άλκηστις, «Η δραµατοποίηση για παιδιά», Αθήνα, Ελληνικά Γράµµατα, 1999 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ Γιώργος Π.Πεφάνης. «Η φιλοσοφική σηµασία του θεάτρου στην παιδεία του 21ου αιώνα. Σκέψεις και υποθέσεις µε αφορµή τον Evreinov και τον Καστοριάδη», Περιοδικό Θεατρογραφίες, Τεύχος 3, Φεβ.1998. (Άρθρο) Αλ.Κόκκος. «Τι προσφέρει η δηµιουργική απασχόληση των µαθητών», Εφηµερίδα Το Βήµα, 29/9/1996 (Άρθρο). ΞΕΝΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ «Critical Links, Learning in the Arts and Student Academic and Social Development», Edited by Richard J.Deasy. 2002. Arts Education Partnership. http://www.aep-arts.org Robin Mello, «The Power of Storytelling: How oral narrative influences children s relationships in classrooms», University of Wisconsin-Whitewater. International Journal of Education & the Arts, Volume 2, Number 1, February 2, 2001. Bruce Robbins, Creative Dramatics in the Language Arts Classroom, 1988, ERIC Digest Number 7, http://www.ed.gov/databases/eric_digests/ed297402.html ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΘΕΑΜΑΤΟΣ Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία «Θεατροµ άθεια»