Φτώχεια ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΟ ΚΟΣΜΟ ΠΩΣ Η ΦΤΩΧΕΙΑ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗ ΙΟΓΚΩΣΗ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ Αθανασίου Γεωργία Μόσχος Παύλος Τσορδιά Ειρήνη Γεωργία Τσορδιάς Δημήτρης
Εισαγωγή Το θέµα της εργασίας µας είναι η φτώχεια στον αναπτυσσόµενο κόσµο και συγκεκριµένα στη Λατινική Αµερική. Σκοπός µας ήταν να ερευνήσουµε και να παρουσιάσουµε πώς η φτώχεια συµβάλλει στη διόγκωση του φαινοµένου των εξαρτησιογόνων ουσιών στην περιοχή αυτή. Η εργασία µας αφορµίζεται από την έξαρση αυτού του φαινοµένου που παρατηρείται στη σηµερινή εποχή και βασικός στόχος της είναι να αναδείξει την πραγµατική διάσταση του φαινοµένου αυτού.
Τα είδη της έρευνάς µας και οι πηγές µας Η εργασία µας στηρίχτηκε σε βιβλιογραφική έρευνα και οι πηγές µας ήταν έντυπα και το διαδίκτυο γιατί αποτελούν µια µεγάλη, ανεξάντλητη και άµεση πηγή πληροφοριών. Παράλληλα έγινε πρωτογενή έρευνα µέσω ερωτηµατολογίων όπου απάντησαν συµµαθητές µας σε ερωτήσεις σχετικά µε το θέµα.
Ά ΜΕΡΟΣ (βιβλιογραφική έρευνα) Ενότητα 1 Τα ναρκωτικά στη Λατινική Αµερική Οι αµερικανικές Αρχές δεν καταφέρνουν να εντοπίσουν και να σταµατήσουν παρά µόνο το ένα τρίτο των περιπτώσεων διακίνησης ναρκωτικών από τη Λατινική Αερική, επικαλούµενες έλλειψη πόρων. Τα στοιχεία αυτά βασίζονται σε εκτιµήσεις της αµερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών που έχει αναλάβει την παρακολούθηση των σκαφών και των αεροπλάνων που χρησιµοποιούνται για το λαθρεµπόριο ναρκωτικών. Τα αεροσκάφη µε τα ναρκωτικά απογειώνονται από τη Νότια Αµερική και προσγειώνονται στην Ονδούρα και στον Παναµά. Από εκεί, το µεγαλύτερο µέρος των ναρκωτικών µεταφέρεται µε πλοία ή υποβρύχια στην Κεντρική Αµερική και το Μεξικό και διακινούνται στις ΗΠΑ οδικώς. Περίπου το 90% της κοκαΐνης που φτάνει στο αµερικανικό έδαφος περνά από την Κεντρική Αµερική και το Μεξικό. Οι µεξικανικές αρχές τονίζουν πως οι χώρες της Κεντρικής Αµερικής δεν διαθέτουν τα στρατιωτικά µέσα για να σταµατούν και να ελέγχουν κάθε αεροσκάφος που µεταφέρει ναρκωτικά και προσγειώνεται στα εδάφη τους την ίδια στιγµή που πολλοί κυβερνητικοί αξιωµατούχοι αποκοµίζουν κέρδη από την διακίνηση ναρκωτικών. Ένα άλλο πρόβληµα είναι ότι ο µειωµένος αµυντικός προϋπολογισµός των ΗΠΑ δεν επιτρέπει την αντικατάσταση αρκετά παλιών πολεµικών πλοίων της χώρας. Σύµφωνα µε την ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτµεντ για την καταπολέµηση των ναρκωτικών, οι ΗΠΑ συµπεριέλαβαν την Αργεντινή στον κατάλογο των χωρών όπου πραγµατοποιείται ξέπλυµα χρηµάτων. Επίσης πολλοί ειδικοί εκφράζουν την ανησυχία τους για "την αύξηση της χρήσης συνθετικών ναρκωτικών, ειδικά
µεθαµφεταµίνης, καθώς και άλλων ακόµη άγνωστων ναρκωτικών. Το Μεξικό δίνει καθηµερινά την δική του µάχη ενάντια στα καρτέλ κοκαΐνης που ζουν και βασιλεύουν στο έδαφος του. Από τουριστικός παράδεισος µετατράπηκε -ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια- σε κόλαση των ναρκωτικών, µε τα καρτέλ να έχουν γίνει πιο ισχυρά και βίαια από ποτέ. Ενότητα 2 Οι συνέπειες της αύξησης των ναρκωτικών στη Λατινική Αµερική Η ύπαρξη πολυάριθµων καρτέλ ναρκωτικών στη Λατινική Αµερική υπονοµεύει τους δηµοκρατικούς θεσµούς σε πολλές χώρες της περιοχής, όπως υποστηρίζει Οργανισµός Αµερικανικών Κρατών (OAS), ένας διεθνής οργανισµός µε 35 χώρες - µέλη, στον οποίο συµµετέχουν όλες οι χώρες της Βορείου, Κεντρικής και Νοτίου Αµερικής πλην της Κούβας. Σύµφωνα µε τον Γενικό Γραµµατέα του OAS σε ζητήµατα ασφαλείας, Ανταµ Μπλάκγουελ, «τα καρτέλ επηρεάζουν σοβαρά τις δηµοκρατικές διαδικασίες στη Λατινική Αµερική, απειλώντας, σε περίοδο εκλογών, τη ζωή αντίπαλων πολιτικών και υποστηρίζοντας τους δικούς τους υποψηφίους». Ο κ.
Μπλάκγουελ, µιλώντας πρόσφατα σε συνέδριο του OAS στη Πόλη του Μεξικό, τόνισε την άµεση ανάγκη εξάρθρωσης των συµµοριών ναρκωτικών, «οι οποίες απειλούν την βιωσιµότητα πολλών δηµοκρατικών καθεστώτων στην Λατινική Αµερική». Παρόµοια ήταν και η στάση του Μεξικανού προέδρου, Φελίπε Καλντερόν, ο οποίος επεσήµανε ότι είναι επιτακτική η «δηµιουργία ενός διεθνούς ενιαίου µετώπου ενάντια στο οργανωµένο έγκληµα», προτρέποντας τις χώρες της Λατινικής Αµερικής να συνεργαστούν σύντοµα αρµονικά προς την κατεύθυνση αυτή. Πάνω από 45.000 πολίτες του Μεξικό έχουν σκοτωθεί, από το 2006 µέχρι σήµερα, κατά τη διάρκεια των πολέµου των καρτέλ ναρκωτικών που λυµαίνονται τη χώρα. Ειδικά οι βόρειες επαρχίες, που συνορεύουν µε την µεγαλύτερη αγορά ναρκωτικών του πλανήτη, τις ΗΠΑ, δοκιµάζονται από ένα χωρίς προηγούµενο κύµα εγκληµατικότητας, µε αποκορύφωµα την επαρχία Τσιουάουα, όπου καταγράφονται ετησίως 139 δολοφονίες ανά 100.000 κατοίκους! Οι βίαιες επιδροµές τροµοκρατών σκορπούν το θάνατο σε πληθώρα αµέριµνων πολιτών. Παράλληλα η έξαρση του φαινοµένου αυτού αποτελεί πλήγµα για το δηµοκρατικό πολίτευµα καθώς κυριαρχεί η αναρχία, η επιθετικότητα, η βία, η ανασφάλεια, η απειλή της σωµατικής ακεραιότητας των πολιτών και η αδυναµία προστασίας της ιδιωτικής περιουσίας, σε συνάρτηση µε την αδυναµία των κρατικών κατασταλτικών µέσων να περιορίσουν τους κινδύνους αυτούς. Ενότητα 3 Λόγος τριών πρώην Λατίνων πολιτικών για το φαινόµενο αυτό Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΑΠΕΤΥΧΕ των Φερνάντο Ενρίκε Καρντόσο, Θέσαρ Γκαβίρια και Ερνέστο Σεντίγιο Ο πόλεµος κατά των ναρκωτικών απέτυχε. Και είναι πια καιρός να αντικαταστήσουµε µια αναποτελεσµατική στρατηγική µε πολιτικές που αντιµετωπίζουν το πρόβληµα µε πιο ανθρώπινο και ουσιαστικό τρόπο. Οι κατασταλτικές πολιτικές που βασίζονται στην εξάλειψη, την απαγόρευση και την ποινικοποίηση της κατανάλωσης απλούστατα δεν απέδωσαν. Η βία και το οργανωµένο έγκληµα που σχετίζονται µε το εµπόριο ναρκωτικών εξακολουθούν να αποτελούν κρίσιµα προβλήµατα στις χώρες µας. Η Λατινική Αµερική παραµένει ο µεγαλύτερος εξαγωγέας κοκαΐνης και κάνναβης στον κόσµο, και γρήγορα γίνεται ο
µεγαλύτερος εφοδιαστής οπίου και ηρωίνης. Σήµερα, είµαστε πιο µακριά από ποτέ από τον στόχο της εξάλειψης των ναρκωτικών. Τα τελευταία 30 χρόνια, η Κολοµβία εφάρµοσε κάθε µέτρο που θα µπορούσε να διανοηθεί κανείς για την καταπολέµηση του εµπορίου ναρκωτικών στο πλαίσιο µιας γιγάντιας προσπάθειας, στην οποία όµως τα οφέλη δεν αντιστοιχούσαν στους επενδυόµενους πόρους. Παρά τις επιτυχίες της χώρας στη µείωση των επιπέδων της βίας και της εγκληµατικότητας, οι περιοχές παράνοµης καλλιέργειας εξαπλώνονται και πάλι. Στο Μεξικό άλλο κέντρο της διακίνησης ναρκωτικών η σχετιζόµενη µε τα ναρκωτικά βία ευθύνεται για πάνω από 5.000 χαµένες ζωές κατά τη διάρκεια του περασµένου έτους και µόνο. Η τροµακτική δύναµη των καρτέλ ναρκωτικών οδηγεί σε µια ποινικοποίηση της πολιτικής και µια πολιτικοποίηση του εγκλήµατος. Και η διαφθορά του δικαστικού και πολιτικού συστήµατος υπονοµεύει τα θεµέλια της δηµοκρατίας σε αρκετές χώρες της Λατινικής Αµερικής. [ ] Προκειµένου να περιορίσουµε δραστικά τις επιπτώσεις των ναρκωτικών, η µακροπρόθεσµη λύση είναι να µειώσουµε τη ζήτηση για ναρκωτικά στις κύριες καταναλώτριες χώρες. Για να κινηθούµε προς αυτή την κατεύθυνση, είναι ιδιαίτερα σηµαντικό να προβούµε σε διαφοροποιήσεις µεταξύ των παράνοµων ουσιών ανάλογα µε τις επιπτώσεις της καθεµιάς στην υγεία, αλλά και στην κοινωνική συνοχή. Με αυτό το πνεύµα, προτείνουµε µια µεταβολή προτύπου στις πολιτικές αντιµετώπισης του προβλήµατος των ναρκωτικών, πάνω στη βάση τριών καθοδηγητικών αρχών: µείωση των επιπτώσεων των ναρκωτικών, περιορισµός της κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών µέσω της εκπαίδευσης και επιθετική καταπολέµηση του οργανωµένου εγκλήµατος. Προκειµένου να µετατρέψουµε το νέο αυτό πρότυπο σε πράξη πρέπει να ξεκινήσουµε µεταβάλλοντας το καθεστώς των τοξικοµανών από αγοραστές ναρκωτικών στην παράνοµη αγορά σε ασθενείς που τυγχάνουν της φροντίδας του δηµόσιου συστήµατος υγείας. Επίσης, προτείνουµε την προσεκτική επανεκτίµηση, από τη σκοπιά του ζητήµατος της δηµόσιας υγείας, της δυνατότητας αποποινικοποίησης της κατοχής κάνναβης για προσωπική χρήση. Η κάνναβη είναι µακράν το ευρύτερα χρησιµοποιούµενο ναρκωτικό στην Λατινική Αµερική. Αναγνωρίζουµε ότι η κατανάλωσή του έχει βλαβερές επιπτώσεις στην υγεία. Ωστόσο, τα διαθέσιµα εµπειρικά δεδοµένα δείχνουν ότι οι επιπτώσεις της κάνναβης είναι όµοιες µε τις επιπτώσεις του οινοπνεύµατος ή του καπνίσµατος. Εκπαιδευτικές εκστρατείες πρέπει να στοχεύουν στη νεολαία, η οποία συνιστά µακράν τη µεγαλύτερη οµάδα χρηστών, µα και νεκρών στους πολέµους ναρκωτικών. Οι εκστρατείες πρέπει επίσης να υπογραµµίζουν την ευθύνη του κάθε ατόµου για την αυξανόµενη βία και διαφθορά που συνδέεται µε το εµπόριο ναρκωτικών. Αντιµετωπίζοντας την κατανάλωση ως ένα ζήτηµα δηµόσιας υγείας, θα επιτρέψουµε στην αστυνοµία να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στο κρίσιµο πρόβληµα: τη µάχη ενάντια στο οργανωµένο έγκληµα.
Ενότητα 4 Τα ναρκωτικά στη λατινική Αµερική και η Ευρώπη (συνέχεια του λόγου) Τα ναρκωτικά αποτελούν µια απειλή που υπερβαίνει τα σύνορα, και αυτός είναι ο λόγος που η Λατινική Αµερική πρέπει να εγκαθιδρύσει ένα πλαίσιο διαλόγου µε τις Ηνωµένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανάπτυξη εφαρµόσιµων εναλλακτικών λύσεων στον πόλεµο κατά των ναρκωτικών. Τόσο οι Η.Π.Α. όσο και η Ε.Ε. έχουν µερτικό ευθύνης για τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι χώρες µας, δεδοµένου ότι οι εγχώριες αγορές τους αποτελούν τους κύριες καταναλωτές των ναρκωτικών που παράγονται στην Λατινική Αµερική. Η Λατινική Αµερική πρέπει επίσης να επιδιώξει διάλογο µε την Ε.Ε., ζητώντας από τις ευρωπαϊκές χώρες να ανανεώσουν τη δέσµευσή τους στη µείωση της εγχώριας κατανάλωσης και στην εκµετάλλευση των εµπειριών τους µέσα απ τη µείωση των επιπτώσεων των ναρκωτικών στην υγεία. Τώρα είναι η ώρα για δράση, και ο δρόµος που πρέπει να ακολουθήσουµε είναι αυτός της ενίσχυσης των συµπράξεων µε στόχο την αντιµετώπιση ενός παγκόσµιου προβλήµατος που µας επηρεάζει όλους. Ο κ. Καρντόσο είναι ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας. Ο κ. Γκαβίρια είναι πρώην πρόεδρος της Κολοµβίας. Ο κ. Σεντίγιο είναι πρώην πρόεδρος του Μεξικού.
Β ΜΕΡΟΣ (πρωτογενής έρευνα ερωτηµατολόγια) Στην εργασία µας αυτή χρησιµοποιήσαµε ως ερευνητικό εργαλείο ερωτηµατολόγια. Σε αυτά πήραν µέρος µαθητές της Β Λυκείου του σχολείου µας τον Μάρτιο του 2013. Ερωτήθηκαν 80 µαθητές και παραθέτουµε τα αποτελέσµατα.
Στην ερώτηση για το αν γνωρίζουν ότι η οικονοµία των χωρών της λατινικής Αµερικής στηρίζεται στην παραγωγή και διακίνηση των ναρκωτικών 57 µαθητές απάντησαν ότι το γνωρίζουν, ενώ 23 ότι όχι. Όσοι είπαν ναι, έπρεπε να απαντήσουν στο που οφείλεται αυτό. 16 δηλώσεις πήρε η φτώχεια, 39 η κερδοσκοπία, 24 η διαφθορά, 22 η έλλειψη µόρφωσης και ευκαιριών και 2 σε κάτι άλλο. Στην ερώτηση για το πώς πιστεύουν ότι το φαινόµενο επηρεάζει τις κοινωνίες των χωρών αυτών, 30 δηλώσεις πήρε η ενίσχυση της δηµιουργίας των συµµοριών, 24 η αύξηση της ανασφάλειας των πολιτών, 27 η δηµιουργία περισσότερων χρηστών ναρκωτικών ουσιών,33 η αύξηση της διαφθοράς και της εγκληµατικότητας και 3 κάτι άλλο. Για το αν η έξαρση των ναρκωτικών είναι ένα πρόβληµα που µπορεί να αντιµετωπιστεί οι 73 απάντησαν ναι, ενώ οι 7 όχι. Όσοι είπαν ναι έπρεπε να απαντήσουν µε ποιο τρόπο δύναται να αντιµετωπιστεί. 18 δηλώσεις πήρε η προσπάθεια µε την οικογένεια, 31 τα κοινωνικά µέτρα, 38 οι αυστηρότερες ποινές για τους εµπόρους και για τους χρήστες και 17 µε την εκπαίδευση. Στην ερώτηση για το αν το πρόβληµα των ναρκωτικών σε αυτές τις χώρες επηρεάζει την Ευρώπη 57 µαθητές απάντησαν ότι δεν επηρεάζει, ενώ 19 ότι όχι. Για το αν την επηρεάζει θετικά ή αρνητικά 8 απάντησαν θετικά και 39 αρνητικά.
Tα αποτελέσµατα της εργασίας Η εργασία αυτή ασχολήθηκε µε τη φτώχεια στον αναπτυσσόµενο κόσµο και συγκεκριµένα µε τις συνέπειές της στη Λατινική Αµερική. Βασική συνέπειά της αποτελεί η έξαρση των ναρκωτικών. Συνέπειες του φαινοµένου είναι η επικράτηση της βίας, του φόβου, της ανασφάλειας και η υπονόµευση της δηµοκρατίας στις περιοχές αυτές. Μάλιστα τα εφαρµοσµένα µέτρα έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή ενώ ακόµα η λύση στο πρόβληµα θα µπορούσε να αναζητηθεί στην εκπαίδευση, στην πάταξη του οργανωµένου εγκλήµατος και στη µείωση της ζήτησης των ναρκωτικών από τις Η.Π.Α και την Ε.Ε.. Συµπεράσµατα Συνέπειες της φτώχειας: Φτώχεια Αύξηση διακίνησης εξαρτησιογόνων ουσιών έξαρση βίας και εγκληµατικότητας θάνατος ακόµα και αθώων πολιτών ανασφάλεια, φόβος, διατάραξη ηρεµίας και κοινωνικής σύµπνοιας Σχολιάζοντας τα συµπεράσµατα που προέκυψαν µπορούµε να πούµε ότι η επίλυση του προβλήµατος της φτώχειας αποτελεί αδήριτη ανάγκη. Γι αυτό το λόγο η κατανόηση της ευρείας έκτασής του θα συµβάλλει στην άµεση αντιµετώπισή του. Το ενδιαφέρον των κυβερνήσεων γι αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τον περιορισµό της διακίνησης των ναρκωτικών, τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών και για την εδραίωση της κοινωνικής σύµπνοιας.