Εγκλήματα διακίνησης ναρκωτικών - Οι λόγοι ποινικοποίησής τους

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εγκλήματα διακίνησης ναρκωτικών - Οι λόγοι ποινικοποίησής τους"

Τελεσφόρος Αλεξάκης
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Εγκλήματα διακίνησης ναρκωτικών - Οι λόγοι ποινικοποίησής τους Μαρία Μ. Μηλαπίδου ΔρΝ, Δικηγόρος Προϊστορία ΒΑΣΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Στις προπολεμικές ρυθμίσεις η ποινικοποίηση εμπνεόταν από: - την επιδίωξη καταστολής συμπεριφορών φυγοπονίας και άτακτης ζωής - την προσπάθεια προστασίας του κρατικού μονοπωλίου από πράξεις λαθρεμπορίας Ν. 1681/1919 «Περί αλητείας και επαιτείας» (απαγόρευση ειδικά του χασίς) Ν. 2107/1920 (αποσύνδεση αξιοποίνου από την αλητεία) Ν. 2536/1921 Ν.Δ. 14/ (ποινικοποίηση και της χρήσης και του λαθρεμπορίου και άλλων ουσιών) Ν. 5539/1932 «Περί μονοπωλίου των ναρκωτικών φαρμάκων και του ελέγχου αυτών» (στόχος η αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου) Α.Ν. 2430/1940 (σημαντική αύξηση των απειλούμενων ποινών) 1

2 Μεταπολεμικά: Ν.Δ. 3084/1954 «περί τιμωρίας των παραβατών ναρκωτικών και μεταχειρίσεως των τοξικομανών» (πρώτη φορά εμφανίζεται η έννοια της «μικράς εμπορίας» που απειλείται με ποινές ελαφρότερες) Ν. 743/1970 «περί τιμωρίας των παραβατών των νόμων περί ναρκωτικών και ουσιών προκαλουσών τοξικομανίαν ή εξάρτησιν του ατόμου ως και περί μεταχειρίσεως των τοξικομανών εν γένει» (περιγραφή πράξεων χρήσης και προμήθειας ναρκωτικών για ιδία χρήση, επιεικέστερη μεταχείριση του τοξικομανή διακινητή σε σχέση με τον κοινό, δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης της ποινής ή υφ όρον απόλυσης σε περίπτωση που ο καταδικαζόμενος θα παρείχε πληροφορίες στις διωκτικές αρχές Σύγχρονα νομοθετήματα Ν. 1729/1987 «καταπολέμηση της διάδοσης των ναρκωτικών, προστασία των νέων και άλλες διατάξεις» (αλλεπάλληλες τροποποιήσεις νομοθέτημα-βάση για τον σημερινό νόμο) Ν. 2161/1993 (αυστηρότερες ρυθμίσεις για την καταστολή της διακίνησης) Ν. 2408/1996 (διακρίσεις στο αξιόποινο της διακίνησης από εξαρτημένους) Ν.4139/2013 (όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 4322/2015) - Αυξημένος αριθμός θανάτων - Μεγάλα ποσοστά κρατουμένων είναι ναρκωτικά (υπερφόρτωση φυλακών) κρατούμενοι με καταδίκες για - Πλήγμα στην υγεία - Κοινωνικοψυχολογικές συνέπειες 2

3 Αξιοποίηση του Ν. 1738/ Ίδρυση ΚΕΘΕΑ (μονάδα απεξάρτησης) - Ίδρυση ΟΚΑΝΑ (παροχή υποκαταστάτων) Συνδυασμός - πολιτικών κατά της προσφοράς και κατά της ζήτησης - επιβάρυνση ποινών Αυστηρή καταστολή των βαρύτερων και οργανωμένων μορφών διακίνησης Προσπάθεια διάκρισης και διαβάθμισης των σχετικών εγκλημάτων, ώστε να αποφεύγονται οι δυσανάλογα βαριές ή ευνοϊκές μεταχειρίσεις Διατήρηση της ποινικοποίησης τόσο της χρήσης ναρκωτικών όσο και των υποστηρικτικών αυτής πράξεων Εγκληματικότητα που συνδέεται με τα ναρκωτικά Η χρήση ναρκωτικών συνδέεται με την αύξηση της εγκληματικότητας μεταξύ των χρηστών (αμφίδρομη σχέση). Η εγκληματικότητα αυτή περιλαμβάνει τέσσερις κατηγορίες εγκλημάτων : Εγκλήματα ψυχοφαρμακευτικής αιτιολογίας, που διαπράττονται υπό την επήρεια κάποιας ψυχοτρόπου ουσίας. Εγκλήματα με οικονομικό κίνητρο, που διαπράττονται για εξασφάλιση χρημάτων, αγαθών ή ναρκωτικών, προκειμένου να υποστηριχθεί η χρήση ναρκωτικών. Συστημικά εγκλήματα, τα οποία διαπράττονται στο πλαίσιο της λειτουργίας παράνομων αγορών ναρκωτικών ουσιών. Αδικήματα που εμπίπτουν στο νόμο περί ναρκωτικών, περιλαμβανομένης της χρήσης, κατοχής και εμπορίας, τα οποία και αποτελούν τη μεγαλύτερη κατηγορία εγκλημάτων. 3

4 Τρόποι διακίνησης ναρκωτικών ουσιών Η πιο διαδεδομένη από τις παράνομες ουσίες στην Ευρώπη είναι η κάνναβη Η ηρωίνη παράγεται στο Αφγανιστάν και εισάγεται στην Ευρώπη μέσω των βαλκανικών χωρών ή μέσω του δρόμου του μεταξιού (Κεντρική Ασία Ρωσία Ευρώπη) Η κοκαϊνη παράγεται στη Νότια Αμερική και φθάνει στην Ευρώπη μέσω της θαλάσσιας οδού Στην Ελλάδα : - Η εισαγωγή της κάνναβης γίνεται από την Αλβανία αλλά υπάρχουν και παράνομες καλλιέργειες στη χώρα μας - Η κοκαϊνη εισάγεται απευθείας από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής - Συνθετικές ή πρόδρομες ουσίες εισάγονται μέσω του ταχυδρομείου, αλλά παράγονται πλέον και στη χώρα ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΟ ΕΝΝΟΜΟ ΑΓΑΘΟ Απόψεις: Τα ναρκωτικά από μόνα τους δε βλάπτουν (αν δεν υπάρχουν συνθήκες κατάχρησης) Διάκριση ανάμεσα σε αβλαβή-νόμιμα και βλαβερά-εξαρτητικά ναρκωτικά Διακίνηση = βλαπτική ή επικίνδυνη συμπεριφορά ετεροπροσβολή (πράξη προς έτερο) Διακινδύνευση αόριστου αριθμού ατόμου Αφηρημένη διακινδύνευση Μπορεί ο κύκλος των προσώπων να είναι εξαρχής εξατομικευμένος, οπότε αρκεί η διακινδύνευση 4

5 Ζωή Αξιοσημείωτα ποσοστά θνησιμότητας ήπια αύξηση θανάτων και μετά αλματώδης αύξηση - εν συνεχεία σταθεροποίηση του αριθμού * δεν υπολογίζονται οι θάνατοι που εμμέσως συνδέονται με τα ναρκωτικά π.χ. λόγω λοιμώξεων απότοκων της ενδοφλέβιας χρήσης, τροχαία ατυχήματα με οδηγό υπό την επήρεια ναρκωτικών Υγεία Στερητικά σύνδρομα - μακροχρόνιες βλάβες της υγείας ψυχιατρικά προβλήματα προσβολή από AIDS & ηπατίτιδα *στην Ελλάδα τα ποσοστά μετάδοσης του AIDS, της ηπατίτιδας C και B είναι μικρά λόγω του ότι: α) μοιράζονται σύριγγες μεταξύ στενών συγγενών ή καλών φίλων και β) δεν ταξιδεύουν συχνά στο εξωτερικό, όπου οι κίνδυνοι διάδοσης είναι υψηλότεροι Ελευθερία Συμπτώματα εξάρτησης Αδυναμία επιλογής καθημερινών δραστηριοτήτων 5

6 Άρθρο 2: Νόμιμη Διακίνηση ναρκωτικών Η διακίνηση ναρκωτικών δηλ. η παραγωγή, κατοχή, μεταφορά, αποθήκευση, επεξεργασία, κυκλοφορία και μεσολάβηση στη διακίνηση γίνεται : Από το κράτος μέσω του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.) ή από νομικά και φυσικά πρόσωπα μέσω του Κρατικού μονοπωλίου Ναρκωτικών ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής Ναρκωτικών ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΕΣ ΜΗ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ Άρθρο 20 (βασικές μορφές διακίνησης) Άρθρο 21 (ιδιαίτερες περιπτώσεις) Άρθρο 22 (διακεκριμένες περιπτώσεις) Άρθρο 23 (ιδιαίτερα διακεκριμένες περιπτώσεις) Άρθρο 24 (πρόκληση και διαφήμιση) ΔΡΑΣΤΕΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ Άρθρο 30 4β. 4γ, 5 6

7 Λειτουργίες της ποινής Ανταποδοτική λειτουργία: η ποινή αποτελεί μια αντίδραση-απάντηση στο έγκλημα που έχει προηγηθεί / προσβολή των αγαθών του δράστη του εγκλήματος που ισοφαρίζει την προηγούμενη προσβολή Γενικοπροληπτική λειτουργία: η ποινή έχει αποστολή να συγκρατήσει όχι ειδικά το δράστη, αλλά γενικά τους τρίτους από την τέλεση αδικημάτων / ο πολίτης εκφοβίζεται και διαπαιδαγωγείται Ειδική πρόληψη: ανάπτυξη μιας συγκρατητικής δύναμης στον ίδιο τον τιμωρούμενο με τον εκφοβισμό του, την καλλιέργεια της προσωπικότητάς του και την αδρανοποίησή του όσο διαρκεί η εκτέλεση της ποινής 8 ΠΚ : οι ελληνικοί νόμοι εφαρμόζονται σε ημεδαπούς και αλλοδαπούς, ανεξάρτητα από τους νόμους του τόπου της τέλεσης όταν πρόκειται για παράνομη εμπορία ναρκωτικών Προθυμία Κρατών να συντονίσουν τις κατασταλτικές προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί η διακίνηση των ναρκωτικών «εμπορία»: αγορά προς μεταπώληση με σκοπό κέρδους και πώληση αντικειμένων έναντι ανταλλάγματος Νομολογία ΑΠ: εμπορία υφίσταται σε οποιαδήποτε περίπτωση πραγματοποίησης ή διευκόλυνσης της κυκλοφορίας ναρκωτικών από άτομο σε άτομο (π.χ. πράξη αγοράς προς μεταπώληση, μεταφορά, διαμετακόμιση, κατοχή όχι για προσωπική χρήση) 7

8 Διάκριση ανάμεσα σε «σκληρά» και «μαλακά» ναρκωτικά Καμία αποτύπωση της διάκρισης στην ελληνική ποινική νομοθεσία Το μέγεθός του κινδύνου ή της βλάβης προσδιορίζει και το βάρος του αδίκου χαρακτήρα της πράξης ΑΡΑ επηρεάζει και την ποινή (ετεροπροσβολές) Συλλήβδην απόρριψη κάθε ουσίας που τροποποιεί και μεταβάλλει την προσωπικότητα του ανθρώπου Εξάρτηση = πλήγμα στην προσωπικότητα (ανεξάρτητα από τη διαβάθμιση) Εκτίμηση από το Δικαστήριο της βαρύτητας των ναρκωτικών κατά την επιμέτρηση της ποινής για τα εγκλήματα διακίνησης 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 13

14 14

15 15

Σχετικά έγγραφα

16/11/2016. Εγκλήματα διακίνησης ναρκωτικών - Οι λόγοι ποινικοποίησής τους

16/11/2016. Εγκλήματα διακίνησης ναρκωτικών - Οι λόγοι ποινικοποίησής τους Εγκλήματα διακίνησης ναρκωτικών - Οι λόγοι ποινικοποίησής τους Μαρία Μ. Μηλαπίδου ΔρΝ, Δικηγόρος Επιστημονικός Συνεργάτις Νομικής Σχολής ΑΠΘ ΒΑΣΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Προϊστορία Στις προπολεμικές