1 1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΕΚΠΑΑ) ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Έτη 2008 2009 Βάνια Αρμένη Νομικός, ασκουμένη στο ΕΚΠΑΑ Επιμέλεια: Δρ. Αγγελική Καλλία
Πίνακας Περιεχομένων Συντομογραφίες 3 Α. ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 4 1. Γενικές Διατάξεις 4 2. Ηλιακή Ενέργεια 7 3. Αιολική Ενέργεια 10 4. Προγράμματα 11 Β. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΡΟΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ 12 2
Συντομογραφίες N Nόμος ΠΔ Προεδρικό Διάταγμα ΚΥΑ Κοινή Υπουργική Απόφαση ΥΠΑΠ Υπουργική Απόφαση ΥΟΟ Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών ΥΑΝ Υπουργός Ανάπτυξης ΥΠΕΧΩΔΕ Υπουργός Περιβάλλοντος χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ΥΑΑΝ Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ΥΜΕ Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών ΡΑΕ Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ΦΕΚ Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης 3
Α. ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 1.1. ΥΠΑΠ 13068/ΓΔΦΠ2488/11.6.2009, ΥΑΝ (ΦΕΚ 1249/Β/24.06.2009) Άδειες εγκατάστασης για ίδια χρήση ενεργειακών συστημάτων θέρμανσης ψύξης χώρων, μέσω εκμετάλλευσης της θερμότητας των γεωλογικών σχηματισμών και των νερών, επιφανειακών και υπόγειων, που δεν χαρακτηρίζονται γεωθερμικό δυναμικό. 1.2. Συμπλήρωση της ΥΠΑΠ 5219/3.2.2004 YΠΕΧΩΔΕ «Καθορισμός εργασιών μικρής κλίμακας για τις οποίες αντί της έκδοσης άδειας δόμησης απαιτείται Έγκριση Εργασιών. Διαδικασία έγκρισης και απαιτούμενα δικαιολογητικά» (ΦΕΚ 925/Β/20.5.2009). 1.3. ΥΠΑΠ 9929/259/6.5.2009 Πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων για την ανάθεση υλοποίησης του έργου «Δράσεις ενημέρωσης ευαισθητοποίησης για την προώθηση της Εξοικονόμησης Ενέργειας, της Ορθολογικής Χρήσης Ενέργειας και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας» στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» (ΕΠΑΝ ΙΙ) και των ΠΕΠ που περιλαμβάνουν Περιφέρειες Μεταβατικής Στήριξης του ΕΣΠΑ 2007 2013. 4
1.4. ΥΠΑΠ 266355/2009, ΥΟΟ/ΥΑΑΝ (ΦΕΚ 594/ Β/1.4.2009) Συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής Κανονισμού 1234/2007:Εθνική Στρατηγική για βιώσιμα επιχειρησιακά προγράμματα στα οπωροκηπευτικά. Στο άρθρο 7 προβλέπονται τα εξής: Άρθρο 7.4. Νέες εγκαταστάσεις ή αντικατάσταση των υπαρχόντων εγκαταστάσεων με νέες εγκαταστάσεις με υψηλότερη αποτελεσματικότητα στη χρήση ενέργειας και μείωση χρήσης συμβατικών καυσίμων. Α. Οι προτεινόμενες δράσεις έχουν πεδίο εφαρμογής τα θερμοκήπια ή άλλες γεωργικές εγκαταστάσεις που αποσκοπούν στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και/ή στην εξοικονόμηση ενέργειας και συμβάλλουν: α. Στην άμβλυνση των κλιματικών αλλαγών, λόγω της μείωσης της κατανάλωσης συμβατικών καυσίμων και της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (κυρίως ΝΟχ και C02). Β. Δεσμεύσεις που δημιουργούν προϋποθέσεις ενίσχυσης: Δύο τύποι δεσμεύσεων είναι πιθανές: α. Νέες καινοτόμες εγκαταστάσεις συστημάτων θέρμανσης, ψύξης, παραγωγής ενέργειας κλπ. που εκμεταλλεύονται εναλλακτικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι η ηλιακή, η αιολική, η γεωθερμία, τα φωτοβολταϊκά τόξα. β. Αντικατάσταση των υφιστάμενων συστημάτων θέρμανσης, ψύξης, παραγωγής ενέργειας κλπ. με συστήματα που χρησιμοποιούν αέριο καύσιμο αντί του πετρελαίου. Γ. Για να είναι επιλέξιμη για ενίσχυση δράσης του τύπου Β, πρέπει να προτείνεται σε βάση μελέτης που θα έχει εκπονηθεί από εξειδικευμένο επιστήμονα με την οποία θα επιβεβαιώνεται ότι θα υπάρξει αναμενόμενη εξοικονόμηση ενέργειας τουλάχιστον 25%. Ένα κατώτερο όριο εξοικονόμησης ενέργειας 10% μπορεί να γίνει δεκτό στην περίπτωση που οι επενδύσεις αναμένεται να εξασφαλίσουν, μαζί με τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, ένα άλλο περιβαλλοντικό όφελος (μείωση 5
εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων, χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κλπ.) το οποίο θα προσδιορίζεται με σαφήνεια στη μελέτη. Γενική απαίτηση επιλεξιμότητας για όλους τους παραπάνω τύπους δράσεων, είναι ότι το νέο σύστημα θα πρέπει να είναι ανάλογο με την πραγματική ή την προβλεπόμενη παραγωγική ικανότητα της εκμετάλλευσης, του θερμοκηπίου ή γενικότερα της δραστηριότητας στην οποία αναφέρεται. Δ. Για τον υπολογισμό της ενίσχυσης θα ληφθεί υπόψη: Η δαπάνη της επένδυσης. Ε. Όταν οι επενδύσεις αντικαθίστανται (π.χ. αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος θέρμανσης), η υπολειμματική αξία των επενδύσεων που αντικαθίστανται πρέπει να αφαιρείται από το κόστος της αντικατάστασης ή να προστίθεται στο επιχειρησιακό ταμείο της Οργάνωσης Παραγωγών (Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 61(3), του Καν(ΕΚ) 1580/2007 της Επιτροπής). 1.5. Ν.3752/2009 (ΦΕΚ 40/Α/4.03.2009) Τροποποιήσεις επενδυτικών νόμων και άλλες διατάξεις. Στο Άρθρο 3 προβλέπονται τα εξής: 2. α.ί. Η υποπερίπτωση "νί" της περίπτωσης β της παραγράφου 1 του άρθρου 3 αντικαθίσταται ως εξής: "vi. Επενδυτικά σχέδια παραγωγής ηλεκτρισμού από ήπιες μορφές ενέργειας και ειδικότερα την αιολική, την υδροηλεκτρική, τη γεωθερμική και τη βιομάζα, ανεξαρτήτως εγκατεστημένης ισχύος επενδυτικά σχέδια συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας. Επίσης επενδυτικά σχέδια παραγωγής ηλεκτρισμού από την ηλιακή ενέργεια, εξαιρουμένων των σχεδίων παραγωγής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα ισχύος μεγαλύτερης από 2MW ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 4." 1.6. Ν. 3734/2009 (ΦΕΚ 8/Α/28.1.2009) 6
Προώθηση της συμπαραγωγής δύο ή περισσότερων χρήσιμων μορφών ενέργειας, ρύθμιση ζητημάτων σχετικών με το Υδροηλεκτρικό Έργο Μεσοχώρας και άλλες διατάξεις. 1.7. ΚΥΑ Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ΥΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ 246/Β/3.12.2008) 1.8. ΥΠΑΠ 26042/2008, ΥΑΝ (ΦΕΚ 2282/Β/10.11.2008) Αναπροσαρμογή τιμολογίων απορρόφησης ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από παραγωγό ή αυτοπαραγωγό σε σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή μέσω συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης ή σε υβριδικό σταθμό. 1.9. ΥΠΑΠ 6876/4871/2.7.2008 (ΦΕΚ 128/Α/3.7.2008) Έγκριση του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. 2. ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.1. Ν. 3784/2009 (ΦΕΚ 137/Α/7.08.2009) Αναθεώρηση Διατάξεων του Ν. 703/1977 περί Ανταγωνισμού και άλλες διατάξεις. Στο Άρθρο 32 προβλέπεται: Αιτήματα για λήψη άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς, τα οποία είτε εκκρεμούν και δεν έχουν τηρηθεί 7
γι' αυτά οι προθεσμίες δημοσίευσης και γνωστοποίησης του άρθρου 6 της Υπουργικής Απόφασης 5707/13.3.2007 «περί Κανονισμού Αδειών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας με χρήση Α.Π.Ε. και μέσω Σ.Η.Θ.Ύ.Α.», (ΦΕΚ 448/ Β), είτε έχουν απορριφθεί δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Ν.3468/2006 (ΦΕΚ 129/ Α) και της παραγράφου 3 του άρθρου 27 του Ν. 3734/2009 (ΦΕΚ 8/ Α) για λόγους που ανάγονται αποκλειστικά στη μη τήρηση των παραπάνω προθεσμιών δημοσίευσης και γνωστοποίησης, επαναξιολογούνται άπαξ από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Για το σκοπό αυτόν οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν στη ΡΑΕ, εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός μηνός από τη δημοσίευση του παρόντος, αίτηση με τα δικαιολογητικά που τεκμηριώνουν ότι οι προβλεπόμενες ενέργειες δημοσίευσης και γνωστοποίησης έλαβαν χώρα μέχρι και την τελευταία ημέρα πριν την έναρξη του επόμενου κύκλου υποβολής αιτημάτων, από αυτόν εντός του οποίου υποβλήθηκε το αίτημα σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 3 της Υπουργικής Απόφασης 5707/13.3.2007 (ΦΕΚ 448/ Β). 2.2. ΥΠΑΠ 29116/2009, ΥΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ 344/Β/20.7.2009) Έγκριση ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης για την εγκατάσταση φωτοβολταικών συστημάτων κατά παρέκκλιση των διατάξεων των άρθρων 1,4 και 7 του Π.Δ. (ΦΕΚ 270/Δ/31.5.1985), καθώς και ειδικές αποστάσεις από τα όρια των οικισμών κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 4 του ίδιου Π.Δ. και των διατάξεων του άρθρου 7 του Π.Δ. (ΦΕΚ 181/Δ/1985). 2.3. ΥΠΑΠ 29107/2009, ΥΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ 344/Β/20.7.2009) Όροι εγκατάστασης φωτοβολταικών συστημάτων μέχρι 10KW στα δώματα και τις στέγες κτιρίων. 8
2.4. Ν. 3769/2009 (ΦΕΚ 105/Α/1.07.2009) Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών και άλλες διατάξεις. Στο Άρθρο 19: Άλλα θέματα Υπουργείου Ανάπτυξης, προβλέπονται τα εξής: Η παράγραφος 7 του άρθρου 27Α του Ν. 3734/2009 τροποποιείται ως εξής: 7. Οι άδειες παραγωγής ή αποφάσεις εξαίρεσης για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς δεν επιτρέπεται να μεταβιβαστούν πριν την έναρξη λειτουργίας των σταθμών. Κατ εξαίρεση, επιτρέπεται η μεταβίβαση, εφόσον το εταιρικό κεφάλαιο της εταιρείας προς την οποία γίνεται η μεταβίβαση κατέχεται εξ ολοκλήρου από τη μεταβιβάζουσα εταιρεία. Οι διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων δεν καταλαμβάνουν εκκρεμείς κατά το χρόνο δημοσίευσης του νόμου αιτήσεις για μεταβίβαση ενώπιον της ΡΑΕ, καθώς και αιτήσεις για τις οποίες έχει γνωμοδοτήσει θετικά η ΡΑΕ, χωρίς ωστόσο να έχει εκδοθεί επ αυτών απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης. 2.5. ΥΠΑΠ 433393/4.6.2009, ΥΟΟ, ΥΑΝ, ΥΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ 1079/Β/4.06.2009) Ειδικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις και ιδίως σε δώματα και στέγες κτιρίων. 2.6. Συμπλήρωση της υπ.αριθμ. 1945/134/17.1.2003 απόφασης Γενικού Γραμματέα ΥΠΕΧΩΔΕ «Εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων» (ΦΕΚ 917/Β/19.5.2009). 2.7. ΥΠΑΠ 15931/596/2009, ΥΠΕΧΩΔΕ, ΥΜΕ (ΦΕΚ 592/Β/1.4.2009) Όροι και προϋποθέσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων που υποστηρίζουν κατασκευές κεραιών. 9
2.8. Ν. 3756/2009 (ΦΕΚ 53/Α/31.03.2009) Σύστημα άυλων τίτλων, διατάξεις για την Κεφαλαιαγορά, φορολογικά θέματα και λοιπές διατάξεις. Κυρώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 3 του Ν. 3299/2004 η με αριθμό 51512/ΥΠΕ/ 5/ 000313/Ε/Ν 3299/2004/3.11.2008 ΚΥΑ των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης "Υπαγωγή της επιχείρησης "NEXT SOLAR ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε." με διακριτικό τίτλο "NEXT SOLAR Α.Ε." στις διατάξεις του Ν. 3299/2004, όπως ισχύει, για την ενίσχυση επενδυτικού σχεδίου της με το κίνητρο της επιχορήγησης". 3. ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 3.1. Απόφ. 24208/4.6.2009 της Επιτροπής Συντονισμού της Κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα του Χωροταξικού Σχεδιασμού και της Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 1138/Β/11.06.2009) Έγκριση Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αυτού. Στο Άρθρο 8, 2 Γ: Επίλυση συγκρούσεων με άλλες χρήσεις, προβλέπονται τα εξής: Τουρισμός Αιολικές Εγκαταστάσεις: Εντός των περιοχών με προτεραιότητα τουρισμού, απαιτείται η ελεγχόμενη συγκέντρωση ανεμογεννητριών χωρίς να αποκλείεται ο συνδυασμός τους με την ανάπτυξη τουριστικών εγκαταστάσεων με τους όρους που προβλέπει το Ειδικό Πλαίσιο για τις Α.Π.Ε. 10
3.2. ΥΠΑΠ 38555/ΥΠΕ/5/00123/ν. 3299/04/25.8.2008, ΥΟΟ (ΦΕΚ 1764/Β/03.09.2008) Υπαγωγή της επιχείρησης "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΔΟΜΙΚΗ ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ" με διακριτικό τίτλο "ΕΛ.ΤΕΧ. ΑΝΕΜΟΣ Α.Ε.", στις διατάξεις του ν. 3299/2004 για την ενίσχυση επενδυτικού σχεδίου της με το κίνητρο της επιχορήγησης. 4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 4.1. Πρόγραμμα Ενεργειακής Αναβάθμισης Κατοικιών «Εξοικονόμηση κατ οίκον». 1 4.2. Πλαίσιο δράσης «Αλλάζω ΚΛΙΜΑτιστικό», η οποία αφορά σε αντικατάσταση παλαιών και ενεργοβόρων οικιακών συσκευών κλιματισμού με νέες ενεργειακά αποδοτικότερες και την ανακύκλωση των αποσυρόμενων συσκευών. 2 4.3. ΕΣΠΑΑ 2007 2013, Εξειδίκευση δράσεων στους τομείς ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας. Ολοκλήρωση Δημόσιας Διαβούλευσης στις 13/3/2009 1 http://www.ypan.gr/5549_cms.htm 2 http://www.allazoklima.gr 11
Β. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΡΟΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ 1. Οδηγία 2009/28, EE L 140, 5.6.2009, σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές και τη τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των Οδηγιών 2001/77 και 2003/30. 12