Περιβαλλοντικές εναλλακτικές αποδράσεις στον Ανατολικό Παρνασσό και την Τιθορέα TITHORA Per Apodraseis Booklet (A5).indd 1 15/2/2013 1:53:51 μμ
Τιθορέα Σκοπός του προτεινόμενου περιβαλλοντικού προγράμματος είναι να φέρει τον επισκέπτη σε επαφή με την ιστορία, τη λαογραφία, τα θρησκευτικά μνημεία της περιοχής, τη σπάνια χλωρίδα & πανίδα του αιώνιου βουνού, του Παρνασσού, σε ένα απαράμιλλης ομορφιάς φυσικό περιβάλλον & σε μια από τις ομορφότερες περιοχές της Ελλάδας, την περιοχή της Τιθορέας. Ανατολικός Παρνασσός Ανατολικός Παρνασσός Ο Ανατολικός Παρνασσός είναι το κομμάτι το οποίο δεν αναπτύχθηκε τουριστικά όπως το υπόλοιπο βουνό. Το γεγονός τούτο αποδείχτηκε τύχη γι αυτό το όμορφο μέρος. Απέφυγε τις βίαιες ανθρώπινες παρεμβάσεις των τελευταίων ετών & παρέμεινε ανέγγιχτο. Σήμερα αγνό & παρθένο προσφέρεται για πολλές μορφές εναλλακτικού τουρισμού και διάφορες δραστηριότητες. Τα πολλά νερά που απλόχερα το βουνό στέλνει ανατολικά και η πλατιά βλάστηση στις κορυφογραμμές, τα διάσελα και τις πλαγιές του βουνού με τις γυμνές χορταριασμένες κορυφές του, το καθιστούν ιδανικό τόπο για απόδραση από την πόλη. Ορεινή Τιθορέα Μισό φεγγάρι σπίτια με άσπρους τοίχους και κόκκινα κεραμίδια κολλημένα στα ριζά ενός τεράστιου βράχου. Χιονισμένη Τιθορέα Ανατολικά το βαθύ, άγριο φαράγγι με τους πολυσχιδείς βράχους και τις αμέτρητες ανεξερεύνητες σπηλιές του. Δυτικά κάτω από τις ήμερες πλαγιές του Παρνασσού, ο απέραντος ελαιώνας, δημιουργός του ξακουστού λαδιού της Τιθορέας και νότια, ακριβώς πάνω από τον οικισμό, ο ψηλός απόκρημνος βράχος, όμοιος με τεράστιο Κύκλωπα, να την προστατεύει. Τα στενά δρομάκια, τα πέτρινα σπίτια, οι παλιές βρύσες, τα απομεινάρια των αρχαίων τειχών, τα εντοιχισμένα επιτύμβια και ακροκέραμα, οι βυζαντινές εκκλησίες με τα ψηφιδωτά δάπεδα και τις υπέροχες τοιχογραφίες, δηλώνουν την μακραίωνη ιστορία της Τιθορέας που εκτείνεται στο βάθος 2.500 χρόνων. Ο κυκλώπειος βράχος της Τιθορέας TITHORA Per Apodraseis Booklet (A5).indd 2 Σημείο αναφοράς, στη μέση του χωριού, ο τεράστιος αιωνόβιος πλάτανος που δεσπόζει 15/2/2013 1:53:52 μμ
επιβλητικά στη μεγάλη χωμάτινη πλατεία. Διαμονή Σε τούτο το πανέμορφο χωριό λειτουργούν ως ξενώνες τα «Τιθοριέων σπίτια». Παλιά, πέτρινα αναστηλώθηκαν και αναπαλαιώθηκαν με γνώμονα την ιστορία τους, την παράδοση τους αλλά με τον απαραίτητο σεβασμό προς το περιβάλλον. Εξοπλισμένα με αυθεντικά, παραδοσιακά, παλαιά έπιπλα, πέτρινα ή σιδερένια κρεβάτια αλλά και σύγχρονα μπάνια με υδρομασάζ, είναι τα σπίτια που θα φιλοξενήσουν τους επισκέπτες για να περάσουν αξέχαστες στιγμές στις παρυφές του Παρνασσού δίπλα στο δάσος. ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ - ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ Στενά δρομάκια της Τιθορέας Αισθητικό δάσος Χαρακτηρίστηκε ως αισθητικό με το Π.Δ. 174 ΦΕΚ 125 Δ/25-21979. Ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2.000, είναι ένα από τα μοναδικά δάση στην Ελλάδα. Βρίσκεται πάνω από τον οικισμό και αποτελείται από πλούσια και σπάνια χλωρίδα (έλατα, μαυρόπευκα, βελανιδιές, κέδρα, κουμαριές, μέλεγους, σφεντάμια, αγριοτριανταφυλλιές), 10 τοπικά ενδημικά φυτά, όπως η παιωνία που φυτρώνει μόνο εδώ καθώς και 50 ενδημικά της Ελλάδας. Έχει μοναδική και σπάνια φυσική ομορφιά. Τα μονοπάτια του το κάνουν επισκέψιμο με μηδενικό βαθμό δυσκολίας και με μεγάλες πιθανότητες συνάντησης με κάποιον από τους μόνιμους κατοίκους του όπως σκίουρους, αλεπούδες, κουνάβια κ.α. Τιθοριέων πέτρινα σπίτια ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ Το διεθνές Ε4 α) Ξεκινά από τα Πυρηναία όρη και διασχίζοντας τα βουνά της Ευρώπης καταλήγει στην χώρα μας. Η διαδρομή του στην περιοχή είναι η Τιθορέα Χαράδρα Αη Γιάννης Λιάκουρα. TITHORA Per Apodraseis Booklet (A5).indd 3 Το Διεθνές Ε4 - Λιάκουρα 15/2/2013 1:53:52 μμ
Σπηλιά του Οδυσσέα Ανδρούτσου β) Τιθορέα Πλατανάκος Αη Γιώργης σπηλιά. Αισθητικό δάσος Στον Αη Γιώργη θα συναντήσουμε τις πελώριες βελανιδιές, μνημεία φυσικής κληρονομιάς, και αν ανέβουμε στη σπηλιά του Οδ. Ανδρούτσου θα βρεθούμε εμπρός στο στρατηγείο με την οχύρωση, τη δεξαμενή και τα δωμάτια του μεγάλου και αδικοχαμένου καπετάνιου της επανάστασης. Αγία Ιερουσαλήμ γ) Τιθορέα - Αισθητικό δάσος - Αη Νικόλας - Αγ. Ιερουσαλήμ. Εδώ θα βρεθούμε μπρος στην εκκλησία μέσα στο βράχο που την έχτισαν το 1200 μ.χ. οι Ναΐτες ιππότες επιστρέφοντας από την Ιερουσαλήμ. Σπηλιά του Ανδρούτσου Διπόταμα - Τριπόταμα - Τρύπη δ) Τιθορέα - Χαράδρα - Αη Γιάννης - Διπόταμα Τριπόταμα - Τρύπη. Εδώ καταλήγουμε στην ένωση δυο και τριών ρυακιών που κατεβαίνουν από τις πηγές, της Τρύπης και των Ποτιστήδων. Αν συνεχίσουμε θα καταλήξουμε στην πηγή της Τρύπης που δημιουργεί έναν μοναδικό καταρράκτη ύψους 80m, μοναδικό στην Ελλάδα. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΟΥΣΕΙΑ Τείχος Τιθορέας Αγία Ιερουσαλήμ Το τείχος της Τιθορέας χρονολογείται το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.χ. Χτίστηκε από τους Φωκείς για να προστατεύσει δυτικά και βόρεια την αρχαία Τιθορέα από τους εισβολείς. Ανατολικά το χωριό είχε φυσική προστασία από το βαθύ φαράγγι και νότια από το ψηλό, απόκρημνο βράχο. Στο σημείο που ενώνεται με τον απόκρημνο βράχο μέσα στο δάσος το τείχος διατηρεί αναλλοίωτη την αρχική του μορφή. Ανέγγιχτο από το χρόνο περιμένει ακόμη τους αρχαίους Τιθοριείς να προστατεύσουν με τα βέλη την πόλη τους. Διπόταμα TITHORA Per Apodraseis Booklet (A5).indd 4 15/2/2013 1:53:53 μμ
Ναός Κραναίας Αθηνάς στην Ελάτεια Σημαντικό ιερό των Φωκέων στην περιοχή μετά τα ιερά των Δελφών. Οι Γαλλικές ανασκαφές 1883 & 1884 αποκάλυψαν λείψανα του στυλοβάτη του ναού μήκους 27,50 11,50 m κομμάτια Δωρικών κιονόκρανων, τριγλύφου και προμόχθων με σταγόνες. Ο στυλοβάτης έχει πλάτος 80 cm και η κάτω διάμετρος των κιόνων 75 cm. Οι κίονες του πτερού ήταν 6 13 πώρινοι με 20 ραβδώσεις. Στο εσωτερικό του ναού υπήρχε υπερμεγέθες άγαλμα της θεάς. Ο καταρράκτης Τρύπης 80 μέτρων ύψους Ρωμαϊκά λουτρά -Την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας η ζωή στην περιοχή συνεχίστηκε χωρίς να αλλάξουν οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές δομές οργάνωσης των Φωκέων. Βρίσκονται νότιοανατολικά του Μοδίου και δηλώνουν την ευρωστία της περιοχής την εποχή των ρωμαϊκών χρόνων. Τείχος Τιθορέας Μεσαιωνικός πύργος στην Αμφίκλεια Η Αμφίκλεια υπήρξε σημαντικό διοικητικό κέντρο της περιοχής κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας. Ο πύργος είναι τετράγωνος με δυο ορόφους και ύψος 11 μέτρα. Έχει οικοδομηθεί από τους Φράγκους πάνω σε ογκόλιθους της αρχαίας ακρόπολης της Αμφίκαιας. Άγιος Ιωάννης στην Τιθορέα Βυζαντινή εκκλησία με καλά διατηρημένες αγιογραφίες και παλαιοχριστιανικό ψηφιδωτό στο δάπεδό της, προστατευμένο με γυάλινη κατασκευή. Ναός Κραναίας Αθηνάς στην Ελάτεια Μουσείο Τιθορέας Εκτίθενται σημαντικά ευρήματα της αρχαίας Τιθόρας και της ευρύτερης περιοχής. Λαογραφικό Μουσείο & Μουσείο Άρτου στην Αμφίκλεια Οδοιπορικό στην λαογραφική ιστορία της περιοχής TITHORA Per Apodraseis Booklet (A5).indd 5 Νόμισμα της Τιθορέας 15/2/2013 1:53:54 μμ
που καταδεικνύει την σχέση της τοπικής κοινωνίας με το ψωμί, την παράδοση και τα έθιμα του τόπου. Οικισμός Τιθορέας Μεσαιωνικός πύργος στην Αμφίκλεια Τα παλιά πέτρινα σπίτια με τα Ρουμελιώτικα έπιπλα οι παραδοσιακές τοξωτές αυλόπορτες με τις βασκαντικές παραστάσεις των γαιοκτημόνων του 18ου αιώνα οι νερόμυλοι το ξεχωριστό καμπαναριό του 1889 και οι εκκλησίες του χωριού που όλες είναι κτισμένες πάνω σε αρχαίους ναούς συνθέτουν ιδανική πρόταση για διαχρονικό περίπατο στην ιστορία και τον χρόνο. Περιβαλλοντικές δραστηριότητες 1) Επισκέψεις σε αγροτουριστικές μονάδες της περιοχής. - Κτήμα Αμφίκαια. Βόες στη Βελίτσα (φωτ. Δημάκης) - Κτήμα Παπακωνσταντίνου. - Αγρόκτημα Τιθορέας. 2) Επίσκεψη στο εκτροφείο αγρίων ζώων Παρνασσού. 3) Επισκέψεις σε οικολογικές καλλιέργειες, παραδοσιακές και σύγχρονες μονάδες εκτροφής ζώων. 4) Επίσκεψη στην λίμνη του Καλλίδρομου (Νευρόπολις). Πανέμορφη λίμνη περικυκλωμένη από έλατα σε μια μαγευτική τοποθεσία του Καλλίδρομου μνημείο της φύσης πλούσιο σε πηγές και δραστήρια πανίδα. Το καμπαναριό του 1899 5) Επίσκεψη στα πέτρινα τοξωτά γεφύρια του Κηφισσού ποταμού. Ιστορικές μαρτυρίες της διαχρονικής προσπάθειας του ανθρώπου να τιθασεύσει τα ποτάμια και να κάνει ποιό εύκολες τις μετακινήσεις. 6) Επίσκεψη στα χιονοδρομικά κέντρα Παρνασσού - Δραστηριότητες στο χιόνι αν είναι χειμώνας ή στο δάσος και τις κορυφογραμμές τις άλλες εποχές. Πέτρινο τοξωτό γεφύρι (Κηφισός) TITHORA Per Apodraseis Booklet (A5).indd 6 7) Αλεξίπτωτο πλαγιάς και αιωροπτερισμό με απογειώσεις από τις απότομες πλαγιές του Παρνασσού και προσγειώσεις στην όμορφη και γαλήνια κοιλάδα του Κηφισσού. 15/2/2013 1:53:55 μμ
Στα πλαίσια των εναλλακτικών επισκέψεων στο πνευματικό κέντρο της Τιθορέας γίνονται συζητήσεις - ομιλίες - διαλέξεις με θέματα ιστορικά αρχαιολογικά λαογραφικά, περιβαλλοντικό οικολογικά κ.λπ. που αφορούν την ευρύτερη περιοχή. ΤΙΜΕΣ ΕΚΔΡΟΜΩΝ Ξύλινο σπίτι (κτήμα Τιθόρα) Μονοήμερη 20 Διήμερη 50 Τριήμερη 80 Τετραήμερη 120 Στις τιμές περιλαμβάνονται διαμονή με πρωινό και διακίνηση με πούλμαν εφοδιασμένα με τα απαραίτητα έγγραφα για μετακινήσεις μαθητών. Κτήμα Τιθόρα Δήμος Αμφίκλειας - Ελάτειας Κάτω Τιθορέα ΤΚ 35015, Γραμματεία Δημάρχου, τηλ.: 22343 50316, Γραφείο Δημάρχου, τηλ.: 22343 50315, fax: 22340 49872 e-mail: info@dimos-amfiklias-elatias.gr www.dimos-amfiklias-elatias.gr Τιθοριέων σπίτια www.tithora.gr www.tithorieon-spitia.gr www.e-tithorea.gr Τηλ. επικοινωνίας: 6948 829822, 6946 694316 Υπεύθυνος οργάνωσης και εκτέλεσης των εναλλακτικών αποδράσεων και περιβαλλοντικών μαθητικών εκδρομών: Κατσινέλος Αντώνιος Εκπαιδευτικός έμπειρος στα Περιβαλλοντικά θέματα τηλ.: 6948 829823, 210 2581819 Αναβάσεις - Πεζοπορία (Ανατολικός Παρνασσός) Χιονοδρομικό κέντρο (Παρνασσός) TITHORA Per Apodraseis Booklet (A5).indd 7 15/2/2013 1:53:56 μμ
Ο υπεραιωνόβιος πλάτανος στη χωμάτινη πλατεία της Τιθορέας Παραδοσιακά πέτρινα σπίτια στην Τιθορέα TITHORA Per Apodraseis Booklet (A5).indd 8 15/2/2013 1:54:01 μμ