ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Δ ΤΟΠΙΚΟΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΑΡΚΑΔΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ. Τρίπολις 1-2 Νοεμβρίου 2013 Δημητσάνα 3 Νοεμβρίου 2013

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 1 ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΒΡΑΒΕΙΟΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Π.Ε. ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ & ΔΕΡΒΕΝΙΩΝ 16 ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ 106 80 ΑΘΗΝΑΙ, ΔΗΜΟΣ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ ΤΗΛ. 210 3629593 - FAX: 210 3606315 Δ ΤΟΠΙΚΟΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΑΡΚΑΔΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Τρίπολις 1-2 Νοεμβρίου 2013 Δημητσάνα 3 Νοεμβρίου 2013 Τὸ Συνέδριον εἶναι ἀφιερωμένον στὴν μνήμη τοῦ Προέδρου τῆς Ἑταιρείας Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Πνευματικὸν Κέντρον Δήμου Τριπόλεως Διασυνεδριακὸν Πολιτιστικὸν Κέντρον Δημητσάνας ΑΘΗΝΑΙ 2013

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 2

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 3 Δ ΤΟΠΙΚΟΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΑΡΚΑΔΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΤΣΩΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΒΕΡΤΣΕΤΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΓΙΑΝΝΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ ΠΙΕΡΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΓΑΤΣΟΣ ΑΡΓΥΡΙΟΣ ΑΓΓΕΛΑΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΝΝΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΣΠΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ ΓΙΑΝΝΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΡΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΥΚΑΚΗΣ ΜΑΡΙΝΑ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ Πρόεδρος Α Ἀντιπρόεδρος Β Ἀντιπρόεδρος Γεν. Γραμματεὺς Ταμίας Μέλος Μέλος Μέλος Μέλος Μέλος Μέλος Μέλος Μέλος Ἀντιπεριφερειάρχης Ἀντιδήμαρχος Τριπόλεως Ἀντιδήμαρχος Γορτυνίας

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 4 4 ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Μητροπολίτης Μαντινείας καὶ Κυνουρίας Ἀ λ έ ξ α ν δ ρ ο ς Μητροπολίτης Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως Ἱ ε ρ ε μ ί α ς Π έ τ ρ ο ς Τ α τ ο ύ λ η ς, Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Ἰ ω ά ν ν η ς Σ μ υ ρ ν ι ώ τ η ς, Δήμαρχος Τριπόλεως Ἰ ω ά ν ν η ς Γ ι α ν ν ό π ο υ λ ο ς, Δήμαρχος Γορτυνίας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ Ε ΠΙΤΡΟΠΗ Π α ν α γ ι ώ τ η ς Β ο κ ο τ ό π ο υ λ ο ς, Ἀκαδημαϊκὸς Γ ε ω ρ γ ί α Ἀ π ο σ τ ο λ ο π ο ύ λ ο υ, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων Ε ἰ ρ ή ν η Π έ π π α Π α π α ϊ ω ά ν ν ο υ, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ἄ ν ν α - Β α σ ι λ ι κ ὴ Κ α ρ α π α ν α γ ι ώ τ ο υ, Προϊσταμένη ΛΘ ΕΠΚΑ Ἀρκαδίας Δ η μ ή τ ρ ι ο ς Ἀ θ α ν α σ ο ύ λ η ς, Προϊστάμενος 25 ης ΕΒΑ Κορίνθου Β ε ρ ό ν ι κ α Μ η τ σ ο π ο ύ λ ο υ L e o n, Ἀρχαιολόγος, τ. Δ/ντρια Αὐστριακοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Ἱνστιτούτου Ἀ θ α ν ά σ ι ο ς Φ ω τ ό π ο υ λ ο ς, Καθηγητὴς Νεωτέρας Ἱστορίας

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 5 5 ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 Νοεμβρίου 2013, ὥρα 5.00 μ.μ. Προεδρεῖον: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΤΣΩΝΗΣ, Πρόεδρος Ἑταιρείας Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΒΕΡΤΣΕΤΗΣ, Α Ἀντιπρόεδρος Ἑταιρείας Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Β Ἀντιπρόεδρος Ἑταιρείας Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν ΑΓΙΑΣΜΟΣ Ὑπὸ τοῦ Σεβ. Μητροπολ. Μαντινείας καὶ Κυνουρίας κ. Ἀλεξάνδρου ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΕΙΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Μητροπολίτης Μαντινείας καὶ Κυνουρίας Ἀ λ έ ξ α ν δ ρ ο ς : Ὁ ἱερὸς ναὸς τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων καὶ Προφήτου Ἠλία Τριπόλεως Ἀ θ α ν ά σ ι ο ς Φ ω τ ό π ο υ λ ο ς : Ἡ διαθήκη τοῦ Παναγιώτου Παλαμήδη (1796) Π α ν α γ ι ώ τ η ς Ν ι κ ο λ ό π ο υ λ ο ς : Ἡ Σχολὴ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Στεμνίτσας Σ ά β β α ς Σ π έ ν τ ζ α ς : Ποιό ἦταν τὸ νόημα καὶ ποιές οἱ πιεστικὲς ἀνάγ - κες συγκλήσεως τῆς Συνελεύσεως τῶν Καλτεζῶν τῆς 26-5-1821 Δ η μ ή τ ρ ι ο ς Γ ό ν η ς : Εἰδικὲς ἀποστολὲς τοῦ κληρικοῦ Καλλινίκου Καστόρχη ἀπὸ τὸ Κράτος καὶ τὴν Ἐκκλησία Ν ι κ ό λ α ο ς Π ι έ ρ ρ ο ς : Οἱ δύο ἀνδριάντες τοῦ Νικηταρᾶ Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Λ ι α κ ό π ο υ λ ο ς : Κατασκοπεία στὴν ἐπαναστατημένη Πελοπόννησο; Ἀνέκδοτη ὀθωμανικὴ ἔκθεση περὶ τῆς ἀφαιρεθείσης ἀναφορᾶς τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη γιὰ τὴ μάχη τῶν Τρικόρφων (θέρος 1825) Π α ν α γ ι ώ τ η ς Β α ρ β α τ σ ο ύ λ η ς : Αἴτια θανάτων τῶν πρωταγωνιστῶν τῆς Ἐπαναστάσεως Π. Χ ρ ῆ σ τ ο ς Κ υ ρ ι α κ ό π ο υ λ ο ς : Ἡ δημοτικὴ μουσικὴ παράδοση τῆς Γορτυνίας. Μιὰ ἀναδρομὴ στὴν ἱστορία της

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 6 6 ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΙ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΣΑΒΒΑΤΟΝ 2 Νοεμβρίου 2013, ὥρα 8.30 π.μ. Προεδρεῖον: ΕΙΡΗΝΗ ΠΕΠΠΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΥΛΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Ε. Ἀ ρ γ υ ρ ο π ο ύ λ ο υ Ε. Ζ ο ύ ζ ο υ λ α Γ. Π α π α δ ο π ο ύ λ ο υ : Πήλινα λυχνάρια ἀπὸ τὸ Ἱερὸ Δήμητρας καὶ Κόρης στὸν Ἅγιο Σώστη Τεγέας Ν ι κ ό λ α ο ς Κ α λ ο σ π ῦ ρ ο ς : Ὁμηρικὸς ὕμνος εἰς Πᾶνα Σ μ α ρ ά γ δ η Ἀ ρ β α ν ί τ η : Ἕνα τοπικὸ ἐργαστήριο ἁγιογραφίας στὴ Μεταβυζαντινὴ Πελοπόννησο. Τὸ παράδειγμα τοῦ ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου στὸν οἰκισμὸ Ἁγίου Ἰωάννου Β. Κυνουρίας Ξ α ν θ ὴ Π ρ ο ε σ τ ά κ η : Ἡ ζωγραφικὴ διακόσμηση τοῦ ναοῦ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς στὴ Στεμνίτσα Θ ω μ ᾶ ς Θ ε ο λ ό γ η ς : Ὁ Ἀρκὰς καὶ ἡ Ἀρκαδία, ὁ Λυκάων καὶ τὸ Λύκαιον Ὄρος, ὁ Πὰν καὶ ἡ νύμφη Σύριγγα Δ η μ ή τ ρ ι ο ς Ἀ θ α ν α σ ο ύ λ η ς : Τὸ ἀρχαιολογικὸ ἔργο τῆς 25 ης ΕΒΑ στὴν Ἀρκαδία Ἁ γ ν ὴ Β α σ ι λ ι κ ο π ο ύ λ ο υ : Συμβολὴ στὴν ἱστορία τῆς Ἀρκαδίας κατὰ τὴν Φραγκοκρατία. Ἡ βαρωνεία τοῦ Νικλίου Ε ὐ α γ γ ε λ ί α Γ ε ω ρ γ ι τ σ ο γ ι ά ν ν η : Ὁδηγὸς ἐκκλησιαστικῶν μνημείων Στεμνίτσας. Πρώτη παρουσίαση Ν ά ν σ η Δ η λ έ : Ὁ τοιχογραφικὸς διάκοσμος τοῦ ναϋδρίου τῆς Ἀνάληψης στὴ Νεστάνη Ἀρκαδίας Λ ε ω ν ί δ α ς Σ ο υ χ λ έ ρ η ς : Ἡ πολιορκία τῆς Μεγαλόπολης ἀπὸ τοὺς διαδόχους τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου. Ἡ χρήση τῶν ἐλεφάντων στὴν πολιορκία καὶ ἡ παρουσία τους στὴν Ν. Πελοπόννησο ἀπὸ τὴν Παλαιο λιθικὴ ἐποχὴ Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Τ σ ο ῦ τ σ ο ς : Ἡ πολεμολογία τοῦ Αἰνεία τοῦ Τακτικοῦ ἐν σχέσει πρὸς τὴν ἀντίστοιχη τῶν Διεθνῶν Σχέσεων Σ τ α μ ά τ η ς Φ ρ ι τ ζ ί λ α ς : Παλλάντιο. Ἔρευνες στὴν ἀρχαία πόλη καὶ τὴν ὕπαιθρο χώρα

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 7 7 ΣΑΒΒΑΤΟΝ 2 Νοεμβρίου 2013, ὥρα 5.00 μ.μ. Προεδρεῖον: ΑΝΝΑ-ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΑΓΝΗ ΒΑΣΙΛΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Θ α ν ά σ η ς Κ υ ρ ι α ζ ό π ο υ λ ο ς : Et ego in Arcadia (ἢ Εt in Arcadia ego?)- Σημαντικὲς προσωπικότητες τῆς Ἀρκαδίας Β ε ρ ό ν ι κ α Μ η τ σ ο π ο ύ λ ο υ L e o n : Membra disjecta λίγα ἀντικείμενα προϊστορικῆς ἐποχῆς ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους Λουσοὺς C h r i s t a S c h a u e r : Τελετουργικὰ γεύματα στοὺς Λουσοὺς Ε ἰ ρ ή ν η Π έ π π α Π α π α ϊ ω ά ν ν ο υ : Μερικὲς παρατηρήσεις στὴν εἰκονογραφία τῶν Νυμφῶν καὶ τῶν Μουσῶν Δ ι ο ν ύ σ ι ο ς Κ α λ α μ ά κ η ς : Λεξικογραφικὰ Ἀρκαδίας Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Μ ο σ τ ρ ᾶ τ ο ς : Ἀγῶνες θνητῶν καὶ ἀθανάτων στὶς ἀετωματικὲς συνθέσεις τοῦ σκοπάδειου ναοῦ τῆς Ἀθηνᾶς Ἀλέας καὶ ἄλλων πελοποννησιακῶν ναῶν τοῦ 4 ου αἰ. π.χ. ὑπὸ τὸ φῶς νέων ἑρμηνειῶν καὶ ἀποκαταστάσεων Θ ά ν ο ς Π α π α θ α ν α σ ό π ο υ λ ο ς : Γιὰ τὴν πραγματοποίηση ἔργων στὸ ναὸ τῆς Ἀθηνᾶς Ἀλέας στὴν Τεγέα. Δεδομένα, δυνατότητες καὶ περιορισμοὶ Ἄ ν ν α - Β α σ ι λ ι κ ὴ Κ α ρ α π α ν α γ ι ώ τ ο υ : Τὸ ἔργο τῆς ΛΘ ΕΠΚΑ Ἀρκαδίας κατὰ τὰ ἔτη 2011-2013 Σ ω τ ή ρ η ς Ρ α π τ ό π ο υ λ ο ς : Κάστρο Μουχλίου Ἀρκαδίας: Ἡ ὀχύρωση καὶ οἱ πύργοι τῆς κλασικῆς καὶ ἑλληνιστικῆς περιόδου A n d r e a N a n e t t i : Cultural inferences about the resilient soft power of heritage. The Panarcadic Archaeological Museum of Tripolis as a case study. Γ ρ η γ ό ρ η ς Γ ρ η γ ο ρ α κ ά κ η ς : Χάλκινο εἰδώλιο Διονύσου ἀπὸ τὸ Ἱερὸ τοῦ Ἀπόλλωνα Τυρίτα Χ α ρ ά λ α μ π ο ς Χ ο τ ζ ά κ ο γ λ ο υ : Ἀποκαλύπτοντας τὸ ζωγράφο τοῦ Προφήτου Ἠλιοὺ στὴ Στεμνίτσα Σ υ λ β ά ν α Κ α τ σ α ο ύ ν ο υ : Ἡ λατρεία τῆς μητέρας τῶν θεῶν στὴν Ἀρκαδία. Ὁ ἐξελληνισμὸς μιᾶς ἀνατολικῆς θεότητας

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 8 8 ΤΜΗΜ Α ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΣΑΒΒΑΤΟΝ 2 Νοεμβρίου 2013, ὥρα 8.30 π.μ. Προεδρεῖον: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΟΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Γ ε ω ρ γ ί α Ἀ π ο σ τ ο λ ο π ο ύ λ ο υ : Ἡ φιλοσοφία τῆς φύσης ἄλλοτε καὶ σήμερα Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Τ σ ο υ ρ ί δ η ς : Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀρκαδίας καὶ μαρτυρίες γιὰ τὴν κανονικὴ ἐκκλησιαστικὴ δικαιοδοσία στὴν ἀρκαδικὴ ἐπαρχία Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Π ρ α χ α λ ι ᾶ ς : Οἱ ἀπόγονοι τοῦ Καπετᾶν Χρονᾶ στὸ Χρυσοβίτσι Ἀρκαδίας. Ἡ τεκμηρίωση μέσα ἀπὸ τὰ ἀπομνημονεύματα τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη καὶ ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο Δημητρακοπούλου Δ η μ ή τ ρ η ς Π ρ ί γ γ ο υ ρ η ς : Ὁ ἄγνωστος δημοσιολόγος καὶ δημοσιογράφος Ἀντώνης Π. Δούφας καὶ τὸ ἔργο του Χ ρ ῆ σ τ ο ς Ρ έ π π α ς : Ἀπὸ τὴν θητεία τοῦ Πάνου Κολοκοτρώνη ὡς φρουράρχου Ναυπλίου. Ἀνέκδοτα ἔγγραφα Δ η μ ή τ ρ η ς Μ ι χ α λ ό π ο υ λ ο ς : Ἡ δίκη τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ ἡ ἐπανάσταση τοῦ Γκρίτζαλη Φ ω τ ε ι ν ὴ Σ ω τ η ρ ο π ο ύ λ ο υ : Ἡ ἠθικὴ διάσταση τοῦ τουρισμοῦ. Ἡ περίπτωση τῆς Ἀρκαδίας Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Ν ι κ ο λ ά ο υ : Ἡ κατάσταση τῆς γεωργίας στὴν Ἀρκαδία (ἰδίως στὴν ἐπαρχία Γορτυνίας) τὸ 1833, σύμφωνα μὲ ἀνέκδοτη ἔκθεση ἀπεσταλμένου τῆς ὀθωνικῆς Κυβέρνησης. Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Ζ α χ α ρ ό π ο υ λ ο ς : Τοῦρκοι αἰχμάλωτοι τοῦ Α Βαλκανικοῦ πολέμου στὴν Τρίπολη Δ η μ ή τ ρ ι ο ς Κ α ρ ι ώ τ η ς : Ἡ ἱστορία τοῦ 11 ου Συντάγματος Πεζικοῦ Ἰ ω ά ν ν η ς Μ π ο υ γ ά τ σ ο ς : Ὁ Νικήτας Σταματελόπουλος (Νικηταρᾶς) καὶ ἡ Φιλορθόδοξος Ἑταιρεία Ε ὐ ά γ γ ε λ ο ς Γ ι α ν ν ι κ ό π ο υ λ ο ς : Ὁ Ἀρκὰς Νῖκος Βέης ὡς συλλογεὺς γλωσσικοῦ ὑλικοῦ

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 9 Ἀ θ η ν ᾶ Κ ο ν τ α λ ῆ : Ἡ συμβολὴ τῶν ἱερῶν μονῶν τῆς Ἀρκαδίας στὸν ἀπελευθερωτικὸ ἀγώνα τοῦ γένους Ν ι κ ό λ α ο ς Ἀ ν α σ τ α σ ό π ο υ λ ο ς : Οἱ τελευταῖες ἐκλογὲς τοῦ Μεσοπολέμου 1936. Ἡ περίπτωση τῆς ἐκλογικῆς περιφέρειας Ἀρκαδίας 9 ΣΑΒΒΑΤΟΝ 2 Νοεμβρίου 2013, ὥρα 5.00 μ.μ. Προεδρεῖον: ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Δ έ σ π ο ι ν α Μ ι χ ά λ α γ α : Ὁ Χριστιανουπόλεως Νικόλαος Νικόδημος Νεκτάριος Γοργογύρης Ρ ε γ γ ί ν α Q u a c k Μ α ν ο υ σ ά κ η : Συνάντηση Φιλελλήνων μὲ τὸν Κολοκοτρώνη στὴν Τριπολιτσὰ τὸ φθινόπωρο τοῦ 1821 Σ π ῦ ρ ο ς Δ η μ η τ ρ α κ ό π ο υ λ ο ς : Συλλογὴ ἐπιστολῶν Ἀγώνα (1822-1826) καὶ προσωπικὰ τεκμήρια στρατηγοῦ Δημητρίου Πλαπούτα ἀπὸ οἰκία ἀπογόνων του Μητροπολίτης Ἠλείας Γ ε ρ μ α ν ό ς : Ἡ ἐπίδρασις τῆς ὀρθοδόξου λατρείας στὴν γλῶσσα τοῦ λαοῦ κατὰ τὴν περίοδον ἀπὸ τὸ Σάββατο τοῦ Λαζάρου ἕως τοῦ Θωμᾶ. Μέρος Α Ἀ ρ γ ύ ρ η ς Π ε τ ρ ο ν ώ τ η ς : Ἐπιγραφὲς οἰκοδομικὲς ναοδόμων μαϊστόρων τῆς Ἀρκαδίας Δ ή μ η τ ρ α Ἀ γ γ ε λ ο π ο ύ λ ο υ : Ἡ ἀντοχὴ καὶ ἡ δύναμη τῆς γορτυνιακῆς παραδόσεως Ἑ λ έ ν η Κ υ ρ ι α κ ο π ο ύ λ ο υ : Ἑλληνικά καὶ τουρκικὰ ἔγγραφα ἀπὸ τὴν Τριπολιτσὰ (1731-1822) Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Τ ζ ο υ β α λ ᾶ ς : Γιαννάκης καὶ Ἀποστόλης Κολοκοτρώνης (πατέρας καὶ γιὸς) ἢ Ντασκούλιας καὶ τὸ ὁμώνυμο στρατόπεδο αὐτῶν στὸ χωριὸ Βουνὸ Τεγέας Κ. Σ ι ο ύ ν τ ρ η Β. Σ ι α κ ω τ ό ς : Ἀπὸ τὴ συγκρότηση τῶν τσιφλικιῶν στὸν σφετερισμὸ τῶν ἐθνικῶν κτημάτων. Οἱ διαδοχικὲς φάσεις ἀνέγερσης τῆς ἀγροτικῆς ἔπαυλης στὸ Δάρα Μαντινείας ἀπὸ τὸν Ἀρναούτογλου καὶ τὸν Φωτάκο (τέλη 18 ου αἰ. μέσα 19 ου αἰ.) Κ ω ν / ν ο ς Π α ν ί τ σ α ς : Ἀρκάδες μεγαλοβιομήχανοι ἐν Πάτραις Β α σ ί λ ε ι ο ς Ψ υ χ ο γ ι ό ς, Τεγεατικὸς Σύνδεσμος. 130 χρόνια δράσεως

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 10 10 ΚΥΡΙΑΚΗ 3 Νοεμβρίου 2013 Μητροπολιτικὸς Ναὸς Ἁγίας Κυριακῆς Δημητσάνας Ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία καὶ Μνημόσυνον Τ ά σ ο υ Ἀ θ. Γ ρ ι τ σ ο π ο ύ λ ο υ Προέδρου τῆς Ἑταιρείας Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν Διασυνεδριακὸν Πολιτιστικὸν Κέντρον Δημητσάνας, ὥρα 11.00 π.μ. Δεξίωσις - Καταληκτήρια Συνεδρία Προεδρεῖον: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΤΣΩΝΗΣ, Πρόεδρος Ἑταιρείας Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν ΙΩΑΝΝΑ ΓΙΑΝΝΑΡΟΠΟΥΛΟΥ, Γεν. Γραμματεὺς Ἑταιρείας Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, Δήμαρχος Γορτυνίας ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΕΙΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Ἀ θ α ν ά σ ι ο ς Β ε ρ τ σ έ τ η ς : Καρίταινα, Ζιγοβίστι, Δημητσάνα. Ἐτυμολογικὴ διερεύνηση Σ ο φ ο κ λ ῆ ς Δ η μ η τ ρ α κ ό π ο υ λ ο ς : Τὰ κατὰ τὴν ἀνέγερση τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Γρηγορίου Ε στὴν Δημητσάνα Πρωτοσύγκ. Ἰ ά κ ω β ο ς Κ α ν ά κ η ς : Ὁ Ἐπίσκοπος Γόρτυνος καὶ Μεγαλοπόλεως Φιλόθεος καὶ ὁ ἐνθρονιστήριος λόγος αὐτοῦ Ἄ ν ν α Λ α μ π ρ ο π ο ύ λ ο υ : Η μεσαιωνικὴ Ἀβύσσαινα Γορτυνίας Δ η μ ή τ ρ ι ο ς Λ α γ ό ς : Ἀνάπτυξη τοῦ θρησκευτικοῦ τουρισμοῦ στὸ Νομὸ Ἀρκαδίας Β α σ ί λ ε ι ο ς Χ α ρ α λ α μ π ό π ο υ λ ο ς : Οἱ ἰδέες καὶ τὰ ἐνδιαφέροντα τοῦ διδασκάλου κληρικοῦ καὶ ἱεράρχου τοῦ 19 ου αἰ. Καλλινίκου Καστόρχη μὲ βάση τοὺς χειρόγραφους κώδικες στὴ Βιβλιοθήκη τῆς Ἑλληνικῆς Σχολῆς Δημητσάνης Χ ά ρ η ς Κ α ν δ η λ ῶ ρ ο ς : Ὁ λόγιος Τάκης Κανδηλῶρος. Μηνύματα καὶ ἰδέες στοὺς νέους τοῦ 21 ου αἰώνα ἀπὸ ἕνα νέο τοῦ 19 ου αἰώνα

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 11 Ἠ λ ί α ς Γ ι α ν ν ι κ ό π ο υ λ ο ς : Τὸ θεωρούμενο ὡς «χαμένο» ἔργο τοῦ Βυτιναίου περιηγητῆ Παναγιώτη Ποταγοῦ Ἰ ω ά ν ν α Γ ι α ν ν α ρ ο π ο ύ λ ο υ : Τὸ Ἀρχεῖον τοῦ προκρίτου Δημητσάνας Ἀθανασίου Ἀντωνοπούλου Ν ι κ ό λ α ο ς Χ α ρ κ ι ο λ ά κ η ς : Τὸ Ἀρχοντικὸν Ἀντωνοπούλου Ἀ γ γ ε λ ι κ ὴ Σ κ α ρ β έ λ η Ν ι κ ο λ ο π ο ύ λ ο υ : Διδασκόμενα μαθήματα σὲ Σχολὲς τῆς Ἀρκαδίας κατὰ τὴν Τουρκοκρατία Β. Ἀ ν α σ τ α σ ό π ο υ λ ο ς Μ. Ἰ σ α α κ ί δ η : Ψάρι Ἡραίας. Παραχωρητήρια γαιῶν μετὰ τὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821 Ἰ ω ά ν ν η ς Λ α γ ό ς : Ἡ ἀργυροχρυσοχοΐα στὴν Στεμνίτσα 11

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 12 12 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Μετὰ 39 συναπτὰ ἔτη ἀφ ὅτου ἡ Ἑταιρεία Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν ὠργάνωσε στὴν Τρίπολι τὸ Πρῶτο Ἀρκαδικὸ Συνέδριο, ἔρχεται καὶ πάλι στὴν ἱστορικὴ Τριπολιτσὰ καὶ ὀργανώνει τὸ Δ Τοπικὸν Συνέδριον Ἀρκαδικῶν Σπουδῶν. Στὸ διάστημα ἀπὸ τὸ 1974 μέχρι σήμερα ἡ Ἑταιρεία ἀνέπτυξε ἐξαιρετικὴ δραστηριότητα μὲ τὸ ἐπιστημονικὸ περιοδικό της «Πελοποννησιακὰ» ποὺ ἀριθμεῖ 30 τόμους, μὲ τὰ 23 Τοπικὰ καὶ 8 Διεθνῆ Πελοποννησιακὰ Συνέδρια, τῶν ὁποίων ἐξέδωκε τὰ ἀντίστοιχα Πρακτικὰ (τόμοι 47), καὶ τὶς ἐπιστημονικὲς ἐκδόσεις. Τὸ Β Ἀρκαδικὸ Συνέδριο εἶχε ἕδρα τὴν Τεγέα καὶ τὴν Τρίπολι (Νοέμ. 1988) καὶ τὸ Γ (Νοέμ. 1992) ἐπραγματοποιήθη στὸ κέντρο τῆς Τσακωνιᾶς, τὸ Λεωνίδιο, μάλιστα μὲ τὴν μορφὴ Πνευματικοῦ Συμποσίου. Ἤδη ἡ Ἑταιρεία συνεχίζουσα τὴν παράδοσι ὀργανώνει τὸ Δ Τοπικὸν Συνέδριον Ἀρκαδικῶν Σπουδῶν πέντε ἔτη μετὰ τὴν ἀπώλεια τοῦ ἀειμνήστου Προέδρου της Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, ἀνδρὸς σοφοῦ, ἐμπνευστοῦ τοῦ θεσμοῦ τῶν συνεδρίων τῆς Ἑταιρείας καὶ ὀργανωτοῦ αὐτῶν. Στὴν μνήμη αὐτοῦ τοῦ μεγάλου ἀνδρός, τοῦ ἱστορικοῦ ποὺ ἔστησε καὶ τὸ πνευματικὸν μνημεῖον τῆς Τριπολιτσᾶς μὲ τὴν τρίτομο ἱστορία αὐτῆς, ἀφιερώνει μὲ σεβασμὸ καὶ εὐγνωμοσύνη ἡ Ἑταιρεία καὶ τὸ παρὸν Συνέδριον. Τοῦτο θὰ πραγματοποιηθῆ Παρασκευὴ 1 Νοεμβρίου καὶ Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2013 στὴν Τρίπολι καὶ Κυριακὴ 3 Νοεμβρίου 2013 τὸ Συνέδριο θὰ μεταφερθῆ στὴν ἰδιαιτέρα πατρίδα τοῦ τιμωμένου τὴν προσφιλῆ του Δημητσάνα. Στὴν Τρίπολι οἱ συνεδριάσεις θὰ πραγματοποιηθοῦν σὲ αἴθουσες τοῦ Ἀποστολοπουλείου Πνευματικοῦ Κέντρου τοῦ Δ. Τριπόλεως Παρασκευὴ 1 Νοεμβρίου ἀπόγευμα καὶ Σάββατο 2 Νοεμβρίου πρωὶ καὶ ἀπόγευμα, σὲ δύο τμήματα. Τμῆμα Πρῶτον τῶν ἀρχαίων καὶ βυζαντινῶν χρόνων καὶ Τμῆμα Δεύτερον τῶν νεωτέρων χρόνων. Στὴν Δημητσάνα, ὅπου οἱ Σύνεδροι θὰ μεταβοῦν τὴν Κυριακὴ τὸ πρωὶ (3 Νοεμ.) μὲ λεωφορεῖο μισθωμένο ἀπὸ τὴν Ἑταιρεία, θὰ τελεσθῆ Ἀρχιερατικὴ Θ. Λειτουργία καὶ Μνημόσυνο φιλολογικὸ τοῦ ἀειμνήστου Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, μετὰ τὸ πέρας τῶν ὁποίων θὰ συνεχισθοῦν οἱ ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου στὸ Διασυνεδριακὸ Πολιτιστικὸ Κέντρο Δημητσάνας. Μὲ τὸ ἴδιο λεωφορεῖο θὰ γίνη καὶ ἡ ἐπιστροφὴ πρὸς τὴν Τρίπολι ἀπὸ τὴν Δημητσάνα μετὰ τὸ πέρας τῶν ἐκεῖ ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου. Οἱ Σύνεδροι θὰ φιλοξενηθοῦν ὑπὸ τῆς Ἑταιρείας στὸ ξενοδοχεῖο «Ἄρτεμις» Τριπόλεως (πλατεῖα Αρεως πλησίον Πνευματικοῦ Κέντρου). Γιὰ ὁποιαδήποτε μεταβολὴ στὴν ἐκτέλεσι τοῦ Προγράμματος οἱ Σύνεδροι ἐγκαίρως θὰ ἐνημερώνωνται ἀπὸ τοὺς ὑπευθύνους τῶν Τμημάτων. Πληροφορίες Ἰωάννα Γιανναροπούλου: 210.3629593, 210.8945514, 6973397860

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 13 13 ΠΙΝΑΞ ΣΥΝΕΔΡΩΝ Ἀγγελοπούλου Δήμητρα, δρ. Φιλολογίας, Ἀλ. Παναγούλη 23, 15773 Ζωγράφου, 2107788548, 6972979892 Ἀθανασούλης Δημήτριος, Ἀρχαιολόγος Προϊστάμενος 25 ης ΕΒΑ, 20007 Ἀρχαία Κόρινθος, 2741031443 Ἀλέξανδρος, Μητροπολίτης Μαντινείας Κυνουρίας, 22100 Τρίπολη Ἀναστασόπουλος Βασίλειος, Ἐρευνητής, Ἐλ. Βενιζέλου 42, 11147 Γαλάτσι, 2102137683 Ἀναστασόπουλος Νικόλαος, Λεκτ. Παν/μίου Ἰωαννίνων, Παν/μιο Ἰωαννίνων, Φιλοσοφ. Σχολή, Τμ. Ἱστορ. - Ἀρχαιολ., 45110 Ἰωάννινα, 2651005154, 6945294276 Ἀποστολοπούλου Γεωργία, Καθηγήτρια Φιλοσοφίας Παν/μίου Ἰωαννίνων, Παν/μιο Ἰωαννίνων, Φιλοσοφ. Σχολή, Τμ. ΦΠΨ, 45110 Ἰωάννινα, 2651005684 Ἀρβανίτη Σμαράγδη, Ἀρχαιολόγος, Ἱπποκρήνης 2, 15773 Ζωγράφου, 210 7784972, 6977572037 Ἀργυροπούλου Εὐαγγελία, Ἀρχαιολόγος ΛΘ ΕΠΚΑ, Καλαβρύτων 211, 22100 Τρίπολη, 2710225243 Βαρβατσούλης Παναγιώτης, δρ. Ἰατρικῆς, Παραδείσου 15Β, 15125 Μαρούσι, 6977906259, 2106813942 Βασιλικοπούλου Ἁγνή, Καθηγ. Παν/μίου, Περικλέους 42, 15561 Χολαργός, 2106538801 Βερτσέτης Ἀθανάσιος, Ὁμ. Καθηγ. Παν/μίου, Νικομηδείας 25, 17124 Ν. Σμύρνη, 2109350628 Γερμανὸς Μητροπολίτης Ἠλείας, 27100 Πύργος, 2621022069 Γεωργιτσογιάννη Εὐαγγελία, Ἀντιπρύτανις Χαροκοπείου Παν/μίου, Ἐλ. Βενιζέλου 70, 17671 Καλλιθέα, 2109549206 Γιανναροπούλου Ἰωάννα, Φιλόλογος. Γεν. Γραμματεὺς Ἑτ. Πελ. Σπουδῶν, Γούναρη 254, 16674 Γλυφάδα, 2108945514 Γιαννικόπουλος Εὐάγγελος, Ἀστυνομικὸς Δ/ντὴς ἐ.ἀ., ἐκδότης, Χρ. Σμύρνης 7 Α, 15127 Μελίσσια, 2108671155, 6974823585 Γιαννικόπουλος Ἠλίας, Δικηγόρος - ἐρευνητής, Ἀσπασίας 45, 15561 Χολαργός, 2106535635 Γόνης Δημήτριος, Ὁμ. Καθηγ. Παν/μίου, Ἰοκάστης 2, 15772 Ζωγράφου, 2107701717 Γρηγορακάκης Γρηγόρης, Ἀρχαιολόγος ΛΘ ΕΠΚΑ, Καλαβρύτων 211, 22100 Τρίπολη, 2710225243 Δηλέ Νάνση, Ἀρχαιολόγος 25 ης ΕΒΑ, Κουτσικάρη 29-31, 11522 Ἀθήνα, 6972285516 Δημητρακόπουλος Σοφοκλῆς, Φιλόλογος Θεολόγος, Ι. Δροσοπούλου 118, 11256 Ἀθήνα, 2108674278

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 14 14 Δημητρακόπουλος Σπῦρος, Δικηγόρος, Δρίσκου 31, 11146 Γαλάτσι, 2102918332 Ζαχαρόπουλος Γεώργιος, Ληξίαρχος Δ.Ε. Τρίπολης, Πλαπούτα 34, 22100 Τρίπολη, 2710234301, 2713600410 Ζούζουλα Εὐγενία, Ἀρχαιολόγος ΛΘ ΕΠΚΑ, Καλαβρύτων 211, 22100 Τρίπολη, 2710225243 Θεολόγης Θωμᾶς, Ἱστοριοδίφης, Ραιδεστοῦ 25, 17122 Ν. Σμύρνη, 2109412866 Ἰσαακίδη Μάρθα, Φιλόλογος Καλαμάκης Διονύσιος, Ἀν. Καθ. Παν/μίου, 3 ης Σεπτεμβρίου 163, 11251 Ἀθήνα, 2108670912, 2107277707 Καλοσπῦρος Νικόλαος, Ἐπισκέπτης Καθηγ. Παν/μίου Ἀθηνῶν, Σαλώνων 31, 11527 Ἀθήνα, 2107798956 Κανάκης Ἰάκωβος, Πρωτοσύγκ. Ἱ. Μητρ. Γόρτυνος-Μεγαλοπόλεως, 22007 Δημητσάνα Κανδηλῶρος Χάρης, Ἰατρός, Βασ. Ὄλγας 18, Κορωπί, 2106627256, 2106623388 Καραπαναγιώτου Ἄννα-Βασιλική, Προϊσταμένη ΛΘ ΕΠΚΑ, Καλαβρύτων 211, 22100 Τρίπολη, 2710225243 Καριώτης Δημήτριος, Ἐπίλαρχος ΓΕΣ/ΔΙΣ, Θαλοῦ καὶ Πιττακοῦ 10, 10558 Ἀθήνα, 2106552701 Κατσαούνου Συλβάνα, Δρ. Κλασ. Ἀρχαιολογίας, Δημοφῶντος 140, 11852 Ἀθήνα, 2130229348, 6942453205 Κονταλῆ Ἀθηνᾶ, Θεολόγος, Σωφρονίσκου 15, 12244 Αἰγάλεω, 2105451929, 6976046229 Quack Μανουσάκη Ρεγγίνα, Δρ. Φ., 21100 Ἀσίνη Ναυπλίου, 2752061168, 2752092598 Κυριαζόπουλος Θανάσης, Φιλόλογος, Δημοκρατίας 64, 14576 Διόνυσιος, 2106211742 Κυριακόπουλος Χρῆστος, Πρωτ., Ἄνδρου 11, 15121 Πεύκη, 2108064338, 210. 8013195, 2108084884 Κυριακοπούλου Ἑλένη, Νομικός, ἐπ. Δ/ντρια Ὑπ. Οἰκονομικῶν, Δαμασκηνοῦ 4, 20006 Ἄσσος Κορινθίας, 2741086472 Λαγὸς Δημήτριος, Ἀν. Καθηγ. Παν/μίου Αἰγαίου, 2109707183, 6974500555 Λαγὸς Ἰωάννης, Οἰκονομολόγος- Ἐρευνητής, Ἀδώνιδος 10, 14564 Κηφισιά, 6944363532 Λαμπροπούλου Ἄννα, Βυζαντινολόγος, Ἐρευνήτρια Ἐθν. Ἱδρ. Ἐρευνῶν, Διὸς 14, 16671 Βουλιαγμένη, 2107273635 Λιακόπουλος Γεώργιος, Ἱστορικός, Ὀθωμανολόγος, Γρίβα 31 Α, 15233 Χαλάνδρι, 2106820176, 6939537580 Μητσοπούλου Leon Βερόνικα, Ἀρχαιολόγος, Αὐστριακὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο, Λ. Ἀλεξάνδρας 26, 10683 Ἀθήνα, 2108213708 Μιχάλαγα Δέσποινα, Θεολόγος Ἀρχαιολόγος, Μεσολογγίου 23, 15122 Μαρούσι, 2107275786, 2108027635 Μιχόπουλος Δημήτρης, Ἱστορικός, Ὑψηλάντου 25, 10675 Ἀθήνα, 2107229658

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 15 15 Μοστρᾶτος Γεώργιος, Δρ. Κλασ. Ἀρχαιολογίας, Σώσου 18, 16233 Βύρωνας, 2107665526, 6946576128 Μπουγάτσος Ἰωάννης, Θεολόγος Φιλόλογος, ΤΘ 66002, 15510 Χολαργός, 2106529203 Nanetti Andrea. Καθηγ. Βυζ. Ἱστορίας Παν/μίου Μπολώνιας Νικολάου Γεώργιος, Καθ. Παν/μίου Ἰωαννίνων, Κων/πόλεως 45, 17121 Ν. Σμύρνη, 2109346883 Νικολόπουλος Παναγιώτης, ὁμ. Καθηγ. Παν/μίου Ἀθηνῶν, τ. Δ/ντὴς Ἐθν. Βιβλιοθήκης, Ἁγ. Μελετίου 182, 10445 Ἀθήνα, 2108327745 Πανίτσας Κώστας, Οἰκονομολόγος, Μαιζῶνος 120, 26221 Πάτρα, 26102738894 Παπαδοπούλου Γεωργία, Ἀρχαιολόγος ΛΘ ΕΠΚΑ, Καλαβρύτων 211, 22100 Τρίπολη, 2710225243 Παπαθανασόπουλος Θάνος, Προϊστάμενος Μελετῶν Μνημείων Προϊστορικῶν Χρόνων τοῦ ΥΠΟ, 6973003835 Πέππα Παπαϊωάννου Εἰρήνη, Ἀρχαιολόγος, Καθηγ. Παν/μίου Ἀθηνῶν, Ταϋγέτου 4, 14562 Κηφισιά, 2108017806, 2107277697 Πιέρρος Νικόλαος, Πολ. Μηχανικός, Ἀγαμέμνονος 47, 16674 Γλυφάδα, 2109617380 Πετρονώτης Ἀργύρης, Ἀρχιτέκτων, ΤΘ 17083 (Χαριλάου) 54201 Θεσσαλονίκη, 2310319545 Πραχαλιᾶς Γεώργιος, Ἀξιωμ. Στρατοῦ, Ἡρακλέους καὶ Πεισιστράτου 6, 13341 Α. Λιόσια, 2102314993 Πρίγγουρης Δημήτρης, τ. δ/ντὴς Βιβλιοθήκης Ἀνδριτσαίνης, Σικελιανοῦ 11, 15343 Ἁγ. Παρασκευή, 2106390627 Προεστάκη Ξανθή, Ἀρχαιολόγος, Παν/μιο Πελοποννήσου, 2108991570 Ραπτόπουλος Σωτήρης, Ἀρχαιολόγος, Ἀναπληρωτὴς Προϊστάμενος ΑΙΠΣ, Καλαβρύτων 211, 22100 Τρίπολη, 6977552329 Ρέππας Χρῆστος, Ὑποστρατ. ἐ.ἀ. Ἑλλην. Ἀστυνομίας, - Συγγραφεύς, Ἀδελφῶν Διδασκάλου 52, 15669 Παπάγου, 2106527439 Σιακωτὸς Βασίλης, Ἱστορικὸς ἐρευνητής, Κιλκὶς 15, 22100 Τρίπολη, 2710225652 Σιούντρη Κωνσταντίνα, Ἀρχιτέκτων, Χερσικράτους 3, 15773 Ζωγράφου Σκαρβέλη Νικολοπούλου Ἀγγελική, Ἐπίκ. Καθ. Παν/μίου Ἀθηνῶν, Ἁγ. Μελετίου 182, 10445 Ἀθήνα, 2108327745 Schauer Christa, Ἀρχαιολόγος, Αὐστριακὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο, Λ. Ἀλεξάνδρας 26, 10683 Ἀθήνα, 2108213708 Σουχλέρης Λεωνίδας, Ἀρχαιολόγος Ε ΕΠΚΑ, Κ. Παλαιολόγου 133, 23100 Σπάρτη, 2731023315 Σπέντζας Σάββας, Ὁμ. Καθηγ. Πολιτ. καὶ Οἰκον. Ἐπιστ. Σ.Ε., Ρηγίλλης 16, 1674 Ἀθήνα, 2107293290, 2107217216 Σωτηροπούλου Φωτεινή, δρ. Ἱστορίας Ἀρχαιολογίας, Ρήγα Φεραίου 82, 22100 Τρίπολη, 271024241, 6978309619

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 16 16 Τζουβαλᾶς Γεώργιος, Ἀντιστράτηγος ἐ.ἀ., Πλαστήρα 52, 17121 Ν. Σμύρνη, 2109342300 Τσουρίδης Γεώργιος, Δρ. Θεολογίας, Αἰγαίου 9Β, 20300 Λουτράκι, 2744026352 Τσοῦτσος Γεώργιος, Πολιτικὸς ἐπιστήμων, Συνεργάτης Βιβλιοθήκης Ἱερᾶς Συνόδου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Βασ. Ἀλεξάνδρου 22, 14561 Ἀθήνα, 6937065134 Φριτζίλας Σταμάτης, Ἀρχαιολόγος ΛΘ ΕΠΚΑ, Καλαβρύτων 211, 22100 Τρίπολη, 2710225243 Φωτόπουλος Ἀθανάσιος, Ἐπίκ. Καθηγ. Παν/μίου Πατρῶν, Παπαδιαμάντη 228, 12351 Ἁγ. Βαρβάρα, 2105613643, 6934167113 Χαραλαμπόπουλος Βασίλειος, Φιλόλογος Θεολόγος, Αἰγίνης 3, 11362 Ἀθήνα, 218823522 Χοτζάκογλου Χαράλαμπος, Βυζαντινολόγος, Ἀνοικτὸ Παν/μιο, Πρόεδρος Ἑταιρείας Κυπριακῶν Σπουδῶν Ψυχογιὸς Βασίλειος, Πρόεδρος Τεγεατικοῦ Συνδέσμου

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 17 17 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΒΡΑΒΕΙΟΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ΔΕΡΒΕΝΙΩΝ 16, 10680 ΑΘΗΝΑΙ ΤΗΛ.: 210-3629593, FAX: 210-3606315 «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΑ» Τόμ. Α (1956), σσ. ζ +489 (Ἐξηντλημένος) Τόμ. Β (1957), σσ. δ +484 (Ἐξηντλημένος) Τόμ. Γ -Δ (1958-59), σσ. 488 Τόμ. Ε (1962), σσ. 386 Τόμ. ΣΤ (1963-68), σσ. ς +404 (Παράρτ.) Τόμ. Ζ (1969-70), σσ. 459 Τόμ. Η (1971), σσ. 522 Τόμ. Θ (1972), σσ. 356 Τόμ. Ι (1974), σσ. 234+258 (Παράρτ.) Τόμ. ΙΑ (1975), σσ. 186+250 (Παράρτ.) Τόμ. ΙΒ (1976-77), σσ. 300+290 (Παράρτ.) Τόμ. ΙΓ (1978-79), σσ. 176+310 (Παράρτ.) Τόμ. ΙΔ (1980-81), σσ. 404 Τόμ. ΙΕ (1982-84), σσ. 339+292 (Παράρτ.) Τόμ. Ις (1985-86), σσ. ξδ +712: Φίλιον Δώρημα εἰς Τάσον Γριτσόπουλον Τόμ. ΙΖ (1987-88), σσ. 273+155: Φίλιον Δώρημα εἰς Τάσον Γριτσόπουλον Τόμ. ΙΗ (1989-90), σσ. 400 Τόμ. ΙΘ (1991-92), σσ. 472 Τόμ. Κ (1993-94), σσ. 566 Τόμ. ΚΑ (1995), σσ. 568 Τόμ. ΚΒ (1996-97), σσ. 408 Τόμ. ΚΓ (1998), σσ. 628 Τόμ. ΚΔ (1999), σσ. 420+96 (Παράρτ.) Τόμ. ΚΕ (2000), σσ. 404 Τόμ. Κς (2001-2002), σσ. 453 Τόμ. ΚΖ (2004), σσ. 176 Τόμ. ΚΗ (2005-6), σσ. 358+80 (Παράρτ.) Τόμ. ΚΘ (2007-8), σσ. 448 Τόμ. Λ 1, 2 (2011), σσ. 702, 704: Στέφανος εἰς Τάσον Ἀθ. Γριτσόπουλον

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 18 18 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 1. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Α Τοπικοῦ Συνεδρίου Ἀχαϊκῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1974, σσ. 258 2. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Α Τοπικοῦ Συνεδρίου Κορινθιακῶν Ἐρευνῶν, Ἀθῆναι 1974, σσ. 240 3. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Α Τοπικοῦ Συνεδρίου Ἀρκαδικῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1976, σσ. 290 4. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Α Τοπικοῦ Συνεδρίου Ἀργολικῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1979, σσ. 310 + Πίν. ΙΔ 5. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Α Τοπικοῦ Συνεδρίου Μεσσηνιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1978, σσ. 432 + Πίν. ΛΔ 6. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Α Διεθνοῦς Συνεδρίου Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1976-78, Τόμ. Α, σσ. 317. Τόμ. Β, σσ. 400 + Πίν. ΡΞΔ. Τόμ. Γ, σσ. 469 + Πίν. XL 7. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Α Συνεδρίου Ἠλειακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1980, σσ. 410 8. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Β Διεθνοῦς Συνεδρίου Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1981-82. Τόμ. Α, σσ. 400 + Πίν. 16. Τόμ. Β, σσ. 456 + Πίν. ΞΔ. Τόμ. Γ, σσ. 488 + Πίν. 24 9. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Α Τοπικοῦ Συνεδρίου Λακωνικῶν Μελετῶν, Ἀθῆναι 1983, σσ. 504 + Πίν. ΡΗ 10. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Β Τοπικοῦ Συνεδρίου Μεσσηνιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1984, σσ. 292 11. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Β Τοπικοῦ Συνεδρίου Ἀχαϊκῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1986, σσ. 431 + Πίν. 26 12. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Β Τοπικοῦ Συνεδρίου Κορινθιακῶν Ἐρευνῶν, Ἀθῆναι 1986, σσ. 372 13. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Γ Διεθνοῦς Συνεδρίου Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1987-88. Τόμ. Α, σσ. 401 + 31 + Πίν. 35. Τόμ. Β, σσ. 541 + Πίν. Ος. Τόμ. Γ, σσ. 544 + Πίν. 60 14. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Β Τοπικοῦ Συνεδρίου Ἀργολικῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1989, σσ. 437 15. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Β Τοπικοῦ Συνεδρίου Ἠλειακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1989, σσ. 448 16. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Ἐκτάκτου Πνευματικοῦ Συμποσίου «Ἀπὸ τὴν Φωτεινὴ Κληρονομία τοῦ Μυστρᾶ στὴν Τουρκοκρατία», Ἀθῆναι 1990, σσ. 418 17. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Β Τοπικοῦ Συνεδρίου Ἀρκαδικῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1990, σσ. 630 18. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Γ Τοπικοῦ Συνεδρίου Μεσσηνιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1991, σσ. 554

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 19 19 19. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Δ Διεθνοῦς Συνεδρίου Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1992-93. Τόμ. Α, σσ. 467. Τόμ. Β, σσ. 408. Τόμ. Γ, σσ. 548 20. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Ἀρκαδικοῦ Πνευματικοῦ Συμποσίου 1992 (Λεωνίδιον), Ἀθῆναι 1994, σσ. 409 21. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Ἠλειακοῦ Πνευματικοῦ Συμποσίου 1993 (Πύργος - Γαστούνη), Ἀθῆναι 1995, σσ. 464 22. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Ε Διεθνοῦς Συνεδρίου Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 1996-97. Τόμ. Α, σσ. 536. Τόμ. Β, σσ. 560. Τόμ. Γ, σσ. 416. Τόμ. Δ, σσ. 400 23. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Γ Τοπικοῦ Συνεδρίου Κορινθιακῶν Ἐρευνῶν, Ἀθῆναι 1999, σσ. 462 24. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ ς Διεθνοῦς Συνεδρίου Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 2001-2002. Τόμ. Α, σσ. 468. Τόμ. Β, σσ. 592. Τόμ. Γ, σσ. 592 25. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Ἐκτάκτου Ἠλειακοῦ Πνευματικοῦ Συμποσίου 2001 (Ἀμαλιάδα), Ἀθῆναι 2003, σσ. 407 26. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Γ Τοπικοῦ Συνεδρίου Ἀργολικῶν Σπουδῶν (Ναύπλιο), Ἀθῆναι 2006, σσ. 407 27. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Ζ Διεθνοῦς Συνεδρίου Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 2006-2007. Τόμ. Α, σσ. 544. Τόμ. Β, σσ. 512. Τόμ. Γ, σσ. 562. Τόμ. Δ, σσ. 510 28. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Ἐκτάκτου Ἀχαϊκοῦ Πνευματικοῦ Συμποσίου 2006 (Αἴγιον), Ἀθῆναι 2009, σσ. 498 29. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Η Διεθνοῦς Συνεδρίου Πελοποννησιακῶν Σπουδῶν, Ἀθῆναι 2010, σσ. 647 30. ΠΡΑΚΤΙΚΑ τοῦ Λακωνικοῦ Πνευματικοῦ Συμποσίου 2008 (Γύθειον), Ἀθῆναι 2013, σσ. 448 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 1. Φ. Χρυσανθοπούλου-Φωτάκου, Ἀπομνημονεύματα περὶ τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, τ. Α -Β, Ἀθῆναι 1974. Φωτοτυπικὴ ἐπανέκδοσις, ἐπιμέλεια - εἰσαγωγὴ - εὑρετήριο Τ. Ἀθ. Γριτσοπούλου. 2. Ἀμβροσίου Φραντζῆ, Ἐπιτομὴ τῆς Ἱστορίας τῆς ἀναγεννηθείσης Ἑλλάδος, τ. Α -Δ, Ἀθῆναι 1976 (φωτοτυπικὴ ἐπανέκδοσις), εἰσαγωγὴ Γ. Π. Κουρνούτου, εὑρετήριο - ἐπιμέλεια Ἰωάννας Γιανναροπούλου. 3. Θεοδώρου Κ. Κολοκοτρώνη, Διήγησις συμβάντων τῆς Ἑλληνικῆς φυλῆς ἀπὸ τὰ 1770 ἕως τὰ 1836, φωτομηχανικῆ ἐπανέκδοσις, εἰσαγωγὴ - εὑρετήριο - ἐπιμέλεια Τ. Ἀθ. Γριτσοπούλου, Ἀθῆναι 1981.

Πρόγραμμα Ετ.ΠΕΛ._Layout 2 10/15/13 1:26 PM Page 20 20 4. 170 Γορτυνιακὰ Δημοτικὰ Τραγούδια (Κείμενα - Μουσικὴ Βυζαντινή, Εὐρωπαϊκή). Συλλογὴ - μεταγραφὴ - Μουσικὴ Εἰσαγωγὴ Δημήτριος Κ. Κυριακόπουλος. Εἰσαγωγικὲς Σημειώσεις - Κατάταξις - Σχόλια Τάσος Ἀθ. Γριτσόπουλος, Ἀθῆναι 1992, σσ. 416. 5. Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Ἡ Ἐκκλησία τῆς Πελοποννήσου μετὰ τὴν Ἅλωσιν, Ἀθῆναι 1992, σσ. 8 + 560. 6. Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Τὰ χωριὰ τοῦ Φαλάνθου, Ἁλωνίσταινα - Ἀρκουδόρρεμα - Ζαράκοβα - Καρδαρᾶς - Λιμποβίσι - Λυκόχια - Μανταίικα - Νταβιὲς - Πιάνα - Ροεινὸ - Συλίμνα - Τσελεπάκου - Χρυσοβίτσι, Ἀθῆναι 1994, σσ. 624. 7. Ἀδαμαντίου Σάμψων, Τὸ σπήλαιο τῶν Λιμνῶν στὰ Καστριὰ Καλαβρύτων, μία προϊστορικὴ θέση στὴν ὀρεινὴ Πελοπόννησο, Ἀθῆναι 1997, σσ. 552. 8. Κων. Λ. Κοτσώνη, Ὁ Ἰμπραὴμ στὴν Πελοπόννησο, Ἀθῆναι 1999, σσ. 420. 9. Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Ἱστορία τῆς Γαστούνης, τ. Α -Β, Ἀθῆναι 1998-1999. 10. Μητρ. Μαντινείας - Κυνουρίας Ἀλεξάνδρου, Ἱστορία τῆς Μητροπόλεως Μαντινείας καὶ Κυνουρίας, τ. Α -Β, Ἀθῆναι 2000. 11. Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Μονὴ Αἰμυαλῶν Δημητσάνης, ἔκδοσις Β ἐπηυξημένη, Ἀθῆναι 2000, σσ. 148. 12. Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Λόγοι καὶ ἄρθρα, Ἀθῆναι 2005, σσ. 350. 13. Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Γορτυνιακὰ Θέματα, τ. Α -Β -Γ, Ἀθῆναι 2008, σσ. 463 + 459. 14. Εἰρήνης Πέππα Παπαϊωάννου, Πήλινα ἀναθήματα ἀπὸ τὴν Πύλο, Ἀθῆναι 2012, σσ. 256. ] Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Ἱστοριογραφία τοῦ Ἀγῶνος, Ἀθῆναι 2003 ] Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Μικρὰ Μελετήματα, Ἀθῆναι 2007 ] Τάσου Ἀθ. Γριτσοπούλου, Ἱστορικὰ Μελετήματα περὶ τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως, τ. Α, Β, Ἀθῆναι 2008