Σωστή ενημέρωση, πρόληψη, επαγρύπνηση, όχι πανικό αλλά και εμβολιασμό ΟΛΩΝ των οικόσιτων και αδέσποτων ζώων συνιστούν ειδικοί επιστήμονες, με αφορμή την επανεμφάνιση του ιού της λύσσας στη χώρα μας μετά από 25 χρόνια. Για το θέμα η Ελληνική Κτηνιατρική Εταιρεία διοργάνωσε Συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα προκειμένου να ενημερωθούν οι πολίτες για του τρόπους μετάδοσης και πρόληψης της λύσσας. «Η επανεμφάνιση της λύσσας στη χώρα μας δεν πρέπει να αποτελέσει αιτία υπερβολών και πανικού. Αυτό που χρειάζεται είναι η σωστή ενημέρωση και η λήψη των κατάλληλων μέτρων από τους αρμόδιους φορείς» τόνισε η πρόεδρος της ΕΚΕ κ. Κατερίνα Λουκάκη, ανοίγοντας την Συνέντευξη Τύπου. Ο ιός της λύσσας εντοπίστηκε σε αλεπού στο Παλαιόκαστρο Κοζάνης. Το κρούσμα επιβεβαιώθηκε στις 19 Οκτωβρίου, με ανακοίνωση του Εθνικού Εργαστήριου Αναφοράς για τη Λύσσα του Κτηνιατρικού Ινστιτούτου Αθηνών. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΣΣΑ «Η λύσσα οφείλεται σε ιό, ο οποίος προκαλεί θανατηφόρο λοίμωξη, η οποία μεταδίδεται 1 / 5
ανάμεσα στα άγρια, τα οικόσιτα ζώα και τον άνθρωπο» ανέφερε ο καθηγητής Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας κ. Βασίλειος Κοντός.' «Ο ιός της λύσσας προκαλεί σοβαρή νευρική νόσο, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί είναι 100% θανατηφόρος μετά την έναρξη των κλινικών συμπτωμάτων. Αντίθετα, είναι 100% ιάσιμη εφόσον ο ασθενής ξεκινήσει άμεσα αντιλυσσική αγωγή. Η αντιλυσσική αγωγή περιλαμβάνει εμβολιασμό σε τρεις δόσεις εντός ενός μήνα και κατά περίπτωση, τη χορήγηση αντιλυσσικού ορού» τόνισε ο καθηγητής Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αθανάσιος Τσακρής. Σε ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με ύποπτα άγρια η οικόσιτα ζώα, σε περιοχές όπου η λύσσα είναι συχνή, όπως κτηνίατρους και κυνηγούς, οι ειδικοί συνιστούν προληπτικό εμβολιασμό. ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ «Η ιός της λύσσας», συμπλήρωσε από την πλευρά του ο καθηγητής Ιολογίας και Ιογενών Νοσημάτων του Τμήματος Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Χαράλαμπος Μπιλλίνης «ανιχνεύεται συχνότερα σε αλεπούδες, ρακούν, κουνάβια, νυχτερίδες και άγριους σκύλους, που αποτελούν και δεξαμενές του ιού. Ο ιός μεταδίδεται από δήγμα ζώου, που απεκκρίνει τον ιό με το σάλιο του σε άλλο ζώο ή στον άνθρωπο. Πύλη εισόδου μπορεί να αποτελέσει και ένα εξωτερικό τραύμα που έρχεται σε επαφή με σάλιο ζώου, το οποίο πάσχει από λύσσα. Τουλάχιστον το 90% των κρουσμάτων λύσσας στον άνθρωπο οφείλεται σε δήγμα από λυσσασμένο οικόσιτο ή αδέσποτο ζώο συντροφιάς (σκύλο ή γάτα)». Το πρόβλημα εντοπίζεται συχνότερα σε αδέσποτα ζώα και σε αγροτικές ή ημιαστικές περιοχές όπου τα οικόσιτα ζώα είναι πιθανότερο να έρθουν σε επαφή με άγρια σαρκοφάγα. ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ «Μοναδικό αποτελεσματικό μέσο πρόληψης της λύσσας αποτελεί ο εμβολιασμός ΟΛΩΝ των οικόσιτων, αλλά και των αδέσποτων ζώων» ανέφερε ο ιολόγος Δρ. Κωνσταντίνος Κυριάκης, 2 / 5
διδάσκων στο Τμήμα Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέλος του ΔΣ της ΕΚΕ. Για την πρόληψη της λύσσας στα οικόσιτα ζώα συντροφιάς (κυρίως σκύλους και γάτες), χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα αποτελεσματικά εμβόλια. Ο εμβολιασμός των ζώων πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από κτηνίατρο. Στην Ευρώπη, αλλά και τη Βόρεια και Νότια Αμερική για την εκρίζωση ή τον έλεγχο της λύσσας στα άγρια ζώα χρησιμοποιούνται εμβόλια σε μορφή δολωμάτων. Ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση η χρήση των παραπάνω εμβολίων έχει συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό των κρουσμάτων λύσσας στα άγρια ζώα. Από την πλευρά του, ο κ. Σπυρίδων Ντουντουνάκης, Διευθυντής του Τμήματoς Ζωοανθρωπονόσων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ) περιέγραψε το πρόγραμμα επιτήρησης της λύσσας που εφαρμόζουν οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες του υπουργείου αλλά και τα μέτρα επαγρύπνησης που έχουν λάβει οι αρμόδιες Υγειονομικές Υπηρεσίες μετά από την ανίχνευση του ιού στη χώρα μας. ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΛΥΣΣΑΣ ΣΤΑ ΖΩΑ Το προσβεβλημένο οικόσιτο ζώο μπορεί να αναγνωριστεί σχετικά εύκολα διότι: Aλλάζει συμπεριφορά καθώς αποφεύγει τον άνθρωπο Κρύβεται σε σκοτεινά μέρη Γαυγίζει χωρίς λόγο 3 / 5
Ερεθίζεται εύκολα από το φως ή το θόρυβο Δεν έχει όρεξη για φαγητό Παρουσιάζει αστάθεια και επιτίθεται συχνά χωρίς να υπάρχει λόγος Η όψη του είναι σχετικά άγρια ενώ παρουσιάζει ασυνήθη σιελόρροια Αν ένας άνθρωπος δαγκωθεί από σκύλο ή γάτα ύποπτο για λύσσα συνίσταται η σύλληψη του ζώου και η παρακολούθηση του για διάστημα τουλάχιστον 30 ημερών. Εάν το ζώο δεν εκδηλώσει νόσο δεν υπάρχει λόγος έναρξης αντιλυσσικής θεραπείας στον άνθρωπο. Ζώα που έχουν εμβολιαστεί κατά της λύσσας έχουν ελάχιστες πιθανότητες να μεταδώσουν τον ιό. ΔΙΕΘΝΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΣΟ Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο καθηγητής κ. Κοντός, η λύσσα αποτελεί σημαντικό πρόβλημα σε αναπτυσσόμενες χώρες της Ασίας, της Αφρικής και σε μικρότερο βαθμό της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική καταγράφονται κρούσματα κυρίως σε ζώα και πολύ σπάνια σε ανθρώπους. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 50.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από λύσσα, κυρίως στην Ινδία και την Αφρική. Στην Ευρώπη, κάθε χρόνο καταγράφονται και επιβεβαιώνονται εργαστηριακά περίπου 6.000 κρούσματα σε ζώα (κυρίως άγρια σαρκοφάγα), ενώ 8 με 10 άνθρωποι πεθαίνουν από λύσσα. Όλα τα περιστατικά που αναφέρονται σε ανθρώπους διαπιστώθηκαν σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Τέλος, περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν αντιλυσσική αγωγή μετά από την έκθεσή τους σε ζώο ύποπτο για λύσσα. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ 4 / 5
Η Ελλάδα, όπως τόνισαν οι κκ. Κοντός και Μπιλλίνης ήταν ελεύθερη λύσσας από το 1987, μετά από την εφαρμογή συστηματικών εμβολιασμών κατά τις προηγούμενες δεκαετίες. Όμως, τα τελευταία χρόνια κρούσματα λύσσας καταγράφονται σε όλες τις χώρες με τις οποίες συνορεύει η Ελλάδα. Ο ιός ενδημεί στην άγρια πανίδα στην Αλβανία, την ΠΓΔΜ, τη Βουλγαρία και την Τουρκία, ενώ καταγράφονται σποραδικά κρούσματα σε σκύλους και κυρίως σε γάτες σε όλα τα Βαλκάνια. Για το λόγο αυτό, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), εφαρμόζει τα τελευταία χρόνια πρόγραμμα επιτήρησης της λύσσας. Δείγματα συλλέγονται από άγρια σαρκοφάγα, αλλά και ύποπτα ζώα συντροφιάς και εξετάζονται στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη Λύσσα του Κτηνιατρικού Ινστιτούτου Αθηνών. Από τα μέχρι σήμερα δεδομένα, η κατάσταση δε φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Το εφαρμοζόμενο πρόγραμμα επιτήρησης οδήγησε στην πρόσφατη καταγραφή περιστατικού λύσσας στη χώρα μας και συγκεκριμένα σε αλεπού, γεγονός που καθιστά αναγκαία την εντατικοποίηση του παραπάνω προγράμματος από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες του ΥπΑΑΤ. Στη Συνέντευξη Τύπου παραβρέθηκαν ο γ.γ του υπουργείου κ Δημήτρης Μελάς, ο αντιδήμαρχος Αθηναίων κ Άγγελος Αντωνόπουλος και εκπρόσωπος του ΓΕΑ κ Γιάννης Ματζιάρας 5 / 5