ΘΕΜΑ 101 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. Ποια ήταν η σχέση του οφοκλή με την Αθήνα και τις εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής του; 3. ἴσχειν, πυρώσων, διασκεδῶν, στέργειν, παρηγμένους: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. 1
ΘΕΜΑ 102 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. Να περιγράψετε τη σκευή (ενδυμασία) των υποκριτών κατά τη θεατρική παράσταση. 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά λέγων -ος εἰσορᾷς -ις φέροντες -ά ἐξεπίσταμαι -μων εἰργάσθαι -ία 1
β) εύρημα, πρόθεμα, σεισμός, σχετικός, άστοργος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. 2
ΘΕΜΑ 104 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των όρων: πάροδοι, διαζώματα, κερκίδες. 3. α) ανάπαυλα, ανοχή, παρανομία, σύζυγος, επιστήμων: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α στήλης με την αντώνυμή της στη Β στήλη (δύο λέξεις της Β στήλης περισσεύουν): Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. γέρων α) καλός 2. κακός β) μισῶ 1
3. δικαίως γ) ἔξοιδα 4. στέργω δ) ἀγνοῶ 5. ἐξεπίσταμαι ε) ἀδίκως στ) ἐχθρός ζ) νέος 2
ΘΕΜΑ 105 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ,κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο της φράσης μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας από τον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας. 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με τη σημασία τους στη στήλη Β (δύο στοιχεία της Β στήλης περισσεύουν): Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. μεστῶ α) μουρμουρίζω 2. στέργω β) πυρπολώ 3. διασκεδάννυμι γ) πληρώνω 4. ῥοθέω-ῶ δ) δυστυχώ 5. πυρόω-ῶ ε) καταλύω στ) γεμίζω 1
ζ) αγαπώ β) ἄνους, ὑπερτιμῶντες, ἀμφικίονας, εἰσορᾷς, παρηγμένους: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. 2
ΘΕΜΑ 106 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. α) Να περιγράψετε τη σκηνή του αρχαίου θεάτρου. β) Να περιγράψετε το λογεῖον και τη λειτουργία του. 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ Γ ΣΗΛΗ όνομα κατάληξη παράγωγο επίθετο ὀργή -ίλος νόμος -ιμος ἀνήρ -ικός δαίμων -ιος 1
θεός -εῖος β) ὀργή, πρόνοια, εὐεργέτης, νόμος, μισθός: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. 2
ΘΕΜΑ 107 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. Τι γνωρίζετε για τη σκηνογραφία του αρχαίου θεάτρου και ποιες ανάγκες αυτή εξυπηρετούσε; 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β στήλη) και επίθετο (Γ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α στήλης. Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ Γ ΣΗΛΗ Λέξεις Ουσιαστικά Επίθετα λέγω εἰσορῶ φέρω ἔχω ἐξεπίσταμαι 1
ΘΕΜΑ 108 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. α) Τι ήταν τα θεωρικά και οι προεδρίες; β) Ποιος ήταν ο ρόλος των ραβδούχων; 3. παῦσαι, εἰσορᾷς, πόλεως, φέροντες, εἰργάσθαι: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. 1
ΘΕΜΑ 109 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. Τι γνωρίζετε για τον Σοφοκλή (γέννηση, οικογενειακό περιβάλλον, μόρφωση, ιδιαίτερα προσόντα); 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α στήλης με τη συνώνυμή της στη Β στήλη (δύο λέξεις της Β στήλης περισσεύουν): Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. μεστῶ α) φημί 2. ὁρῶ β) γιγνώσκω 3. κάρα γ) πληρῶ 4. λέγω δ) καρδία 5. στέργω ε) κεφαλή 1
στ) βλέπω ζ) ἀγαπῶ β) θεός: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). 2
ΘΕΜΑ 110 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Παῦσαι, πρὶν ὀργῆς εἰσορᾷς θεούς; 2. Για ποιους λόγους οι δραματικοί αγώνες διεξάγονταν στην αρχαία Αθήνα την άνοιξη; 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α στήλης με τη λέξη της Β στήλης με την ο- ποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α στήλης περισσεύουν). Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. σχήμα 2. επιστημονικός α) εἶχον 3. σχίσμα 4. επόπτης 5. άσχετος β) ἐξεπίσταμαι 1
6. επιστητός 7. έξοχος β) ἐφευρεθῇς, ἀμφικίονας, ἐξεπίσταμαι, εἰσορᾷς, παρηγμένους: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. 2
ΘΕΜΑ 111 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Σε ποιες αιτίες οφείλονται οι συμφορές των Λαβδακιδών, σύμφωνα με τον μύθο; 3. α) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά λέγων -ος εἰσορᾷς -ις φέροντες -ά ἐξεπίσταμαι -μων εἰργάσθαι -ία 1
β) εύρημα, πρόθεμα, σεισμός, σχετικός, άστοργος: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. 2
ΘΕΜΑ 112 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Ποιο είναι το έργο του οφοκλή (συνολικά δράματα, σωζόμενα έργα, συμμετοχή και νίκες σε δραματικούς αγώνες); 3. α) λόγος, λέξις, τίμημα, τιμητής, τίμησις: Να κατατάξετε τις παραπάνω ετυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου λέγων και τιμῶντας λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας 1
β) νόμος: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). 2
ΘΕΜΑ 113 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ,κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Ποια ήταν τα βασικά στοιχεία στη σκευή (ενδυμασία) των υποκριτών και των χορευτών στην αρχαία παράσταση; 3. α) ανάπαυλα, ανοχή, παρανομία, σύζυγος, επιστήμων: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. β) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α στήλης με την αντώνυμή της στη Β στήλη (δύο λέξεις της Β στήλης περισσεύουν): Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. γέρων α) καλός 1
2. κακός β) μισῶ 3. δικαίως γ) ἔξοιδα 4. στέργω δ) ἀγνοῶ 5. ἐξεπίσταμαι ε) ἀδίκως στ) ἐχθρός ζ) νέος 2
ΘΕΜΑ 114 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Ποια ήταν τα καθήκοντα του επωνύμου άρχοντα κατά τη διεξαγωγή των Μεγάλων Διονυσίων; 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με τη σημασία τους στη στήλη Β (δύο στοιχεία της Β στήλης περισσεύουν): Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. μεστῶ α) μουρμουρίζω 2. στέργω β) πυρπολώ 3. διασκεδάννυμι γ) πληρώνω 4. ῥοθῶ δ) δυστυχώ 5. πυρῶ ε) καταλύω στ) γεμίζω 1
ζ) αγαπώ β) ἄνους, ὑπερτιμῶντες, ἀμφικίονας, εἰσορᾷς, παρηγμένους: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. 2
ΘΕΜΑ 115 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ,κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Να περιγράψετε την ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου και τη λειτουργία της. 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ Γ ΣΗΛΗ όνομα κατάληξη παράγωγο επίθετο ὀργή -ίλος νόμος -ιμος ἀνήρ -ικός δαίμων -ιος 1
θεός -εῖος β) ὀργή, πρόνοια, εὐεργέτης, νόμος, μισθός: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. 2
ΘΕΜΑ 116 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ,κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Ποια ήταν η συνεισφορά του χορηγού στη διεξαγωγή των δραματικών αγώνων; 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β στήλη) και επίθετο (Γ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμιά από τις λέξεις της Α στήλης. Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ Γ ΣΗΛΗ Λέξεις Ουσιαστικά Επίθετα λέγω εἰσορῶ φέρω ἔχω ἐξεπίσταμαι 1
ΘΕΜΑ 117 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτά δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ,κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Τι ήταν οἱ περὶ τὸν Διόνυσον τεχνῖται και πώς προέκυψε η δημιουργία της συντεχνίας τους; 3. παῦσαι, εἰσορᾷς, πόλεως, φέροντες, εἰργάσθαι: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
ΘΕΜΑ 118 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ,κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Πώς κρίνει ο οφοκλής στα σωζόμενα έργα του τις ανθρώπινες πράξεις; 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α στήλης με τη συνώνυμή της στη Β στήλη (δύο λέξεις της Β στήλης περισσεύουν): Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. μεστῶ α) φημί 2. ὁρῶ β) γιγνώσκω 3. κάρα γ) πληρῶ 4. λέγω δ) καρδία 5. στέργω ε) κεφαλή στ) βλέπω 1
ζ) ἀγαπῶ β) θεός: Να γράψετε στη νέα ελληνική γλώσσα πέντε ομόρριζα ουσιαστικά ή επίθετα (απλά ή σύνθετα). 2
ΘΕΜΑ 119 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ,κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. Πού βρίσκονται τα πρώτα στοιχεία του μύθου των Λαβδακιδών και σε ποια έργα πήρε αρχικά την οριστική του μορφή; 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της Α στήλης με τη λέξη της Β στήλης με την ο- ποία έχουν ετυμολογική συγγένεια (δύο λέξεις της Α στήλης περισσεύουν). Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. σχήμα 2. επιστημονικός α) εἶχον 3. σχίσμα 4. επόπτης 5. άσχετος β) ἐξεπίσταμαι 1
6. επιστητός 7. έξοχος β) ἐφευρεθῇς, ἀμφικίονας, ἐξεπίσταμαι, εἰσορᾷς, παρηγμένους: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους. 2
ΘΕΜΑ 120 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 280-294 Παῦσαι πρὶν ὀργῆς κἀμὲ μεστῶσαι λέγων μὴ φευρεθῇς ἄνους τε καὶ γέρων ἅμα. Λέγεις γὰρ οὐκ ἀνεκτὰ δαίμονας λέγων πρόνοιαν ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ πέρι. Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἔκρυπτον αὐτόν ὅστις ἀμφικίονας ναοὺς πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα καὶ γῆν ἐκείνων καὶ νόμους διασκεδῶν; ἢ τοὺς κακοὺς τιμῶντας εἰσορᾷς θεούς; Οὐκ ἔστιν ἀλλὰ ταῦτα καὶ πάλαι πόλεως ἄνδρες μόλις φέροντες ἐρρόθουν ἐμοί κρυφῇ, κάρα σείοντες οὐδ ὑπὸ ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον ὡς στέργειν ἐμέ. Ἐκ τῶνδε τούτους ἐξεπίσταμαι καλῶς παρηγμένους μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε. 280 285 290 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς στέργειν ἐμέ. 2. α) Ποιοι κατά βάση ερμήνευαν τους ρόλους στις αρχαίες παραστάσεις; Αναφέρετε κάποια γνωστά ονόματα. β) Ποια ήταν η εμφάνιση των ηθοποιών κατά την παράσταση και γιατί; 3. ἴσχειν, πυρώσων, διασκεδῶν, στέργειν, παρηγμένους: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
ΘΕΜΑ 121 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ ἔβλαστε τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ τόδ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε χρόνῳ ποτ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ ἐπίστασ ὅρκιος δέ σοι λέγω εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ ὕβριν ἵν εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. 295 300 305 310 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν ὡς δοῦναι δίκην. 2. Να αναφερθείτε αναλυτικά στο επικό μέρος της τραγωδίας. 3. α) πρᾶξις, πρᾶγμα, πράκτωρ, δόσις, δοτήρ: Να κατατάξετε τις παραπάνω ε- τυμολογικά συγγενείς προς τους ρηματικούς τύπους του κειμένου ἐξέπραξαν, και δοῦναι λέξεις της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει καθεμία. ενέργεια ή κατάσταση πρόσωπο που ενεργεί αποτέλεσμα ενέργειας 1
β) εξαργύρωση, επανάσταση, συνείδηση, επιστήμη, διαφανής: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. 2
ΘΕΜΑ 122 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ ἔβλαστε τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ τόδ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε χρόνῳ ποτ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ ἐπίστασ ὅρκιος δέ σοι λέγω εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ ὕβριν ἵν εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. 295 300 305 310 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν ὡς δοῦναι δίκην. 2. Ποια ήταν η κατάρα του Οιδίποδα για τους δύο γιους του και ποια η αιτία της; 3. ἐπίσταμαι, λέγω, οἶδα, δεῖ, φιλῶ: Να γράψετε για καθένα από τα παραπάνω ρήματα του κειμένου ένα συνώνυμο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
ΘΕΜΑ 123 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ ἔβλαστε τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ τόδ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε χρόνῳ ποτ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ ἐπίστασ ὅρκιος δέ σοι λέγω εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ ὕβριν ἵν εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. 295 300 305 310 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν ὡς δοῦναι δίκην. 2. Πώς παρουσιάζονται οι ήρωες στα έργα του οφοκλή και σε τι διαφοροποιούνται από εκείνους του Αισχύλου και του Ευριπίδη; 3. α) Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με τη σημασία τους στη στήλη Β (δύο στοιχεία της Β στήλης περισσεύουν): Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. νόμισμα α) αυτουργός 1
2. δόμος β) θεσμός 3. βροτός γ) άνθρωπος 4. αὐτόχειρ δ) βρόμικος 5. λήμματα ε) οικία στ) απόβλητα ζ) κέρδη β) αναβλάστηση, ασταθής, αναπόδεικτος, αναμεταδότης, διαρκής: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια. 2
ΘΕΜΑ 124 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ ἔβλαστε τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ τόδ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε χρόνῳ ποτ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ ἐπίστασ ὅρκιος δέ σοι λέγω εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ ὕβριν ἵν εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. 295 300 305 310 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν ὡς δοῦναι δίκην. 2. Ποια επίδραση ασκούσε η χρήση του προσωπείου στον θεατή και στον ηθοποιό κατά την αρχαία θεατρική παράσταση; 3. α) Να σχηματίσετε για καθεμία από τις λέξεις της Α στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β στήλη. Επίθετα παράγωγα από ονόματα 1
Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ Γ ΣΗΛΗ όνομα κατάληξη παράγωγο επίθετο δόμος -ικός φρήν -ρης ἔργον -ώδης χρόνος -ιος δίκη -αιος β) νόμισμα, φρένας, πανουργίας, δίκην, ὕβριν: Να γράψετε για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. 2
ΘΕΜΑ 125 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ ἔβλαστε τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ τόδ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε χρόνῳ ποτ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ ἐπίστασ ὅρκιος δέ σοι λέγω εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ ὕβριν ἵν εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. 295 300 305 310 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν ὡς δοῦναι δίκην. 2. Ποιες τιμές αποδίδονταν στους νικητές ποιητές και στους χορηγούς των δραματικών αγώνων; 3. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό (Β στήλη) και επίθετο (Γ στήλη), απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις λέξεις της Α στήλης. Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ Γ ΣΗΛΗ 1
Λέξεις Ουσιαστικά Επίθετα ἐκδιδάσκω δείκνυμι ἐκπράττω/πράσσω φαίνω μανθάνω 2
ΘΕΜΑ 126 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ ἔβλαστε τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ τόδ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε χρόνῳ ποτ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ ἐπίστασ ὅρκιος δέ σοι λέγω εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ ὕβριν ἵν εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. 295 300 305 310 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν ὡς δοῦναι δίκην. 2. Τι γνωρίζετε για τον Χορό του αρχαίου δράματος (τρόπος εισόδου, τρόπος όρχησης, θέση); 3. ἵστασθαι, ἐξέπραξαν, ζῶντες, ἁρπάζητε, ἴδοις: Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
ΘΕΜΑ 127 ον οφοκλέους, Αντιγόνη, στ. 295-314 Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον ἄργυρος κακὸν νόμισμ ἔβλαστε τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ τόδ ἄνδρας ἐξανίστησιν δόμων τόδ ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ ἵστασθαι βροτῶν πανουργίας δ ἔδειξεν ἀνθρώποις ἔχειν καὶ παντὸς ἔργου δυσσέβειαν εἰδέναι. Ὅσοι δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν τάδε χρόνῳ ποτ ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι δίκην. Ἀλλ εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ ἐξ ἐμοῦ σέβας εὖ τοῦτ ἐπίστασ ὅρκιος δέ σοι λέγω εἰ μὴ τὸν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου εὑρόντες ἐκφανεῖτ ἐς ὀφθαλμοὺς ἐμούς οὐχ ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος ἀρκέσει πρὶν ἂν ζῶντες κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ ὕβριν ἵν εἰδότες τὸ κέρδος ἔνθεν οἰστέον τὸ λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ ὅτι οὐκ ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ κερδαίνειν φιλεῖν. Ἐκ τῶν γὰρ αἰσχρῶν λημμάτων τοὺς πλείονας ἀτωμένους ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους. 295 300 305 310 1. Να μεταφραστεί το τμήμα: Οὐδὲν γὰρ ἀνθρώποισιν ὡς δοῦναι δίκην. 2. Ποια ήταν η διάταξη του Χορού κατά την είσοδό του στην ορχήστρα και ποια ήταν η στάση του κατά τη διάρκεια της παράστασης; 3. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη της Α στήλης με τη συνώνυμή της στη Β στήλη (δύο λέξεις της Β στήλης περισσεύουν): Α ΣΗΛΗ Β ΣΗΛΗ 1. οἶδα α) φημί 1