ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Ιανουάριος 214 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο κατά το τέταρτο τρίμηνο του 213 καταγράφηκε μείωση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν αυστηρότερα κριτήρια μειώθηκε στο 25% από το 38%, χαμηλότερα σε σχέση με τις της προηγούμενης έρευνας. Το πρώτο τρίμηνο του 214 τα κριτήρια για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα, με το δείκτη διάχυσης 1 να ανέρχεται στο 5%. Το τέταρτο τρίμηνο του 213 καταγράφηκε σταθεροποίηση του βαθμού θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών καθώς και καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά. Το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό και στις δύο κατηγορίες δανείων ήταν το αναμενόμενο με βάση τις της προηγούμενης έρευνας. Όσον αφορά τις για το πρώτο τρίμηνο του 214, όπως και στην περίπτωση των δανείων προς επιχειρήσεις, αναμένεται αύξηση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων τόσο για στεγαστικά όσο και για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια. Ζήτηση Η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις το τέταρτο τρίμηνο του 213 κατέγραψε μείωση για δεύτερη συνεχόμενη φορά σε αρκετά μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Σε Σύνοψη αποτελεσμάτων 2 Κριτήρια χορήγησης δανείων Επιχειρήσεις Νοικοκυριά - Στεγαστικά Δάνεια - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Ζήτηση για δάνεια Επιχειρήσεις Νοικοκυριά ό,τι αφορά τα δάνεια για στεγαστικούς καθώς και για καταναλωτικούς και λοιπούς σκοπούς προς νοικοκυριά η μείωση της ζήτησης ήταν ίση με αυτή που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο. Το επόμενο τρίμηνο αναμένεται και πάλιν μείωση της ζήτησης σε μεγαλύτερο, ίσο και μικρότερο βαθμό από αυτόν του τετάρτου τριμήνου του 213 για δάνεια προς επιχειρήσεις και προς νοικοκυριά για στεγαστικούς και καταναλωτικούς σκοπούς, αντίστοιχα. Συνοπτικά αποτελέσματα για τη ζώνη του ευρώ Προσφορά 213Q4 214Q1 () 213Q4 Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Χαλαρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα 214Q1 () Αμετάβλητα Χαλαρότερα Μείωση Μείωση Μείωση Αύξηση - Στεγαστικά Δάνεια Μείωση Μείωση Μείωση Αύξηση - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Κύπρος Αυστηρότερα Αυστηρότερα ζώνη του ευρώ Χαλαρότερα Μείωση Μείωση Μείωση Αύξηση Στη ζώνη του ευρώ η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις το τέταρτο τρίμηνο του 213 συνέχισε την πτωτική της πορεία, σε αντίθεση με τις των τραπεζών για μικρή χαλάρωση των εν λόγω κριτηρίων. Οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις κατά το πρώτο τρίμηνο του 214 θα παραμείνουν αμετάβλητα. 1. Βλέπε σημείωση στη σελίδα 1. 2. Τα αποτελέσματα καταγράφουν τις μεταβολές που σημειώθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες (δηλαδή το τέταρτο τρίμηνο του 213 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο), καθώς και τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν για τους επόμενους τρεις μήνες (δηλαδή το πρώτο τρίμηνο του 214), επίσης σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουάριος 214 Τα κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων κατά το τέταρτο τρίμηνο του 213 έγιναν σε μικρό βαθμό χαλαρότερα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, όπως αναμενόταν βάσει των προσδοκιών της προηγούμενης έρευνας. Το πρώτο τρίμηνο του 214 οι τράπεζες αναμένουν περαιτέρω χαλάρωση των κριτηρίων χορήγησης στεγαστικών δανείων σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν του τετάρτου τριμήνου του 213. Τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στη ζώνη του ευρώ έγιναν οριακά αυστηρότερα το τέταρτο τρίμηνο του 213, σε αντίθεση με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα για χαλάρωση των εν λόγω κριτηρίων. Όπως και στην περίπτωση των στεγαστικών δανείων στη ζώνη του ευρώ, αναμένεται ότι τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα γίνουν πιο χαλαρά κατά το πρώτο τρίμηνο του 214. Ζήτηση Στη ζώνη του ευρώ, η μείωση της καθαρής ζήτησης για δάνεια προς επιχειρήσεις το τέταρτο τρίμηνο του 213 επιβράδυνε περαιτέρω, σε αντίθεση ωστόσο με την προσδοκώμενη οριακή αύξηση της ζήτησης βάσει της προηγούμενης έρευνας. Η ζήτηση για στεγαστικά και για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια επίσης κατέγραψε μείωση μετά την αύξηση που κατέγραψε και για τις δύο κατηγορίες δανείων το προηγούμενο τρίμηνο. Το πρώτο τρίμηνο του 214 αναμένεται αύξηση στην καθαρή ζήτηση για όλες τις κατηγορίες δανείων. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Κριτήρια για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας σε σχέση με τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τις των τραπεζών, τόσο για την Κύπρο όσο και για τη ζώνη του ευρώ. Αναλυτικά, στην Κύπρο ο βαθμός θέσπισης αυστηρό- ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 Κριτήρια χρηματοδότησης: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 55 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" ζώνη του ευρώ - 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 -τερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις κατέγραψε μείωση, με το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν αυστηρότερα κριτήρια να πέφτει στο 25% από το 38%, χαμηλότερα από τις της προηγούμενης έρευνας. Η μείωση της θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων αποδίδεται στη μειωμένη επίδραση των ιδίων παραγόντων του προηγούμενου τριμήνου με την ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς να έχει ουδέτερη επίδραση (βλ. Παράρτημα 1). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις, το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια κατέγραψε μείωση, ενώ το περιθώριο για δάνεια ψηλότερου κινδύνου παρέμεινε αμετάβλητο, όπως και οι ρήτρες δανείων. Η διάρκεια του δανείου και οι επιβαρύνσεις εκτός τόκων έγιναν αυστηρότερα στον ίδιο βαθμό με το τρίτο τρίμηνο του 213, ενώ το μέγεθος του δανείου και οι απαιτήσεις ασφάλειας έγιναν αυστηρότερα σε μικρότερο βαθμό από ό,τι το προηγούμενο τρίμηνο. Στη ζώνη του ευρώ η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις το τέταρτο τρίμηνο του 213 συνέχισε την καθοδική της πορεία (από το 2% στο 1% περίπου), σε αντίθεση ωστόσο με τις των τραπεζών για μικρή χαλάρωση των εν λόγω κριτηρίων. Το κόστος που σχετίζεται με την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών είχε ουδέτερη επίδραση σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 213, ενώ η πρόσβαση σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς και η κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών άσκησε συγκριτικά με το προηγούμενο τρίμηνο μειωμένη επίδραση προς τη χαλάρωση των κριτηρίων. Ο ανταγωνισμός από άλλα είχε αυξημένη επίδραση στη θέσπιση χαλαρότερων κριτηρίων σε αντίθεση με τον ανταγωνισμό από μη και από χρηματοδότηση μέσω 2
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουάριος 214 της αγοράς που δεν συνέτειναν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Τέλος, οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα, οι προοπτικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες και ο κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια συνέβαλαν σε μικρότερο βαθμό στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων απ ό,τι το προηγούμενο τρίμηνο. Όσον αφορά τις για το πρώτο τρίμηνο του 214, στην Κύπρο αναμένεται ότι τα κριτήρια θα γίνουν αυστηρότερα σε μεγαλύτερο βαθμό απ ό,τι το τέταρτο τρίμηνο του 213, ενώ στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις θα παραμείνουν αμετάβλητα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Όσον αφορά την καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στην Κύπρο το τέταρτο τρίμηνο του 213, καταγράφηκε μείωση της ζήτησης η οποία για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο ήταν αρκετά μικρότερη από αυτή του προηγούμενου τριμήνου (-13% από -25%), ίση με την αναμενόμενη βάσει των προσδοκιών των τραπεζών (Διάγραμμα 2). Το τέταρτο τρίμηνο του 213 η μεγάλη αύξηση της θετικής επίδρασης των αναγκών αναδιάρθρωσης χρέους στη ζήτηση δανείων της συγκεκριμένης κατηγορίας αντιστάθμισε, τουλάχιστον εν μέρει, την επίδραση των πάγιων επενδύσεων και των αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης προς την κατεύθυνση της μείωσης της ζήτησης (βλ. Παράρτημα 1). Η καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ επιβράδυνε περαιτέρω (-6% από -7%) (Διάγραμμα 2), ωστόσο όπως και τα προηγούμενα τρίμηνα ήταν μεγαλύτερη της αναμενόμενης βάσει των προσδοκιών των τραπεζών. Η μείωση της πτώσης της καθαρής ζήτησης οφείλεται κυρίως στη σημαντικά μικρότερη αρνητική επίδραση των αναγκών χρηματοδότησης πάγιων επενδύσεων που αντιστάθμισε σε μεγάλο βαθμό την πιο αρνητική επίδραση παραγόντων όπως τα αποθέματα και κεφάλαια κίνησης, οι συγχωνεύσεις ή εξαγορές και η έκδοση χρεογράφων στη ζήτηση. Όσον αφορά το πρώτο τρίμηνο του 214, βάσει των προσδοκιών των τραπεζών που συμμετέχουν στην έρευνα, στην Κύπρο αναμένεται ότι η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα καταγράψει περαιτέρω μείωση, σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτό του τετάρτου τριμήνου του 213. Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ αναμένεται ότι η ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα καταγράψει μικρή αύξηση το πρώτο τρίμηνο του 214. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 Ζήτηση: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 3 2 1-1 -2-3 -4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 Δάνεια προς νοικοκυριά ζώνη του ευρώ - Κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά Στην Κύπρο ο βαθμός θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά παρέμεινε σταθερός στο 25% που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο, σύμφωνα με τις των συμμετεχουσών τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 3). Όπως και τα προηγούμενα τρίμηνα, το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, οι των τραπεζών σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών ήταν οι παράγοντες που συνέβαλαν στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, με όλους τους παράγοντες να συντείνουν στον ίδιο βαθμό με το προηγούμενο τρίμηνο προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων (βλ. Παράρτημα 2α). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά, οι τράπεζες, όπως και το προηγούμενο τρίμηνο, άφησαν αμετάβλητο το περιθώριο για τα συνήθη δάνεια, ενώ αμετάβλητο έμεινε το τέταρτο τρίμηνο του 213 και το περιθώριο για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου, αντισταθμίζοντας τουλάχιστον εν μέρει τη συγκριτικά μεγαλύτερη αύξηση των απαιτήσεων ασφάλειας. 3
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουάριος 214 Ο λόγος δανείου προς αξία ακινήτου καθώς και η διάρκεια του δανείου έγιναν αυστηρότεροι στον ίδιο βαθμό με το τρίτο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων κατά το τέταρτο τρίμηνο του 213 έγιναν ελαφρώς χαλαρότερα (-1% από 1%), οριακά πιο κάτω από τις της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 3). Το κόστος κεφαλαίων και οι περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, ο ανταγωνισμός από μη-τραπεζικά ιδρύματα και οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών συνέτειναν στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων. Οι προαναφερθέντες παράγοντες αντισταθμίστηκαν από τον ανταγωνισμό από άλλα και από τις σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα που επέδρασαν προς την κατεύθυνση της χαλάρωσης των εν λόγω κριτηρίων. Όσον αφορά τις για το πρώτο τρίμηνο του 214, αναμένεται πως τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων στην Κύπρο θα γίνουν αυστηρότερα. Στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν θέσπιση χαλαρότερων κριτηρίων σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 213. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 Κριτήρια χρηματοδότησης: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" ζώνη του ευρώ - 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 Ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια στην Κύπρο κατέγραψε μείωση στον ίδιο βαθμό με το τρίτο τρίμηνο του 213 (-25%), μεγαλύτερη ωστόσο από την αναμενόμενη βάσει των προσδοκιών των συμμετεχουσών τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 4). Όλοι οι παράγοντες που συνέβαλαν στη μείωση της ζήτησης το προηγούμενο τρίμηνο είχαν την ίδια επίδραση και στο τέταρτο τρίμηνο του 213, με εξαίρεση τις αποταμιεύσεις των νοικοκυριών που είχαν ουδέτερη επίδραση σε σχέση με αρνητική επίδραση το τρίτο τρίμηνο του 213 (βλ. Παράρτημα 2α). Ομοίως, στη ζώνη του ευρώ, η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια κατέγραψε μείωση (-3% από 1%) σε αντίθεση με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα για αύξηση της ζήτησης. Οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών ήταν ο μόνος παράγοντας με θετική επίδραση ενώ οι λοιποί παράγοντες επέδρασαν αρνητικά προς την κατεύθυνση της μείωσης της ζήτησης. Το πρώτο τρίμηνο του 214 οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν περαιτέρω μείωση της καθαρής ζήτησης για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά, στον ίδιο περίπου βαθμό που καταγράφηκε το τέταρτο τρίμηνο του 213. Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ αναμένεται αύξηση της ζήτησης το πρώτο τρίμηνο του 214. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 Ζήτηση: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 ζώνη του ευρώ - 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 Κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά Όπως και στα στεγαστικά δάνεια, τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στην Κύπρο (Διάγραμμα 5) έγιναν αυστηρότερα στον ίδιο βαθμό με το τρίτο τρίμηνο του 213, σύμφωνα με τις των τραπεζών που είχε καταγράψει η προηγούμενη έρευνα. Το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό συνέχισαν να έχουν μειωμένη συνεισφορά προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, ενώ οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα, η φερεγγυότητα των καταναλωτών και ο κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια είχαν την ίδια επίδραση, πάντοτε σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (βλ. Παράρτημα 2β). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά, οι τράπεζες 4
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουάριος 214 συνέχισαν να εφαρμόζουν αυξημένα περιθώρια τόσο για τα συνήθη δάνεια όσο και για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου, στην πρώτη περίπτωση σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 213 ενώ επίσης εφάρμοσαν μεγαλύτερες απαιτήσεις ασφάλειας και αυστηρότερους όρους για τη διάρκεια του δανείου στον ίδιο βαθμό με το τρίτο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων έγιναν ελαφρώς αυστηρότερα το τέταρτο τρίμηνο του 213, παρά τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα για οριακή χαλάρωση των εν λόγω κριτηρίων (Διάγραμμα 5). Το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, η φερεγγυότητα των καταναλωτών και ο κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια είχαν κάπως μειωμένη επίδραση προς την κατεύθυνση της θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων, ενώ ο ανταγωνισμός από άλλα τραπεζικά ιδρύματα και ο ανταγωνισμός από μη τραπεζικά ιδρύματα είχαν περίπου την ίδια επίδραση με το τρίτο τρίμηνο του 213 προς τη θέσπιση χαλαρότερων κριτηρίων. Στην Κύπρο οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα γίνουν αυστηρότερα το πρώτο τρίμηνο του 214, σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτό που καταγράφηκε το τρίτο τρίμηνο του 213, ενώ στη ζώνη του ευρώ τα κριτήρια αναμένεται να γίνουν ελαφρώς χαλαρότερα. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5 Κριτήρια χρηματοδότησης: καταναλωτικάκαι λοιπάδάνεια προς νοικοκυριά 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" ζώνη του ευρώ - 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 Ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά καθαρή ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο κατέγραψε μείωση στον ίδιο βαθμό με το τρίτο τρίμηνο του 213, με το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των συμμετεχουσών τραπεζών που δήλωσαν μείωση να παραμένει στο -38%, πιο κάτω σε σχέση με τις των συμμετεχουσών τραπεζών (Διάγραμμα 6). Όπως και το προηγούμενο τρίμηνο, οι δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών ήταν οι παράγοντες που συνέτειναν στη μείωση της ζήτησης, με τον δεύτερο να ασκεί αυξημένη αρνητική επίδραση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6 Ζήτηση: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 ζώνη του ευρώ - 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 Στη ζώνη του ευρώ καταγράφηκε μικρή μείωση της καθαρής ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια από νοικοκυριά, παρά τις για αύξηση της ζήτησης με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών να διαμορφώνεται στο -1% από το 1%. Η αυξημένη αρνητική επίδραση των δανείων από άλλα αντιστάθμισε, τουλάχιστον εν μέρει, τη σημαντική βελτίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Το πρώτο τρίμηνο του 214 στην Κύπρο οι τράπεζες αναμένουν μείωση της ζήτησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά, μικρότερη ωστόσο από αυτή που καταγράφηκε το τέταρτο τρίμηνο του 213, ενώ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται για τη συγκεκριμένη κατηγορία δανείων μικρή αύξηση της ζήτησης. Όπως και στην περίπτωση των δανείων προς νοικοκυριά για στεγαστικούς σκοπούς στην Κύπρο, η 5
212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουάριος 214 Παράρτημα 1. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 5 4 3 2 1-1 Κριτήρια ''πιο αυστηρά" 7 6 5 4 3 2 1 Κόστος που σχετίζεται με τη κεφαλαιακή θέση των τραπεζών 4 3 2 1 Ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 5 4 3 2 1 Κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 4 3 2 1 Προοπικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 3 2 1 Περίθωριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 3 2 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 4 3 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 5 4 3 Μέγεθος δανείου ή πιστωτικού ορίου 6 5 4 3 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 3 Ρήτρες δανείων 6 5 4 3 Διάρκεια -1-2 -3 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις 3 2 1-1 -2-3 -4-5 ζήτηση ' -1-2 -3-4 -5-6 Πάγιες επενδύσεις 3 2 1-1 -2-3 Αποθέματα και κεφάλαια κίνησης -1-2 -3-4 -5-6 Συγχωνεύσεις ή εξαγορές και αναδιάρθρωση επιχειρήσεων 6 5 4 3 2 1 Αναδιάρθρωση χρέους -1-2 -3-4 -5-6 Εσωτερική χρηματοδότηση 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 Δάνεια από μη -1-2 -3-4 -5-6 Έκδοση χρεογράφων -1-2 -3-4 -5-6 'Εκδοση μετοχών Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 6
212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουάριος 214 Παράρτημα 2α. Στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1-1 κριτήρια ''πιο αυστηρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 5 4 3 2 1 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 4 3 2 1 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 3 2 1 Λόγος δανείου προς αξία ακινήτου 6 5 4 3 2 1 Διάρκεια Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 5 4 3 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 ζήτηση -1-2 -3-4 -5-6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Εμπιστοσύνη καταναλωτών -1-2 -3-4 -5-6 Καταναλωτικές δαπάνες που δεν σχετίζονται με αγορά κατοικίας -1-2 -3-4 -5-6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 'Αλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 7
212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουάριος 214 Παράρτημα 2β. Καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1-1 κριτήρια ''πιο αυστηρά" ''πιο χαλαρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Φερεγγυότητα καταναλωτών 6 5 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 Διάρκεια 3 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 5 5 5 5 2 4 4 4 4 1 3 3 3 3 2 2 2 2-1 1 1 1 1-2 -3 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 ζήτηση -1-2 -3-4 -5-6 Δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Εμπιστοσύνη καταναλωτών -1-2 -3-4 -5-6 Απόκτηση τίτλων -1-2 -3-4 -5-6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 Άλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 8
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιανουάριος 214 Σημειώσεις: Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια ποιοτική έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ και βασικός της στόχος είναι η βελτίωση της πληροφόρησης για τις συνθήκες χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ. Το ερωτηματολόγιο της έρευνας απευθύνεται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραπεζών της κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων για το δανεισμό στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τα κριτήρια για την έγκριση των δανείων, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων καθώς και την αξιολόγηση των τραπεζών για τις συνθήκες που επηρεάζουν τη ζήτηση των δανείων. Περαιτέρω πληροφορίες θα βρείτε στην περιγραφή της μεθοδολογίας της εν λόγω έρευνας http://www.centralbank.gov.cy/media/pdf_gr/methodology_121.pdf Τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων η οποία διεξήχθη τον Ιανουάριο του 214 αναφέρονται στις αλλαγές που σημειώθηκαν το τέταρτο τρίμηνο του 213 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και στις των τραπεζών για το πρώτο τρίμηνο του 214 όσον αφορά τα κριτήρια και τη ζήτηση δανείων ή πιστωτικών ορίων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά 1. Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται στις απαντήσεις των τραπεζών που συμμετέχουν στην εν λόγω έρευνα και εκφράζουν τη δική τους αντίληψη για τη χρηματοδοτική αγορά. Τα αποτελέσματα δεν αντιπροσωπεύουν εκτιμήσεις ή συμπεράσματα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. 1. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας για την Κύπρο δεν είναι σταθμισμένα ως προς το μερίδιο αγοράς της κάθε τράπεζας που λαμβάνει μέρος στην έρευνα, επομένως οι απαντήσεις όλων των συμμετεχόντων έχουν την ίδια βαρύτητα. Η έρευνα καλύπτει περίπου το 85% της αγοράς χορηγήσεων στην Κύπρο που δίνονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ. Για την ανάλυση των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων της Κύπρου και της ζώνης του ευρώ χρησιμοποιείται ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). Σημειώνεται ότι ο δείκτης διάχυσης στο μπορεί να υποδηλοί (α) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο (β) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (γ) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 9