Παγκόσµια Ηµέρα Μετεωρολογίας 23 Μαρτίου 2011

Παγκόσµια Ηµέρα Μετεωρολογίας 23 Μαρτίου 2011 Η Γη, όπως γνωρίζουµε, περιβάλλεται από ένα στρώµα αέρα, που ονοµάζεται ατµόσφαιρα, µέσα στην οποία δηµιουργούνται διάφορα φυσικά φαινόµενα, τα µετεωρολογικά φαινόµενα. Η επιστήµη που ασχολείται µε αυτά ονοµάζεται Μετεωρολογία. Με τη γνωστή µας λέξη καιρός, εννοούµε την κατάσταση της ατµόσφαιρας σε ένα τόπο σε συγκεκριµένο χρόνο. Την κατάσταση της ατµόσφαιρας καθορίζουν διάφορα µετεωρολογικά στοιχεία όπως: άνεµος, θερµοκρασία, υγρασία, πίεση κ.ά. Ανάλογα µε τις ανάγκες που εξυπηρετεί η Μετεωρολογία, χωρίζεται σε κλάδους: Ναυτική, Αεροναυτική, Γεωργική, Υδροµετεωρολογία, Κλιµατολογία, Συνοπτική και υναµική Μετεωρολογία, ορυφορική, Μετεωρολογία radar και Μετεωροπαθολογία (περισσότερες πληροφορίες για τους κλάδους της Μετεωρολογίας µπορείτε να βρείτε στο τέλος του άρθρου). Σηµαντικός κλάδος της επιστήµης αυτής, άρρηκτα συνδεδεµένος µε την ασφαλή ναυσιπλοΐα, είναι η Ναυτική Μετεωρολογία. Τροπικοί κυκλώνες που διαφέρουν σε ένταση και µέγεθος, µπουρίνια ή ακραίες καταιγίδες, πολλών µέτρων ύψους κύµατα, θυελλώδεις άνεµοι και χαµηλά βαροµετρικά είναι µερικά επικίνδυνα καιρικά φαινόµενα που µελετώνται σε αυτήν. Η ναυτιλία (ποντοπόρος και παράκτια), η αλιεία και όλες οι δραστηριότητες που ασχολούνται µε τη θάλασσα και τους ωκεανούς βασίζονται στις προγνώσεις του καιρού. Η Ναυτική Μετεωρολογία αποτελεί ένα σηµαντικό πρακτικό εργαλείο για την κατανόηση και σωστή αξιολόγηση των διαφόρων φαινοµένων του καιρού ώστε να αποφύγουµε λανθασµένες καιρικές εκτιµήσεις και να προλάβουµε πιθανά ναυτικά ατυχήµατα. Τα τελευταία 20 χρόνια, η πρόγνωση του καιρού είναι καλύτερη και ακριβέστερη χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας των H/Y. Τα σύγχρονα µοντέλα πρόγνωσης καιρού διαθέτουν µεγαλύτερη ανάλυση (φτάνει τα 25 χλµ) και κατ επέκταση παρέχουν µεγαλύτερη λεπτοµέρεια. Η πρώτη επιστηµονική παρατήρηση και ερµηνεία των µετεωρολογικών φαινοµένων, εµφανίστηκε στην Αρχαία Ελλάδα, περίπου τον 4 ο π.χ. αιώνα. Μάλιστα ο Αριστοτέλης, που θεωρείται ο πατέρας της Μετεωρολογίας και η προτοµή του σήµερα αποτελεί το έµβληµα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ), και άλλοι Έλληνες φιλόσοφοι, όπως φαίνεται από

συγγράµµατά τους, προχώρησαν έως τη στατιστική πρόγνωση του καιρού. Στην Αγορά της αρχαίας Αθήνας, αναρτούσαν καθηµερινά πάνω σε µαρµάρινη στήλη το δελτίο καιρού της ηµέρας, γνωστό σαν παράπηγµα. Σηµαντική πρόοδος στον Τοµέα της Μετεωρολογίας θεωρείται η επινόηση και κατασκευή του θερµόµετρου από το Galileo (1593) και του βαρόµετρου από τον Torricelli (1643). Ακολούθησε η εφεύρεση και άλλων µετεωρολογικών οργάνων και έτσι άρχισαν να γίνονται συστηµατικές µετρήσεις σε αρκετές χώρες, όχι µόνο στην ξηρά, αλλά και σε θαλάσσιες περιοχές µε Μετεωρολογικούς Σταθµούς που λειτουργούσαν πάνω σε πλοία. Το 1855 ιδρύθηκε η πρώτη Μετεωρολογική Υπηρεσία στη Γαλλία και ακολούθησαν αντίστοιχες Υπηρεσίες στην Αγγλία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Γερµανία, Ιταλία, Αυστρία, Ρωσία κλπ, ενώ το 1878 ιδρύθηκε ο ιεθνής Μετεωρολογικός Οργανισµός, ο οποίος στις 23 Μαρτίου 1950 έγινε Παγκόσµιος Οργανισµός Μετεωρολογίας (WMO), µε κύριο στόχο του, το συντονισµό της συνεργασίας των Μετεωρολογικών Υπηρεσιών σε Παγκόσµιο επίπεδο. Από το 1961 και σε ανάµνηση αυτής της σηµαντικής για τη Μετεωρολογία στιγµής, η συγκεκριµένη ηµέρα καθιερώθηκε ως Παγκόσµια Ηµέρα Μετεωρολογίας και κάθε χρόνο ο WMO, τα 189 Μέλη του και γενικότερα η µετεωρολογική κοινότητα διοργανώνουν εκδηλώσεις µε στόχο να προβάλλουν το σηµαντικό έργο της Μετεωρολογίας, αλλά και τους ανθρώπους που την υπηρετούν. Όπως συνηθίζεται, ο ετήσιος εορτασµός της Ηµέρας συνδυάζεται µε την προβολή ενός θέµατος. Με στόχο την ενηµέρωση της ανθρωπότητας για το κλίµα, το φετινό θέµα είναι «Το Κλίµα και Εσείς». Καλούµαστε λοιπόν όλοι, να διαθέσουµε λίγο από το χρόνο µας και να ενηµερωθούµε για το επίκαιρο αυτό θέµα, αλλά και για τις καταστρεπτικές συνέπειες της κλιµατικής αλλαγής. Ένα από τα ιδρυτικά Μέλη του WMO, είναι η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ) που θα γιορτάσει φέτος 80 χρόνια αποτελεσµατικής παροχής µετεωρολογικής υποστήριξης στους τοµείς της Εθνικής Οικονοµίας, της Εθνικής Άµυνας και του κοινωνικού συνόλου γενικότερα. Συµµετέχοντας στον Εορτασµό της Παγκόσµιας Ηµέρας Μετεωρολογίας σαν επίσηµος εκπρόσωπος της χώρας µας, η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία προσκαλεί το κοινό της Αθήνας και της ευρύτερης περιοχής, να επισκεφθεί τους χώρους εργασίας της και να ενηµερωθεί για το έργο της, την Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011 και ώρα 13:00 έως 18:00, στη διεύθυνση: Ελευθερίου Βενιζέλου 14, Ελληνικό. ραστηριότητα για την Παγκόσµια Ηµέρα Μετεωρολογίας Για τους µικρούς φίλους του Προγράµµατος Παιδική HELMEPA ακολουθεί πρόταση για µια δραστηριότητα σχετική µε ένα από τα βασικότερα µετεωρολογικά φαινόµενα, που δεν είναι άλλο από τη βροχή.

Οι πληροφορίες παραχωρήθηκαν στη HELMEPA µε την ευγενική πρωτοβουλία του ρα Νίκου Μαζαράκη, Φυσικού Μετεωρολόγου, Επιστηµονικού Συνεργάτη του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιµης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, τον οποίον και ευχαριστούµε θερµά. Λίγα λόγια για τη βροχή Ο αέρας όταν θερµαίνεται, γίνεται ελαφρύτερος και ανεβαίνει ψηλά. Καθώς συµβαίνει αυτό, ψύχεται και οι υδρατµοί που περιέχει στο εσωτερικό του, υγροποιούνται µε αποτέλεσµα να δηµιουργούνται τα σταγονίδια που αποτελούν το σύννεφο. Όταν το σύννεφο µεγαλώσει αρκετά, κάποιες από τις σταγόνες αρχίζουν να ενώνονται και όταν µεγαλώσουν κι αυτές αρκετά, βαραίνουν και πέφτουν στη γη δηµιουργώντας τη βροχή. Οι σταγόνες της βροχής δεν έχουν συγκεκριµένο µέγεθος. Η διάµετρός τους κυµαίνεται από µόλις 0,0254 εκ. έως 0,635 εκ., ενώ η ταχύτητά τους, όταν δεν φυσάει καθόλου, κυµαίνεται από 10 έως 30 χιλιόµετρα την ώρα, ανάλογα βέβαια και το µέγεθός τους, ενώ σε περίπτωση καταιγίδας, η ταχύτητά τους µπορεί να ξεπεράσει και τα 100 χιλιόµετρα την ώρα! Την ποσότητα της βροχής τη µετράµε µε τα λεγόµενα βροχόµετρα. Τα βροχόµετρα είναι ειδικές συσκευές οι οποίες όταν βρέχει γεµίζουν µε νερό το οποίο µπορούµε να µετρήσουµε χάρη σε µία ειδική κλίµακα που υπάρχει πάνω στο βροχόµετρο. Η µονάδα µέτρησης της βροχόπτωσης είναι το 1 mm το οποίο αντιστοιχεί σε 1 λίτρο νερού ανά 1 τετραγωνικό µέτρο επιφάνειας. Φτιάξτε το δικό σας βροχόµετρο Υλικά: µεγάλη σύριγγα των 60ml ασετόν σιλικόνη κόλα µικρός χάρακας πλαστικός κύλινδρος (π.χ. κουτί φιλµ) µεταλλικό ή ξύλινο ραβδί ιαδικασία: 1. Σβήνουµε µε το ασετόν τα νούµερα που υπάρχουν πάνω στη σύριγγα. 2. Βουλώνουµε µε σιλικόνη το κάτω µέρος της σύριγγας. 3. Κολλάµε το µικρό χάρακα στη σύριγγα, µε το µηδέν να βρίσκεται στον πυθµένα της (φωτογραφία 1). 4. Κόβουµε ένα κοµµάτι από τον πλαστικό κύλινδρο και το στερεώνουµε πάνω στο ραβδί (φωτογραφία 2). 5. Τοποθετούµε τη σύριγγα µέσα στον πλαστικό κύλινδρο και τοποθετούµε την κατασκευή στο µπαλκόνι, µακριά από φυτά και ογκώδη αντικείµενα (φωτογραφία 3).

6. Μετά από βροχή µετράµε το ύψος της βροχόπτωσης και τη σηµειώνουµε σε ένα τετράδιο µαζί µε την ηµεροµηνία. 7. Αδειάζουµε τη σύριγγα και περιµένουµε την επόµενη βροχή. 8. Μπορείς να συγκρίνεις τα αποτελέσµατά σου µε τα αποτελέσµατα ενός µετεωρολογικού σταθµού που βρίσκεται κοντά σου. Στη σελίδα www.metar.gr µπορείς να βρεις τους κοντινούς σου µετεωρολογικούς σταθµούς. (Φωτογραφία 1) (Φωτογραφία 2) (Φωτογραφία 3) Αυτό το ήξερες; Με τον όρο κατακρηµνίσµατα εννοούµε ό,τι µπορεί να πέσει από ένα σύννεφο! Έτσι η βροχή, το χιόνι, το χαλάζι, ο όµβρος (χοντρή σταγόνα συνήθως κατά τη διάρκεια µίας καταιγίδας), το χιονοχάλαζο, το χιονόνερο κτλ. ονοµάζονται κατακρηµνίσµατα. Σηµείωση: Η ιδέα και οι φωτογραφίες για το παραπάνω βροχόµετρο ανήκουν στον Γιάννη Ζαχάρη από την Καβάλα, µέλος της οµάδας ερασιτεχνών µετεωρολόγων HellasWeather και παραχωρήθηκαν από τον ρα Ν. Μαζαράκη. Κλάδοι Μετεωρολογίας Ναυτική Μετεωρολογία: Είναι ο κλάδος της Μετεωρολογίας που αναφέρεται στο θαλάσσιο περιβάλλον της ατµόσφαιρας και στα φυσικά φαινόµενα του καιρού και θάλασσας που επικρατούν στο συνοριακό στρώµα θάλασσας αέρα. Σκοπός της Ναυτικής Μετεωρολογίας είναι η υποστήριξη της ναυτιλίας, αλιείας και όλων των ναυτικών δραστηριοτήτων στις θάλασσες και τους ωκεανούς, µε την παροχή προγνώσεων καιρού. Υποστηρίζει ακόµα ποικίλες δραστηριότητες που γίνονται σε παράκτιες περιοχές. Η Ναυτική Μετεωρολογία διδάσκει τους ναυτικούς και όλους που ασχολούνται µε τη θάλασσα, πώς να καταλαβαίνουν και να αξιολογούν τόσο τα φαινόµενα του καιρού όσο και τα µετεωρολογικά βοηθήµατα που παρέχουν οι Μετεωρολογικές Υπηρεσίες. Πώς να πληροφορούνται για τις προγνώσεις του καιρού και πώς να τις αξιοποιούν για την προστασία τους, την προστασία του πληρώµατος και των επιβατών, του ίδιου του πλοίου και των εµπορευµάτων που µεταφέρει. Αεροναυτική Μετεωρολογία: Ασχολείται µε εκείνα τα φαινόµενα του καιρού που ενδιαφέρουν την αεροναυτιλία, µε στόχο τη µετεωρολογική υποστήριξη για οµαλές πτήσεις, προσγειώσεις και απογειώσεις σκαφών. Εξετάζει όλο το φάσµα

των µετεωρολογικών φαινοµένων και στοιχείων που επηρεάζουν την αεροναυτιλία, από την επιφάνεια του εδάφους µέχρι τα υψόµετρα που εκτελούνται οι πτήσεις των αεροσκαφών. Γεωργική Μετεωρολογία: Eξετάζει την επίδραση του καιρού στη Γεωργία και τα φαινόµενα του καιρού που συµβαίνουν στην κατώτερη ατµόσφαιρα στην οποία αναπτύσσονται και ζουν τα φυτά και οι ζωικοί οργανισµοί. Υδροµετεωρολογία: Ασχολείται µε το υδάτινο περιβάλλον της Γης το οποίο προέρχεται από τις βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις. Παρέχει στοιχεία για τη µελέτη έργων που αφορούν την ανάπτυξη και εκµετάλλευση των υδάτινων πόρων, ιδιαιτέρα για τις περιοχές στις οποίες γίνονται αρδευτικά, υδρευτικά και υδροηλεκτρικά έργα. Κλιµατολογία: Ασχολείται µε την περιγραφή των κλιµάτων της Γης, την παρουσίαση των κλιµατικών δεδοµένων και εξετάζει τους νόµους και τα αίτια δηµιουργίας των κλιµάτων. Ουσιαστικά αποτελεί το στατιστικό µέρος της Μετεωρολογίας γιατί εξετάζει χιλιάδες µετρήσεις και παρατηρήσεις µετεωρολογικών στοιχείων και φαινοµένων, πολλών ετών που µετά την αξιολόγησή τους, οδηγούν σε συµπεράσµατα για το κλίµα. Συνοπτική Μετεωρολογία: Ασχολείται µε την ανάλυση και πρόγνωση του καιρού λαµβάνοντας υπόψη τόσο τα δεδοµένα µετεωρολογικά στοιχεία από τις µετρήσεις και τις παρατηρήσεις από Μετεωρολογικούς Σταθµούς, όσο και τους νόµους της ατµόσφαιρας. ορυφορική Μετεωρολογία: Είναι ένας σύγχρονος κλάδος της µετεωρολογίας που ασχολείται µε τη µελέτη και αξιοποίηση των στοιχείων που δίνουν οι µετεωρολογικοί δορυφόροι και έχει σαν τελικό σκοπό να συµβάλλει στη βελτίωση των προγνώσεων του καιρού. Οι µετεωρολογικοί δορυφόροι παρέχουν φωτογραφίες που περιέχουν συστήµατα νεφών, καταιγίδες, τροπικούς κυκλώνες, παγόβουνα, στοιχεία θερµοκρασιών επιφάνειας θάλασσας, θερµοκρασιών του αέρα σε διάφορα υψόµετρα, ανέµους στην επιφάνεια και σε διάφορα υψόµετρα, το ύψος κυµάτων θάλασσας κλπ. Μετεωρολογία radar: Είναι ο κλάδος της Μετεωρολογίας που βασίζεται στις µετρήσεις των radar καιρού και ασχολείται µε την παρακολούθηση των συστηµάτων του καιρού, δηλαδή τον εντοπισµό των βροχών και ιδιαίτερα των καταιγίδων. υναµική Μετεωρολογία: Είναι ο κλάδος της Μετεωρολογίας που ερευνά τις λειτουργίες της ατµόσφαιρας εφαρµόζοντας τους νόµους της αεροδυναµικής, υδροδυναµικής και θερµοδυναµικής. Αποτέλεσµα είναι η δηµιουργία των ατµοσφαιρικών µοντέλων τα οποία σήµερα µε µορφή προγράµµατος τρέχουν στους Η/Υ και µας δίνουν τις προγνωστικές τιµές των µετεωρολογικών στοιχείων, δηλαδή τις προγνώσεις του καιρού. Μετεωροπαθολογία: Οι µεταβολές του καιρού επηρεάζουν τον ανθρώπινο οργανισµό άλλοτε σε µικρό και άλλοτε σε µεγάλο βαθµό. Η Μετεωροπαθολογία

είναι εκείνος ο κλάδος της Μετεωρολογίας ο οποίος εξετάζει την επίδραση του καιρού στην εκδήλωση και εξέλιξη διάφορων ασθενειών. Πηγές: - Παγκόσµιος Οργανισµός Μετεωρολογίας (WMO) http://www.wmo.int/pages/index_en.html - Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία http://www.hnms.gr/hnms/greek/index_html - Γεώργιος Ε. Κασιµίδης (2001) Ναυτική Μετεωρολογία