ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Κρατικός Τομέας ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΕΤΑ) Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 1

Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 2

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΕΤΑ) ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Κρατικός Τομέας Εμπιστευτική Έκθεση προς σχολιασμό Συντονισμός & επιστημονική επίβλεψη: Δρ Εύη Σαχίνη Παρακολούθηση & αξιολόγηση στοιχείων / Συντάκτης έκθεσης: Δρ Νένα Μάλλιου Ομάδα έργου: Ανάπτυξη στατιστικών διαδικασιών: Τώνια Ιερομνήμων Συλλογή & επεξεργασία στοιχείων: Ανδριάνα Δημακοπούλου, Μαρία Κλειδέρη, Μαρία Κωνσταντίνου, Ειρήνη Τόιτου Ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων : Δρ Δημήτρης Καραϊσκος Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 3

Πίνακας περιεχομένων 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 5 2. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟ: ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ... 7 3. ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΤΑ... 11 4. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΤΑ... 37 5. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΤΑ... 56 Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 4

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Μεθοδολογία-πηγές δεδομένων Η παραγωγή των στατιστικών στοιχείων για τις δαπάνες και το προσωπικό σε δραστηριότητες ΕΤΑ (R&D statistics) στον κρατικό τομέα (GOV Government Sector), βασίστηκε στη συλλογή πρωτογενών δεδομένων από τους φορείς που ανήκουν στον τομέα (αναλυτικός κατάλογος των φορέων παρατίθεται στο Παράρτημα Ι). Η έρευνα είναι απογραφική. Τα μεθοδολογικά βήματα τα οποία ακολουθήθηκαν για τη διεξαγωγή της έρευνας βρίσκονται αναλυτικά στο αρχείο με τίτλο «Μεθοδολογική Έκθεση», στο οποίο πραγματοποιείται επίσης αναφορά για όλους τους τομείς έρευνας. Αναλυτικότερα, τα στοιχεία συλλέχθηκαν μέσω ερωτηματολογίου, ειδικά διαμορφωμένου για τον τομέα GOV. Ο κάθε φορέας συλλέγει, επεξεργάζεται και αποτυπώνει τις δαπάνες και το προσωπικό που δραστηριοποιείται σε ΕΤΑ στο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο με χρήση ειδικών, μοναδικών για κάθε φορέα, κωδικών που του διανεμήθηκαν. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην ορθή συμπλήρωση των στοιχείων κατά τη διεξαγωγή της έρευνας με την παροχή συμπληρωματικών οδηγιών, γενικών και εξειδικευμένων για κάθε φορέα, και τη συνεχή επικοινωνία και παρακολούθηση της πορείας συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν εκτενείς έλεγχοι της ορθότητας αλλά και της συνάφειας των στοιχείων που συλλέχθηκαν με άλλες επίσημες στατιστικές. Ειδικότερα για τον τομέα GOV, εκτός των μαθηματικών και λογικών ελέγχων, χρησιμοποιήθηκαν συμπληρωματικά δεδομένα από τις κάτωθι πηγές: I. Στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε για την κρατική χρηματοδότηση για ΕΤΑ (ΚΧΕΤΑ/GBOARD) II. Επίσημα διοικητικά δεδομένα (αριθμός προσωπικού, κατηγορίες προσωπικού επιστημονικό, διοικητικό κ.λ.π.) III. Συμπληρωματικά δεδομένα για τα κονδύλια του Κρατικού Προϋπολογισμού που διατίθενται στους φορείς (π.χ. Γενική Γραμματεία Πολιτισμού) IV. Στοιχεία δαπανών που παρείχε η Ειδική Υπηρεσία ΟΠΣ (Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα) για τα έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ από τους φορείς του τομέα V. Δεδομένα για την κοινοτική χρηματοδότηση στο πλαίσιο του 7 ου Προγράμματος Πλαισίου (FP7) και άλλα Ευρωπαϊκά Έργα (βάσεις της ΕΕ ecorda, άλλες βάσεις ΕΕ) VI. Επεξεργασμένα στοιχεία που διαθέτει το ΕΚΤ από τις βάσεις δεδομένων επιστημονικών δημοσιεύσεων Web of Science και Scopus και τις αντίστοιχες δημοσιευμένες μελέτες (www.ekt.gr/metrics/report02 & www.ekt.gr/metrics/report03 ) Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 5

Οι παραπάνω πηγές χρησιμοποιήθηκαν επίσης για τη συμπλήρωση δεδομένων για τις περιπτώσεις των φορέων με αποδεδειγμένη ερευνητική δραστηριότητα οι οποίοι δεν υπέβαλαν ή υπέβαλαν ελλιπή στοιχεία (π.χ. εφορείες αρχαιοτήτων, νοσοκομεία κ.λπ., βλέπε και παράγραφο 2). Τα κυριότερα από αυτά τα στοιχεία παρατίθενται στο Παράρτημα ΙΙ. 1.2 Χρονολόγιο ενεργειών Η εκκίνηση των διαδικασιών συλλογής στοιχείων για τον τομέα GOV πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2012 όπου και ζητήθηκε, με επιστολή προς τις Διοικήσεις των φορέων, η ανάθεση σε συγκεκριμένο άτομο της αρμοδιότητας για τη συγκέντρωση και υποβολή των στοιχείων ΕΤΑ του εκάστοτε φορέα. Δόθηκαν τα στοιχεία επικοινωνίας των αρμόδιων (ονοματεπώνυμο, e-mail, τηλέφωνο, θέση κ.λπ.) Στις 18.01.2013 έγινε η αποστολή της πρόσκλησης (μέσω e-mail), για τη συμπλήρωση του ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου σε 294 φορείς που περιλαμβάνονται στον τομέα. Στις 28.02.2013 εστάλη υπενθυμητικό μήνυμα για την συμπλήρωση του ερωτηματολογίου. Στις 04.03.2013 έγινε αποστολή της πρόσκλησης για τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου σε επιπλέον 27 Κρατικούς φορείς, οι οποίοι προέκυψαν από την έρευνα του GBAORD. Στις 19.03.2013 εστάλη δεύτερο υπενθυμητικό μήνυμα για την συμπλήρωση του ερωτηματολογίου, αυτή τη φορά σε όλους τους φορείς του GOV, με καταληκτική ημερομηνία 31.03.2013. Επιπλέον, για την περαιτέρω υποστήριξη της συλλογής στοιχείων, πραγματοποιήθηκαν ειδικές συναντήσεις εργασίας με τους κάτωθι φορείς: Τη Γενική Γραμματεία Πολιτισμού, στις 18.02.2013, στην οποία συμμετείχαν από τη ΓΓ Πολιτισμού: Σ. Μενδώνη, Γενικός Γραμματέας, Γ. Γρηγορόπουλος, Γενικός Δ/ντής Οικονομικών Υπηρεσιών, Μ. Τσακούμη,, Γ. Λιόντος, Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών, Ε. Βουτεράκου, Προϊσταμένη Γραμματέας Δ/νσης Οικονομικών Υποθέσεων, Μ. Βλαζάκη Ανδρεαδάκη, Γεν. Δ/ντρια της Γεν. Δ/νσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ε. Γατοπούλου, Γεν. Δ/ντρια της Γεν. Δ/νσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων και από το ΕΚΤ: ΕΚΤ: Ε.Σαχίνη, Ν. Μάλλιου, Τ. Ιερομνήμων, Τμήμα Στρατηγικής και Ανάπτυξης Το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών, στις 10.04.2013, για την υποστήριξη της συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου, στην οποία συμμετείχαν από το ΙΙΒΕΑΑ ο υπεύθυνος συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου κος Καραγιαννόπουλος και από το ΕΚΤ οι Μ. Κωνσταντίνου και Ε. Τόϊτου. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 6

2. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟ: ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Στον κρατικό τομέα συμπεριλαμβάνονται συνολικά 321 φορείς με δραστηριότητες ΕΤΑ, οι οποίοι αποτελούν και τις στατιστικές μονάδες (statistical units) από όπου συλλέχθηκαν τα στοιχεία. Οι φορείς αυτοί «ομαδοποιήθηκαν», για λόγους παρακολούθησης και ελέγχου των στοιχείων, με βάση το Υπουργείο από το οποίο εποπτεύονται και κοινά τους χαρακτηριστικά, σε επιμέρους κατηγορίες οργανισμών ως ακολούθως: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΟΥΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 12 Ερευνητικά Κέντρα 5 Ερευνητικά Ινστιτούτα 32 Αρχεία & Βιβλιοθήκες 12 Άλλοι Φορείς & Ινστιτούτα ΓΔΑΠΚ (Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς): 10 Διευθύνσεις ΓΔΑΠΚ (Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς): 38 ΕΠΚΑ (Εφορείες Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων) ΓΔΑΠΚ (Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς): 28 ΕΒΑ (Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων) ΓΔΑΠΚ (Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς): 4 Άλλες εφορείες ΓΔΑΠΚ (Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς): 6 Αρχαιολογικά Ινστιτούτα ΓΔΑΠΚ (Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς): 8 Μουσεία ΓΔΑΜΤΕ (Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων): 23 φορείς 14 Αλλα Μουσεία & φορείς Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 7

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 10 Φορείς 2 Ερευνητικά Κέντρα 66 Νοσοκομεία 15 Άλλοι φορείς του Υπ. Υγείας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ 11 Φορείς 6 Φορείς Υπουργείο Εξωτερικών: 1 φορέας ΑΛΛΟΙ ΦΟΡΕΙΣ Υπουργείο Εσωτερικών: 1 φορέας Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας Πολίτη: 1 φορέας Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης: 2 φορείς Υπουργείο Ναυτιλίας & Αιγαίου: 2 φορείς Υπουργείο Δικαιοσύνης: 3 φορείς Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης & Επικοινωνίας: 1 φορέας 8 Ανεξάρτητες Αρχές Στο παράρτημα Ι παρουσιάζονται όλοι οι φορείς ανά κατηγορία. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τα ποσοστά απόκρισης ανά κατηγορία του κρατικού τομέα. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 8

Πίνακας 1 Απόκριση φορέων στον τομέα GOV στην Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ - ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Σύνολο φορέων Απόκριση ΝΑΙ ΕΤΑ ΟΧΙ ΕΤΑ Ποσοστό Απόκρισης 12 12 12-100% 49 44 5 39 90% Ερευνητικά Ινστιτούτα 5 5 4 1 100% Αρχεία & Βιβλιοθήκες 32 31 1 30 97% Άλλοι Φορείς & Ινστιτούτα 12 8 8 67% ΥΠΟΥΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ &ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 131 98 67 31 75% ΓΔΑΠΚ/ Διευθύνσεις 10 8 4 4 80% ΓΔΑΠΚ/ ΕΠΚΑ 38 28 24 4 74% ΓΔΑΠΚ/ ΕΒΑ 28 21 16 5 75% ΓΔΑΠΚ/ Άλλες εφορείες 4 4 4-100% ΓΔΑΠΚ/ Αρχαιολογικά Ινστιτούτα 6 5 4 1 83% ΓΔΑΠΚ/ Μουσεία 8 6 3 3 75% ΓΔΑΜΤΕ 23 18 11 7 78% Άλλα Μουσεία και άλλοι φορείς 14 8 1 7 57% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ 1 ΥΠΟΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ 10 10 6 4 100% 2 2 2-100% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ 81 41 17 24 51% Νοσοκομεία 66 31 13 18 47% Άλλοι φορείς του Υπ. Υγείας 15 10 4 6 67% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ 11 11 4 7 100% 6 4 3 1 67% ΑΛΛΟΙ ΦΟΡΕΙΣ 19 9 2 7 47% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ 1 1 1 100% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ 1 1 1 100% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ 1 1 1-100% 2 1 1-50% 1 Με τη νέα διοικητική διάρθρωση των Υπουργείων τον Ιούνιο 2013, το Υπουργείο χωρίστηκε σε Υπουργείο Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας και το Υπουργείο Μεταφορών, Υποδομών και Δικτύων. Η αλλαγή αυτή, η οποία δεν επηρεάζει την ουσία της έρευνας, θα ενσωματωθεί στην επόμενη έρευνα. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 9

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ Σύνολο φορέων Απόκριση ΝΑΙ ΕΤΑ ΟΧΙ ΕΤΑ Ποσοστό Απόκρισης 2 0 - - 0% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ 3 2-2 67% ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 1 0 - - 0% ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΑΡΧΕΣ 8 3 3 38% ΣΥΝΟΛO 321 231 118 113 72% Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 10

3. ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΤΑ Οι δαπάνες για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη που καταγράφονται στα στατιστικά στοιχεία αφορούν τις εσωτερικές δαπάνες (intramural expenditure). Ως εσωτερικές δαπάνες θεωρούνται όλες οι δαπάνες για ΕΤΑ που γίνονται εντός των φορέων, όποια κι αν είναι η πηγή χρηματοδότησης. Αναλυτικότερα, αφορούν σε δραστηριότητες ΕΤΑ που πραγματοποιούνται ως μέρος των πάγιων δραστηριοτήτων των φορέων, στο πλαίσιο υλοποίησης ερευνητικών έργων, ή μετά από ανάθεση από τρίτο αλλά υλοποιούνται στις εγκαταστάσεις των φορέων. Περιλαμβάνουν τόσο τις τρέχουσες δαπάνες όσο και τις δαπάνες κεφαλαίου. Επίσης συμπεριλαμβάνουν τις δαπάνες που γίνονται εκτός των φορέων, οι οποίες όμως υποστηρίζουν την εσωτερική ΕΤΑ (για παράδειγμα προμήθεια υλικών για ΕΤΑ). Αντίθετα, οι δραστηριότητες ΕΤΑ που γίνονται με αναθέσεις σε εξωτερικούς συνεργάτες ή άλλους φορείς και πραγματοποιούνται εκτός του φορέα (extramural expenditure) δεν καταγράφονται. 3.1 Σύνολο δαπανών Σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, το συνολικό ποσό δαπανών ΕΤΑ στον τομέα GOV (GOVERD) για το 2011 ήταν 331,73,61 εκατ., ή 0,16% επί του ΑΕΠ. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται, για το 2011, το σύνολο των δαπανών ΕΤΑ του τομέα GOV και το ποσοστό του επί του ΑΕΠ της χώρας καθώς και τα διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία μετά το 2000. ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΤΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ GOV (GOVERD) Ετος Σύνολο (σε εκατ. ) % ΑΕΠ 2000 : : 2001 187,80 0,13 2002 : : 2003 198,39 0,12 2004 202,60 0,11 2005 233,90 0,12 2006 254,40* 0,12 *Εκτιμήσεις 2007 280,68* 0,13 2008 : : 2009 : : 2010 : : 2011 331,73 0,16 Στα διαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζεται η εξέλιξη των δαπανών GOVERD, σε απόλυτες τιμές (εκατ. ) και ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, για την Ελλάδα, την Αυστρία, την Πορτογαλία και τη Βουλγαρία και οι μέσοι όροι της ΕΕ 27. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στα διαγράμματα αντλήθηκαν από τη σχετική βάση δεδομένων της Eurostat. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 11

3.2 Πηγές χρηματοδότησης Σημαντικό χαρακτηριστικό των δραστηριοτήτων Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΤΑ) είναι ότι, σε μεγάλο βαθμό, η υλοποίησή τους συνδέεται με χρηματοδότηση δηλαδή με τη μεταφορά κονδυλίων μεταξύ μονάδων, οργανισμών ή τομέων της οικονομίας. Η καταγραφή των ροών χρηματοδότησης για ΕΤΑ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μπορεί να γίνει με δυο τρόπους: 1. Με την καταγραφή των ποσών που κάθε μονάδα, οργανισμός ή τομέας της οικονομίας έχει εισπράξει από άλλη μονάδα, οργανισμό ή τομέα για τη διεξαγωγή ΕΤΑ (καταγραφή βασισμένη στις μονάδες που διεξάγουν ΕΤΑ). 2. Με την καταγραφή των εξωτερικών δαπανών, δηλαδή των ποσών που μια μονάδα, οργανισμός ή τομέας της οικονομίας αναφέρει πως έχει πληρώσει σε μια άλλη μονάδα, οργανισμό ή τομέα της οικονομίας για τη διεξαγωγή ΕΤΑ (καταγραφή βασισμένη στις πηγές χρηματοδότησης). Για τη μέτρηση των ροών χρηματοδότησης στην παρούσα έρευνα ακολουθείται η πρώτη μέθοδος. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το εγχειρίδιο Frascati, ως πηγές χρηματοδότησης διακρίνονται οι τέσσερις τομείς HES, GOV, BES και PNP, οι οποίοι αποτελούν και τους τομείς εκτέλεσης ΕΤΑ, και το εξωτερικό. Η κατηγοριοποίηση αυτή δημιουργεί ένα πλαίσιο αναφοράς (framework) για την απεικόνιση της συνεισφοράς των διαφόρων τομέων τόσο στη χρηματοδότηση (R&D funding entities) όσο και την εκτέλεση της έρευνας (R&D performing entities) (Frascati Manual 2002,Παρ. 3.3.1, σελ.53). Κράτος (GOV) Εκπαιδευτικά ιδρύματα (HES) Επιχειρήσεις (BES) Ιδρύματα (PNP) Εξωτερικό (Abroad) Τακτικός Προϋπολογισμός Δημόσιες Επενδύσεις ΕΣΠΑ Ίδια κεφάλαια Άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα Ιδιωτικές επιχειρήσεις Δημόσιες Επιχειρήσεις Ιδιωτικά και μη κερδοσκοπικά ιδρύματα Ευρωπαϊκή Ένωση Επιχειρήσεις εξωτερικού Διεθνείς οργανισμοί Άλλοι φορείς Εικόνα 1 Κατηγορίες πηγών χρηματοδότησης Για την καταγραφή των πηγών χρηματοδότησης των δαπανών στον τομέα GOV χρησιμοποιήθηκε στο ερωτηματολόγιο ο ακόλουθος πίνακας. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 13

Πίνακας 2 Κατηγορίες πηγής χρηματοδότησης Πηγή Χρηματοδότησης 1. Κρατικός τομέας (1.1 + 1.2 + 1.3 + 1.4 + 1.5) Ποσό (σε Ευρώ) i Ίδια έσοδα φορέα, Υπουργεία, Γενικές Γραμματείες, Αποκεντρωμένες Δημόσιες Υπηρεσίες 1.1 Ίδια έσοδα i Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις προσόδους που προέρχονται από την αξιοποίηση της περιουσίας του φορέα, τις δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες, ενοίκια, καθώς και έσοδα από παροχή υπηρεσιών πλην ερευνητικών (πιστοποιήσεις προϊόντων, πώληση βιβλίων, διεξαγωγή σεμιναρίων) 1.2 Τακτικός Προϋπολογισμός 1.3 Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων πλην ΕΣΠΑ 1.4 ΕΣΠΑ Εθνική συμμετοχή 1.5 ΕΣΠΑ Κοινοτική συμμετοχή 2. Τομέας Τριτοβάθμιας και Μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης i Πανεπιστήμια, τεχνολογικά ιδρύματα και ιδρύματα μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (π.χ. ΙΕΚ) ασχέτως πηγής χρηματοδότησής τους ή νομικού καθεστώτος 3. Τομέας Επιχειρήσεων (3.1 + 3.2) 3.1 Ιδιωτικές ελληνικές επιχειρήσεις 3.2 Επιχειρήσεις ευρύτερου δημόσιου τομέα (π.χ. ΔΕΚΟ) 4. Τομέας Ιδιωτικών μη-κερδοσκοπικών ιδρυμάτων 5. Εξωτερικό (5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.4) 5.1 Ευρωπαϊκή Ένωση (π.χ. Πρόγραμμα Πλαίσιο ΕΕ) i Περιλαμβάνει μόνο την κοινοτική συμμετοχή. Η εθνική συμμετοχή σε ευρωπαϊκά έργα πρέπει να περιληφθεί στο κατάλληλο πεδίο, ανάλογα με το ποιος είναι ο φορέας που την καταβάλλει. 5.2 Επιχειρήσεις εξωτερικού 5.3 Διεθνείς Οργανισμοί (ΟΟΣΑ, Ηνωμένα Έθνη, κτλ) 5.4 Άλλοι φορείς του εξωτερικού (ιδρύματα, οργανισμοί, κτλ) Σύνολο (1 + 2 + 3 + 4 + 5) [Πρέπει να συμφωνεί με το σύνολο του Γ.1] Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 14

Ο πίνακας και τα διαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζουν τις δαπάνες ΕΤΑ και την κατανομή τους με βάση την πηγή χρηματοδότησης για τον κρατικό τομέα στην Ελλάδα. Για όλα τα έτη, το μεγαλύτερο ποσοστό (άνω του 75%) της συνολικής χρηματοδότησης των δαπανών ΕΤΑ στον κρατικό τομέα προκύπτει από τον κρατικό τομέα (GOV). Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η χρηματοδότηση από το εξωτερικό (Abroad), στην τρίτη θέση η χρηματοδότηση από τον κλάδο των επιχειρήσεων (BES). Στα διαγράμματα παρουσιάζονται επίσης οι πηγές χρηματοδότησης των δαπανών ΕΤΑ του τομέα GOV για την Αυστρία, το Βέλγιο, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, και τη Βουλγαρία καθώς και τα στοιχεία για το σύνολο των χωρών της ΕΕ-27 (στοιχεία Eurostat). Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 15

ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ (Type of Source) ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΤΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ GOV (σε εκατ. ) Ιδιωτικά μηκερδοσκ. Σύνολο Κρατικός Τριτοβάθμια Εξωτερικού τομέας εκπαίδευση Επιχειρήσεις ιδρύματα Ετος ΣΥΝΟΛΟ GOV HES BES PNP Abroad ΕΕ (κοινοτική χρηματοδότη ση FP ή άλλα ευρ. προγρ.) Εξωτερικό Επιχειρήσεις εξωτερικού Διεθνείς οργανισμοί Άλλοι φορείς εξωτερικού 2000 : : : : : : : : : : 2001 187,80 129,90 0,00 3,60 0,20 54,10 51,60 : : 6,60 2002 : : : : : : : : : 2003 198,39 141,72 0,00 3,46 0,53 52,68 49,79 : 0,86 2,03 2004 202,60 : : : : : : : : : 2005 233,90 159,15 0,00 3,03 0,26 71,46 64,50 : 0,70 6,26 2006 254,40 : : : : : : : : : 2007 280,68 : : : : : : : : : 2008 : : : : : : : : : 2009 : : : : : : : : : 2010 : : : : : : : : : 2011 331,73 255,23 0,00 21,82 0,29 54,39 44,88 5,99 0,92 2,59 Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 16

500,00 ΑΥΣΤΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά πηγή χρηματοδότησης 500 400,00 400 300,00 300 200,00 200 100,00 100 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad TOTAL 0 ΑΥΣΤΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά πηγή χρηματοδότησης 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 18

800,00 700,00 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 100,00 0,00 ΒΕΛΓΙΟ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά πηγή χρηματοδότησης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad TOTAL 800,00 700,00 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 100,00 0,00 ΒΕΛΓΙΟ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά πηγή χρηματοδότησης 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 19

120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά πηγή χρηματοδότησης 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad TOTAL 0,00 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά πηγή χρηματοδότησης 100% 98% 96% 94% 92% 90% 88% 86% 84% 82% 80% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 20

200,00 ΙΡΛΑΝΔΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά πηγή χρηματοδότησης 200,00 150,00 150,00 100,00 100,00 50,00 50,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad TOTAL 0,00 ΙΡΛΑΝΔΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά πηγή χρηματοδότησης 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 21

250,00 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά πηγή χρηματοδότησης 250,00 200,00 200,00 150,00 150,00 100,00 100,00 50,00 50,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad TOTAL 0,00 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά πηγή χρηματοδότησης 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 22

35.000,00 30.000,00 25.000,00 20.000,00 15.000,00 10.000,00 5.000,00 EU-27 Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά πηγή χρηματοδότησης 35.000,00 30.000,00 25.000,00 20.000,00 15.000,00 10.000,00 5.000,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad TOTAL 0,00 EU-27 Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά πηγή χρηματοδότησης 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 GOV HES BES PNP Abroad Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 23

3.3 Τύποι (είδος) δαπανών Οι δαπάνες ΕΤΑ έχουν κατανεμηθεί βάσει του Frascati Manual 2002 (παρ.45, σελ.165) στους δύο παρακάτω τύπους: (Α) τρέχουσες δαπάνες (οι οποίες περιλαμβάνουν τις αμοιβές του προσωπικού και άλλα είδη λειτουργικού κόστους) και (Β) δαπάνες κεφαλαίου (οι οποίες περιλαμβάνουν τις δαπάνες για την αγορά εξοπλισμού ή οργάνων, αγορά γης και κτιρίων) Τρέχουσες δαπάνες ΕΤΑ Αμοιβές προσωπικού (προσωπικό φορέα/εξωτ.συνεργάτες/διδ.φοιτητές) Τρέχουσες δαπάνες Δαπάνες κεφαλαίου ΕΤΑ Αγορές οργάνων και εξοπλισμού Αγορές για γη/κτίρια Ο πίνακας που συλλέγει τη σχετική πληροφορία διαμορφώθηκε στο ερωτηματολόγιο του τομέα GOV ως ακολούθως: 1. Τρέχουσες δαπάνες σε ΕΤΑ (1.1 + 1.2 + 1.3 + 1.4) 1.1 Κόστος προσωπικού του φορέα που απασχολείται σε ΕΤΑ Ποσό (σε Ευρώ) i Περιλαμβάνονται μεικτές αμοιβές, εργοδοτικές εισφορές, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, έκτακτες αμοιβές, επιδόματα, κ.λπ. για προσωπικό ΕΤΑ. Προσοχή: για το προσωπικό που αφιερώνει μόνο μέρος του χρόνου του σε δραστηριότητες ΕΤΑ, πρέπει να συμπεριλάβετε το μέρος του κόστους που αντιστοιχεί σε αυτές τις δραστηριότητες και το οποίο θα πρέπει να αντιστοιχεί στα ΙΠΑ που δηλώσατε στο πεδίο 1.1 του πίνακα Β.1. 1.2 Κόστος εξωτερικών συνεργατών που εκτελούν δραστηριότητες ΕΤΑ στις εγκαταστάσεις του φορέα (on-site) i Ομοίως με 1.1, μόνο που εδώ το κόστος πρέπει να αντιστοιχεί στα ΙΠΑ που δηλώσατε στο πεδίο 1.2 του πίνακα Β.1. 1.3 Κόστος διδακτορικών φοιτητών i Ομοίως με 1.1, μόνο που εδώ το κόστος πρέπει να αντιστοιχεί στα ΙΠΑ που δηλώσατε στο πεδίο 1.3 του πίνακα Β.1. 1.4. Λοιπές τρέχουσες δαπάνες Περιλαμβάνονται όλες οι άλλες τρέχουσες δαπάνες πλην του προσωπικού (όπως έξοδα λειτουργίας -ενοίκια, δαπάνες ΔΕΗ, τηλεφωνικά έξοδα, κ.λπ-, αναλώσιμα, βιβλία, περιοδικά, συνδρομές σε βιβλιοθήκες, υλικά εργαστηρίων, και γενικά ό,τι δεν συμπεριλαμβάνεται στις προηγούμενες κατηγορίες) κατά το μέρος που χρησιμοποιούνται για την υλοποίηση δραστηριοτήτων ΕΤΑ εντός του φορέα. Προσοχή: ΔΕΝ πρέπει να συμπεριληφθούν δαπάνες προς τρίτους για υλοποίηση δραστηριοτήτων ΕΤΑ εκτός των εγκαταστάσεων του φορέα Μικρής αξίας δαπάνες για όργανα και εξοπλισμό πρέπει να καταγραφούν εδώ και όχι στις δαπάνες κεφαλαίου. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 24

2. Δαπάνες κεφαλαίου για ΕΤΑ (2.1 + 2.2) i Οι δαπάνες κεφαλαίου αναφέρονται στο κόστος αγοράς και όχι στο κόστος απόσβεσης. Αν οι εγκαταστάσεις ή ο εξοπλισμός χρησιμοποιείται και για άλλες δραστηριότητες, τότε πρέπει να περιληφθεί μόνο το μέρος που αφορά δραστηριότητες ΕΤΑ 2.1 Γη και κτίρια i Περιλαμβάνεται το κόστος αγοράς γης, κ.λπ. καθώς και αγορές, κατασκευές ή επιδιορθώσεις ακινήτων. Παρακαλούμε καταγράψτε το κόστος αγοράς που πραγματοποιήθηκε το 2011 κατά το ίδιο διάστημα για αγορά/κατασκευή. 2.2 Όργανα και εξοπλισμός i Περιλαμβάνεται το κόστος αγοράς για εξοπλισμό, εργαλεία και λογισμικό. Προσοχή: εξοπλισμός ή εργαλεία μικρής αξίας καταγράφονται στις Άλλες τρέχουσες δαπάνες Σύνολο (1+2) Ο πίνακας και τα διαγράμματα που ακολουθούν παρουσιάζουν τις δαπάνες ΕΤΑ και την κατανομή τους με βάση τον τύπο (είδος) τους για τον κρατικό τομέα στην Ελλάδα. ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΤΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ GOV (σε εκατ. ) Ετος ΣΥΝΟΛΟ ΤΥΠΟΣ ΔΑΠΑΝΩΝ (Type of cost) Τρέχουσες Δαπάνες Δαπάνες Κεφαλαίου Σύνολο Τρεχουσών Δαπανών Κόστος Προσωπικ ού Λοιπές Τρέχουσες Δαπάνες Σύνολο Δαπανών Κεφαλαίου Γη και κτίρια Όργανα και εξοπλισμός 2000 : : : : : : : 2001 187,80 151,10 97,40 53,70 36,70 : : 2002 : : : : : : 2003 198,39 178,13 124,88 53,25 20,26 : : 2004 202,60 : : : : : : 2005 233,90 210,38 146,33 64,05 23,52 : : 2006 254,40 : : : : : : 2007 280,68 : : : : : : 2008 : : : : : : 2009 : : : : : : 2010 : : : : : : 2011 331,73 313,93 244,07 69,87 17,80 3,85 13,94 Όπως φαίνεται, το μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών δαπανών το 2011 αφορά δαπάνες για αμοιβές προσωπικού το οποίο αντιστοιχεί σε 244,07 εκ. έναντι ποσού 69,87 εκ. για την κάλυψη λοιπών τρεχουσών δαπανών (λοιπά έξοδα λειτουργίας) και ποσού 17,8 εκ.. που αφορά για δαπάνες κεφαλαίου. Στα διαγράμματα που ακολουθούν φαίνεται η εικόνα της κατανομής των δαπανών ΕΤΑ στον τομέα GOV για την Ελλάδα, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και καθώς και τα στοιχεία για το σύνολο των χωρών της ΕΕ-27 (τα στοιχεία αντλήθηκαν από την Eurostat). Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 25

450,00 400,00 350,00 300,00 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 ΑΥΣΤΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά είδος δαπάνης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Κόστος Προσωπικού Λοιπές Τρέχουσες Δαπάνες Κεφαλαίου 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΑΥΣΤΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά είδος δαπάνης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Κόστος Προσωπικού Λοιπές Τρέχουσες Δαπάνες Κεφαλαίου Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 27

700,00 600,00 500,00 400,00 300,00 200,00 100,00 0,00 ΒΕΛΓΙΟ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά είδος δαπάνης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Κόστος Προσωπικού Λοιπές Τρέχουσες Δαπάνες Κεφαλαίου 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΒΕΛΓΙΟ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά είδος δαπάνης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Κόστος Προσωπικού Λοιπές Τρέχουσες Δαπάνες Κεφαλαίου Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 28

120,00 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά είδος δαπάνης 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Κόστος Προσωπικού Λοιπές Τρέχουσες Δαπάνες Κεφαλαίου 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά είδος δαπάνης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Κόστος Προσωπικού Λοιπές Τρέχουσες Δαπάνες Κεφαλαίου Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 29

200,00 ΙΡΛΑΝΔΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά είδος δαπάνης 150,00 100,00 50,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Τρέχουσες δαπάνες Δαπάνες Κεφαλαίου 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΙΡΛΑΝΔΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά είδος δαπάνης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Τρέχουσες δαπάνες Δαπάνες Κεφαλαίου Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 30

250,00 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά είδος δαπάνης 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Κόστος Προσωπικού Λοιπές Τρέχουσες Δαπάνες Κεφαλαίου Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 31

35.000,00 30.000,00 25.000,00 20.000,00 15.000,00 10.000,00 5.000,00 0,00 EU-27 Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (εκ. Ευρώ) κατά είδος δαπάνης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Τρέχουσες δαπάνες Δαπάνες Κεφαλαίου 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% EU-27 Κρατικός Τομέας R&D Δαπάνες (%) κατά είδος δαπάνης 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Τρέχουσες δαπάνες Δαπάνες Κεφαλαίου Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 32

3.4 Δαπάνες ΕΤΑ ανά τύπο έρευνας Με τον όρο ΕΤΑ καλύπτονται τρεις δραστηριότητες: η βασική έρευνα, η εφαρμοσμένη έρευνα και η πειραματική ανάπτυξη. Οι δαπάνες ΕΤΑ κατηγοριοποιούνται στους τρείς αυτούς τύπους έρευνας: Βασική έρευνα Πειραματική ή θεωρητική εργασία που γίνεται με κύριο σκοπό την απόκτηση νέων γνώσεων σχετικά με τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά φαινομένων και παρατηρήσιμων γεγονότων, χωρίς να αποβλέπει σε συγκεκριμένη εφαρμογή ή χρήση. Εφαρμοσμένη έρευνα Πρωτότυπη έρευνα που γίνεται με σκοπό την απόκτηση νέων γνώσεων. Ωστόσο, έχει κυρίως έναν συγκεκριμένο πρακτικό σκοπό ή στόχο. Πειραματική ανάπτυξη Συστηματική εργασία, η οποία αντλεί από τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί από την έρευνα και την πρακτική εμπειρία και στοχεύει στην παραγωγή νέων υλικών, προϊόντων και συσκευών, στην εγκατάσταση νέων διαδικασιών, συστημάτων και υπηρεσιών ή στην ουσιαστική βελτίωση αυτών που ήδη παράγονται ή είναι εγκατεστημένα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν και παρουσιάζονται στα διαγράμματα που ακολουθεί, το μεγαλύτερο ποσοστό δαπανών ΕΤΑ του τομέα GOV αφιερώνεται σε δραστηριότητες εφαρμοσμένης έρευνας, και ακολουθούν η βασική έρευνα και, με σημαντικά μικρότερο ποσοστό η πειραματική ανάπτυξη. Στα ίδια διαγράμματα παρουσιάζεται η εικόνα για την Αυστρία και την Πορτογαλία. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 33

3.5 Δαπάνες ΕΤΑ ανά επιστημονικό πεδίο Η κατηγοριοποίηση των δαπανών ETA ανά επιστημονικό πεδίο πραγματοποιείται βάσει της ταξινόμησης Frascati (Revised Fields of Science, 2007) σε έξι κύρια επιστημονικά πεδία: 1. Φυσικές Επιστήμες Περιλαμβάνονται: Μαθηματικά, Επιστήμες Ηλεκτρονικών Υπολογιστών & Πληροφορικής, Φυσική, Χημεία, Γεωεπιστήμες & Επιστήμες Περιβάλλοντος, Βιολογικές Επιστήμες, Άλλες Φυσικές Επιστήμες. 2. Επιστήμες μηχανικού και Τεχνολογία Περιλαμβάνονται: Επιστήμες Πολιτικού Μηχανικού, Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, Ηλεκτρονικού Μηχανικού & Μηχανικού ΗΥ, Μηχανολόγου Μηχανικού, Χημικού Μηχανικού, Μηχανική Υλικών, Βιοϊατρική Μηχανική, Μηχανική Περιβάλλοντος, Βιομηχανική Βιοτεχνολογία, Νανοτεχνολογία, Άλλες Επιστήμες Μηχανικού & Τεχνολογίας. 3. Ιατρική και Επιστήμες Υγείας Περιλαμβάνονται: Βασική Ιατρική, Κλινική Ιατρική, Επιστήμες Υγείας, Ιατρική Βιοτεχνολογία, Άλλες Ιατρικές Επιστήμες. 4. Γεωργικές Επιστήμες Περιλαμβάνονται: Γεωπονία, Δασολογία, και Αλιεία, Επιστήμη Ζωικής Παραγωγής, Κτηνιατρική, Γεωργική Bιοτεχνολογία, Άλλες Γεωργικές Επιστήμες. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 34

5. Κοινωνικές Επιστήμες Περιλαμβάνονται: Ψυχολογία,Οικονομικά και Διοίκηση Επιχειρήσεων, Εκπαίδευση, Κοινωνιολογία, Νομική Επιστήμη Δίκαιο, Πολιτικές Επιστήμες, Κοινωνική & Οικονομική Γεωγραφία, ΜΜΕ και Επικοινωνίες, Άλλες Κοινωνικές Επιστήμες. 6. Ανθρωπιστικές επιστήμες Περιλαμβάνονται: Ιστορία & Αρχαιολογία, Γλώσσες & Λογοτεχνία,Φιλοσοφία, Ηθική, Θρησκεία, Τέχνες, Άλλες Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Η κατανομή των δαπανών πραγματοποιείται με βάση το αντικείμενο των δραστηριοτήτων ΕΤΑ και όχι το επίπεδο σπουδών του προσωπικού που απασχολείται σε αυτές. Στα επόμενα διαγράμματα παρουσιάζεται η κατανομή των δαπανών ΕΤΑ του τομέα GOV στην Ελλάδα στα έξι κύρια επιστημονικά πεδία για το 2011 (δεν υπάρχουν διαθέσιμα αντίστοιχα ιστορικά στοιχεία). Στα ίδια διαγράμματα παρουσιάζεται η εικόνα για την Αυστρία και την Πορτογαλία. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 35

4. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΤΑ 4.1 Συνολικά στοιχεία Η καταγραφή του προσωπικού που απασχολείται σε δραστηριότητες Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΤΑ) πραγματοποιείται στη βάση τόσο του αριθμού των ατόμων όσο και του πραγματικού χρόνου απασχόλησης σε δραστηριότητες ΕΤΑ (ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης). Ο αριθμός ατόμων (Headcount - HC) χρησιμοποιείται ως δείκτης για τη μέτρηση του απασχολούμενου προσωπικού σε δραστηριότητες ΕΤΑ και αποδίδει τον συνολικό αριθμό των ατόμων που απασχολούνται, πλήρως ή μερικώς, σε αυτές τις δραστηριότητες. Ο δείκτης επιτρέπει τη διασύνδεση με άλλα διαθέσιμα δεδομένα (π.χ. αριθμός ατόμων στην εκπαίδευση, την απασχόληση, κ.λπ.). Τα δεδομένα σε αριθμό ατόμων είναι χρήσιμα για τη μέτρηση αποθεμάτων και ροών. Επιτρέπουν, για παράδειγμα, την ανάλυση σε σχέση με τα δεδομένα που αφορούν τις εισροές ανθρώπινου δυναμικού από το εκπαιδευτικό σύστημα και την κυκλοφορία του εντός του συστήματος ΕΤΑ, όπως επίσης και με άλλα είδη στατιστικών που έχουν το άτομο ως στατιστική μονάδα (όπως δημογραφικά στατιστικά και στατιστικές απασχόλησης). Με τη σύγκριση των δεδομένων για διάφορες χρονικές στιγμές γίνεται δυνατός ο υπολογισμός καθαρών μεταβολών του αποθέματος ανθρώπινων πόρων ή μέσων όρων και ρυθμών μεταβολής (για παράδειγμα ετήσιων ή τριμηνιαίων). Στην παρούσα έρευνα καταγράφηκε ο συνολικός αριθμός ατόμων που απασχολήθηκαν σε ΕΤΑ στη διάρκεια του ημερολογιακού έτους. Το ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης (full time equivalent), που συνήθως συμβολίζεται ως ΙΠΑ (FTE), χρησιμοποιείται για την καταγραφή του συνολικού πραγματικού χρόνου που αφιερώνεται σε δραστηριότητες ΕΤΑ. Αποτελεί δείκτη για τη με συγκρίσιμο τρόπο μέτρηση του απασχολούμενου προσωπικού σε ΕΤΑ δεδομένου ότι υπολογίζεται με βάση τον πραγματικό χρόνο που κάθε άτομο αφιερώνει σε δραστηριότητες ΕΤΑ. Το ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης υπολογίζεται συγκρίνοντας τον πραγματικό χρόνο απασχόλησης ενός εργαζόμενου σε δραστηριότητες ΕΤΑ με το χρόνο πλήρους απασχόλησης. Ως εκ τούτου, ένας εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης λογίζεται σαν ένα ΙΠΑ, ενώ ένας μερικής απασχόλησης λογίζεται ως ποσοστό ενός ΙΠΑ σε αναλογία με τις ώρες εργασίας του. Για παράδειγμα, αν πλήρης απασχόληση θεωρούνται οι 40 ώρες την εβδομάδα, ένας εργαζόμενος μερικής απασχόλησης που εργάζεται για 20 ώρες την εβδομάδα μετράται σαν 0,5 ΙΠΑ. Το εργατικό δυναμικό μιας επιχείρησης, ενός οικονομικού κλάδου, μίας χώρας, κλπ, μπορεί να αθροιστεί και να εκφραστεί ως αριθμός ισοδυνάμων πλήρους απασχόλησης. Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 37

Για τις ανάγκες της παραγωγής στατιστικών στοιχείων ΕΤΑ μονάδα μέτρησης του ΙΠΑ είναι το ανθρωποέτος, που εκφράζει την πλήρη απασχόληση ενός ατόμου για ένα έτος. Έτσι, 1 ανθρωποέτος (πλήρης απασχόληση ενός ατόμου σε δραστηριότητες ΕΤΑ για ένα έτος) αντιστοιχεί σε 1 ΙΠΑ. Επομένως, ένας π.χ. ερευνητής με πλήρη απασχόληση σε όλη τη διάρκεια του έτους που αφιερώνει 30% του χρόνου του σε δραστηριότητες ΕΤΑ και το υπόλοιπο σε άλλες δραστηριότητες (π.χ. διδασκαλία) ισοδυναμεί με 0.3 ΙΠΑ. Αντίστοιχα, εξωτερικός συνεργάτης με πλήρη απασχόληση σε ερευνητικό πρόγραμμα για διάστημα 6 μηνών εντός του έτους αναφοράς ισοδυναμεί με 0.5 ΙΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από τους φορείς του τομέα GOV στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται για το 2011 ο αριθμός ατόμων και τα ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης για το προσωπικό ΕΤΑ. Στον πίνακα παρουσιάζονται επίσης τα διαθέσιμα ιστορικά στοιχεία προηγούμενων ετών. Ετος GOV Προσωπικό ΕΤΑ - Αριθμός ατόμων GOV Προσωπικό ΕΤΑ - ΙΠΑ 2000 : : 2001 8.819,00 4.715,00 2002 : : 2003 9.148,00 5.101,00 2004 : : 2005 7.861,00 4.345,00 2006 : 4.578,00* 2007 : 4.584,00* 2008 : : 2009 : : 2010 : : *εκτιμήσεις 2011 13.260,00 9.619,61 Στα διαγράμματα που ακολουθούν φαίνεται η χρονική εξέλιξη του συνολικού αριθμού ατόμων και τα ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης για το προσωπικό ΕΤΑ στον τομέα GOV στην Ελλάδα, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία (στοιχεία Eurostat). Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 38

4.2 Κατηγορίες προσωπικού ΕΤΑ Ως προσωπικό απασχολούμενο σε δραστηριότητες ΕΤΑ δεν θεωρούνται μόνο οι ερευνητές, αλλά όλα τα πρόσωπα που συμβάλλουν άμεσα στην πραγματοποίησή τους (π.χ. τεχνικοί, εργάτες, παρασκευαστές, προγραμματιστές, διοικητικοί κ.λπ.), χωρίς τη συμμετοχή των οποίων το ερευνητικό έργο δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με τις μεθοδολογικές οδηγίες της Eurostat και του ΟΟΣΑ (Frascati Manual 2002) το προσωπικό ΕΤΑ έχει κατανεμηθεί σε τρεις κατηγορίες με βάση το είδος της εργασίας που προσφέρει στην έρευνα: Ερευνητές: Επιστήμονες που πραγματοποιούν δραστηριότητες ΕΤΑ με στόχο τη σύλληψη και τη δημιουργία νέων γνώσεων, προϊόντων, διαδικασιών, μεθόδων και συστημάτων. Στους ερευνητές εντάσσονται και όσοι προετοιμάζουν διδακτορική διατριβή. Tεχνικό προσωπικό: Προσωπικό που συμμετέχει σε δραστηριότητες ΕΤΑ εκτελώντας επιστημονικά και τεχνικά καθήκοντα, συνήθως υπό την καθοδήγηση των ερευνητών π.χ. προγραμματιστές, παρασκευαστές, προσωπικό που συλλέγει βιβλιογραφικό υλικό, υλοποιεί στατιστικές έρευνες και συνεντεύξεις, κ.λπ. Άλλο προσωπικό υποστήριξης: Προσωπικό που συμμετέχει σε δραστηριότητες ΕΤΑ εκτελώντας διάφορες εργασίες που συνδέονται άμεσα με δραστηριότητες ΕΤΑ και είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωσή τους, π.χ. εργάτες, γραμματείς ή άλλοι διοικητικοί υπάλληλοι. Προϋπόθεση είναι να εργάζονται οι απασχολούμενοι σε ΕΤΑ στις εγκαταστάσεις του φορέα. Ετσι το προσωπικό ΕΤΑ μπορεί να συμπεριλαμβάνει: 1. Απασχολούμενους σε ΕΤΑ οι οποίοι αμείβονται για αυτές τις δραστηριότητες από τον ίδιο το φορέα (π.χ. μόνιμο προσωπικό επιστήμονες, ερευνητές, τεχνικοί, διοικητικό προσωπικό, διδακτορικοί φοιτητές, εξωτερικοί συνεργάτες). 2. Απασχολούμενοι σε ΕΤΑ οι οποίοι δεν αμείβονται για αυτές τις δραστηριότητες (κυρίως μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές) 3. Απασχολούμενοι σε ΕΤΑ οι οποίοι αμείβονται για αυτές τις δραστηριότητες από άλλο φορέα (επισκέπτες ερευνητές, καθηγητές, κ.λπ.) Σημείωση: Επισημαίνεται ότι οι διδακτορικοί φοιτητές έχουν συμπεριληφθεί στο προσωπικό ΕΤΑ. Σύμφωνα με το εγχειρίδιο Frascati «Οι διδακτορικοί φοιτητές οι οποίοι ασχολούνται με δραστηριότητες ΕΤΑ θα πρέπει να προσμετρηθούν ως ερευνητές. Κατέχουν πτυχία σε μεταπτυχιακό επίπεδο και διεξάγουν έρευνα καθώς εργάζονται για την απόκτηση του διδακτορικού τους» (Frascati Manual 2002, παρ.305, σελ.93). Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 40

Η κατανομή του προσωπικού ΕΤΑ στον τομέα GOV σε κατηγορίες παρουσιάζεται στον επόμενο πίνακα, αριθμό ατόμων και ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ). Το μεγαλύτερο ποσοστό (46%) του προσωπικού που ασχολείται με ΕΤΑ είναι ερευνητές. Ετος Ερευνητές Αριθμός Ατόμων Τεχνικοί GOV Προσωπικό ΕΤΑ Άλλο Προσωπικό Ερευνητές ΙΠΑ Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό 2000 : : : : : : 2001 2.868 2.102 3.849 1.980,00 1.387,00 1.348,00 2002 : : : : : : 2003 3.027 1.950 4.171 2.136,00 1.329,00 1.636,00 2004 : : : : : : 2005 2.916 1.847 3.098 2.076,00 1.285,00 983,00 2006 : : : 2.259,00 : : 2007 : : : 2.201,00 : : 2008 : : : : : : 2009 : : : : : : 2010 : : : : : : 2011 6.094 3.048 4.118 4.369,95 2.285,44 2.964,21 Στα παρακάτω διαγράμματα φαίνεται η χρονική εξέλιξη της κατανομής του προσωπικού ΕΤΑ στις κατηγορίες «Ερευνητές», «Τεχνικό προσωπικό» και «Άλλο προσωπικό υποστήριξης» για την Ελλάδα, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, καθώς και του συνόλου των χωρών της ΕΕ-27 (στοιχεία Eurostat). Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 41

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 42

7.000,00 6.000,00 5.000,00 4.000,00 3.000,00 2.000,00 1.000,00 0,00 ΑΥΣΤΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (Αριθμός ατόμων) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΑΥΣΤΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (%) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 43

6.000,00 ΒΕΛΓΙΟ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (Αριθμός ατόμων) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 5.000,00 4.000,00 3.000,00 2.000,00 1.000,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΒΕΛΓΙΟ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (%) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 44

12.000,00 ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (Αριθμός ατόμων) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 10.000,00 8.000,00 6.000,00 4.000,00 2.000,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (%) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 45

ΙΡΛΑΝΔΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (Αριθμός ατόμων) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 1.800,00 1.600,00 1.400,00 1.200,00 1.000,00 800,00 600,00 400,00 200,00 0,00 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό ΙΡΛΑΝΔΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (%) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 46

10.000,00 9.000,00 8.000,00 7.000,00 6.000,00 5.000,00 4.000,00 3.000,00 2.000,00 1.000,00 0,00 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (Αριθμός ατόμων) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Κρατικός Τομέας R&D Προσωπικό (%) κατά είδος απασχόλησης (επάγγελμα) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ερευνητές Τεχνικοί Άλλο Προσωπικό Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 47

ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 49

5. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΤΑ Σύμφωνα με τα στοιχεία της κατανομής των δαπανών ΕΤΑ του τομέα GOV, η εικόνα της γεωγραφικής κατανομής των δραστηριοτήτων ΕΤΑ στις τέσσερις γεωγραφικές ενότητες (NUTS 1) και τις 13 ελληνικές περιφέρειες (NUTS 3) παρουσιάζεται στα επόμενα διαγράμματα Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 56

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Πίνακας φορέων στον Κρατικό Τομέα Α/Α ΦΟΡΕΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΦΟΡΕΑ 1 Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο 2 Γεωτεχνικό Επιμελητηρίο Ελλάδος 3 Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός Δήμητρα (πρώην Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας, Οργανισμός Γεωργικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Απασχόλησης Δήμητρα, Οργανισμός 4 ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων, Ελληνικός Οργανισμός Γάλακτος και Κρέατος) 5 Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών 6 Γενική Δ/νση Φυτικής Παραγωγής 7 Διεύθυνση Αγροτικής Οικιακής Οικονομίας 8 Γενική Δ/νση Γεωργ. Εφαρμογών & Έρευνας 9 Γενική Διεύθυνση Αλιείας 10 Γενική Δ/νση Ζωικής Παραγωγής 11 Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων 12 Αποθήκη Βάσεων Υγειονομικού Υλικού Γενική Δ/νση Αμυντικών Εξοπλισμών & Επενδύσεων / Δ/νση 13 Αμυντικών Επενδύσεων & Τεχνολογικών Ερευνών ΑΜΥΝΑΣ 14 Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία 15 Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας Στρατού 16 Νοσηλευτικό Ίδρυμα Μετοχικού Ταμείου Στρατού 17 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ειδικών Νοσημάτων 18 Οργανισμός Ανάπτυξης Ανατολικής Κρήτης 19 Γενική Γραμματεία Καταναλωτή 20 Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας 21 Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου 22 Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών 23 ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ελληνικό Ινστιτούτο Μετρολογίας Ευρωπαϊκό Κέντρο Επικοινωνίας, Πληροφόρησης και Πολιτισμού Εθνικό Κέντρο Χαρτών και Χαρτογραφικής Κληρονομιάς Εθνική 24 Χαρτοθήκη Επιτροπή Διερεύνησης των Ατυχημάτων και Ασφάλειας των 25 πτήσεων 26 Οργανισμός Ανάπτυξης Δυτικής Κρήτης 27 Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη 28 ΑΡΧΕΣ Εκπαίδευση 29 Επιτροπή Ανταγωνισμού Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 57

Α/Α ΦΟΡΕΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΦΟΡΕΑ 30 Εθνική Αναλογιστική Αρχή 31 Ελληνική Στατιστική Αρχή 32 Συνήγορος του Καταναλωτή 33 Αρχή της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και ελέγχου των δηλώσεων της περιουσιακής κατάστασης 34 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων 35 Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας 36 ΓΓ ΕΝΗΜ-ΕΠΙΚ Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων 37 ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ Κέντρο Μελετών Ασφάλειας 38 Ελληνικό Ινστιτούτο Διεθνούς και Αλλοδαπού Δικαίου ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ 39 Ινστιτούτο Κρητικού Δικαίου 40 Ινστιτούτο Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων 41 ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών 42 Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας 43 ΕΡΓΑΣΙΑΣ Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (πρώην Επαγγελματική Κατάρτιση ΑΕ και Παρατηρητήριο Απασχόλησης Ερευνητική Πληροφορική ΑΕ) 44 ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας των Φύλων ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ Ινστιτούτο Αιγαίου του Δικαίου της Θάλασσας & του Ναυτικού 45 Δικαίου 46 Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΓΕΤ-Ερευνητικά Κέντρα 47 Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας, των Επικοινωνιών και της Γνώσης- Αθηνά 48 Ελληνική Επιτροπή Ατοµικής Ενέργειας 49 Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών "ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ" 50 Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης 51 Κέντρο Έρευνας Τεχνολογίας & Ανάπτυξης Θεσσαλίας 52 Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 53 Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών 54 Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών 55 Ελληνικό Ινστιτούτο ΠΑΣΤΕΡ 56 Ιδρύμα Τεχνολογίας και Έρευνας 57 ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 58 Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών "ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΛΕΜΙΓΚ" ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 58

Α/Α ΦΟΡΕΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΦΟΡΕΑ Ερευνητικά Ινστιτούτα 59 Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πρώην Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών) 60 ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ 61 Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων "Διόφαντος" 62 Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών 63 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας Αρχεία και Βιβλιοθήκες 64 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας 65 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Φλώρινας " Βασιλικής Πιτόσκα" 66 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης 67 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Κόνιτσας 68 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ρόδου 69 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Δράμας 70 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λεβαδειάς 71 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λαμίας 72 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σάμου 73 Δημόσια Βιβλιοθήκη Αμφίκλειας 74 Δημόσια βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας 75 Αιάντειος Δημόσια Βιβλιοθήκη Αταλάντης 76 Δημόσια Βιβλιοθήκη Δελφών 77 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ελευθερούπολης 78 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ληξουρίου - Μουσείο Τυπάλδων - 79 Ιακωβάτων 80 Παπαχαραλάμπειος Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπάκτου 81 Δημόσια Βιβλιοθήκη Πεταλιδίου 82 Δημόσια Ιστορική Βιβλιοθήκη Ζαγοράς 83 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπλίου "Ο Παλαμήδης" 84 Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος 85 Γενικά Αρχεία του Κράτους 86 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Κέρκυρας 87 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης 88 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών 89 Δημόσια Βιβλιοθήκη Αίγινας 90 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Χαλκίδας 91 Δημόσια Βιβλιοθήκη & Μουσείο της Ελληνικής Σχολής Δημητσάνας- Ιστορικό Αρχείο Γορτυνίας Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 59

Α/Α ΦΟΡΕΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΦΟΡΕΑ 92 Δημόσια Βιβλιοθήκη Μουζακίου 93 Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας 94 Δημόσια Ρουμάνειος Βιβλιοθήκη Μολάων 95 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Πύργου Άλλοι φορείς και Ινστιτούτα Οργανισμος Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού 96 Προσανατολισμού (πρώην Ε.Κε.Πις) 97 Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών 98 Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου 99 Εθνικό Ίδρυμα Μελετών και Ερευνών "Ελευθέριος Βενιζέλος" 100 Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς 101 Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (πρώην Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας, Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων, Ινστιτούτο Νεολαίας) 102 Κέντρο Διάδοσης Επιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας 103 Ίδρυμα Γ. Παπανδρέου 104 Ίδρυμα Κωνσταντίνου Γ. Μητσοτάκης 105 Ίδρυμα Α. Παπανδρέου 106 Ίδρυμα Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή 107 Επιστημονικό Πάρκο Πατρών ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Εθνικό Κέντρο Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης (πρώην Εθνικό 108 Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, ΙΓΜΕ) 109 Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΔΑΠΚ/Διεθύνσεις 110 Διεύθυνση Απαλλοτριώσεων και Ακίνητης Περιουσίας 111 Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων 112 Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνημείων 113 Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων 114 Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς 115 Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 116 Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών 117 Γραμματεία του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου 118 Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων 119 Κέντρο Λίθου ΓΔΑΠΚ/ΕΠΚΑ 120 ΛΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 121 Θ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 122 Β Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 123 ΙΒ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 124 Δ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 60

Α/Α ΦΟΡΕΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΦΟΡΕΑ 125 Ε Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 126 ΚΑ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 127 ΚΣΤ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 128 Γ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 129 Η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 130 ΙΑ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 131 ΙΔ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 132 ΙΕ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 133 Ι Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 134 Α' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 135 ΙΓ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 136 ΙΣΤ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 137 ΙΖ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 138 ΚΒ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 139 ΚΔ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 140 ΚΕ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 141 Κ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 142 ΚΓ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 143 ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 144 ΛΣΤ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 145 ΚΘ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 146 ΚΖ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 147 ΛA Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 148 ΛΒ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 149 ΛΕ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 150 Λ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 151 ΛΓ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 152 ΛΖ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 153 ΙΘ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 154 ΛΘ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 155 ΙΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 156 ΣΤ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 157 Ζ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ΓΔΑΠΚ/ΕΒΑ 158 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 61

Α/Α ΦΟΡΕΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΦΟΡΕΑ 159 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 160 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 161 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 162 14η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 163 15η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 164 16η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 165 17η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 166 18η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 167 19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 168 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 169 20η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 170 21η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 171 22η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 172 24η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 173 25η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 174 26η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 175 27η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 176 28η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 177 2η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 178 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 179 6η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 180 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 181 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 182 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 183 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 184 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων 185 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ΓΔΑΠΚ/Άλλες εφορείες 186 Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Νότιας Ελλάδος 187 Εφορεία Αρχαιοπωλείων και Ιδιωτικών Αρχαιολογικών Συλλογών 188 Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων 189 Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Βόρειας Ελλάδος ΓΔΑΠΚ/Αρχαιολογικά Ινστιτούτα 190 Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αιγαιακών Σπουδών 191 Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Μακεδονικών και Θρακικών Σπουδών 192 Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Πελοποννησιακών Σπουδών 193 Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Ηπειρωτικών Σπουδών 194 Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Κρητολογικών Σπουδών 195 Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Θεσσαλικών Σπουδών ΓΔΑΠΚ/Μουσεία Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης / 18.07.2013 62