Τ Ο Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Ζ Η Τ Η Μ Α Οι Προτάσεις του Κόµµατος των Φιλελευθέρων Μ άιος 2 0 0 1 1 Εισαγωγή 1.1 Η εξ υγ ίαν ση εν ός β αθιά π ροβ ληµατικού συν ταξ ιοδοτικού συστήµατος δεν µπ ορεί ν α θεωρηθεί εύκολη υπ όθεση, ούτε µπ ορεί ν α γ ίν ει χωρίς θυσίες. Ι διαίτερα όταν π ρόκειται γ ια έν α σύστηµα όπ ως το Ελλην ικό, το οπ οίο αφ έθηκε ν α φ θάσει σε σηµείο π ροχωρηµέν ης σήψ ης, π ροτού τεθεί το θέµα της εξ υγ ίαν σής του. 1.2 Τ ο µέγ εθος του π ροβ λήµατος φ αν ερώ ν εται µε αµείλικτο τρόπ ο απ ό το ύψ ος της σηµεριν ής αξ ίας των µελλον τικώ ν αν αγ κώ ν γ ια επ ιχορηγ ήσεις απ ό τον κρατικό π ροϋ π ολογ ισµό, π ροκειµέν ου αυτό ν α αν ταπ οκριθεί στις µελλον τικές του υπ οχρεώ σεις. Τ ο ύψ ος αυτό φ αίν εται ν α υπ ερβ αίν ει το 300% του Ακαθάριστου Εθν ικού Π ροϊ όν τος (ΑΕΠ ). εν µας είν αι γ ν ωστή καµία χώ ρα του κόσµου της οπ οίας το συν ταξ ιοδοτικό σύστηµα φ έρει τέτοιου ύψ ους υπ οχρεώ σεις. Έ ν α τέτοιο π ρόβ ληµα µπ ορεί, χωρίς αµφ ιβ ολία, ν α έχει καταστροφ ικές συν έπ ειες γ ια την οικον οµία της χώ ρας. 1.3 Οπ ωσδήπ οτε δεν ωφ ελεί ν α αν τικρίζ ουµε µε δέος, άπ ρακτοι, έν α τέτοιο π ρόβ ληµα. Τ ο µέγ εθος του π ροβ λήµατος απ αιτεί άµεση δράση, π αραµερισµό των π ολιτικώ ν σκοπ ιµοτήτων, αµέριστη συν εργ ασία όλων των µερώ ν, λήψ η των ριζ ικότερων δυν ατώ ν µέτρων, φ αν τασία και τόλµη. Σ ε µία τέτοια π ροσπ άθεια δεν µπ ορεί ν α π ερισσεύει τίπ οτα. Ό λες οι διαθέσιµες δυν άµεις είν αι απ ολύτως απ αραίτητες. 1.4 Π αρόµοια π ροβ λήµατα αν τιµετωπ ίζ ουν και άλλες χώ ρες εν τός και εκτός Ευρωπ αϊ κής Έ ν ωσης. Η Ελλην ική µον αδικότητα έγ κειται στο, π ραγ µατικά εκπ ληκτικό, µέγ εθος του π ροβ λήµατος, το οπ οίο φ έρν ει την χώ ρα µας π ρώ τη, µε µεγ άλη απ όσταση, µεταξ ύ των λοιπ ώ ν κρατώ ν µελώ ν της ΕΕ. 1.5 Αν και, µέσα στα π λαίσια της ΕΕ, κάθε κράτος µέλος είν αι ελεύθερο ν α ρυθµίζ ει τα θέµατα κοιν ων ικής π ροστασίας και π ρόν οιας, εν τούτοις, η ΕΕ έχει διακηρύξ ει την αν άγ κη κοιν ής δράσης και συν τον ισµού µεταξ ύ των κρατώ ν µελώ ν σε ό,τι αφ ορά το θέµα αυτό. Η αν άπ τυξ η ιδιωτικώ ν κεφ αλαιοπ οιητικώ ν σχηµάτων θεωρείται, απ ό την ΕΕ, σαν απ όλυτα αν αγ καίο µέτρο γ ια την αν τιµετώ π ιση του συν εχώ ς διογ κούµεν ου π ροβ λήµατος της β ιωσιµότητας των συν ταξ ιοδοτικώ ν συστηµάτων.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 2 α π ό 14 2 Ο ι αρ χ έ ς ε ν ό ς σύ γχ ρ ο ν ο υ συ ν τ αξ ιο δ ο τ ικ ο ύ συ στ ήµ ατ ο ς 2.1 Κάθε εργ αζ όµεν ος είν αι ιδιοκτήτης της ασφ αλιστικής απ οταµίευσής του στην οπ οία συµπ εριλαµβ άν εται και η εργ οδοτική εισφ ορά. 2.2 Τ ο σύστηµα π ρέπ ει ν α διαθέτει έν α σηµαν τικό δίχτυ π ροστασίας γ ια εκείν ους π ου έχουν αν άγ κη π ροστασίας. Τ ο δίχτυ αυτό απ οτελεί την έκφ ραση της αλληλεγ γ ύης της κοιν ων ίας και σηµαίν ει µεταξ ύ άλλων, ότι όσοι δεν επ ιτυγ χάν ουν ν α συγ κεν τρώ σουν το αν αγ καίο κεφ άλαιο π ου θα τους επ ιτρέπ ει ν α π άρουν την κατώ τατη αν εκτή σύν ταξ η θα επ ιδοτούν ται απ ό το Κράτος. Τ ο κόστος αυτού του π αράγ ον τα π ρέπ ει ν α καλύπ τεται µέσα απ ό την γ εν ική φ ορολογ ία. 2.3 Τ ο σύστηµα π ρέπ ει ν α διασφ αλίζ ει τη µέγ ιστη δυν ατή αν ταπ οδοτικότητα των καταβ αλλοµέν ων εισφ ορώ ν, έτσι ώ στε ν α είν αι δίκαιο απ έν αν τι στους µετέχον τες σε αυτό οι οπ οίοι δικαίως αν αµέν ουν µία π αροχή αν άλογ η των εισφ ορώ ν π ου καταβ άλλουν. 2.4 Τ ο σύστηµα π ρέπ ει ν α διασφ αλίζ ει την µακροχρόν ια σταθερότητα των εισφ ορώ ν, έτσι ώ στε ν α απ οφ εύγ εται η υπ έρµετρη επ ιβ άρυν ση των ν εότερων γ εν εώ ν. Η αρχή αυτή στοχεύει στην δηµιουργ ία εν ός συν ταξ ιοδοτικού συστήµατος µε απ όλυτα ελεγ χόµεν ο κόστος. 2.5 Τ ο σύστηµα π ρέπ ει ν α στηρίζ εται, σε µεγ άλο β αθµό, σε ιδιωτικά κεφ αλαιοπ οιητικά σχήµατα, κυρίως sui generis Α.Ε. αλλά και επ αγ γ ελµατικά ταµεία ή ατοµικά συν ταξ ιοδοτικά π ρογ ράµµατα, µε αν τίστοιχη σταθερή µείωση του κρατικού διαν εµητικού συστήµατος µέχρι την, σε β άθος χρόν ου, π λήρη κατάργ ησή του. Η µέγ ιστη δυν ατή συµµετοχή του κεφ αλαιοπ οιητικού συστήµατος είν αι απ αραίτητη επ ειδή το σύστηµα αυτό είν αι ασφ αλέστερο του διαν εµητικού ιδιαίτερα απ έν αν τι σε κιν δύν ους, όπ ως αυτοί π ου π ροέρχον ται απ ό το δηµογ ραφ ικό π ρόβ ληµα (γ ήραν ση του π ληθυσµού). Σ ηµειώ ν ουµε, ότι έν α κεφ αλαιοπ οιητικό σύστηµα δεν µπ ορεί π οτέ ν α είν αι υπ ό κρατική διαχείριση. Αν αγ καία είν αι συν επ ώ ς η αν άπ τυξ η εν ός απ οτελεσµατικού µηχαν ισµού επ οπ τείας των ιδιωτικώ ν εταιρειώ ν διαχείρισης του συστήµατος (λ.χ. απ ό την Tράπ εζ α της Eλλάδος). 2.6 Τ ο σύστηµα π ρέπ ει ν α εν σωµατώ ν ει µηχαν ισµούς αυτόµατης π ροσαρµογ ής στο φ αιν όµεν ο της συν εχώ ς β ελτιούµεν ης µακροζ ωίας. Τ ο φ αιν όµεν ο αυτό θα συν εχίσει ν α υπ άρχει γ ια π άρα π ολλά χρόν ια και είν αι αδύν ατο ν α π ροβ λεφ θούν οι σχετικές εξ ελίξ εις. Οι εξ ελίξ εις της ιατρικής επ ιστήµης και η συν εχώ ς αν απ τυσσόµεν η τεχν ολογ ία, θα συν εχίσουν ν α συµβ άλλουν απ οφ ασιστικά στην β ελτίωση της µακροζ ωίας του αν θρώ π ου. 2.7 Τ ο σύστηµα π ρέπ ει ν α π αρέχει στο σύγ χρον ο άτοµο δυν ατότητες επ ιλογ ώ ν. Η σύγ χρον η κοιν ων ία δεν απ οδέχεται τον αλόγ ιστο εξ αν αγ κασµό. Τ έτοιες δυν ατότητες επ ιλογ ώ ν µπ ορεί ν α αφ ορούν την δυν ατότητα του ατόµου ν α καθορίζ ει την ηλικία απ οχώ ρησης (συν ταξ ιοδότησης), το τελικό ύψ ος της π αροχής, τον φ ορέα διαχείρισης των εισφ ορώ ν του. 2.8 Τ ο σύστηµα δεν π ρέπ ει ν α θέτει εµπ όδια στην κιν ητικότητα των εργ αζ οµέν ων, απ ό έν αν εργ οδότη σε έν αν άλλο, απ ό έν αν επ αγ γ ελµατικό τοµέα σε έν αν άλλο, απ ό µία χώ ρα µέλος της ΕΕ σε µία άλλη. 2.9 H µεταρρύθµιση του συστήµατος δε θα αγ γ ίξ ει τους υπ άρχον τες συν ταξ ιούχους.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 3 α π ό 14 3 Η δ ο µ ή τ ο υ συ στ ήµ ατ ο ς Γ ε ν ικ έ ς ρ υ θ µ ί σε ις 3.1 Μ ε β άση τις π αραπ άν ω αρχές, την π ολύτιµη εµπ ειρία π ου έχει π ροκύψ ει απ ό τα υπ άρχον τα συν ταξ ιοδοτικά συστήµατα διεθν ώ ς και των µεταρρυθµίσεων π ου ήδη έγ ιν αν σε άλλες χώ ρες, εν τός και εκτός ΕΕ, καθώ ς και µε β άση τις συµβ ουλές π ου απ ευθύν ει η ΕΕ στα κράτη - µέλη, π ροτείν εται η π αρακάτω δοµή του συν ταξ ιοδοτικού συστήµατος η οπ οία β ασίζ εται σε τρεις άξ ον ες: Ο 1 ος ά ξ ον ας είν αι υποχ ρ εω τ ικ ό ς κ αι β ασίζ ετ αι στ ο δ ιαν εµη τ ικ ό σύστ η µα. Οι παρ οχ έ ς τ ου δ ιαµορ φ ώ ν ον τ αι µέ σω τ η ς µεθό δ ου τ η ς Κ αθορ ισµέ ν η ς Εισφ ορ ά ς µε Ν οη τ ή Κ εφ αλ αιοποίη ση (β λ. Π αρ ά ρ τ η µα Ορ ισµοί). Η δ ιαχ είρ ιση γ ίν ετ αι από έ ν αν εν ιαίο κ ρ ατ ικ ό φ ορ έ α. Ο 2 ος ά ξ ον ας είν αι υποχ ρ εω τ ικ ό ς κ αι β ασίζ ετ αι στ ο κ εφ αλ αιοποιη τ ικ ό σύστ η µα. Οι παρ οχ έ ς τ ου δ ιαµορ φ ώ ν ον τ αι µέ σω τ η ς µεθό δ ου τ η ς Κ αθορ ισµέ ν η ς Εισφ ορ ά ς. Οι ασφ αλ ισµέ ν οι θα µπορ ούν ν α επιλ έ γ ουν τ ον φ ορ έ α τ ου πρ ογ ρ ά µµατ ος. Ο 3 ος ά ξ ον ας είν αι πρ οαιρ ετ ικ ό ς κ αι β ασίζ ετ αι στ ο κ εφ αλ αιοποιη τ ικ ό σύστ η µα. Α ποτ ελ είτ αι από ειδ ικ ά πρ ογ ρ ά µµατ α ασφ αλ ιστ ικ ώ ν επιχ ειρ ήσεω ν ή ά λ λ ω ν αποτ αµιευτ ικ ώ ν ορ γ αν ισµώ ν. 3.2 Σ τον 1 ο άξ ον α θα π εριλαµβ άν εται και έν ας π αράγ ον τας π ου θα αφ ορά την κατώ τατη σύν ταξ η (β λ. π αρακάτω). Τ υχόν ελλείµµατα στον π ρώ τον άξ ον α χρηµατοδοτούν ται απ ό τον κρατικό π ροϋ π ολογ ισµό. 3.3 Γ ια τους αυτοαπ ασχολούµεν ους, ελεύθερους επ αγ γ ελµατίες καθορίζ εται έν α καθεστώ ς εικον ικώ ν απ οδοχώ ν, έτσι ώ στε ν α διευκολυν θεί η διαµόρφ ωση επ αρκούς και λειτουργ ικού ασφ αλιστικού καθεστώ τος και γ ι αυτούς. Τ ο καθεστώ ς αυτό θα καθοριστεί κατόπ ιν ειδικής µελέτης και θα καταλήγ ει σε έν α εικον ικό µισθό αν άλογ α µε τα έτη συµµετοχής καθεν ός στο ασφ αλιστικό σύστηµα. Έ ν α τέτοιο καθεστώ ς ισχύει ήδη γ ια τους αυτοαπ ασχολούµεν ους π ου ασφ αλίζ ον ται γ ια π ρώ τη φ ορά απ ό την 1/1/1993 και µετά. 3.4 Τ ο π ροτειν όµεν ο σύστηµα στο σύν ολό του δεν κάν ει καν έν α διαχωρισµό µεταξ ύ αν δρώ ν και γ υν αικώ ν εξ ασφ αλίζ ον τας µε τον τρόπ ο αυτό µία ουσιαστική ισότητα των δύο φ ύλων στον χώ ρο των συν τάξ εων.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 4 α π ό 14 4 0 1 ος Ά ξ ο ν ας 4.1 Σ τα π λαίσια εν ός εν ιαίου κρατικού οργ αν ισµού δηµιουργ είται γ ια κάθε ασφ αλισµέν ο ειδική ατοµική µερίδα (ατοµικός λογ αριασµός). Σ ε αυτό το λογ αριασµό καταγ ράφ ον ται οι καταβ αλλόµεν ες εισφ ορές οι οπ οίες αν έρχον ται σε π οσοστό 15% των απ οδοχώ ν. Γ ια τους µισθωτούς, το 10% καταβ άλλεται απ ό τον εργ οδότη και το 5% απ ό τον ασφ αλισµέν ο. Γ ια τους αυτοαπ ασχολούµεν ους το 15% καταβ άλλεται επ ί των εικον ικώ ν απ οδοχώ ν. 4.2 Η δηµιουργ ία αυτώ ν των ατοµικώ ν λογ αριασµώ ν γ ίν εται µε το σύστηµα της Ν οητής Κεφ αλαιοπ οίησης. ηλαδή, τα π οσά αυτά δεν απ οθεµατοπ οιούν ται αλλά διατίθεν ται άµεσα γ ια την κάλυψ η των καταβ αλλοµέν ων συν τάξ εων (διαν εµητικό σύστηµα). Ουσιαστικά π ρόκειται απ λώ ς γ ια έν α σύστηµα καταγ ραφ ώ ν στο οπ οίο απ οτυπ ώ ν ον ται οι αξ ίες των δικαιωµάτων των ασφ αλισµέν ων και όχι γ ια π ραγ µατικούς λογ αριασµούς (π αρόµοιο σχήµα ισχύει απ ό το 1998 στη Σ ουηδία). 4.3 Τ α π οσά π ου καταγ ράφ ον ται στον κάθε ατοµικό λογ αριασµό επ αυξ άν ον ται ετησίως µε εικον ικό τόκο ίσο µε το εκάστοτε π οσοστό του π ληθωρισµού π ροσαυξ ηµέν ο κατά µία π οσοστιαία µον άδα (π ληθωρισµός + 1%). 4.4 Ο εν ιαίος κρατικός φ ορέας διαθέτει ειδική υπ ηρεσία η οπ οία µελετά συν εχώ ς την εξ έλιξ η της θν ησιµότητας των ασφ αλισµέν ων και εκτιµά τις µελλον τικές τάσεις στον τοµέα αυτό. Η υπ ηρεσία αυτή δηµιουργ εί π ίν ακες αν αµεν όµεν ης θν ησιµότητας - επ ιβ ιωσιµότητας αν άλογ α µε το έτος γ έν ν ησης των ασφ αλισµέν ων. Γ ια την απ οφ υγ ή διακρίσεων µεταξ ύ αν δρώ ν και γ υν αικώ ν, δηµιουργ ούν ται π ίν ακες θν ησιµότητας αν εξ αρτήτως του φ ύλου των ασφ αλισµέν ων (σύν θετοι π ίν ακες θν ησιµότητας) 1. Η υπ ηρεσία αυτή δηµιουργ εί και τους συν τελεστές µετατροπ ής, σε ισοδύν αµη σύν ταξ η, του π οσού π ου είν αι καταγ ραµµέν ο στον ατοµικό λογ αριασµό. ΕΠ ΕΞ ΗΓ ΗΣ Η 1 : Οι συν τ ελ εστ έ ς µετ ατ ρ οπής, εν ό ς εφ ά παξ ποσού σε ισοδ ύν αµη µη ν ιαία ισό β ια σύν τ αξ η, πρ οκ ύπτ ουν από αν αλ ογ ιστ ικ ούς µαθη µατ ικ ούς τ ύπους που λ αµβ ά ν ουν υπό ψ η : Τ α έ τ η που αν αµέ ν ετ αι ν α ζ ήσει ο ασφ αλ ισµέ ν ος (πρ οσδ ό κ ιµο επιβ ίω ση ς ). Τ ο είδ ος τ η ς παρ οχ ής (δ η λ αδ ή αν θα είν αι απλ ή ισό β ια σύν τ αξ η, ή κ αι µετ αβ ιβ αζ ό µεν η ισό β ια στ η ν χ ήρ α ή τ ον χ ήρ ο σε περ ίπτ ω ση θαν ά τ ου τ ου ασφ αλ ισµέ ν ου, ή κ αι µετ αβ ιβ αζ ό µεν η σε αν ήλ ικ α ορ φ αν ά σε περ ίπτ ω ση θαν ά τ ου τ ου ασφ αλ ισµέ ν ου κ λ π). Έ ν α επιτ ό κ ιο υπολ ογ ισµού τ η ς παρ ούσας αξ ίας τ ω ν παρ απά ν ω κ ατ αβ ολ ώ ν. Μ ε τ ον τ ρ ό πο αυτ ό κ αθορ ίζ ετ αι µία αν τ ικ ειµεν ικ ή κ αι εύκ ολ η µέ θοδ ος µετ ατ ρ οπής σε κ ατ ά λ λ η λ η σύν τ αξ η, τ ου ποσού που έ χ ει κ ατ αγ ρ αφ εί στ ον ατ οµικ ό λ ογ αρ ιασµό τ ου κ ά θε ασφ αλ ισµέ ν ου. 4.5 Τ ο ύψ ος της σύν ταξ ης π ου δικαιούται ο κάθε ασφ αλισµέν ος π ροκύπ τει απ ό την αξ ία π ου είν αι καταγ ραµµέν η στον ατοµικό του λογ αριασµό και το συν τελεστή µετατροπ ής. Ο κάθε ασφ αλισµέν ος µπ ορεί ν α π ληροφ ορείται άµεσα το π οσό της σύν ταξ ης π ου µπ ορεί ν α π άρει αν απ οφ ασίσει ν α απ οχωρήσει άµεσα. Αν εκτιµά ότι το π οσό π ου δικαιούται δεν του επ αρκεί γ ια την συν ταξ ιοδότησή του, τότε µπ ορεί ν α επ ιλέξ ει ν α π αραµείν ει στην εργ ασία γ ια έν α ακόµη χρον ικό διάστηµα. Αν π αραµείν ει, τότε: 1 Αν δ ε ν γ ί ν ε ι α υ τ ό, τ ό τ ε ο ι γ υ ν α ί κ ε ς θ α έ χ ο υ ν χ α µ η λ ό τ ε ρ ε ς σ υ ν τ ά ξ ε ι ς α π ό τ ο υ ς ά ν δ ρ ε ς ε π ε ι δ ή ε ί ν α ι δ ι α π ι σ τ ω µ έ ν ο ό τ ι ζ ο ύ ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο α π ό α υ τ ο ύ ς.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 5 α π ό 14 θα αυ ξ ηθεί ακ ό µ η π ερ ι σ σ ό τ ερ ο ο ατ οµ ι κ ό ς τ ου λ ογ αρ ι ασ µ ό ς (µ ε ν έ ες ει σ φ ορ έ ς κ αι ει κ ον ι κ ού τ ό κ ου ς ) κ αι θα αυ ξ ηθεί η ηλ ι κ ί α τ ου, µ ε τ αυ τ ό χ ρ ον η αν τ ί σ τ οι χ η µ εί ω σ η τ ου π ρ οσ δ ό κ ι µ ου επ ι β ί ω σ ης. Οι δ ύο αυτοί παράγοντες θα συντελέσουν στην αύξηση της υπολογιζ όµ ενης σύνταξης, µ έχρις ότου ο ασφαλισµ ένος κρίνει ότι το ποσό αυτό είναι αρκετό γι αυτόν και αποφασίσει να συνταξιοδ οτηθεί. Μ ε τον τρόπο αυτό δ εν υπάρχει κανένας αυστηρός προκαθορισµ ός της ηλικίας συνταξιοδ ότησης, αλλά εναπόκειται στον κάθε ασφαλισµ ένο να κρίνει την κατάλληλη στιγµ ή ανάλογα µ ε τις επιθυµ ίες του και το ποσό της σύνταξης που δ ικαιούται κάθε φορά. ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ 2 : Για τ ο ί δ ιο ποσό αξ ί ας τ ου ατ οµ ικ ού λογ αριασµ ού, δ ύο ασφ αλισµ έ ν οι δ ιαφ ορετ ικ ή ς ηλικ ί ας θ α πάρουν δ ιαφ ορετ ικ ή σύν τ αξ η. Ο ν εώ τ ερος θ α πάρει χαµ ηλό τ ερη σύν τ αξ η γ ιατ ί αν αµ έ ν ετ αι ν α ζ ή σει περισσό τ ερα χρό ν ια από τ ον παλαιό τ ερο. ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ 3 : Α κ ό µ η, δ ύο ασφ αλισµ έ ν οι που γ εν ν ή θ ηκ αν σε δ ιαφ ορετ ικ ά έ τ η (π.χ. 1945 κ αι 1955) κ αι οι οποί οι, ό τ αν φ θ άσουν ο κ αθ έ ν ας στ ην ηλικ ί α τ ω ν 65 ετ ώ ν κ αι έ χουν (συµ πτ ω µ ατ ικ ά) τ ο ί δ ιο ποσό αξ ί ας στ ους ατ οµ ικ ούς τ ους λογ αριασµ ούς, θ α πάρουν δ ιαφ ορετ ικ ή παροχή. Παρά τ ο γ εγ ον ό ς ό τ ι συν τ αξ ιοδ οτ ούν τ αι στ ην ί δ ια ηλικ ί α (65 ετ ώ ν ) κ αι έ χουν τ ο ί δ ιο ποσό στ ους ατ οµ ικ ούς λογ αριασµ ούς, εν τ ούτ οις, αυτ ό ς που γ εν ν ή θ ηκ ε τ ο 1955 θ α πάρει χαµ ηλό τ ερη παροχή από αυτ ό ν που γ εν ν ή θ ηκ ε τ ο 1945, γ ιατ ί τ ο προσδ ό κ ιµ ο τ ης επιβί ω σης τ ου εί ν αι µ εγ αλύτ ερο επειδ ή αν ή κ ει σε ν εώ τ ερη γ εν εά. 4.6 Ε νδ εικτικά, οι συντελεστές µ ετατροπής θα παρουσιάζ ουν την παρακάτω εικόνα: Ηλικία ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ 4 : Σ υ ν τ ε λε σ τ έ ς Μ ε τ ατ ρ ο π ή ς γ ια γ ε ν ν η θ έ ν τ ε ς τ ο 1950 Σ υ ν τ ε λε σ τ έ ς Μ ε τ ατ ρ ο π ή ς γ ια γ ε ν ν η θ έ ν τ ε ς τ ο 1960 61 213,48 224,15 62 206,62 216,95 63 199,72 209,71 64 192,79 202,42 65 185,82 195,10 Έ στ ω δ ύο ασφ αλισµ έ ν οι, ο έ ν ας γ εν ν ή θ ηκ ε τ ο 1950 κ αι ο άλλος τ ο 1960. Ο πρώ τ ος φ θ άν ει σε ηλικ ί α 61 ετ ώ ν κ αι έ χει ατ οµ ικ ό λογ αριασµ ό ύψ ους 50.000.000 δ ρχ.. Α ν θ ελή σει ν α συν τ αξ ιοδ οτ ηθ εί σε αυτ ή τ ην ηλικ ί α θ α λάβει σύν τ αξ η ί ση µ ε : 50.000.000 / 213,48 = 234.214 δ ρχ τ ο µ ή ν α. Ο δ εύτ ερος φ θ άν ει σε ηλικ ί α 61 ετ ώ ν κ αι υποθ έ τ ουµ ε ό τ ι έ χει τ ο ί δ ιο ποσό στ ον ατ οµ ικ ό τ ου λογ αριασµ ό. Α ν θ ελή σει ν α συν τ αξ ιοδ οτ ηθ εί σε αυτ ή τ ην ηλικ ί α θ α λάβει σύν τ αξ η ί ση µ ε : 50.000.000 / 224,15 = 223.065 δ ρχ τ ο µ ή ν α. Παρατ ηρούµ ε ό τ ι παρά τ ο γ εγ ον ό ς ό τ ι έ χει τ ο ί δ ιο ποσό ατ οµ ικ ού λογ αριασµ ού στ ην ί δ ια ηλικ ί α, εν τ ούτ οις δ ικ αιούτ αι χαµ ηλό τ ερη σύν τ αξ η επειδ ή αν αµ έ ν ετ αι ν α ζ ή σει περισσό τ ερο από τ ον προηγ ούµ εν ο. Α ν αποφ ασί σει ν α παραµ εί ν ει γ ια έ ν α ακ ό µ η χρό ν ο στ ην εργ ασί α θ α έ χει ατ οµ ικ ό λογ αριασµ ό ί σο µ ε 52.500.000 κ αι η σύν τ αξ η που θ α δ ικ αιούτ αι θ α εί ν αι : 52.500.000 / 216,95 = 241.991 δ ρχ. τ ο µ ή ν α.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 6 α π ό 14 4.7 ιατηρείται το όριο κατώτατης σύνταξης στο επίπεδ ο των 152.000 δ ραχµ ών το µ ήνα (καταβαλλόµ ενο 14 φορές ετησίως ). Η κρατική επιχορήγηση θα αφορά το υπόλοιπο του παραπάνω ποσού αφού αφαιρεθούν οι οποιεσδ ήποτε παροχές του υποχρεωτικού συστήµ ατος (1 ος και 2 ος άξονας ). Α κόµ η αφαιρούνται εισοδ ήµ ατα από εργασία (αν ο συνταξιούχος έχει και κάποια απασχόληση) και εισοδ ήµ ατα από συντάξεις ιδ ιωτικών ασφαλιστηρίων. Τ α εισοδ ήµ ατα αυτά µ πορούν να αφαιρούνται κατά ένα ποσοστό (π.χ. µ όνο κατά το 50% αυτών). Η κατώτατη σύνταξη θα µ πορεί να καταβάλλεται µ όνο µ ετά την συµ πλήρωση ενός κατώτατου έτους ηλικίας για άνδ ρες και γυναίκες. Μ δ Έ δ µ 4.8 ε την παραπάνω περιγραφόµ ενη οµ ή του 1 ου άξονα κατορθώνεται η θέσπιση ενός πλήρως ανταποδ οτικού σχήµ ατος. να ακόµ η βασικό χαρακτηριστικό αυτής της οµ ής είναι ότι παγιώνεται το ποσοστό εισφορών και αφήνεται το ύψ ος της παροχής να ρυθµ ιστεί ε την επιλογή της ηλικίας συνταξιοδ ότησης. 4.9 Ό µ ως, επειδ ή ο άξονας αυτός παραµ ένει δ ιανεµ ητικός, εξακολουθούν να υπάρχουν (σε µ ικρότερο όµ ως βαθµ ό) τα προβλήµ ατα που χαρακτηρίζ ουν ένα δ ιανεµ ητικό σύστηµ α. Η παραµ ονή του άξονα αυτού στο δ ιανεµ ητικό σύστηµ α κρίνεται αναγκαία εκ των πραγµ άτων αφού η άµ εση µ ετάβαση σε ένα πλήρως κεφαλαιοποιητικό σύστηµ α δ εν είναι εύκολα εφικτή (βλ. παρακάτω). Μ έσα από κατάλληλες µ εταβατικές δ ιατάξεις µ πορεί να ρυθµ ιστεί κάποια σταδ ιακή µ είωση του άξονα αυτού µ ε αντίστοιχη αύξηση των άλλων δ ύο αξόνων που είναι κεφαλαιοποιητικοί. Σ το τέλος της µ εταβατικής περιόδ ου, όταν το χρέος µ ηδ ενισθεί ο πρώτος άξονας θα καταργηθεί και το σύστηµ α θα µ ετατραπεί σε αµ ιγώς κεφαλαιοποιητικό. Tότε η κατώτατη εγγυηµ ένη σύνταξη που προέβλεπε ο 1 ος άξονας θα εξακολουθήσει να χρηµ ατοδ οτείται από τη γενική φορολογία. 5 Ο 2 ος ά ξ ο ν α ς 5.1 ηµ ιουργείται ένα νέο είδ ος Α νωνύµ ων Ε ταιριών ιαχείρισης Α ποθεµ ατικών Προνοίας (Α Ε Α Π). Γ ια τη σύσταση και λειτουργία τους χορηγείται από το κράτος άδ εια µ ε αυστηρές τυπικές και ουσιαστικές προϋ ποθέσεις. Oι προϋ ποθέσεις σύστασης και λειτουργίας των εταιρειών αυτών τίθενται από το νόµ ο και θα αφορούν το ύψ ος του ιδ ρυτικού κεφαλαίου τους, τη δ ιασπορά των µ ετοχών τους, τον έλεγχο προέλευσης του κεφαλαίου τους, κριτήρια ποιότητας στην εσωτερική τους οργάνωση, δ ηµ ιουργία επιπρόσθετα συνεγγυητικού κεφαλαίου κ.ο.κ. Σ ηµ ειώνεται ενδ εικτικά, ότι το ελάχιστο µ ετοχικό κεφάλαιο των AE AΠ προτείνουµ ε να είναι εξαιρετικά υψ ηλό (στην πρώτη φάση όχι κατώτερο των 30 δ ισ.) δ ηλαδ ή τριπλάσιο από το κεφάλαιο που απαιτείται για την ίδ ρυση µ ιας τράπεζ ας, έτσι ώστε να δ ιασφαλίζ εται και η ανάληψ η των αντίστοιχων ευθυνών. H χορήγηση της άδ ειας λειτουργίας της κάθε Α Ε Α Π προϋ ποθέτει και την πληρωµ ή ενός εφάπαξ τέλους, το οποίο θα αποτελέσει έσοδ ο του ενιαίου οργανισµ ού του 1 ου άξονα. 5.2 Oι AE AΠ θα τελούν υπό αυστηρό κρατικό εποπτικό έλεγχο (λ.χ. της Tράπεζ ας της Eλλάδ ος ). Οι κανόνες λειτουργίας και εποπτείας των Α Ε Α Π, θα καθοριστούν µ ε ειδ ικό νοµ οθετικό πλαίσιο. Η εποπτική αρχή θα µ πορεί να επιβάλλει ποινές στις Α Ε Α Π και να αιτείται την αφαίρεση της άδ ειας λειτουργίας τους όταν το κρίνει σκόπιµ ο. 5.3 Σ κοπός της κάθε Α Ε Α Π είναι η είσπραξη εισφορών, η καταχώρηση των εισφορών σε ατοµ ικούς λογαριασµ ούς των ασφαλισµ ένων πελατών, η επένδ υση των σωρευµ ένων κεφαλαίων σύµ φωνα µ ε σχετικό νοµ ικό πλαίσιο, η τακτική πίστωση των ατοµ ικών λογαριασµ ών µ ε το προϊ όν των επενδ ύσεων, η τακτική και αναλυτική πληροφόρηση των ασφαλισµ ένων για την πρόοδ ο του ατοµ ικού τους λογαριασµ ού, η τακτική και αναλυτική ενηµ έρωση της εποπτικής αρχής και η παραχρήµ α δ ιάθεση, σε αυτή, όποιων στοιχείων ζ ητηθούν προκειµ ένου να γίνονται οι τακτικοί ή οι έκτακτοι έλεγχοι. 5.4 Τ ο προϊ όν του ατοµ ικού λογαριασµ ού είναι στην δ ιάθεση του ασφαλισµ ένου µ όνο όταν αυτός αποφασίσει να συνταξιοδ οτηθεί. Έ να µ έρος του ποσού αυτού µ πορεί να αποδ οθεί σε αυτόν µ ε την µ ορφή εφάπαξ ποσού, µ ε την προϋ πόθεση ότι η αξία του ατοµ ικού λογαριασµ ού υπερβαίνει κάποιο όριο. Τ ο υπόλοιπο πρέπει υποχρεωτικά να
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 7 α π ό 14 χρησιµ οποιηθεί για την δ ιαµ όρφωση της συνταξιοδ οτικής παροχής του. Α υτό µ πορεί να γίνεται είτε µ ε την ανταλλαγή του ποσού αυτού µ ε µ ία ισόβια πρόσοδ ο (ράντα ζ ωής - life annuity) από ασφαλιστική επιχείρηση, είτε µ ε άλλες δ υνατότητες που µ πορούν να παρασχεθούν στον ασφαλισµ ένο. Ό λες αυτές οι δ υνατότητες θα παρέχονται κάτω από ένα καθεστώς ειδ ικών προδ ιαγραφών, έτσι ώστε αυτές να εξυπηρετούν τον σκοπό της συνταξιοδ ότησης µ ε τον αρτιότερο δ υνατό τρόπο. 5.5 Θ α τεθούν ειδ ικοί κανόνες προστασίας των ασφαλισµ ένων από παρατεταµ ένες χαµ ηλές αποδ όσεις επενδ ύσεων που πιθανόν να προκύψ ουν από κάποιες Α Ε Α Π. Προς αυτή την κατεύθυνση µ πορεί να βοηθήσουν και κάποια, µ εταβαλλόµ ενα ετησίως, κατώτατα όρια επενδ υτικών αποδ όσεων. 5.6 Κ άθε ασφαλισµ ένος είναι υποχρεωµ ένος να επιλέγει µ ία Α Ε Α Π και να καταβάλει εκεί τις εισφορές που αφορούν την επικουρική του ασφάλιση. Οι εισφορές αυτές θα έχουν ως εξής : Γ ια τους αυτοαπασχολούµ ενους : 6% επί των εικονικών αποδ οχών. Γ ια τους µ ισθωτούς : 6% επί των τακτικών αποδ οχών (3% ο ίδ ιος ο µ ισθωτός και 3% ο εργοδ ότης ). 5.7 Ε κτός από τις παραπάνω υποχρεωτικές εισφορές θα προβλέπεται και καθεστώς απαλλαγής φόρου εισοδ ήµ ατος για προαιρετικές εισφορές. 5.8 Οι κρατήσεις για δ ιάφορα έξοδ α οι οποίες θα µ πορούν να επιβάλλονται από τις Α Ε Α Π θα υπόκεινται σε συγκεκριµ ένους περιορισµ ούς ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική επιβάρυνση των ασφαλισµ ένων. Κ άθε ασφαλισµ ένος θα µ πορεί να αλλάζ ει την Α Ε Α Π που επέλεξε, το πολύ µ ία φορά κάθε χρόνο. Ο περιορισµ ός αυτός αποσκοπεί στην αποφυγή συχνών µ αζ ικών µ ετακινήσεων από Α Ε Α Π σε Α Ε Α Π, πράγµ α που θα προκαλεί απώλειες στο σύνολο των ασφαλισµ ένων λόγω συνεχών ρευστοποιήσεων επενδ ύσεων. 5.9 Τ α κριτήρια µ ε τα οποία κάθε ασφαλισµ ένος επιλέγει την Α Ε Α Π της αρεσκείας του είναι, η φερεγγυότητα, το ιστορικό των επενδ υτικών αποδ όσεων, οι χαµ ηλές επιβαρύνσεις για δ ιάφορα έξοδ α κ.λπ. Η παραπάνω εποπτική αρχή φροντίζ ει για την πληροφόρηση των ασφαλισµ ένων µ ε τα στοιχεία αυτά. Γ ια την αποφυγή της έκθεσης των Α Ε Α Π σε υπερβολικούς επιχειρηµ ατικούς κινδ ύνους από υπερβολικό κόστος δ ιαφήµ ισης, και για την προστασία των ασφαλισµ ένων, είναι δ υνατό να επιβληθούν περιορισµ οί σε ότι αφορά το κόστος αυτό. 6 Ο 3 ος ά ξ ο ν α ς 6.1 Σ το πυλώνα αυτό εντάσσονται πρόσθετες παροχές που δ ιαµ ορφώνονται µ έσα από προαιρετικά ατοµ ικά ή οµ αδ ικά ασφαλιστήρια ή άλλα αποταµ ιευτικά προγράµ µ ατα. Σ την κατηγορία αυτή συµ µ ετέχουν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις, τα Eπαγγελµ ατικά Tαµ εία και οι Α Ε Α Π. 6.2 Τ α προγράµ µ ατα αυτά υπόκεινται σε ειδ ική άδ εια από την αρµ όδ ια εποπτική αρχή και υπακούουν σε ορισµ ένες προδ ιαγραφές (χαµ ηλό κόστος, δ ιαφάνεια κλπ). Γ ια τα προγράµ µ ατα αυτά δ ίδ ονται επιπλέον φορολογικά κίνητρα. 6.3 ηµ ιουργείται ακόµ η ειδ ικό νοµ ικό πλαίσιο που θα αφορά την δ ηµ ιουργία και λειτουργία των Ε παγγελµ ατικών Τ αµ είων (Ε Τ ). Τ α Ε Τ δ ηµ ιουργούνται κατόπιν ειδ ικής συλλογικής σύµ βασης µ εταξύ εργοδ ότου και εργαζ οµ ένων. Σ ε αυτά µ πορεί να συµ µ ετέχουν περισσότερες από µ ία επιχειρήσεις. Η κάθε επιχείρηση µ πορεί να δ ηµ ιουργήσει Ε Τ ή να συµ µ ετάσχει σε ένα Ε Τ, µ όνο εάν το επιθυµ εί. Ο κάθε εργαζ όµ ενος µ πορεί να συµ µ ετάσχει σε ένα Ε Τ µ όνο εάν το επιθυµ εί. Τ α Ε Τ εποπτεύονται από την ίδ ια εποπτική αρχή από την οποία εποπτεύονται και οι Α Ε Α Π.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 8 α π ό 14 Σ δ µ δ 6.4 ε περίπτωση που καταβάλλονται εισφορές που εν απαλλάσσονται του φόρου εισοδ ήµ ατος, τότε το έρος της τελικής παροχής που θα προκύπτει από αυτές εν θα φορολογείται σαν εισόδ ηµ α. 6.5 Οι εργοδ ότες και οι εργαζ όµ ενοι µ πορούν να συµ φωνούν αντί της δ ηµ ιουργίας ενός Ε Τ που θα περιλαµ βάνει µ όνο προαιρετικές εισφορές, να συνάπτουν ειδ ικό οµ αδ ικό ασφαλιστήριο συµ βόλαιο µ ε ασφαλιστική εταιρία της επιλογής τους. Τ δ µ µ µ 6.6 α φορολογικά κίνητρα για τους ασφαλισµ ένους στην περίπτωση των πρόσθετων παροχών που ιαµ ορφώνονται έσα από προαιρετικά ατοµ ικά ή οµ αδ ικά ασφαλιστήρια ή άλλα αποταµ ιευτικά προγράµ ατα (της παραπάνω 6.1 περίπτωσης ) θα αφορούν απαλλαγή από τον φόρο εισοδ ήµ ατος για εισφορές ύψ ους έχρι 5% του ετησίου εισοδ ήµ ατος του εργαζ όµ ενου. 6.7 Α ν ο ασφαλισµ ένος θελήσει να δ ιακόψ ει το πρόγραµ µ α και να εισπράξει το προϊ όν του προγράµ µ ατος, τότε αυτό θα φορολογηθεί µ ε τον υψ ηλότερο συντελεστή φορολογίας εισοδ ήµ ατος φυσικών προσώπων, για το τµ ήµ α του προϊ όντος το οποίο προέκυψ ε από αφορολόγητες εισφορές. 6.8 Οι παροχές των προγραµ µ άτων αυτών υπόκεινται σε φόρο εισοδ ήµ ατος για το µ έρος εκείνο που προέρχεται από αφορολόγητες εισφορές. 7 Ε ι δ ι κ ά θ έ µ α τ α 7.1 Tο καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελµ άτων πρέπει να αναθεωρηθεί εκ βάθρων και να εξεταστεί η εφαρµ ογή ενός δ ίκαιου και ρεαλιστικού καθεστώτος για τις περιπτώσεις αυτές. Γ ια τους εντασσόµ ενους σε αυτή την κατηγορία θα προβλέπεται πρόσθετη εισφορά για το χρονικό δ ιάστηµ α που ο κάθε ασφαλισµ ένος παραµ ένει σε αυτή την κατηγορία. Η πρόσθετη εισφορά αυτή θα έχει ως εξής : Γ ια τον 1 ο άξονα : 5% των αποδ οχών (εργοδ ότης 3,5%, εργαζ όµ ενος 1,5%). Γ ια τον 2 ο άξονα : 2% των αποδ οχών (εργοδ ότης 1,4%, εργαζ όµ ενος 0,6%). 7.2 Τ ο ευνοϊ κό καθεστώς συνταξιοδ ότησης για τις µ ητέρες µ ε ανήλικα παιδ ιά πρέπει να αντικατασταθεί µ ε ειδ ικό καθεστώς για την φροντίδ α παιδ ιών, ασθενών και υπερηλίκων συγγενών. Ν α δ ίνεται η δ υνατότητα πίστωσης εικονικών εισφορών στους ατοµ ικούς λογαριασµ ούς του 1 ου άξονα για γυναίκες και άνδ ρες που απέχουν για κάποιο δ ιάστηµ α από την εργασία µ ε σκοπό την φροντίδ α µ ικρών παιδ ιών ή την φροντίδ α ασθενών ή υπερηλίκων συγγενών. 7.3 Α κόµ η, θα µ πορούν να πιστώνονται εικονικές εισφορές για περιόδ ους δ ιακοπής της απασχόλησης του ασφαλισµ ένου οι οποίες, συνολικά, δ εν θα µ πορούν να υπερβαίνουν τα δ ύο χρόνια για όλη την δ ιάρκεια της ασφάλισης. Οι δ ιακοπές αυτές µ πορούν να αφιερωθούν, είτε σε επαγγελµ ατική κατάρτιση προκειµ ένου ο ασφαλισµ ένος να προσαρµ οστεί στις εξελίξεις του επαγγέλµ ατός του, είτε σε οικογενειακά ή προσωπικά θέµ ατα του ασφαλισµ ένου. 7.4 Σ ε περίπτωση δ ιαζ υγίου γίνεται αντίστοιχη ανακατανοµ ή των ποσών των ατοµ ικών λογαριασµ ών 1 ου και 2 ου άξονα ή δ ικαιωµ άτων που αποκτήθηκαν από συµ µ ετοχή σε Ε παγγελµ ατικά Τ αµ εία ή σε προαιρετικά προγράµ µ ατα. Η ανακατανοµ ή γίνεται σε ίσα µ έρη για τον καθένα από τους δ ύο πρώην συζ ύγους και αφορά τα ποσά και τα δ ικαιώµ ατα που αποκτήθηκαν κατά την δ ιάρκεια της συµ βίωσης. 7.5 ηµ ιουργείται ειδ ική υπηρεσία είσπραξης εισφορών που αφορά τις εισφορές του 1 ου και 2 ου άξονα. Σ τόχοι της υπηρεσίας αυτής είναι : 1) Η εξ άλειψ η τ ου φ αιν οµ έ ν ου τ ης εισφ οροδ ιαφ υγ ή ς. 2) Τ ην ελαχιστ οποί ηση τ ου κ ό στ ους εί σπραξ ης.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 9 α π ό 14 7.6 Προτείνεται η υπαγωγή της υπηρεσίας αυτής στην αρµ οδ ιότητα της ειδ ικής εποπτικής αρχής, η οποία αναφέρεται παραπάνω, και η οποία θα λειτουργεί µ ε βάση ιδ ιωτικοοικονοµ ικά κριτήρια. Έ τσι θα µ πορεί να δ ιασφαλιστεί η αποτελεσµ ατικότητα της υπηρεσίας αυτής, πράγµ α απόλυτα απαραίτητο για την επιτυχία του δ ύσκολου έργου της. 8 Π ρ ο β λ ή µ α τ α µ ε τ ά β α σ η ς 8.1 Η µ ετάβαση από ένα δ ιανεµ ητικό σύστηµ α σε ένα κεφαλαιοποιητικό σύστηµ α συναντά ορισµ ένα σηµ αντικά προβλήµ ατα µ ε κυριότερο εξ αυτών την απόσυρση πόρων από τις τρέχουσες καταβολές συντάξεων προκειµ ένου αυτοί να σχηµ ατίσουν τα αποθεµ ατικά της κεφαλαιοποίησης. Α υτός είναι ο λόγος για τον οποίο δ εν µ πορούµ ε να προτείνουµ ε µ ία απότοµ η στροφή προς ένα πλήρως κεφαλαιοποιητικό σύστηµ α. 8.2 Α πό την άλλη µ εριά, υποστηρίζ ουµ ε, ότι η µ ετάβαση σε ένα απόλυτα κεφαλαιοποιητικό σύστηµ α, που προς το παρόν δ εν είναι εφικτή, αποτελεί το βασικό στόχο της µ εταρρύθµ ισης που προτείνουµ ε. Τ ο παραπάνω προτεινόµ ενο συνταξιοδ οτικό σύστηµ α δ ιαθέτει ένα σηµ αντικό δ ιανεµ ητικό παράγοντα ο οποίος πρέπει σταδ ιακά να περιοριστεί µ ε αντίστοιχη αύξηση των κεφαλαιοποιητικών παραγόντων. Ε κείνο που είναι βέβαιο είναι, ότι ο οποιοσδ ήποτε δ ιανεµ ητικός παράγοντας για όσο καιρό εξακολουθεί να υπάρχει, πρέπει να έχει ένα περιορισµ ένο µ έγεθος, έτσι ώστε να είναι εύκολα ελεγχόµ ενες οι συνέπειες των κινδ ύνων που σχετίζ ονται µ ε τα δ ιανεµ ητικά συστήµ ατα. 8.3 Προκειµ ένου να δ ιευκολυνθεί η µ ετάβαση θα πρέπει το ύψ ος των σηµ ερινών εισφορών για κύρια σύνταξη να παραµ είνει στο ίδ ιο επίπεδ ο. Οι εισφορές αυτές για το Ι Κ Α ανέρχονται σε 20% των αποδ οχών και µ έχρι το πλαφόν του Ι Κ Α (6,33% ο εργαζ όµ ενος και 13,67% ο εργοδ ότης ). Ό πως ήδ η αναφέραµ ε, µ ε το προτεινόµ ενο σύστηµ α µ όνο το 15% χρησιµ οποιείται για την δ ιαµ όρφωση της παροχής, το υπόλοιπο 5% εξακολουθεί να καταβάλλεται για όσα χρόνια χρειάζ εται η ολοσχερής εξυγίανση του συστήµ ατος. 8.4 Οι υπάρχοντες κοινωνικοί πόροι ή άλλοι πόροι που καταβάλλονται από τρίτους, εξακολουθούν να ισχύουν για όσα χρόνια κριθεί απαραίτητο, µ ε προοπτική κατάργησής τους. Ό σοι από αυτούς αποτελούν υποκατάστατο προσωπικών ή εργοδ οτικών εισφορών αποχαρακτηρίζ ονται και συµ ψ ηφίζ ονται µ ε το ύψ ος των εισφορών αυτών, όπως προκύπτει από τις προτεινόµ ενες ρυθµ ίσεις, το ενδ εχόµ ενο πλεόνασµ α καταχωρείται στα γενικά έσοδ α του ενιαίου φορέα. 8.5 Ο νέος ενιαίος οργανισµ ός ασφάλισης αναλαµ βάνει όλα τα περιουσιακά στοιχεία, και τις απαιτήσεις των υπαρχόντων µ έχρι σήµ ερα ασφαλιστικών φορέων κύριας και επικουρικής σύνταξης. Α κόµ η, ο ενιαίος φορέας αναλαµ βάνει και όλες τις υποχρεώσεις του παλαιού συστήµ ατος, όπως περιγράφηκε στην προηγούµ ενη παράγραφο. Α υτό σηµ αίνει ότι ο φορέας αυτός για ορισµ ένα χρόνια δ εν θα έχει ανάγκη κρατικής επιχορήγησης. Ω στόσο, κάποιες σηµ αντικές καταβολές από τον κρατικό προϋ πολογισµ ό θα πρέπει να γίνονται για το χρονικό αυτό δ ιάστηµ α ενόψ ει µ ελλοντικών αναγκών χρηµ ατοδ ότησης του φορέα αυτού µ ε πολύ µ εγάλα ποσά. 8.6 Έ να µ έρος του προϊ όντος των ιδ ιωτικοποιήσεων θα προορίζ εται για την ενίσχυση του ενιαίου φορέα του 1 ου άξονα ο οποίος φέρει το σύνολο του βάρους του παλαιού συστήµ ατος και ένα σηµ αντικό βάρος από το νέο σύστηµ α. 8.7 Κ αθορίζ εται συγκεκριµ ένη ηµ εροµ ηνία ως Ηµ εροµ ηνία Σ υνολικής Μ ετάβασης στο Ν έο Σ ύστηµ α. Ό λοι οι υπάρχοντες φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης συγχωνεύονται σε ένα ενιαίο φορέα ο οποίος θα αναλάβει και τον 1 ο άξονα του νέου συστήµ ατος. Μ ε βάση το καθεστώς αυτό υπολογίζ εται η αξία των κατοχυρωµ ένων δ ικαιωµ άτων του κάθε ασφαλισµ ένου, µ έχρι την Ηµ εροµ ηνία Σ υνολικής Μ ετάβασης στο Ν έο Σ ύστηµ α, για κύρια και επικουρική σύνταξη. Η αξία αυτών των δ ικαιωµ άτων καταγράφεται σαν αρχικό ποσό στον ατοµ ικό λογαριασµ ό του 1 ου άξονα και συνεχίζ ουν να καταγράφονται σε αυτόν οι εισφορές του νέου συστήµ ατος. Ο υπολογισµ ός της αξίας αυτής θα δ ιασφαλίζ ει την
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 10 α π ό 14 λεπτοµ ερή αποτίµ ηση των δ ικαιωµ άτων που έχει κατοχυρώσει κάθε ασφαλισµ ένος από την συµ µ ετοχή του στο προηγούµ ενο σύστηµ α, έτσι ώστε τα δ ικαιώµ ατα αυτά να εξυπηρετηθούν στο ακέραιο. 8.8 Σ ταδ ιακά, ανά πενταετία, γίνεται µ είωση της εισφοράς του 15% που προβλέπεται για τον 1 ο άξονα και η δ ιαφορά µ εταφέρεται στις υποχρεωτικές εισφορές του 2 ου άξονα. Μ µ µ 8.9 ε τον ίδ ιο τρόπο ο ενιαίος φορέας αναλαµ βάνει και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις που έχουν σωρευτεί στους υπάρχοντες φορείς πρόνοιας (εφάπαξ). Οι φορείς αυτοί παύουν να υπάρχουν και οι ασφαλισµ ένοι τους πορούν να συνεχίσουν την συµ ετοχή τους στα σχήµ ατα του τρίτου πυλώνα κάνοντας χρήση των απαλλαγών φόρου ύψ ους 4% των αποδ οχών (απαλλαγή που ισχύει σήµ ερα για τους ασφαλισµ ένους των φορέων πρόνοιας ). 9 η µ ο σ ι ο ν ο µ ι κ έ ς Σ υ ν έ π ε ι ε ς 9.1 Οι Φ ιλελεύθεροι θεωρούν ότι οι προτάσεις τους για την αναµ όρφωση του Α σφαλιστικού Σ υστήµ ατος, όπως και όλες οι άλλες προτάσεις πρέπει να αποτιµ ηθούν µ ε τα ίδ ια κριτήρια από του Β ρετανούς (κατά προτίµ ηση) αναλογιστές που ανέλαβαν για λογαριασµ ό της κυβέρνησης τη µ ελέτη του Α σφαλιστικού Σ υστήµ ατος (αυτοί άλλωστε είναι οι µ όνοι που έχουν µ ια επικαιροποιηµ ένη συνολική εικόνα του µ εγέθους του προβλήµ ατος ). 9.2 Οι Φ ιλελεύθεροι επισηµ αίνουν ότι στη λογική του δ ιαλόγου και της αποτίµ ησης πρέπει να ελεγχθεί από τους Β ρετανούς αναλογιστές η ευαισθησία του προτεινόµ ενου συστήµ ατος σε µ εταβολές του εικονικού τόκου ( 4.3), του 5% των αποδ οχών για την αποπληρωµ ή των υποχρεώσεων ( 8.3) και της σχέσης 15/6 µ εταξύ πρώτου και δ εύτερου άξονα της πρότασης.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 11 α π ό 14 ΠAPAPTHMA 1 ο ΟΡΙΣΜΟΙ Τι ε ί ν α ι τ ο σ υ ν τ α ξ ιο δ ο τ ικ ό σ ύ σ τ η µ α Το συντ αξ ιοδ οτ ικό σύστ ηµ α εί ναι τ ο σύνολ ο τ ων κανόνων και τ ων µ ηχανισµ ώ ν π ου απ οσκοπ ούν στ ην δ ιαµ όρ φ ωση ενός ικανοπ οιητ ικού εισοδ ήµ ατ ος γ ια τ ους ηλ ικιωµ ένους ότ αν αυτ οί απ οσύρ οντ αι απ ό τ ην ερ γ ασί α, επ ειδ ή η ικανότ ητ ά τ ους να ερ γ άζ οντ αι και να π αρ άγ ουν εισόδ ηµ α µ ειώ νετ αι µ ε τ ην αύξ ηση τ ης ηλ ικί ας. Σ τ α γ ενικότ ερ α π λ αί σια τ ου συντ αξ ιοδ οτ ικού συστ ήµ ατ ος εντ άσσετ αι και τ ο κοινωνικο-ασφ αλ ιστ ικό σύστ ηµ α τ ο οπ οί ο δ ηµ ιουρ γ εί τ ο κρ άτ ος, αλ λ ά και π ιθ ανά ιδ ιωτ ικά σχήµ ατ α τ α οπ οί α µ π ορ εί να π ρ οβ λ έπ οντ αι απ ό τ ην νοµ οθ εσί α τ ης συγ κεκρ ιµ ένης χώ ρ ας και τ α οπ οί α στ οχεύουν π ρ ος τ ην ί δ ια κατ εύθ υνση. Σ ύ σ τ η µ α Κ α θ ο ρ ισ µ έ ν η ς Π α ρ ο χ ή ς Ό τ αν ένα συντ αξ ιοδ οτ ικό σύστ ηµ α λ ειτ ουρ γ εί σύµ φ ωνα µ ε τ ην µ έθ οδ ο τ ης Κ αθ ορ ισµ ένης Π αρ οχής (Κ Π ) τ ότ ε υπ άρ χει π άντ α ένας καθ ορ ισµ ένος τ ρ όπ ος µ ε τ ον οπ οί ο υπ ολ ογ ί ζ ετ αι η π αρ οχή (σύντ αξ η). Ο τ ρ όπ ος αυτ ός έχει συνήθ ως τ ην µ ορ φ ή ενός µ αθ ηµ ατ ικού τ ύπ ου µ ε β άση τ ον οπ οί ο υπ ολ ογ ί ζ ετ αι η π αρ οχή σαν συνάρ τ ηση κάπ οιων συντ άξ ιµ ων απ οδ οχώ ν ή άλ λ ων π αρ αγ όντ ων. Σ τ α π ρ ογ ρ άµ µ ατ α Κ Π π ρ οκαθ ορ ί ζ ετ αι ο τ ρ όπ ος υπ ολ ογ ισµ ού τ ης π αρ οχής και η εισφ ορ ά υπ όκειτ αι στ ο ενδ εχόµ ενο κάπ οιων π ρ οσαρ µ ογ ώ ν π ρ οκειµ ένου να µ π ορ έσει τ ο π ρ όγ ρ αµ µ α (ή τ ο Ταµ εί ο) να αντ απ εξ έλ θ ει στ ην κατ αβ ολ ή τ ης π αρ οχής αυτ ής. Μ π ορ ούµ ε να π ούµ ε ότ ι σε ένα σύστ ηµ α Κ Π, εί ναι π ρ οκαθ ορ ισµ ένο τ ο ύψ ος τ ης π αρ οχής και ο άγ νωστ ος χ εί ναι τ ο ύψ ος τ ων εισφ ορ ώ ν. Σ ύ σ τ η µ α Κ α θ ο ρ ισ µ έ ν η ς Ε ισ φ ο ρ ά ς Α ντ ί θ ετ α, τ α π ρ ογ ρ άµ µ ατ α Κ αθ ορ ισµ ένης Ε ισφ ορ άς (Κ Ε ) δ εν έχουν τ ο π ρ όβ λ ηµ α τ ης π αρ απ άνω αστ άθ ειας τ ων εισφ ορ ώ ν. Σ τ α π ρ ογ ρ άµ µ ατ α αυτ ά, όπ ως φ αί νετ αι και απ ό τ ην ονοµ ασί α τ ους, οι εισφ ορ ές εί ναι π αγ ιωµ ένες (καθ ορ ισµ ένες) σε συγ κεκρ ιµ ένο επ ί π εδ ο. Το π ρ όβ λ ηµ α µ ε αυτ ά τ α π ρ ογ ρ άµ µ ατ α εί ναι ότ ι οι π αρ οχές δ εν π ρ οκαθ ορ ί ζ οντ αι αλ λ ά δ ιαµ ορ φ ώ νοντ αι ανάλ ογ α µ ε τ α π οσά τ ων εισφ ορ ώ ν και τ ην τ ρ έχουσα εµ π ειρ ί α τ ου π ρ ογ ρ άµ µ ατ ος (κύρ ια τ ην απ όδ οση τ ων επ ενδ ύσεων). Ουσιαστ ικά η π αρ οχή ενός τ έτ οιου π ρ ογ ρ άµ µ ατ ος δ ιαµ ορ φ ώ νετ αι απ ό τ ις κατ αβ λ ηθ εί σες εισφ ορ ές µ αζ ί µ ε τ ους τ όκους π ου απ οδ ί δ ει η επ ένδ υση τ ων εισφ ορ ώ ν. Μ π ορ ούµ ε να π ούµ ε ότ ι σε ένα σύστ ηµ α Κ Ε, εί ναι π ρ οκαθ ορ ισµ ένο τ ο ύψ ος τ ης εισφ ορ άς και ο άγ νωστ ος χ εί ναι τ ο τ ελ ικό ύψ ος τ ης π αρ οχής. Ν ο η τ ή Κ ε φ α λ α ιο π ο ί η σ η (Notional Funding) Σ ύµ φ ωνα µ ε τ ην µ έθ οδ ο αυτ ή τ α π οσά τ ων εισφ ορ ώ ν κατ αχωρ ούντ αι σε ένα νοητ ό λ ογ αρ ιασµ ό ο οπ οί ος π ιστ ώ νετ αι µ ε εικονικούς τ όκους. Τα π οσά τ ων εισφ ορ ώ ν στ ην π ρ αγ µ ατ ικότ ητ α δ εν επ ενδ ύοντ αι αλ λ ά χρ ησιµ οπ οιούντ αι γ ια τ ις κατ αβ ολ ές τ ων π αρ οχώ ν τ ων υπ αρ χόντ ων συντ αξ ιούχων (δ ιανεµ ητ ικό σύστ ηµ α). Π αρ ά τ ο γ εγ ονός ότ ι τ α π οσά δ ιανέµ οντ αι άµ εσα και δ εν κατ αχωρ ούντ αι σε κάπ οιο απ οθ εµ ατ ικό, εν τ ούτ οις γ ί νετ αι κατ αγ ρ αφ ή τ ων π οσώ ν και π ιστ ώ νετ αι τ όκος σαν αυτ ά να ήτ αν επ ενδ υµ ένα. Ο τ όκος δ εν π αρ άγ ετ αι, όπ ως εί ναι φ υσικό, απ ό τ ην απ όδ οση κάπ οιων επ ενδ ύσεων αλ λ ά καθ ορ ί ζ ετ αι απ ό τ ην αρ µ όδ ια αρ χή.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 12 α π ό 14 ΠAPAPTHMA 2 ο ΟΙ Α Π ΟΨ Ε ΙΣ Τ Η Σ Ε Υ ΡΩ Π Α Ϊ Κ Η Σ Ε Ν Ω ΣΗ Σ Η Ε υρ ωπ αϊ κή Έ νωση, εδ ώ και αρ κετ ά χρ όνια, έχει επ ισηµ άνει τ ο γ ενικότ ερ ο π ρ όβ λ ηµ α τ ων συντ αξ ιοδ οτ ικώ ν συστ ηµ άτ ων. Ό µ ως, η µ εγ άλ η π ολ ιτ ική β αρ ύτ ητ α τ ου θ έµ ατ ος και η ιδ ιαί τ ερ η σηµ ασί α π ου αυτ ό έχει γ ια κάθ ε κρ άτ ος µ έλ ος, έχει, µ έχρ ι στ ιγ µ ής, απ οτ ρ έψ ει µ ί α απ όφ αση γ ια ένα κοινό και π λ ήρ ως εναρ µ ονισµ ένο ασφ αλ ιστ ικό σύστ ηµ α. Ω στ όσο, έχει ήδ η δ ιαπ ιστ ωθ εί η ανάγ κη κοινής δ ρ άσης τ ων κρ ατ ώ ν µ ελ ώ ν και έχει µ π ει σε λ ειτ ουρ γ ί α ένας µ ηχανισµ ός δ ιερ εύνησης τ ου π ρ οβ λ ήµ ατ ος και δ ιαµ όρ φ ωσης µ ί ας κοινής λ ογ ικής ως π ρ ος τ ην αντ ιµ ετ ώ π ισή τ ου. Το Ε υρ ωπ αϊ κό Σ υµ β ούλ ιο απ οφ άσισε, στ η σύνοδ ο τ ης Λ ισσαβ όνας στ ις 23-24 Μ αρ τ ί ου 2000, να αναθ έσει στ ην οµ άδ α υψ ηλ ού επ ιπ έδ ου γ ια τ ην κοινωνική π ρ οστ ασί α να εκπ ονήσει µ ί α µ ελ έτ η γ ια τ η µ ελ λ οντ ική εξ έλ ιξ η τ ης κοινωνικής π ρ οστ ασί ας υπ ό µ ακρ οπ ρ όθ εσµ ο π ρ ί σµ α, δ ί νοντ ας ιδ ιαί τ ερ η π ρ οσοχή στ η β ιωσιµ ότ ητ α τ ων συντ αξ ιοδ οτ ικώ ν συστ ηµ άτ ων. Το σηµ αντ ικότ ερ ο και π λ έον π ρ όσφ ατ ο (Οκτ ώ β ρ ιος 2000) κεί µ ενο τ ης Ε υρ ωπ αϊ κής Έ νωσης εί ναι η «Α Ν Α Κ ΟΙ Ν Ω Σ Η ΤΗΣ Ε Π Ι ΤΡ ΟΠ ΗΣ Π Ρ ΟΣ ΤΟ Σ ΥΜ Β ΟΥΛ Ι Ο, ΤΟ Ε ΥΡ Ω Π Α Ϊ Κ Ο Κ ΟΙ Ν ΟΒ ΟΥΛ Ι Ο Κ Α Ι ΤΗΝ ΟΙ Κ ΟΝ ΟΜ Ι Κ Η Κ Α Ι Κ ΟΙ Ν Ω Ν Ι Κ Η Ε Π Ι ΤΡ ΟΠ Η - Η µ ελ λ οντ ική εξ έλ ιξ η τ ης κοινωνικής π ρ οστ ασί ας απ ό µ ακρ οπ ρ όθ εσµ η σκοπ ιά: ασφ αλ εί ς και β ιώ σιµ ες συντ άξ εις». Ορ ισµ ένα π ολ ύ χαρ ακτ ηρ ιστ ικά απ οσπ άσµ ατ α τ ου κειµ ένου αυτ ού π αρ ατ ί θ εντ αι στ ην συνέχεια, γ ια να γ ί νουν αντ ιλ ηπ τ ές οι απ όψ εις τ ης Ε Ε : «Τα συντ αξ ιοδοτ ικ ά συστ ήµ ατ α π εριλαµ β άνουν τ όσο τ α δηµ όσια όσο κ αι τ α ιδιω τ ικ ά συστ ήµ ατ α κ αι η δοµ ή τ ους β ασίζ ετ αι συνήθ ω ς σε τ ρεις άξ ονες : τ α β ασικ ά δηµ όσια συστ ήµ ατ α, τ α συστ ήµ ατ α επ αγ γ ελµ ατ ικ ής σύ ντ αξ ης κ αι τ α ατ οµ ικ ά συντ αξ ιοδοτ ικ ά π ρογ ράµ µ ατ α.» «Η γ ήρανση τ ου π ληθ υσµ ού θ α συντ ελεστ εί σε τ έτ οια κ λίµ ακ α π ου, εάν δεν υπ άρξ ουν οι κ ατ άλληλες µ ετ αρρυθ µ ίσεις, υπ άρχ ει ο κ ίνδυνος υπ ονόµ ευσης τ ου ευρω π αϊ κ ού κ οινω νικ ού µ οντ έλου κ αθ ώς κ αι τ ης οικ ονοµ ικ ής µ εγ έθ υνσης κ αι στ αθ ερότ ητ ας στ ην Ε υρω π αϊ κ ή Έ νω ση. Κ αλού ντ αι συνεπ ώς τ α κ ράτ η µ έλη να χ αράξ ουν σαφ είς στ ρατ ηγ ικ ές γ ια τ η διασφ άλιση τ ης επ άρκ ειας τ ω ν συντ αξ ιοδοτ ικ ών τ ους συστ ηµ άτ ω ν απ οφ εύ γ οντ ας τ ην απ οστ αθ εροπ οίηση τ ω ν δηµ όσιω ν οικ ονοµ ικ ών ή τ ην υπ ερβ ολικ ή επ ιβ άρυνση τ ης οικ ονοµ ίας.» «Ο ι µ ετ αρρυθ µ ίσεις τ ω ν δηµ όσιω ν συντ αξ ιοδοτ ικ ών συστ ηµ άτ ω ν εστ ιάζ οντ αι κ υρίω ς στ ον έλεγ χ ο τ ης αύ ξ ησης τ ω ν δαπ ανών, ενώ οι β ελτ ιώσεις στ ον τ οµ έα τ ω ν επ αγ γ ελµ ατ ικ ών συντ άξ εω ν κ αι τ ω ν ατ οµ ικ ών συντ αξ ιοδοτ ικ ών π ρογ ραµ µ άτ ω ν είναι συχ νά απ αραίτ ητ ες, π ροκ ειµ ένου οι επ αγ γ ελµ ατ ικ ές κ αι ατ οµ ικ ές συντ άξ εις να µ π ορέσουν να διαδραµ ατ ίσουν µ εγ αλύ τ ερο ρόλο στ ην εξ ασφ άλιση εισοδήµ ατ ος γ ια τ α άτ οµ α µ εγ αλύ τ ερης ηλικ ίας.» «Τα δηµ όσια, διανεµ ητ ικ ά συντ αξ ιοδοτ ικ ά συστ ήµ ατ α έχ ουν απ οτ ελέσει αντ ικ είµ ενο µ εγ άλου π ροβ ληµ ατ ισµ ού λόγ ω τ ου ότ ι ο αντ ίκ τ υπ ος τ ης γ ήρανσης στ α συστ ήµ ατ α αυτ ά είναι π ολύ άµ εσος κ αι σαφ ής, ενώ στ ην π ερίπ τ ω ση τ ω ν κ εφ αλαιοπ οιητ ικ ών συστ ηµ άτ ω ν θ α είναι π ιο δύ σκ ολο να π ροβ λεφ θ εί ο αντ ίκ τ υπ ος.» «Η σχ έση µ ετ αξ ύ τ ω ν γ ενικ ών κ ρατ ικ ών π ροϋ π ολογ ισµ ών κ αι τ ω ν επ ί µ έρους συστ ηµ άτ ω ν χ ρηµ ατ οδότ ησης τ ω ν συντ αξ ιοδοτ ικ ών συστ ηµ άτ ω ν σηµ αίνει ότ ι µ ία ανεξ έλεγ κ τ η αύ ξ ηση τ ω ν δαπ ανών γ ια τ ις συντ άξ εις θ α µ π ορού σε να απ οστ αθ εροπ οιήσει τ α δηµ όσια οικ ονοµ ικ ά.» «Η µ είω ση τ ου συνολικ ού φ ορολογ ικ ού β άρους, ειδικ ότ ερα αυτ ού επ ί τ ης εργ ασίας, ώστ ε να υπ άρξ ουν κ ίνητ ρα γ ια οικ ονοµ ικ ή ανάπ τ υξ η κ αι απ ασχ όληση, π ρέπ ει επ ίσης να ληφ θ εί υπ όψ η.» «Η π ροσφ υγ ή στ α ιδιω τ ικ ά, κ εφ αλαιοπ οιητ ικ ά συστ ήµ ατ α, µ έσω τ ω ν επ αγ γ ελµ ατ ικ ών συντ άξ εω ν ή τ ω ν ατ οµ ικ ών συντ αξ ιοδοτ ικ ών π ρογ ραµ µ άτ ω ν, µ π ορεί να απ οτ ελέσει χ ρήσιµ ο εργ αλείο γ ια τ ην ελάφ ρυνση τ ου β άρους επ ί τ ω ν δηµ όσιω ν δαπ ανών. Ω ς απ οτ έλεσµ α, η απ όδοση τ ω ν χ ρηµ ατ οοικ ονοµ ικ ών π εριουσιακ ών στ οιχ είω ν απ οκ τ ά µ εγ αλύ τ ερη σηµ ασία ω ς κ αθ οριστ ικ ός π αράγ οντ ας τ ου επ ιπ έδου διαβ ίω σης τ ω ν ηλικ ιω µ ένω ν.»
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 13 α π ό 14 «Σ τ α µ έτ ρα π εριλαµ β άνετ αι η αύ ξ ηση τ ης επ ίσηµ ης ηλικ ίας συντ αξ ιοδότ ησης ή τ ου αριθ µ ού τ ω ν ετ ών τ ω ν εισφ ορών π ου απ αιτ ού ντ αι γ ια τ η θ εµ ελίω ση δικ αιώµ ατ ος γ ια π λήρη σύ ντ αξ η, η µ είω ση τ ης κ ατ αβ αλλόµ ενης σύ ντ αξ ης σε σχ έση µ ε τ ις εν ενεργ εία απ οδοχ ές ή η συσχ έτ ισή τ ης µ ε τ ις εισφ ορές, η δηµ ιουργ ία ειδικ ών τ αµ είω ν γ ια τ η χ ρηµ ατ οδότ ηση µ ελλοντ ικ ών π ληρω µ ών ή η ενθ άρρυνση τ ης δηµ ιουργ ίας ιδιω τ ικ ών, κ εφ αλαιοπ οιητ ικ ών συντ αξ ιοδοτ ικ ών συστ ηµ άτ ω ν.» «Ο ι µ ετ αρρυθ µ ίσεις π ου θ α επ ιδιώξ ουν τ ην ενίσχ υση τ ου ρόλου τ ω ν ατ οµ ικ ών κ αι επ αγ γ ελµ ατ ικ ών συντ αξ ιοδοτ ικ ών συστ ηµ άτ ω ν θ α χ ρειαστ εί να αντ ιµ ετ ω π ίσουν ορισµ ένες αδυναµ ίες τ ω ν συστ ηµ άτ ω ν αυτ ών. Ο ι µ εγ άλες π ερίοδοι π ου απ αιτ ού ντ αι γ ια τ η θ εµ ελίω ση δικ αιώµ ατ ος στ α επ αγ γ ελµ ατ ικ ά συντ αξ ιοδοτ ικ ά συστ ήµ ατ α κ αθ ιστ ού ν δύ σκ ολο γ ια όσους δεν απ οτ ελού ν µ έρος τ ου β ασικ ού εργ ατ ικ ού δυναµ ικ ού µ ιας ετ αιρίας να απ οκ τ ήσουν επ αρκ ή συντ αξ ιοδοτ ικ ά δικ αιώµ ατ α. Τα υψ ηλά έξ οδα διαχ είρισης γ ια τ α ατ οµ ικ ά συντ αξ ιοδοτ ικ ά π ρογ ράµ µ ατ α µ π ορεί να τ α κ ατ αστ ήσουν ελάχ ιστ α ελκ υστ ικ ά γ ια τ ους χ αµ ηλόµ ισθ ους εργ αζ οµ ένους κ αι η π ρακ τ ικ ή τ ης επ ιβ ολής τ ελών στ ις αρχ ικ ές εισφ ορές (αρχ ικ ή ιδιαίτ ερη επ ιβ άρυνση) έχ ει ω ς απ οτ έλεσµ α υψ ηλό κ όστ ος γ ια όσους εγ κ ατ αλείπ ουν τ α π ρογ ράµ µ ατ α αυτ ά. Σ ε επ ίπ εδο Ε Ε, η έλλειψ η συντ ονισµ ού µ ετ αξ ύ αυτ ών τ ω ν συστ ηµ άτ ω ν, ιδίω ς στ ον τ οµ έα τ ης φ ορολογ ίας, π ρέπ ει να αντ ιµ ετ ω π ιστ εί γ ια να αρθ ού ν τ α εµ π όδια στ η διασυνοριακ ή κ ινητ ικ ότ ητ α.» «Ο ι µ ετ αρρυθ µ ίσεις π ρέπ ει να έχ ουν ω ς απ οτ έλεσµ α β ιώσιµ ες λύ σεις σε µ ακ ροπ ρόθ εσµ α π ροβ λήµ ατ α κ αι να µ ην απ οτ ελού ν µ όνο π ροσω ρινές απ αντ ήσεις σε τ όσο κ ρίσιµ α π ροβ λήµ ατ α.» «Ω στ όσο, π αρά τ ις σηµ αντ ικ ές διαφ ορές εντ ός τ ης Ε υρω π αϊ κ ής Έ νω σης, τ α κ ράτ η µ έλη αντ ιµ ετ ω π ίζ ουν κ οινές π ροκ λήσεις οι οπ οίες αναλύ θ ηκ αν π αραπ άνω. Έ χ ουν όµ ω ς κ αι κ οινού ς στ όχ ους σε ό,τ ι αφ ορά τ α συντ αξ ιοδοτ ικ ά συστ ήµ ατ α κ αι δεσµ εύ οντ αι ω ς π ρος ορισµ ένες αρχ ές, µ ετ αξ ύ τ ω ν οπ οίω ν η ισότ ητ α κ αι η κ οινω νικ ή συνοχ ή π ου χ αρακ τ ηρίζ ουν τ ο ευρω π αϊ κ ό κ οινω νικ ό µ οντ έλο. Η Ε π ιτ ροπ ή συνεπ ώς κ αλεί τ α κ ράτ η µ έλη να συντ ονίσουν τ ις π ροσπ άθ ειές τ ους κ αι να αντ αλλάξ ουν απ όψ εις κ αι π ληροφ ορίες γ ια π ρακ τ ικ ές κ αι µ ετ αρρυθ µ ίσεις π ου έχ ουν ήδη δροµ ολογ ηθ εί ή β ρίσκ οντ αι στ ο στ άδιο τ ου σχ εδιασµ ού.» «Μ έσα στ ο π λαίσιο τ ης διαδικ ασίας π ου όρισε η σύ νοδος κ ορυφ ής τ ης Λ ισσαβ όνας, η Ε π ιτ ροπ ή π αρουσιάζ ει τ ις ακ όλουθ ες αρχ ές κ αι στ όχ ους π ρος συζ ήτ ηση: Να δ ιατ ηρ ηθ ε ί η ε π ά ρ κ ε ια τ ω ν συ ν τ ά ξ ε ω ν : οι τ ρεις άξ ονες τ ω ν συντ αξ ιοδοτ ικ ών συστ ηµ άτ ω ν, όπ ω ς λειτ ουργ ού ν συνδυαστ ικ ά σύ µ φ ω να µ ε απ οφ άσεις τ ω ν κ ρατ ών µ ελών, π ρέπ ει να π αρέχ ουν τ η δυνατ ότ ητ α στ ους ηλικ ιω µ ένους να π αραµ ένουν οικ ονοµ ικ ά ανεξ άρτ ητ οι κ αι, εντ ός λογ ικ ών ορίω ν, να διατ ηρού ν τ ο επ ίπ εδο διαβ ίω σης π ου είχ αν ότ αν εργ άζ οντ αν. Να ε ξ ασφ αλ ισθ ε ί η δ ικ αιο σύ ν η µ ε τ αξ ύ τ ω ν γ ε ν ε ώ ν : τ ις π ροσπ άθ ειες π ου χ ρειάζ οντ αι γ ια να αντ ιµ ετ ω π ισθ εί τ ο π ρόβ ληµ α τ ης δηµ ογ ραφ ικ ής γ ήρανσης π ρέπ ει να τ ις µ οιράζ οντ αι µ ε ισότ ιµ ο τ ρόπ ο κ αι οι ενεργ οί οικ ονοµ ικ ά γ ενεές, εργ οδότ ες κ αι εργ αζ όµ ενοι, κ αι οι συντ αξ ιοδοτ ηµ ένες γ ενεές. Να ε ν ισχ υ θ ε ί η αλ λ ηλ ε γ γ ύ η στ α συ ν τ αξ ιο δ ο τ ικ ά συ στ ή µ ατ α: κ ανείς δεν π ρέπ ει να απ οκ λείετ αι απ ό τ α συντ αξ ιοδοτ ικ ά συστ ήµ ατ α λόγ ω χ αµ ηλού εισοδήµ ατ ος ή επ ειδή π αρουσιάζ ει αυξ ηµ ένους ασφ αλιστ ικ ού ς κ ινδύ νους. Τα συντ αξ ιοδοτ ικ ά συστ ήµ ατ α π ρέπ ει να διαθ έτ ουν ένα αναδιανεµ ητ ικ ό στ οιχ είο υπ έρ τ ω ν ατ όµ ω ν π ου έχ ουν λίγ ες ευκ αιρίες στ ην αγ ορά εργ ασίας ή οι οπ οίοι ήτ αν υπ οχ ρεω µ ένοι να φ ροντ ίζ ουν π αιδιά, άτ οµ α µ ε ειδικ ές ανάγ κ ες ή ηλικ ιω µ ένα άτ οµ α µ ε ευαίσθ ητ η υγ εία. Να ε ξ ασφ αλ ισθ ε ί η σω στ ή ισο ρ ρ ο π ί α µ ε τ αξ ύ δ ικ αιω µ ά τ ω ν κ αι υ π ο χ ρ ε ώ σε ω ν : οι π αροχ ές π ρέπ ει να αντ ικ ατ οπ τ ρίζ ουν τ ις εισφ ορές ενός ατ όµ ου στ ο συντ αξ ιοδοτ ικ ό σύ στ ηµ α. Ε ιδικ ότ ερα η αναβ ολή συντ αξ ιοδότ ησης θ α π ρέπ ει να έχ ει ω ς απ οτ έλεσµ α µ εγ αλύ τ ερες π αροχ ές. Να ε ξ ασφ αλ ισθ ε ί ό τ ι τ α συ ν τ αξ ιο δ ο τ ικ ά συ στ ή µ ατ α υ π ο στ ηρ ί ζ ο υ ν τ ην ισό τ ητ α µ ε τ αξ ύ γ υ ν αικ ώ ν κ αι αν δ ρ ώ ν : ειδικ ότ ερα είναι αναγ κ αίο να γ ίνουν αναπ ροσαρµ ογ ές ώστ ε να ενισχ υθ ού ν τ α κ ίνητ ρα π ρος τ ις γ υναίκ ες π ροκ ειµ ένου αυτ ές να εισέλθ ουν ή να επ ανέλθ ουν στ ην αγ ορά εργ ασίας ή να β ελτ ιώσουν τ η θ έση τ ους σ αυτ ήν. Να ε ξ ασφ αλ ισθ ε ί η δ ιαφ ά ν ε ια κ αι η ικ αν ό τ ητ α π ρ ό β λ ε ψ ης : όλοι οι ασφ αλισµ ένοι π ρέπ ει να έχ ουν σαφ ή εικ όνα γ ια τ ο τ ι µ π ορού ν να π εριµ ένουν απ ό άπ οψ η π αροχ ών ανάλογ α µ ε τ ις διάφ ορες π εριστ άσεις.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Σε λ ί δ α 14 α π ό 14 Να γ ί ν ο υ ν τ α συ ν τ αξ ιο δ ο τ ικ ά συ στ ή µ ατ α π ε ρ ισσό τ ε ρ ο ε υ έ λ ικ τ α απ έ ν αν τ ι στ ις κ ο ιν ω ν ικ έ ς αλ λ αγ έ ς : τ α συντ αξ ιοδοτ ικ ά συστ ήµ ατ α π ρέπ ει να είναι σε θ έση να π ροσαρµ όζ οντ αι σε π ροβ λέψ ιµ ες αλλαγ ές τ ου οικ ονοµ ικ ού κ αι δηµ ογ ραφ ικ ού τ ους π εριβ άλλοντ ος. Να δ ιε υ κ ο λ υ ν θ ε ί η π ρ ο σαρ µ ο στ ικ ό τ ητ α τ ης αγ ο ρ ά ς ε ρ γ ασί ας : τ α συντ αξ ιοδοτ ικ ά συστ ήµ ατ α π ρέπ ει να µ εριµ νού ν γ ια τ ην επ αγ γ ελµ ατ ικ ή κ αι γ εω γ ραφ ικ ή κ ινητ ικ ότ ητ α κ αι να επ ιτ ρέπ ουν ένα β αθ µ ό ατ οµ ικ ής επ ιλογ ής, γ ια π αράδειγ µ α σε ό,τ ι αφ ορά τ ην ηλικ ία συντ αξ ιοδότ ησης κ αι τ ην οργ άνω ση τ ω ν στ αδίω ν µ άθ ησης, εργ ασίας κ αι αναψ υχ ής. Να ε ξ ασφ αλ ισθ ε ί η συ ν έ π ε ια µ ε τ αξ ύ συ ν τ αξ ιο δ ο τ ικ ώ ν συ στ ηµ ά τ ω ν στ ο π λ αί σιο τ ο υ γ ε ν ικ ό τ ε ρ ο υ συ στ ή µ ατ ο ς συ ν τ αξ ιο δ ό τ ησης : µ ετ αξ ύ τ ω ν αξ όνω ν π ου στ ηρίζ ουν τ ις συντ άξ εις π ρέπ ει να υπ άρχ ει αµ οιβ αία υπ οστ ήριξ η κ αι κ αλός συντ ονισµ ός. Να ε ξ ασφ αλ ιστ ο ύ ν υ γ ιή κ αι β ιώ σιµ α δ ηµ ό σια ο ικ ο ν ο µ ικ ά : οι µ ετ αρρυθ µ ίσεις π ρέπ ει να εξ ασφ αλίσουν ότ ι η φ ορολογ ικ ή επ ιβ άρυνση λόγ ω τ ω ν δηµ όσιω ν συντ άξ εω ν π εριορίζ ετ αι σε ένα λογ ικ ό επ ίπ εδο κ αι ότ ι δεν π αραγ κ ω νίζ οντ αι άλλες ουσιαστ ικ ές δηµ όσιες δαπ άνες.»