Η Ελλάδα στη δεκαετία του 40

ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΜΦΥΛΙΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ Η Ελλάδα στη δεκαετία του 40 ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ιστοριογραφική συζήτηση μεθοδολογικές προτάσεις ερευνητικά πεδία Καβάλα 2-5 Ιουλίου 2009

Φωτογραφία εξωφύλλου: Βούλα Παπαϊωάννου (Μουσείο Μπενάκη, Φωτογραφικό Αρχείο)

18.00: Προσέλευση, χαιρετισμοί 18.30: Εναρκτήρια ομιλία Πέμπτη 2 Ιουλίου 2009 Αμφιθέατρο Νομαρχίας Καβάλας Καλύβας Στάθης (Yale University) Μία δεκαετία ανανέωσης και αναθεώρησης της ιστορίας του Εμφυλίου: κριτική αποτίμηση 19.00-20.30: Συνεδρία 1: Ελληνική πολιτική Πρόεδρος: Μαραντζίδης Νίκος (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) Μαυρογορδάτος Γεώργιος (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Οι εκλογές του 1946 Φίλανδρος Ιωάννης (European University Ιnstitute of Florence) Η «ξεχασμένη Βουλή», 1946-1949. Κοινοβουλευτικός λόγος και Εμφύλιος πόλεμος: Η περίπτωση του Παναγιώτη Κανελλόπουλου και του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος Παπαπολυβίου Πέτρος (Πανεπιστήμιο Κύπρου) Αρχειακά κατάλοιπα από το παράρτημα Βορείου Ελλάδος του «Κόμματος Χιτών»: Μια πρώτη παρουσίαση 20.00-20.30: Συζήτηση

Παρασκευή 3 Ιουλίου 2009 Πρωινές παράλληλες συνεδρίες Αμφιθέατρο Νομαρχίας Καβάλας 09.00-11.00: Συνεδρία 1: Ένοπλοι και Στρατός Πρόεδρος: Βόγλης Πολυμέρης (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) Ζαμάνος Στέλιος (ΠΣΑΕΕΑ) Η μυστική οργάνωση του ΚΚΕ στον Ελληνικό Στρατό το 1945-1946 Χαραλαμπίδης Μενέλαος (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Εμφύλιες συγκρούσεις στην κατοχική Αθήνα Καλλιανιώτης Θανάσης (διδάκτωρ Ιστορίας) Οι πρώτοι αντάρτες στον Όλυμπο, 1942-1943: πραγματικότητα, επιθυμία και φαντασία Τσακίρης Δημήτριος (ΤΕΙ Ηπείρου) Η άνοδος του Στρατού σε καθοριστικό παράγοντα εντός του κέντρου άσκησης της εξουσίας πριν και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου 10.20-11.00: Συζήτηση 11.00-11.30: Διάλειμμα 11.30-13.30: Συνεδρία 2: Διεθνείς διαστάσεις, Ι Πρόεδρος: Λαγάνη Ειρήνη (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) Αβδούλος Σταύρος (δικηγόρος ΠΣΑΕΕΑ) Η ένοπλη σύγκρουση του Δεκέμβρη 1944 και ο ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης Κλάψης Αντώνης (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου) Η βρετανική πολιτική και το ελληνικό αντιστασιακό κίνημα: Η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή στην Ελλάδα (1943-1944) Wu Yue (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Η εικόνα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στον ελληνικό Τύπο το 1949 Σκουλίδας Ηλίας (ΤΕΙ Ηπείρου) «Η δύσκολη γειτονία»: Ελλάδα και Αλβανία στη δεκαετία του 1940. Μία ιστοριογραφική προσέγγιση 12.50-13.30: Συζήτηση

Αίθουσα Νομαρχιακού Συμβουλίου Καβάλας 09.00-11.00: Συνεδρία 1: Τραύμα, μνήμη και αφήγηση, Ι Πρόεδρος: Χατζηαναστασίου Τάσος (Πανεπιστήμιο Κύπρου) Moennig Ulrich (Universit t Hamburg) Εμφύλιος: Μυθοπλασία vs μαρτυρίες Βασιλειάδης Βασίλειος (κοινωνιολόγος) Αυτόπτης μάρτυς και ιστορικός της «μακράς διάρκειας»: Η ιστορική - οικολογική προσέγγιση του W. H. McNeill στην Ελλάδα της δεκαετίας του 40 Αναστασιάδης Γιώργος (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) Αναφορές στη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του 1940. Η ζωή της πόλης μέσα από τη λογοτεχνία και τις εφημερίδες της Θεοδώρου Βάσω (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) Βασιλούδη Βασιλική (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) Θεοδωροπούλου Ζαχαρούλα (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) Η παιδική ηλικία ως διακύβευμα στα χρόνια του Εμφυλίου: Προφορικές μαρτυρίες από την περιοχή της Θράκης 10.20-11.00: Συζήτηση 11.00-11.30: Διάλειμμα 11.30-13.30: Συνεδρία 2: Τραύμα, μνήμη και αφήγηση, ΙΙ Πρόεδρος: Αποστολίδου Βενετία (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) Αναστασιάδης Θάνος (Universit t Hamburg) Κυριάκης Μάκης (Universit t Hamburg) «Δεν έχεις μνημονικό. Θυμάσαι ό,τι και όπως σε βολεύει...»: Τραύμα, μνήμη και αφήγηση του Εμφυλίου Δεμερτζής Νίκος (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Ο Εμφύλιος πόλεμος ως πολιτισμικό τραύμα Δαλκαβούκης Βασίλης (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) Αντωνιάδου Αριάδνη (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) Ανάμεσα σε δύο πολέμους: Επίσημη και ανεπίσημη μνήμη της δεκαετίας του 40 σε μια ορεινή κοινότητα της Β. Πίνδου Κράββα Βασιλική (ΤΕΙ Θεσσαλονίκης) Η «Φυγή» κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο: Όψεις μιας στρατηγικής επιβίωσης 12.50-13.30: Συζήτηση

Απογευματινή κοινή συνεδρία Αμφιθέατρο Νομαρχίας Καβάλας 17.00-19.00: Συνεδρία 1: Διεθνείς διαστάσεις, ΙI Πρόεδρος: Ψαλλίδας Γρηγόρης (Ιόνιο Πανεπιστήμιο) Λαγάνη Ειρήνη (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) Ο ελληνικός Εμφύλιος μέσα από τα γαλλικά διπλωματικά αρχεία, 1944 1949 Ζαχαρίου Στέλιος (Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας) Προσκαλώντας την εξάρτηση: Οι στόχοι και τα αποτελέσματα του αμερικανικού παρεμβατισμού κατά την περίοδο της Ανοικοδομήσεως (1947 1952) Χατζηβασιλείου Ευάνθης (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Εξαρτημένο υποσύστημα: Ελληνικές αντιλήψεις για τα Βαλκάνια και τη διεθνή πολιτική, 1935-1949 Μαραντζίδης Νίκος (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) «Το σχέδιο Μάρσαλ των φτωχών»: Η εμπλοκή των Λαϊκών Δημοκρατιών κατά τον Εμφύλιο πόλεμο Γιαννακάκης Ηλιος (Universit de Lille) Σχέσεις Ελλάδας - Τσεχοσλοβακίας, 1945-1955 18.40-19.00: Συζήτηση 19.00-19.30: Διάλειμμα 19.30-21.30: Συνεδρία 2: Μειονότητες Πρόεδρος: Μαυρογορδάτος Γεώργιος (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Ριτζαλέος Βασίλης (διδάκτωρ Ιστορίας) Η εβραϊκή κοινότητα Καβάλας στον έλεγχο των βουλγαρικών αρχών Κατοχής: Οργάνωση, εκμετάλλευση, διάλυση (1942-1944) Μαμαρέλης Αργύρης (The London School of Economics and Political Science) Ερευνώντας έναν εχθρό που δεν υπήρξε: Η στάση της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης κατά τη βουλγαρική κατοχή 1941-1944 Νιάρχος Γεώργιος (The London School of Economics and Political Science) Πολιτικές προσέγγισης της ελληνικής πολιτείας απέναντι στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης κατά τον Εμφύλιο πόλεμο 1946-1949 Τσίβος Κώστας (Charles University) Σλαβομακεδόνες στον Εμφύλιο: Οι σλαβομακεδόνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Τσεχοσλοβακία 20.50-21.30: Συζήτηση

Σάββατο 4 Ιουλίου 2009 Πρωινές παράλληλες συνεδρίες Αμφιθέατρο Νομαρχίας Καβάλας 09.00-11.00: Συνεδρία 1: Τοπικές διαστάσεις Πρόεδρος: Δορδανάς Στράτος (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδνίας) Καραγιαννακίδης Νίκος (Ιόνιο Πανεπιστήμιο) Η Ανατολική Μακεδονία στη δεκαετία του 1940: Ερευνες, σιωπές και νέες αρχειακές διαθεσιμότητες Μπάδα Κωνσταντίνα (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) Σφήκας Θανάσης (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) Διερευνώντας την τοπική διάσταση: Ιστορία και μνήμη της δεκαετίας του 40 στην Αιτωλοακαρνανία Τομαή Φωτεινή (Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας διευθύντρια Ιστορικού και Διπλωματικού Αρχείου) Μία άγνωστη εκδοχή του Εμφυλίου 10.20-11.00: Συζήτηση 11.00-11.30: Διάλειμμα 11.30-13.30: Συνεδρία 2: Οικονομικές και κοινωνικές πτυχές Πρόεδρος: Αναστασιάδης Γιώργος (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) Χιονίδου Βιολέττα (University of Newcastle upon Tyne) «Ήταν μια γέφυρα από τη ζωή στο θάνατο»: Νοσοκομεία στην κατοχική Ελλάδα Τσίλαγα Φλώρα (διδάκτωρ Ιστορίας) Στην τροχιά του εμφυλίου πολέμου: Η δράση του οργανισμού UNRRA στην Ελλάδα (Απρίλιος 1945 - Ιούνιος 1947) Ψαλλίδας Γρηγόρης (Ιόνιο Πανεπιστήμιο) Αντίσταση και κοινωνία πολιτών Siani-Davies Peter (University College London) Κατσίκας Στέφανος (Goldsmiths College, University of London) The Tobacco Workers Law of 1953: Smoking out the communist threat from a heavily unionised workforce? 12.50-13.30: Συζήτηση

Αίθουσα Νομαρχιακού Συμβουλίου Καβάλας 09.00-11.00: Συνεδρία 1: Πολιτισμικές διαστάσεις Πρόεδρος: Αντωνίου Γιώργος (Πανεπιστήμιο Κύπρου) Κουτσούκου Φαίδρα (διδάκτωρ Ιστορίας) Εθνικοσοσιαλιστική πολιτιστική πολιτική στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 40 Γεωργακάκη Κωνστάντζα (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Το αθηναϊκό θέατρο το χειμώνα του 1944 Δεληγιάννης Γιάννης (Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών) Κοινωνικές αξίες και συλλογική συνείδηση στην πεζογραφική παραγωγή της Αριστεράς κατά τη δεκαετία του 1940-1950 Χαρκιολάκης Αλέξανδρος (Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λ. Βουδούρη») Η έντεχνη μουσική στα χρόνια της Κατοχής: ένα πεδίο ανεξερεύνητο 10.20-11.00: Συζήτηση 11.00-11.30: Διάλειμμα 11.30-13.30: Συνεδρία 2: Η πρόσληψη της δεκαετίας του 1940 στην τέχνη Πρόεδρος: Βαλτινός Θανάσης (συγγραφέας, ακαδημαϊκός) Νικολοπούλου Μαρία (Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο) «Η λογοτεχνία είναι ένα όπλο κι εργαλείο. Κι η λαβή του συχνά πασαλειμμένη με αίματα»: Λογοτεχνία και στράτευση στη δεκαετία του 1940 Αποστολίδου Βενετία (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) Η λογοτεχνία των πολιτικών προσφύγων στο πλαίσιο της λογοτεχνίας για τον Εμφύλιο Ανδρίτσος Γιώργος (διδάκτωρ Ιστορίας) Η Κατοχή και η Αντίσταση στις ελληνικές ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους από το 1967 έως το 1974 Σπυρόπουλος Παναγιώτης (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) Ο «Θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου: Τόποι και τρόποι μιας κινηματογραφικής μαρτυρίας 12.50-13.30: Συζήτηση

Απογευματινή κοινή συνεδρία Αμφιθέατρο Νομαρχίας Καβάλας 17.00-19.00: Συνεδρία 1: Συγκριτικές προσεγγίσεις Πρόεδρος: Καλύβας Στάθης (Yale University) Αντωνίου Γιώργος (Πανεπιστήμιο Κύπρου) Κληρονομιά και μνήμη των ευρωπαϊκών εμφυλίων πολέμων Βερβενιώτη Τασούλα (Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο) Τα παιδιά στους εμφυλίους πολέμους του 20ού αιώνα στην Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία Πασχαλούδη Ελένη (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) Η ενσωμάτωση του εμφυλίου πολέμου στις εθνικές αφηγήσεις: ΗΠΑ, Ισπανία, Ελλάδα Χασιώτης Λουκιανός (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) H πολιτική για τα παιδιά στον ισπανικό και τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο: ένας ιστορικός παραλληλισμός 18.20-19.00: Συζήτηση 19.00-19.30: Διάλειμμα 19.30-21.00: Συνεδρία 2: Ιστοριογραφικές προσεγγίσεις - ερμηνευτικά σχήματα για τη δεκαετία του 40 Πρόεδρος: Βερέμης Θάνος (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Βόγλης Πολυμέρης (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) Μεταξύ αναπαλαίωσης και ανανέωσης: Ερμηνευτικά σχήματα και ιστοριογραφικές προσεγγίσεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας Τζούκας Βαγγέλης (διδάκτωρ Κοινωνιολογίας) «Ο Εμφύλιος μέσα τους»: Σύγχρονες ερμηνείες για τη δεκαετία 1940-50 και πολιτικές διαμάχες στην ελληνική μετανεωτερικότητα Τσέκου Κατερίνα (διδάκτωρ Ιστορίας) Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Ευρώπη: μια κριτική αποτίμηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας 20.30-21.00: Συζήτηση

Κυριακή 5 Ιουλίου 2009 Πρωινή κοινή συνεδρία Αμφιθέατρο Νομαρχίας Καβάλας 09.00-10.30: Συνεδρία 1: Τραύμα, μνήμη και αφήγηση, ΙΙΙ Πρόεδρος: Χασιώτης Λουκιανός (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) Γιαννοπούλου Χρύσα (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) Κούρος Θεόδωρος (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) Τοπία άμυνας απέναντι σε ένα «διπλό εχθρό». Μνημεία του στρατού για τη δεκαετία του 1940 στην περιοχή της Κόνιτσας Λάζου Βασιλική (διδάκτωρ Ιστορίας) Κινητοποιώντας την κοινωνία σε πόλεμο: Οι δημόσιες τελετές και η πολιτική τους σημασία την περίοδο του Εμφυλίου πολέμου Λεμονίδου Έλλη (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) Η διδασκαλία της Ιστορίας στο σχολείο και η συγκρότηση της συλλογικής μνήμης: Η δεκαετία του 40 στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση 10.00-10.30: Συζήτηση 10.30-11.00: Διάλειμμα 11.00-13.00: Απολογισμός συνεδρίου Πρόεδρος: Βουτυρά Έφη (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) Αποστολίδου Βενετία (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) Βόγλης Πολυμέρης (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) Μαραντζίδης Νίκος (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) Χατζηβασιλείου Ευάνθης (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών)

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Πολυμέρης ΒΟΓΛΗΣ, Βασίλης ΔΑΛΚΑΒΟΥΚΗΣ, Ελένη ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ, Σπύρος ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ, Στάθης ΚΑΛΥΒΑΣ, Νίκος ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ, Ελένη ΠΑΣΧΑΛΟΥΔΗ, Ηλίας ΣΚΟΥΛΙΔΑΣ, Κατερίνα ΤΣΕΚΟΥ, Τάσος ΧΑΤΖΗΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

ÓÕÍÄÉÏÑÃÁÍÙÓÇ: ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΒΑΛΑΣ ΧΟΡΗΓΟΙ ΔΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΒΑΛΑΣ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΥΡΟΣ Σχεδιασμός προγράμματος και αφίσας: χορηγία των γραφικών τεχνών ΙΔΕΟτυπο Εκτύπωση: χορηγία των εκδόσεων ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ