δ. Κc = [ ]/[ ] Μονάδες ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΘΕΜΑ Α ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) Για τις προτάσεις Α1 έως και Α να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή επιλογή. Α1. Δίνεται η χημική ισορροπία τη σταθερά ισορροπίας Κc είναι: α. Κc = [ ]/[ ] β. Κc = [ ]/[C][ ] γ. Κc = [ ]/[C][ ] C(s) (g) CΗ (g). Η σωστή έκφραση για Α. Ποια από τις παρακάτω τετράδες κβαντικών αριθμών είναι επιτρεπτή; α. (1, 1, 0, -½) β. (1, 0, 1, +½) γ. (1, 0, 0, -½) δ. (1, 0, -1, +½) Μονάδες Α. Οι σ και π δεσμοί που υπάρχουν στο μόριο του C είναι: α. 6σ και π β. 7σ και 1π γ. σ και π δ. σ και π Μονάδες Α. Σε ποιο από τα παρακάτω μόρια ή πολυατομικά ιόντα ο αριθμός οξείδωσης του ατόμου του Cl έχει τιμή +1; α. Cl β. ClO γ. Cl δ. ClO Μονάδες ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ A. Δίνεται η παρακάτω αντίδραση: A(g) B(g) Γ(g) E(g) Ποιος από τους παρακάτω λόγους εκφράζει την ταχύτητα της αντίδρασης; α. β. γ. υ υ υ Δ[Γ] Δt 1 Δ[Γ] Δt Δ[A] Δt δ. υ 1 Δ[A] Δt Μονάδες ΘΕΜΑ Β Β1. Το παρακάτω διάγραμμα αναπαριστά ένα μέρος του περιοδικού πίνακα, στο οποίο αναφέρονται μερικά στοιχεία με τα σύμβολά τους. Na K Cr Fe F Cl α. Να διατάξετε κατά αύξουσα ατομική ακτίνα τα στοιχεία F, Na, K (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). β. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή σε υποστιβάδες του Cr και του Fe + (μονάδες ). γ. Σε ποια από τα στοιχεία που εμφανίζονται στο διάγραμμα το ιόν με φορτίο -1 είναι ισοηλεκτρονιακό με το πλησιέστερο ευγενές αέριο (μονάδες ); Μονάδες 8 Β. Διάλυμα CO εξουδετερώνεται πλήρως με: α) διάλυμα CΗ ΝΗ β) διάλυμα ΝaΟΗ Για κάθε περίπτωση να εξετάσετε αν το διάλυμα που προκύπτει είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο (μονάδες ). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). Μονάδες 6 Δίνεται ότι: Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ= ο C. Kw=10-1, Kb(CΗ ΝΗ )=10 -, Ka(CO)=10 - ΤΕΛΟΣ ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Β. Ποιο από τα παρακάτω διαγράμματα απεικονίζει τη μεταβολή του βαθμού ιοντισμού α σε σχέση με τη συγκέντρωση C σε ένα διάλυμα ασθενούς οξέος; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. i) ii) iii) Μονάδες Β. Για την αντίδραση N O NO N NO η ενέργεια του συστήματος αντιδρώντων και προϊόντων απεικονίζεται στο παρακάτω διάγραμμα. ΤΕΛΟΣ ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΘEΜΑ Γ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ α. Να απαντήσετε αν η αντίδραση είναι ενδόθερμη ή εξώθερμη και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). β. Αν α=09 kj και β=8 kj, i) να υπολογίσετε το Δ της αντίδρασης (μονάδες ) ii) ποια είναι η ενέργεια ενεργοποίησης της αντίδρασης (μονάδα 1); iii) ποια είναι η ενέργεια ενεργοποίησης της αντίδρασης N NO N O NO (μονάδες ); Μονάδες 7 Γ1. Μια οργανική ένωση έχει γενικό τύπο C ν ν O και σχετική μοριακή μάζα Μ r =8. Η ένωση αντιδρά με διάλυμα AgNO σε ΝΗ και σχηματίζει κάτοπτρο αργύρου. Να βρείτε τον συντακτικό τύπο της ένωσης (μονάδες ) και να γράψετε την αντίδρασή της με το διάλυμα (μονάδες ). Μονάδες Γ. Ο πολυμεθακρυλικός μεθυλεστέρας είναι γνωστός με το εμπορικό όνομα πλεξιγκλάς και χρησιμοποιείται ως ανθεκτικό υποκατάστατο του γυαλιού. Η παρασκευή του πραγματοποιείται με μια σειρά αντιδράσεων που περιγράφεται παρακάτω: Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Α,Β,Γ,Δ,Ε. Μονάδες Γ. Ποσότητα προπενίου μάζας 6, g αντιδρά με νερό στις κατάλληλες συνθήκες, οπότε σχηματίζεται μίγμα δύο ισομερών χημικών ενώσεων. Το μίγμα των προϊόντων απομονώνεται και χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη. Το πρώτο μέρος αποχρωματίζει πλήρως,8 L διαλύματος KMnO 0,01 M παρουσία Η SO. Το δεύτερο μέρος αντιδρά με διάλυμα Ι παρουσία ΝaΟΗ, οπότε σχηματίζονται 19,7 g κίτρινου ιζήματος. α. Να γραφούν όλες οι αναφερόμενες αντιδράσεις (μονάδες ). β. Να υπολογιστεί η σύσταση του αρχικού μίγματος των προϊόντων σε (μονάδες 8). γ. Να υπολογιστεί το ποσοστό του προπενίου που μετατράπηκε σε προϊόντα (μονάδες ). Μονάδες 1 Δίνεται ότι: Ar () =1, Ar (C) =1, Ar (O) =16, Ar (I) =17 ΤΕΛΟΣ ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΘΕΜΑ Δ Δ1. Δίνονται τα υδατικά διαλύματα: ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Υ1: Η Ο 17% w/v και όγκου 00 ml Υ: ΗI Τα διαλύματα αναμιγνύονται, οπότε το Η Ο αντιδρά πλήρως σύμφωνα με την αντίδραση O (aq) I(aq) I (s) O( ) α. Να γραφούν οι συντελεστές τις αντίδρασης (μονάδα 1). β. Να προσδιορίσετε το οξειδωτικό και το αναγωγικό σώμα στα αντιδρώντα (μονάδα 1). γ. Να υπολογίσετε τα του παραγόμενου ιωδίου (μονάδες ). Μονάδες Δ. Σε δοχείο σταθερού όγκου V (δοχείο 1), που περιέχει 0, Η, μεταφέρονται 0, από το Ι που παρήχθη από την παραπάνω αντίδραση. Το δοχείο θερμαίνεται σε θερμοκρασία θ, οπότε το ιώδιο εξαχνώνεται (μετατρέπεται σε αέρια φάση) και αποκαθίσταται η παρακάτω χημική ισορροπία με Κ c =6. (g) I (g) I(g) Να υπολογιστούν οι ποσότητες των συστατικών του αερίου μίγματος στη χημική ισορροπία. Μονάδες Δ. Από το παραπάνω δοχείο ποσότητα ΗΙ 0, μεταφέρεται, με κατάλληλο τρόπο, σε νέο δοχείο σταθερού όγκου (δοχείο ), που περιέχει ισομοριακή ποσότητα αέριας ΝΗ, οπότε αποκαθίσταται σε ορισμένη θερμοκρασία η χημική ισορροπία: I(g) N (g) NI(s) α. Πώς μεταβάλλεται η θέση της χημικής ισορροπίας, αν αφαιρεθεί μικρή ποσότητα στερεού ΝΗ Ι; Θεωρούμε ότι ο όγκος που καταλαμβάνει το αέριο μίγμα στο δοχείο και η θερμοκρασία δεν μεταβάλλονται με την απομάκρυνση του στερεού ΝΗ Ι. (μονάδα 1) β. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). Μονάδες Δ. Πόση ποσότητα αερίου ΗΙ από το δοχείο 1 πρέπει να διαλυθεί πλήρως σε 100 ml διαλύματος ΝΗ συγκέντρωσης Μ και p=11 (Υ), ώστε να μεταβληθεί το p του κατά δύο μονάδες; Κατά την προσθήκη του ΗΙ δεν μεταβάλλεται ο όγκος του διαλύματος. Μονάδες 7 Δ. 0,01 από το στερεό ΝΗ Ι, που αφαιρέθηκε από το δοχείο, διαλύεται σε Η Ο οπότε σχηματίζεται διάλυμα Υ όγκου 100 ml. α. Να υπολογίσετε το p του διαλύματος που προκύπτει (μονάδες ). β. Πόσα στερεού Na πρέπει να προστεθούν στο διάλυμα Υ ώστε να προκύψει διάλυμα Υ με p=9 (μονάδες ); Μονάδες 6 ΤΕΛΟΣ ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
Δίνεται ότι: ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ= ο C. Kw=10-1 Ar () =1, Ar (O) =16 Tα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνωπάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.. Διάρκεια εξέτασης: τρεις () ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 017 ΧΗΜΕΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. δ Α. γ Α. α Α. β Α. δ ΘΕΜΑ Β Β1. α) άρα rf rna rk Αιτιολόγηση: Το F έχει στοιβάδες Το Νa έχει στοιβάδες Το Κ έχει στοιβάδες β) γ) - 1s 6 6 Cr 1s s p s p d 6 6 6 6 Fe : 1s s p s p d : s 6 F : 1s s p 6 6 Cl : 1s s p s p ' Β. α) CO COO O N O N COO N CO N O Οι συγκεντρώσεις και των δύο ιόντων είναι ίσες, συνεπώς το p θα καθοριστεί από τις σταθερές ιοντισμού των δύο: Ka Kb Kb Ka άρα ουδέτερο CO N COO N β) CO Na COONa O COONa COO Na COO O CO Άρα το διάλυμα θα είναι βασικό. Β. Σωστό είναι το διάγραμμα (ii) Αιτιολόγηση: k a a c a k a c
Άρα ο βαθμός ιοντισμού ενός ασθενούς οξέως είναι αντιστρόφως ανάλογος της ρίζας της συγκέντρωσής του. Β. α) ΕΞΩΘΕΡΜΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ: ώ ϊό Οπότε εκλύεται θερμότητα προς το περιβάλλον. β) i) 09 8 19KJ ii) E a a 09KJ ' iii) E a 8KJ 0 ΘΕΜΑ Γ Γ1. C O M 8 1 16 8 v r.. O O AgNO N O COON Ag N NO Γ... Α: Β: Γ: C O Δ: C CN Ε: C COO
Γ. M m n r 6, z o / / 1 O O SO K MnSO C SO KMnO ; 8 O SO K MnSO CO SO KMnO ; 11 6 V C n KMnO 08 0,,8 0,01 Άρα ) (1 0,08 o / /
I 6Na I COONa NaI O m 19,7 ni 0,0 0, 1 M r 9 Λόγω της (1) 0,0 Ποσοστό μετατροπής 0,8 άή 80% ΘΕΜΑ Δ Δ1. α) O I I 0 β) Το 0 είναι το οξειδωτικό. Το I είναι το αναγωγικό γ) 17 % w : στα 100ml δ/τος έχω 17g v 0 στα 00ml δ/τος έχω ;68g 0 M 68 άρα: n Mr O I I O 1 1 ;= I Δ. I I Άρχικά 0, 0, - Αντιδρ - - Χ.Ι. 0,- 0,- k c Άρα I I 6 V 6 0, 0, 0, V V 8 0, 8 10 0, 8 0,
Άρα n 0, 0, 0, 1 n I 0, 0, 0, 1 n 0, 0, 8 Δ. I N N I s α) Η Χ.Ι. δεν επηρεάζεται από την αφαίρεση μικρής ποσότητας στερεού. β) Βάση της αρχής Le Chatelier οι παράγοντες που επηρεάζουν την Χ.Ι. είναι η πίεση (όγκος δοχείου), οι συγκεντρώσεις των σωμάτων (πλην στερεών) και η θερμοκρασία. Εδώ όμως κανένας από τους παράγοντες δεν επηρεάζεται, άρα η Χ.Ι. παραμένει ίδια. Δ. L L N 0, 1M + I p p=11 Διάλυμα Υ Διάλυμα Υ Υ: N O N p=11 XI - =10 - M p= k b 0, 1 Συνεπώς k a k k w b k b 10 10 1 9 10 10 Y: Επειδή προσθέτουμε I (δηλ. ισχυρό οξύ) το p θα μειωθεί δύο μονάδες άρα θα γίνει p=9. N Ι n 0,01 απομένει θέλω p=9 α n=0,01 N p<7 απορρ β n>0,01 I, N p<<7 απορρ γ n<0,01 p όξινο, ουδέτερο ή και βασικό () N + I N I αρχή 0,01 n - αν/παρ -n -n n τέλος 0,01-n - n 0,01 n n Άρα: C N C N C N 9 Έχω: Ρ.Δ. O ka 10 10 C N 9 C C N N
0,01 n n Άρα C CN 0, 01 n n N n 0,01 n 0, 00 Δ. α) L 0,01 N I 0,01 C 0, 1M Y N I N I Μ ;=Μ N O N Χ.Ι - 9 k a 10 10 M Ά β) L L N I ; Na 0,1M p=9 Y 1 Y O p N I Na n 0,01 p 9 n 0,01 N p 7 n 0,01 Na N p 7 n 0,01 N, N I p 7
Έστω n 0, 01 Na N I Na NaI N O Άρα: 0,01 0,01 - - -0,01-0,01 0,01 0,01 τελ. - - 0,01 0,01 0,01 C 0, 1M N O N Χ.Ι - k b 10 10 ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΤΑΙ Εστω n 0, 01 p 11 ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΤΑΙ Άρα n 0, 01 N I Na NaI N O Άρα: 0,01 n - - -n -n n n τελ. 0,01-n - n n 0,01 n n C1 C O K CO a CB c 9 9 1 10 10 c1 c c 0,01 n n n 0,01 n 0,0 M Ά p p 11