- ΣτΕ 941/2010 [Νόμιμη απόρριψη αιτήματος χορήγησης άδειας για την εγκατάσταση σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας κοντά στη Στεμνίτσα].

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 2010/III Περιεχόμενα - ΣτΕ 941/2010 [Νόμιμη απόρριψη αιτήματος χορήγησης άδειας για την εγκατάσταση σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας κοντά στη Στεμνίτσα]. - ΣτΕ 886/2010 [Παράνομη επιβολή επιπλέον εισφοράς σε γη μετά τη μετατροπή ΚΧ σε οικοδομήσιμο χώρο]. - ΣτΕ 4525/2009 [Παράνομη οικοδομική άδεια για εκτός σχεδίου ακίνητο στην Αίγινα]. - ΣτΕ 880/2010 [Παράνομη επιβολή προστίμου για διατήρηση αυθαίρετου κτίσματος κατασκευασμένου στον αιγιαλό, πριν από τις 3.10.1994]. - ΣτΕ 4538/2009 [Εκσυγχρονισμός και επέκταση βιομηχανικής μονάδας χαμηλής όχλησης εντός Ζ.Ο.Ε.]. - ΣτΕ 874/2010 [Νόμιμη εντοπισμένη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου Καισαριανής για τη μετατροπή περιοχής στο Σκοπευτήριο από χώρο σχολείου σε κοινόχρηστο χώρο]. - ΣτΕ 669/2010 [Παράνομη χωροθέτηση οικοδομικών μονάδων στον περιβάλλοντα χώρο του διατηρητέου βιομηχανικού συγκροτήματος "Αλλατίνη"]. - ΣτΕ 806/2010 [Έγκριση κατά παρέκκλιση όρων δόμησης για την ανέγερση υπεραγοράς τροφίμων σε εκτός σχεδίου περιοχή]. - ΣτΕ 4585/2009 [Αυθαίρετες κατασκευές στο Διόνυσο]. - ΣτΕ 4541/2009 [Νόμιμη ανοικοδόμηση οικοπέδου σε αρχαιολογικό χώρο στο Γαλαξείδι]. ΣτΕ 941/2010 1 / 90

[Νόμιμη απόρριψη αιτήματος χορήγησης άδειας για την εγκατάσταση σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας κοντά στη Στεμνίτσα] Πρόεδρος: Π. Ν. Φλώρος Εισηγητής: Κ. Κουσούλης Δικηγόροι: Π. Δημόπουλος Εφόσον από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει η μικρή απόσταση του σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας από τον παραδοσιακό οικισμό της Στεμνίτσας και περιγράφεται αναλυτικά το μνημειακό περιβάλλον που βλάπτεται από την εγκατάσταση (οι κηρυγμένοι ως προέχοντα βυζαντινά μνημεία ναοί του Προφήτη Ηλία, της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Ανδρέα, των Αγίων Αναργύρων και της Παναγίας Μπαφέρω), η απόρριψη του αιτήματος για χορήγηση σχετικής άδειας εγκατάστασης αιτιολογείται νομίμως. Η Διοίκηση προέβη σε έρευνα και εκτίμηση για το επιτρεπτό της εγκατάστασης του σταθμού στη θέση που επέλεξε η αιτούσα εταιρεία, χωρίς να υποχρεούται από το νόμο ή από συνταγματική διάταξη ή αρχή να προβεί η ίδια σε έρευνα για την ανεύρεση άλλης κατάλληλης θέσης. Βασικές σκέψεις 1. Επειδή, ζητείται η ακύρωση της με αρ. πρωτ. 1782/26-5-2003 πράξης της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Σπάρτης του Υπουργείου Πολιτισμού, με την οποία απερρίφθη αίτηση που είχε υποβληθεί από την αιτούσα εταιρεία για την 2 / 90

χορήγηση άδειας για την εγκατάσταση σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας σε θέση πλησίον του οικισμού Στεμνίτσας/Δημοτικού Διαμερίσματος Στεμνίτσας του Δήμου Τρικολώνων Ν. Αρκαδίας. 2. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 1 εδ. α του ν. 3028/2002 (Α 153) στα ακίνητα μνημεία περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα αρχαία που χρονολογούνται έως και το 1830. Στο άρθρο 10 του νόμου αυτού ορίζεται ότι: «Ενέργειες σε ακίνητα μνημεία και στο περιβάλλον τους» 1. Απαγορεύεται κάθε ενέργεια σε ακίνητο μνημείο, η οποία είναι δυνατόν να επιφέρει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της μορφής του. 3. Η εγκατάσταση ή η λειτουργία βιομηχανικής, βιοτεχνικής ή εμπορικής επιχείρησης, η τοποθέτηση τηλεπικοινωνιακών ή άλλων εγκαταστάσεων, η επιχείρηση οποιουδήποτε τεχνικού ή άλλου έργου ή εργασίας, καθώς και η οικοδομική δραστηριότητα πλησίον αρχαίου επιτρέπεται μόνο μετά από έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου. Η έγκριση χορηγείται εάν η απόσταση από ακίνητο μνημείο ή η σχέση με αυτό είναι τέτοια ώστε να μην κινδυνεύει να επέλθει άμεση ή έμμεση βλάβη αυτού λόγω του χαρακτήρα του έργου ή της επιχείρησης ή της εργασίας. 4. Για κάθε εργασία, επέμβαση ή αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία, ακόμη και αν δεν επέρχεται κάποια από τις συνέπειες της παραγράφου 1 σε αυτά, απαιτείται έγκριση που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου». Εξ άλλου, σύμφωνα με το άρθρο 14 του ιδίου νόμου, «Αρχαιολογικοί χώροι σε οικισμούς Οικισμοί που αποτελούν αρχαιολογικούς χώρους» 1. Στους αρχαιολογικούς χώρους που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως ή των ορίων νομίμως υφισταμένων ενεργών οικισμών είναι δυνατόν να καθορίζονται ζώνες προστασίας σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13. Σε μη ενεργούς οικισμούς ή σε τμήματά τους που βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως ή των ορίων νομίμως υφισταμένων ενεργών οικισμών και αποτελούν αρχαιολογικούς χώρους, υπό την επιφύλαξη του προηγούμενου εδαφίου, απαγορεύεται η ανέγερση νέων κτιρίων και επιτρέπεται η αποκατάσταση ερειπωμένων κτισμάτων, καθώς και η κατεδάφιση εκείνων που έχουν χαρακτηρισθεί ετοιμόρροπα υπό τους όρους των περιπτώσεων β/ και γ/ αντιστοίχως της παραγράφου 2 του παρόντος. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται σε αυτούς οι υπόλοιπες διατάξεις των παραγράφων 2, 3, 4 και 5 του παρόντος. 2. Στους ενεργούς οικισμούς ή σε τμήματά τους που αποτελούν αρχαιολογικούς χώρους απαγορεύονται οι επεμβάσεις που αλλοιώνουν το χαρακτήρα και τον πολεοδομικό ιστό ή διαταράσσουν τη σχέση μεταξύ των κτιρίων και των υπαίθριων χώρων. Επιτρέπεται 3 / 90

μετά από άδεια που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται μετά από γνώμη των οικείου γνωμοδοτικού οργάνου: α) η ανέγερση νέων κτισμάτων, εφόσον συνάδουν από πλευράς όγκου, δομικών υλικών και λειτουργίας με το χαρακτήρα του οικισμού, β) η αποκατάσταση ερειπωμένων κτισμάτων, εφόσον τεκμηριώνεται η αρχική τους μορφή, γ) η κατεδάφιση υφιστάμενων κτισμάτων, εφόσον δεν αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του συνόλου ή χαρακτηρισθούν ετοιμόρροπα κατά τις διατάξεις του άρθρου 41, δ) η εκτέλεση οποιουδήποτε έργου στα υφιστάμενα κτίσματα, στους ιδιωτικούς ακάλυπτους χώρους και τους κοινόχρηστους χώρους, λαμβανομένου πάντα υπόψη του χαρακτήρα του οικισμού ως αρχαιολογικού χώρου, ε) η χρήση κτίσματος ή και των ελεύθερων χώρων του, εάν εναρμονίζεται με το χαρακτήρα και τη δομή τους... 5. Στους παραπάνω αρχαιολογικούς χώρους απαγορεύονται δραστηριότητες, καθώς και χρήσεις των κτισμάτων, των ελεύθερων χώρων τους και των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες δεν εναρμονίζονται με το χαρακτήρα και τη δομή των επί μέρους κτισμάτων ή χώρων ή του συνόλου. Για τον καθορισμό της χρήσης κτίσματος ή ελεύθερου χώρου αυτού ή κοινόχρηστου χώρου χορηγείται άδεια με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου». 3. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση το Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Πελοποννήσου στην από 10-4-2003 συνεδρία του γνωμοδότησε υπέρ της απόρριψης του από 27.11.2001 αιτήματος της αιτούσης εταιρείας για εγκατάσταση σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας σε σημείο πλησίον της Στεμνίτας Νομού Αρκαδίας «για λόγους προστασίας των σημαντικών κηρυγμένων, βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων, που βρίσκονται εντός του γειτνιάζοντος οικισμού της Στεμνίτσας και στην περιφέρειά του». Η γνωμοδότηση ελήφθη με βάση το 5924/27.12.2002 έγγραφο της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Σπάρτης, σύμφωνα με την οποία «Στην ευρύτερη περιοχή της αιτούμενης εγκατάστασης και σε απόσταση περίπου 1 χλμ. και σε άμεση οπτική επαφή με αυτήν βρίσκεται ο οικισμός της Στεμνίτσας, με σημαντικά μνημεία μεταβυζαντινών χρόνων, τα περισσότερα από τα οποία έχουν αναστηλωθεί και συντηρηθεί με την εποπτεία της Εφορείας μας. Συγκεκριμένα, στον οικισμό και στην περιφέρεια του εντοπίζονται οι ναοί του Προφήτη Ηλία, της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Ανδρέα, των Αγίων Αναργύρων, της Παναγίας Μπαφέρω κηρυγμένοι ως προέχοντα βυζαντινά μνημεία (Β.Δ. 26.10.1923, ΦΕΚ 328/14.11.1923). Σημειώνουμε εξάλλου ότι ο οικισμός της Στεμνίτσας έχει χαρακτηριστεί από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. ως παραδοσιακός, σύμφωνα με το Π.Δ. 13.10.1987 (ΦΕΚ 908 Δ/13.11.98). Επειδή η 4 / 90

τοποθέτηση σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας στην αιτούμενη θέση θα προκαλέσει μεγάλη αισθητική βλάβη στο σημαντικό μνημειακό περιβάλλον της Στεμνίτσας, εισηγούμαστε τη μη χορήγηση της ζητούμενης άδειας». Ακολούθησε η έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, η οποία, στηριζόμενη στα ανωτέρω στοιχεία, δεν χορήγησε την αιτηθείσα άδεια. 4. Επειδή, προβάλλεται ότι από την αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης δεν προκύπτει ότι η διοικητική αρχή στάθμισε με τρόπο ορθολογικό και αναλογικό όλα τα νόμιμα στοιχεία, τα οποία ήταν κρίσιμα για την λήψη της απόφασης. Ειδικότερα, όπως ισχυρίζεται η αιτούσα, με την προσβαλλόμενη πράξη απερρίφθη το αίτημα για εγκατάσταση σταθμού βάσης κινητής τηλεφωνίας στη συγκεκριμένη θέση με γενικόλογη αναφορά στο β.δ. του 1923, με το οποίο χαρακτηρίζονται ως προέχοντα βυζαντινά μνημεία Ιεροί Ναοί που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή, και στα άρθρα 10, 14 και 40 του ν. 3028/2002 στα συγκεκριμένα νομοθετήματα, ενώ ήταν επιβεβλημένη η ειδική αναφορά των λόγων για τους οποίους η Διοίκηση εκτίμησε ότι συντρέχει συγκεκριμένος άμεσος ή έμμεσος κίνδυνος για τα χαρακτηρισμένα ως βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της περιοχής, εν όψει του ότι δεν έχει θεσπιστεί για τα συγκεκριμένα μνημεία συγκεκριμένη ζώνη προστασίας, η οποία να καθιστά αυτοδικαίως παράνομη οποιαδήποτε κατασκευή εντός του προβλεπομένου ορίου, η δε κατασκευή δεν βρίσκεται πλησίον κάποιου βυζαντινού μνημείου ή του παραδοσιακού οικισμού της Στεμνίτσας. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι με βάση τα στοιχεία του φακέλου, από τα οποία προκύπτει η μικρή απόσταση του σταθμού από τον παραδοσιακό οικισμό και περιγράφεται αναλυτικά το μνημειακό περιβάλλον που βλάπτεται από την εγκατάσταση (οι κηρυγμένοι ως προέχοντα βυζαντινά μνημεία ναοί του Προφήτη Ηλία, της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Ανδρέα, των Αγίων Αναργύρων και της Παναγίας Μπαφέρω), η προσβαλλόμενη πράξη αιτιολογείται νομίμως και επαρκώς. 5. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε με αδικαιολόγητη καθυστέρηση 18 μηνών από την υποβολή του αιτήματος (27.11.2001), κατά παράβαση του άρθρου 4 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν. 2690/1999), ο οποίος καθιερώνει προθεσμία εξήντα (60) ημερών για τη διεκπεραίωση των υποθέσεων των ενδιαφερομένων από τη Διοίκηση. Ο λόγος είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι η υπέρβαση της εν λόγω προθεσμίας δεν επιδρά στη νομιμότητα της εκδοθείσης διοικητικής πράξεως. 5 / 90

6. Επειδή, προβάλλεται ότι μη νομίμως κατά τη λήψη της προσβαλλόμενης πράξης η Διοίκηση δεν έλαβε υπόψη της ότι η εγκατάσταση σταθμού κινητής τηλεφωνίας αφορά την ανάπτυξη δημόσιου τηλεπικοινωνιακού δικτύου απολύτως απαραίτητου για μία περιοχή με αρχαιολογικό ενδιαφέρον προς κάλυψη όχι μόνο των μόνιμων κατοίκων της αλλά και των εκατοντάδων τουριστών. Υπό τα δεδομένα δε αυτά, σύμφωνα με την αιτούσα, η Διοίκηση όφειλε, κατ εφαρμογή και της αρχής της αναλογικότητας, να υποδείξει πώς ή σε ποιόν χώρο εναλλακτικά έπρεπε να γίνει η εγκατάσταση για να τύχει της έγκρισης της. Ο λόγος πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι η Διοίκηση προέβη, όπως επιβάλλεται από τις διατάξεις που αναφέρονται σε προηγούμενη σκέψη, σε έρευνα και εκτίμηση του επιτρεπτού της εγκαταστάσεως του σταθμού στην θέση που επέλεξε η αιτούσα εταιρεία, δεν υποχρεούτο δε από τις ανωτέρω διατάξεις ή από συνταγματική διάταξη ή αρχή να προβεί η ίδια σε έρευνα για την ανεύρεση άλλης κατάλληλης θέσης. 7. Επειδή, ενόψει των ανωτέρω η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της. ΣτΕ 886/2010 [Παράνομη επιβολή επιπλέον εισφοράς σε γη μετά τη μετατροπή ΚΧ σε οικοδομήσιμο χώρο] Πρόεδρος: Α. Θεοφιλοπούλου Εισηγητής: Μ. Τριπολιτσιώτη Δικηγόροι: Ν. Παπαστεφανάκας 6 / 90

Απόφαση Νομάρχη, με την οποία διενεργείται τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου σε ένα μόνον Ο.Τ., σε συμμόρφωση προς ακυρωτική απόφαση, χωρίς να επιχειρείται ευρύτερη πολεοδομική ρύθμιση εκδόθηκε αρμοδίως, εφόσον αφορά σε όλως εντοπισμένη τροποποίηση που δεν εμπεριέχει γενικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Οι ευνοϊκές για την ακίνητη ιδιοκτησία συνέπειες αξιοποίησης και εκμετάλλευσης λόγω της ένταξης σε πολεοδομικό σχέδιο εξισορροπούν την απώλεια της εισφοράς σε γη, υφίστανται δε και για τις ιδιοκτησίες, στις οποίες αίρεται η ρυμοτομική αναγκαστική απαλλοτρίωση που επιβλήθηκε με την ένταξη στο σχέδιο αυτό. Σε περίπτωση ιδιοκτησίας που ρυμοτομήθηκε μόνον εν μέρει και στην οποία αίρεται η απαλλοτρίωση, η εισφορά σε γη υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν του τμήματος της ιδιοκτησίας, στο οποίο έχει αρθεί η ρυμοτομική απαλλοτρίωση. Το τμήμα αυτό καθίσταται για πρώτη φορά οικοδομήσιμο κατά το χρονικό σημείο άρσης της απαλλοτρίωσης. Η εισφορά δεν υπολογίζεται με βάση το συνολικό εμβαδόν της ιδιοκτησίας, αφού, ως προς το υπόλοιπο τμήμα αυτής, που ήταν εξαρχής οικοδομήσιμο, δεν συντρέχει περίπτωση άρσης της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης. Βασικές σκέψεις 1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (876386-89/2005 ειδικά γραμμάτια παραβόλου) ζητείται η ακύρωση της 5583/10.5.2005 απόφασης του Νομάρχη Αχαΐας «Τροποποίηση εγκεκριμένου Σχεδίου Πόλεως Πατρών, στο Ο.Τ. 1041 περιοχή Ψαροφάϊ του Δήμου Πατρέων (Ν. Αχαΐας)» (Δ 564/26.5.2005), με την οποία εγκρίνεται η τροποποίηση του σχεδίου πόλεως Πατρών στο Ο.Τ. 1041, που συνίσταται σε μερικό αποχαρακτηρισμό του παραπάνω Ο.Τ. από κοινόχρηστο χώρο σε οικοδομήσιμο, με παράλληλη δημιουργία των κοινόχρηστων χώρων ΚΧ 1041α και 1041β, κατά το μέρος 7 / 90

που με την πράξη αυτή επιβάλλεται επιπλέον εισφορά σε γη, εμβαδού 244,45 τ.μ., στο ανωτέρω τμήμα του Ο.Τ. που καθίσταται οικοδομήσιμο και φέρεται να ανήκει στην αιτούσα. 2. Επειδή, η υπόθεση συζητήθηκε νομίμως παρότι δεν παρέστη η καθ ης Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας εφόσον, όπως προκύπτει από το σχετικό αποδεικτικό επιδόσεως που υπάρχει στη δικογραφία, αντίγραφο της κρινόμενης αιτήσεως και της πράξης του Προέδρου με την οποία ορίσθηκαν εισηγητής και δικάσιμος επιδόθηκαν σε αυτήν νομίμως και εμπροθέσμως. 3. Επειδή, η υπό κρίση αίτηση στρέφεται μόνον κατά της προαναφερόμενης απόφασης του Νομάρχη Αχαΐας για την τροποποίηση του σχεδίου πόλεως. Εν όψει τούτου, παθητικώς νομιμοποιείται στην παρούσα δίκη μόνον η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας, όχι δε και ο Δήμος Πατρέων, που παρέστη κατά την επ ακροατηρίου συζήτηση, του οποίου δεν προσβάλλεται πράξη ή παράλειψη και ο οποίος πρέπει, κατά συνέπεια, να αποβληθεί από τη δίκη. 4. Επειδή, στην παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 2508/1997 (Α 124) ορίζεται ότι: «Οι ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε πολεοδομούμενες για πρώτη φορά περιοχές υποχρεούνται να συμμετάσχουν με εισφορά σε γη για τη δημιουργία των απαραίτητων κοινόχρηστων χώρων και γενικά την ικανοποίηση κοινωφελών χρήσεων και σκοπών, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 8 του ν. 1337/1983...». Εξάλλου, με την παρ. 5 του άρθρου 11 του ν. 3212/2003 (Α 308) προστέθηκε στην παρ. 2 του παραπάνω άρθρου 20 του ν. 2508/1997 περίπτωση ε' και η εν λόγω παρ. 2 του άρθρου 20 διαμορφώθηκε ως εξής: «Κατ εξαίρεση της παρ. 1 του παρόντος: α)..., β)..., ε) Οι ιδιοκτησίες, οι οποίες έχουν ενταχθεί στο σχέδιο πόλεως με τις διατάξεις του Ν.Δ. 17.7/16.8.1923 και στις οποίες αίρεται η ρυμοτομική αναγκαστική απαλλοτρίωση, που επιβλήθηκε με την ένταξη στο σχέδιο, σε συμμόρφωση αποφάσεων των αρμοδίων δικαστηρίων, υποχρεούνται σε εισφορά σε γη σύμφωνα με τα ποσοστά που προβλέπονται στο άρθρο αυτό. Η εισφορά υπολογίζεται και επιβάλλεται με την πράξη τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου. Η εισφορά αποτελεί ποσοστό της επιφάνειας της ιδιοκτησίας, όπως αυτή υφίσταται κατά το χρόνο της πράξης τροποποίησης, και διατίθεται ολόκληρη υποχρεωτικά για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων που θεσμοθετούνται με την τροποποίηση αυτή. Το μέγεθος της εισφοράς μνημονεύεται και απεικονίζεται ως θέση στην πράξη τροποποίησης, είναι αυτοδίκαια εισφερόμενο, 8 / 90

τίθεται σε κοινή χρήση μετά τη δημοσίευση της πράξης και δεν απαιτείται σύνταξη της πράξης εφαρμογής που προβλέπεται στο άρθρο 12 του ν. 1337/1983. Εάν με την τροποποίηση του σχεδίου επιβάλλεται για λόγους πολεοδομικούς η δημιουργία κοινόχρηστου χώρου μεγαλύτερου αυτού της εισφοράς σε γη, συντάσσεται πράξη αναλογισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.Δ. 17.7.1923 και του ν. 5269/1931 (ΦΕΚ Α 274) για το επιπλέον τμήμα. Αν η ύπαρξη οικοδομής, κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 42 του Ν.Δ. της 17.7.1923, νομίμως υφισταμένης, εμποδίζει τη διάθεση της εισφοράς για τη δημιουργία κοινόχρηστου χώρου, είναι δυνατόν, κατά την κρίση της υπηρεσίας, να μετατρέπεται σε ισάξια χρηματική συμμετοχή. Στην περίπτωση αυτή ο προσδιορισμός της αξίας για την πραγματοποίηση της μετατροπής αυτής γίνεται από το αρμόδιο δικαστήριο, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2882/2001».Τέλος, στην παρ. 3 του ίδιου άρθρου 20 του ν. 2508/1997 προβλέπεται ότι «Κατά τα λοιπά για την εισφορά σε γη εφαρμόζονται οι παρ. 5 έως και 12 του άρθρου 8 του ν. 1337/1983, όπως ισχύουν και συμπληρώνονται με τις επόμενες παραγράφους και το άρθρο 25 του παρόντος». Περαιτέρω, στις παρ. 4 και 5 του άρθρου 8 του ν. 1337/1983 (Α 33) ορίζονται τα ακόλουθα: «4. Η εισφορά σε γη κατά την προηγούμενη παράγραφο αποτελείται από ποσοστό επιφάνειας κάθε ιδιοκτησίας πριν από την πολεοδόμησή της, το οποίο υπολογίζεται κατά τον ακόλουθο τρόπο: α. Για τμήμα ιδιοκτησίας μέχρι 250 τ.μ. ποσοστό 10%. β. Για τμήμα ιδιοκτησίας πάνω από 250 τ.μ. μέχρι 500 τ.μ. ποσοστό 20%. γ. Για τμήμα ιδιοκτησίας πάνω από 500 τ.μ. μέχρι 1000 τ.μ. ποσοστό 30%. δ. Για τμήμα ιδιοκτησίας πάνω από 1000 τ.μ. μέχρι 2000 τ.μ. ποσοστό 40%. ε. Με την επιφύλαξη της περιπτώσεως (στ), για τμήμα ιδιοκτησίας πάνω από 2000 τ.μ. ποσοστό 50%. στ. Για αυτοτελείς ιδιοκτησίες μεγαλύτερες από των 10.000 τ.μ. που ανήκουν σε έναν ιδιοκτήτη, για το τμήμα τους πάνω από 10.000 τ.μ. ποσοστό 60%. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και σε ιδιοκτησίες εξ αδιαιρέτου κατά το ποσοστό συνιδιοκτησίας που αντιστοιχεί σε έκταση γης μεγαλύτερη από 10.000 τ.μ. 5..Ως εμβαδά ιδιοκτησιών για τον υπολογισμό της συμμετοχής σε γη λαμβάνονται τα εμβαδά που είχαν οι ιδιοκτησίες στις 10.3.1982. Για την εφαρμογή της παρ. 4, ως ιδιοκτησία νοείται το άθροισμα των ιδιοκτησιών γης ενός και του αυτού ιδιοκτήτη που περιλαμβάνονται στα όρια της προς ένταξη περιοχής, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη της πολεοδομικής ενότητας. Σε περίπτωση εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτησίας τα ποσοστά εισφοράς γης εφαρμόζονται στο εμβαδόν που αντιστοιχεί στο ιδανικό μερίδιο κάθε συνιδιοκτήτη όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι την 10.3.1982». 9 / 90

5. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με το από 22.1.1971 β. δ/μα (ΦΕΚ 37/15.2.1971 τ. Δ) εντάχθηκε στο σχέδιο πόλεως ακίνητο της αιτούσας, εμβαδού 4.398 τ.μ., που βρίσκεται στη θέση «Άγιος Γεώργιος των Πατρών» ή «Ψαροφάϊ» του Δήμου Πατρέων. Ειδικότερα, το μεγαλύτερο τμήμα του ακινήτου αυτού απαλλοτριώθηκε αναγκαστικά λόγω ρυμοτομίας για τη δημιουργία δρόμων και πλατείας, ενώ το υπόλοιπο τμήμα του, εμβαδού 489,60 τ.μ., κατέστη οικοδομήσιμο και εντάχθηκε στο Ο.Τ. 1205. Στη συνέχεια, με την Χ 6274/27.6.1990 απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας (ΦΕΚ 332/4.7.1990 τ. Δ), αναθεωρήθηκε το σχέδιο πόλεως στην παραπάνω περιοχή και το ακίνητο της αιτούσας ρυμοτομήθηκε εκ νέου. Αίτηση άρσης της απαλλοτρίωσης, που κοινοποιήθηκε από την αιτούσα στις 11.1.2000 στο Δήμο Πατρέων και στο Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και στις 20.1.2000 στον Υπουργό ΠΕ.Χ.Ω.ΔΕ., απορρίφθηκε σιωπηρά και από τα τρία αυτά όργανα. Κατόπιν τούτου, με την 577/2001 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πατρών, ακυρώθηκε η άρνηση της Διοίκησης να προβεί σε άρση της απαλλοτρίωσης, παρά την παρέλευση μεγάλου χρονικού διαστήματος χωρίς αυτή να έχει συντελεσθεί. Με την 16195/23.12.2004 εισήγηση της προς το ΣΧΟΠ Ν. Αχαΐας, η οποία έγινε δεκτή με το 6/15.4.2005 πρακτικό του οργάνου αυτού, η Διεύθυνση Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος της Ν.Α. Αχαΐας πρότεινε να τροποποιηθεί το σχέδιο σε συμμόρφωση προς την ακυρωτική απόφαση, ειδικότερα δε πρότεινε τον αποχαρακτηρισμό τμήματος του Ο.Τ. 1041, εμβαδού 2084,85 τ.μ., από κοινόχρηστο χώρο και το χαρακτηρισμό του ως οικοδομήσιμου, με πρασιά πλάτους 4 μέτρων, καθώς και τον επαναχαρακτηρισμό του προαναφερόμενου τμήματος του Ο.Τ. 1205, εμβαδού 489,60 τ.μ., ως οικοδομήσιμου, τμημάτων δε συνολικού εμβαδού 1824,45 τ.μ. ως κοινόχρηστων χώρων. Περαιτέρω, στο ίδιο έγγραφο βεβαιώνεται ότι το σύνολο των προτεινόμενων ρυμοτομούμενων τμημάτων ταυτίζεται με την υποχρέωση εισφοράς σε γη, η οποία βαρύνει την ιδιοκτησία της αιτούσας σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3212/2003, καθώς και ότι, με την εν λόγω τροποποίηση, επιτυγχάνεται η συνέχεια βασικών οδών του σχεδίου πόλεως, δηλαδή των οδών Αλοννήσου, Δωδώνης και Ακαρνανίας. Εξάλλου, αντίστοιχου περιεχομένου είναι και η 713/26.7.2004 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πατρέων, όπως και η 89/16.6.2004 πράξη της Επιτροπής Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Κυκλοφοριακής Ρύθμισης του Δήμου Πατρέων. Ακολούθησε η έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, με την οποία τμήμα του Ο.Τ. 1041, εμβαδού 2084,85 τ.μ. καθίσταται οικοδομήσιμος χώρος, ενώ παράλληλα δημιουργούνται δύο κοινόχρηστοι χώροι, οι ΚΧ 1041α και ΚΧ 1041β. Στο τοπογραφικό διάγραμμα που συνοδεύει την προσβαλλόμενη πράξη 10 / 90

σημειώνονται με διαγράμμιση τα τμήματα του ακινήτου τα οποία αποτελούν την εισφορά σε γη, δυνάμει της παρ. 5 του άρθρου 11 του ν. 3212/2003. Η εισφορά αυτή, συνολικού εμβαδού 1824,45 τ.μ., έχει υπολογισθεί, σύμφωνα με το ίδιο διάγραμμα, επί της ενιαίας ιδιοκτησίας της αιτούσας, συνολικού εμβαδού 4.398,90 τ.μ. Προσφυγή της αιτούσας κατά της απόφασης του Νομάρχη απορρίφθηκε σιωπηρά από τον Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, όπως προκύπτει από το 19324/2.10.2005 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος. 6. Επειδή, με την περ. β της παρ. 1 του άρθρου 10 του ν. 3044/2002 μεταβιβάσθηκε στο νομάρχη η αρμοδιότητα τροποποίησης εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και οικισμών και ο καθορισμός και η τροποποίηση όρων και περιορισμών δόμησης σε αυτά. Όπως έχει κριθεί, οι διατάξεις του άρθρου 10 παρ. 1 του ν. 3044/2002, με τις οποίες ανατίθενται αρμοδιότητες πολεοδομικού σχεδιασμού, όπως η έγκριση και τροποποίηση πόλεως, σε άλλα, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα, αντίκεινται στις διατάξεις των άρθρων 24 και 43 παρ. 2 του Συντάγματος, διότι ο πολεοδομικός σχεδιασμός αποτελεί ζήτημα γενικού ενδιαφέροντος, στο οποίο πρέπει να έχουν λόγο, κατά συνταγματική επιταγή, και κεντρικά κρατικά όργανα. Περαιτέρω, όμως, οι αρμοδιότητες εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων και οι συναφείς εκτελεστικές αρμοδιότητες επιτρεπτώς ανατίθενται σε άλλα, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανα, προς την αρμοδιότητα δε εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων εξομοιώνεται, από την άποψη αυτή, και η όλως εντοπισμένη τροποποίησή τους, που μπορεί να επιχειρείται ομοίως με πράξη διάφορη του διατάγματος, δεδομένου ότι η τροποποίηση αυτή δεν εμπεριέχει γενικό πολεοδομικό σχεδιασμό αλλά διενεργείται μέσα στα πλαίσια ευρύτερου σχεδιασμού που έχει ήδη χωρήσει από τα αρμόδια, κατά το Σύνταγμα και το νόμο, όργανα (ΣτΕ 3661/2005 Ολ). Εν προκειμένω, με την προσβαλλόμενη απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας, η οποία εκδόθηκε κατ επίκληση της παρ. 1 του άρθρου 10 του ν. 3044/2002, διενεργείται τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου σε ένα μόνον Ο.Τ., σε συμμόρφωση προς ακυρωτική απόφαση, και δεν επιχειρείται ευρύτερη πολεοδομική ρύθμιση. Συνεπώς, η απόφαση αυτή αρμοδίως εκδόθηκε από το νομάρχη, εφόσον αφορά σε όλως εντοπισμένη τροποποίηση του σχεδίου, η οποία δεν εμπεριέχει γενικό πολεοδομικό σχεδιασμό (ΣτΕ 1448/2006). 7. Επειδή, όπως έχει κριθεί (ΣτΕ 1448/2006), η ρύθμιση που εισάγεται με την παρ. 5 του άρθρου 11 του ν. 3212/2003, η οποία καταλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις 11 / 90

άρσης ρυμοτομικών απαλλοτρίωσης σε συμμόρφωση προς δικαστική απόφαση, στηρίζεται στις διατάξεις του άρθρου 24 παρ. 3, 4 και 5 του Συντάγματος, με τις οποίες επιβάλλεται υποχρέωση των ιδιοκτητών ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχή, η οποία χαρακτηρίζεται για πρώτη φορά ως οικιστική, εντασσόμενη σε πολεοδομικό σχέδιο, να διαθέτουν χωρίς αντάλλαγμα τμήμα της ιδιοκτησίας τους για τη διαμόρφωση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων κοινωφελών χρήσεων που προβλέπονται στο πολεοδομικό σχέδιο (ΣτΕ 2058/94 Ολομ., 2380/1991, 3568/1996, 3338/1999). Η κατόπιν δικαστικής απόφασης άρση της απαλλοτρίωσης στις ιδιοκτησίες που εμπίπτουν στην εν λόγω ρύθμιση δεν εξαλείφει και την εισαχθείσα με το παραπάνω άρθρο του Συντάγματος υποχρέωση, δεδομένου ότι οι ευνοϊκές για την ακίνητη ιδιοκτησία συνέπειες αξιοποίησης και εκμετάλλευσης, λόγω της ένταξης σε πολεοδομικό σχέδιο, οι οποίες εξισορροπούν την απώλεια της εισφοράς σε γη, υφίστανται και για τις ιδιοκτησίες, στις οποίες αίρεται η ρυμοτομική αναγκαστική απαλλοτρίωση που επιβλήθηκε με την ένταξη στο σχέδιο αυτό. Εξ άλλου, η επιβαλλόμενη με την επίμαχη διάταξη υποχρέωση εισφοράς σε γη ανέρχεται σε ποσοστά τα οποία, οριζόμενα, κατά παραπομπή της νέας διάταξης, στο άρθρο 8 του ν. 1337/1983, έχουν κριθεί ως σύμφωνα προς το Σύνταγμα (ΣτΕ 1448/2006, 2058/94 Ολομ., 2380/1991, 3568/1996, 3338/1999). Ενόψει των ανωτέρω, ο καθ ερμηνείαν του δικογράφου προβαλλόμενος λόγος ακυρώσεως ότι η παραπάνω διάταξη είναι αντισυνταγματική, διότι ουσιαστικά ακυρώνει και καθιστά ανεφάρμοστη την ακυρωτική δικαστική απόφαση που αποδέσμευσε το οικόπεδο από το ρυμοτομικό βάρος και διέταξε την τροποποίηση του σχεδίου ώστε το οικόπεδο αυτό να καταστεί οικοδομήσιμος χώρος, είναι αβάσιμος. 8. Επειδή, περαιτέρω προβάλλεται ότι μη νομίμως επιβλήθηκε στο επίμαχο ακίνητο της αιτούσας εισφορά σε γη υπολογιζόμενη με βάση την αρχική συνολική επιφάνεια του ακινήτου, εμβαδού 4.398 τ.μ., ενώ έπρεπε κατά το νόμο να μην ληφθεί υπ όψιν για τον υπολογισμό της εισφοράς το τμήμα του ακινήτου που εντάχθηκε στο Ο.Τ. 1205 και έχει εμβαδόν 489,60 τ.μ., εφόσον το τμήμα αυτό χαρακτηρίσθηκε ήδη κατά την ένταξη στο σχέδιο ως οικοδομήσιμο, δεν απαλλοτριώθηκε και δεν εμπίπτει στην ακύρωση της σιωπηρής άρνησης της Διοίκησης να άρει την απαλλοτρίωση που εχώρησε με την 577/2001 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πατρών, αφού δεν είχε χαρακτηρισθεί ως κοινόχρηστος χώρος. Ειδικότερα προβάλλεται ότι ο ανωτέρω μη νόμιμος καθορισμός της εισφοράς σε γη έχει ως αποτέλεσμα να επιβάλλεται παρανόμως στην ιδιοκτησία της αιτούσας εισφορά 1824,45 τ.μ., αντί του ορθού 12 / 90

1579,65, δηλαδή επιπλέον εισφορά σε γη 244,80 τ.μ. Για την εξεύρεση του εμβαδού της εισφερόμενης γης, η διάταξη της παρ. 11 του άρθρου 5 του ν. 3212/2003 ορίζει ότι «Η εισφορά αποτελεί ποσοστό της επιφάνειας της ιδιοκτησίας, όπως αυτή υφίσταται κατά το χρόνο της πράξης τροποποίησης». Κατά την προφανή έννοια της παραπάνω διάταξης, ενόψει και του σκοπού της επίμαχης ρύθμισης, όπως αυτός αναπτύχθηκε στην προηγούμενη σκέψη, ως ιδιοκτησία νοείται εν προκειμένω η ρυμοτομούμενη ιδιοκτησία. Συνεπώς, σε περίπτωση ιδιοκτησίας που, με την ένταξη στο σχέδιο, ρυμοτομήθηκε μόνον εν μέρει και στην οποία αίρεται η απαλλοτρίωση, η εισφορά σε γη, σύμφωνα με την εν λόγω διάταξη, υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν του τμήματος της ιδιοκτησίας, στο οποίο έχει αρθεί η ρυμοτομική απαλλοτρίωση, εφόσον το τμήμα αυτό καθίσταται για πρώτη φορά οικοδομήσιμο κατά το χρονικό σημείο άρσης της απαλλοτρίωσης, και όχι με βάση το συνολικό εμβαδόν της ιδιοκτησίας, αφού, ως προς το υπόλοιπο τμήμα αυτής, που ήταν εξαρχής οικοδομήσιμο, δεν συντρέχει περίπτωση άρσης της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης. Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας και δεν αμφισβητείται από τη Διοίκηση, τμήμα του ακινήτου της αιτούσας, εμβαδού 489,60 τ.μ., κατέστη οικοδομήσιμο και εντάχθηκε στο Ο.Τ. 1205 με το από 22.1.1971 β. δ/μα, με το οποίο απαλλοτριώθηκε αναγκαστικά λόγω ρυμοτομίας η υπόλοιπη ιδιοκτησία, στη συνέχεια δε το εν λόγω τμήμα συνυπολογίσθηκε για την εξεύρεση του ποσοστού της εισφερόμενης γης που έγινε με την προσβαλλόμενη πράξη, παρότι δεν συνέτρεχε ως προς αυτό άρση απαλλοτρίωσης, αφού δεν είχε απαλλοτριωθεί. Συνεπώς, ενόψει όσων προαναφέρθηκαν, μη νομίμως προσμετρήθηκε το τμήμα αυτό, εμβαδού 489,60 τ.μ., για τον υπολογισμό της εισφοράς σε γη και ο εξεταζόμενος λόγος ακυρώσεως είναι βάσιμος. 10. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη 5583/10.5.2005 απόφαση του Νομάρχη Αχαΐας κατά το πληττόμενο μέρος της, με το οποίο επιβλήθηκε επιπλέον εισφορά σε γη εμβαδού 244,80 τ.μ. στο ακίνητο της αιτούσας. ΣτΕ 4525/2009 13 / 90

[Παράνομη οικοδομική άδεια για εκτός σχεδίου ακίνητο στην Αίγινα] Πρόεδρος: Κ. Μενουδάκος Εισηγητής: Μ. Ελ. Κωνσταντινίδου Δικηγόροι: Γ. Κωσταρέλλος, Αθ. Τσιρώνας, Φ. Δεδούσια, Στ. Μανουσάκης Δεν θεωρούνται οικοδομήσιμα τα ακίνητα που στερούνται προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο, αντίθετη δε εκδοχή θα προσέκρουε στο άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος. Κατά την έννοια των επιταγών αυτών ο κοινός νομοθέτης ή η κανονιστικώς δρώσα Διοίκηση μπορούν να τροποποιούν τις ισχύουσες πολεοδομικές ρυθμίσεις και να μεταβάλλουν τους όρους και περιορισμούς δόμησης σε περιοχές εντός ή εκτός σχεδίου, με την προϋπόθεση ότι οι εισαγόμενες ρυθμίσεις βελτιώνουν και δεν υποβαθμίζουν το φυσικό και οικιστικό περιβάλλον, ούτε συνεπώς τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων. Θα επέφερε υποβάθμιση του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος ρύθμιση που προβλέπει ότι τα γήπεδα σε εκτός σχεδίου περιοχές της Αίγινας, τα οποία -προκειμένου να θεωρηθούν ως κατά παρέκκλιση άρτια, έπρεπε, υπό το προϊσχύσαν καθεστώς, να πληρούν ορισμένες ελάχιστες προϋποθέσεις τόσο ως προς το εμβαδόν όσο και ως προς το πρόσωπο και το βάθος- θεωρούνται πλέον άρτια και οικοδομήσιμα, με μόνη την προϋπόθεση ότι έχουν ορισμένο ελάχιστο εμβαδόν. Ακόμη δηλαδή και αν στερούνται παντελώς προσώπου, ήτοι κοινού ορίου με κοινόχρηστο χώρο. Δεν συντρέχει, άλλωστε, ανάγκη προστασίας πραγματικών καταστάσεων που δημιουργήθηκαν με ευθύνη της Διοικήσεως, δεδομένου ότι η ανάγκη αυτή είχε ικανοποιηθεί με τη θέσπιση σχετικής παρέκκλισης. Η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, προκειμένου να κρίνει αν γήπεδο, εκτός σχεδίου περιοχές της Αίγινας, για το οποίο ζητείται η έκδοση οικοδομικής άδειας, πληροί τις προϋποθέσεις της κατά παρέκκλιση αρτιότητας, οφείλει να εξετάζει αν το 14 / 90

γήπεδο έχει το προβλεπόμενο ελάχιστο πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο και να προβαίνει σε παρεμπίπτουσα αιτιολογημένη κρίση σχετικά με το χαρακτήρα της έκτασης, στην οποία έχει πρόσωπο το γήπεδο. Βασικές σκέψεις 2. Επειδή με την έφεση αυτή ζητείται η εξαφάνιση της υπ αριθμ. 209/2006 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως της εκκαλούσας κατά της υπ αριθμ. 820/2004 άδειας οικοδομής της Διευθύνσεως Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Πειραιώς της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως Αθηνών-Πειραιώς. 3. Επειδή, στο άρθρο 24 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, ο οποίος έχει κυρωθεί με το άρθρο πρώτο του ν. 2690/1999 (Α 45) ορίζεται ότι: «Αν από τις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης, της κατά το επόμενο άρθρο, ειδικής διοικητικής ή ενδικοφανούς προσφυγής, ο ενδιαφερόμενος για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των εννόμων συμφερόντων του που προκαλείται από ατομική διοικητική πράξη μπορεί, για οποιονδήποτε λόγο, με αίτησή του, να ζητήσει είτε από την αρχή η οποία εξέδωσε την πράξη την ανάκληση ή τροποποίησή της (αίτηση θεραπείας) είτε από την αρχή η οποία προϊσταται εκείνης που εξέδωσε την πράξη την ακύρωση της ιεραρχικής προσφυγής. 2. Η διοικητική αρχή στην οποία υποβάλλεται η, κατά την προηγούμενη παράγραφο αίτηση οφείλει να γνωστοποιήσει στον ενδιαφερόμενο την απόφασή της για την αίτηση αυτή το αργότερο μέσα σε τριάντα (30) ημέρες εκτός αν από ειδικές διατάξεις προβλέπεται διαφορετική προθεσμία». Εξ άλλου, στο άρθρο 46 του π. δ/τος 18/1989 ορίζεται ότι: «1. Η αίτηση ακυρώσεως ασκείται, εάν ειδικώς δεν ορίζεται διαφορετικά, μέσα σε προθεσμία εξήντα ημερών 2. Κάθε διοικητική προσφυγή καθώς και η απλή αίτηση θεραπείας δι αναφοράς στην αρχή που έχει εκδώσει στην πράξη ή στην προϊστάμενη αρχή, διακόπτει την προθεσμία της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου για το χρονικό διάστημα που ορίζεται για την έκδοση σχετικής πράξεως ή, αν τέτοιο χρονικό διάστημα δεν ορίζεται, για 30 ημέρες ή έως την κοινοποίηση ή την πλήρη 15 / 90

γνώση της απάντησης της Διοικήσεως εφόσον αυτές πραγματοποιήθηκαν πριν παρέλθουν οι προθεσμίες αυτές». Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές η προθεσμία για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως διακόπτεται από την άσκηση αίτησης θεραπείας ή ιεραρχικής προσφυγής για 30 ημέρες, εκτός αν από ειδικές διατάξεις προβλέπεται διακοπή της για μικρότερο ή μεγαλύτερο αριθμό ημερών (ΣτΕ 457/2008, 3567/2005, 2683/2003). 4. Επειδή, εν προκειμένω με την εκκαλουμένη απόφαση κρίθηκε ότι η κατατεθείσα την 7.2.2005 αίτηση ακυρώσεως της αιτούσας κατά της υπ αριθ. 820/2004 οικοδομικής αδείας της Διευθύνσεως Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Πειραιώς, είναι εκπρόθεσμη, διότι πλήρης γνώση της προσβαλλόμενης πράξεως αποδεικνύεται από 3-12-2004, ημερομηνία υποβολής της υπ αριθ. 16917/3.12.2004 αιτήσεως-καταγγελίας του πληρεξουσίου δικηγόρου της αιτούσας Γ. Κ., προς τη Διεύθυνση Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Πειραιώς με την οποία ο ανωτέρω ζήτησε, «προφανώς με την οποία για λογαριασμός της αιτούσας» να του χορηγηθούν «επίσημα αντίγραφα τόσο του σώματος όσο και των περιεχομένων στον φάκελο της με αριθμ. 820/2004 οικοδομικής αδείας». Η κρίση όμως αυτή δεν είναι νόμιμη, διότι, όπως προκύπτει από την εκκαλουμένη απόφαση και τα στοιχεία του φακέλου, πριν συμπληρωθεί εξηκονθήμερο από την ανωτέρω τεκμαιρόμενη, κατά την κρίση του Διοικητικού Εφετείου, γνώση της οικοδομικής αδείας, ο ως άνω πληρεξούσιος δικηγόρος της αιτούσας υπέβαλε κατά της αδείας αυτής στη Διεύθυνση Πολεοδομίας της Νομαρχίας Πειραιώς την από 30.1.2005 καταγγελία (αριθμ. πρωτ. Π 1441/31.1.2005) η οποία έχει το χαρακτήρα αιτήσεως θεραπείας και της οποίας επομένως, η κατάθεση διέκοψε την προθεσμία ασκήσεως αιτήσεως ακυρώσεως για 30 ημέρες. Συνεπώς η ασκηθείσα αίτηση ακυρώσεως είναι εμπρόθεσμη, η δεχθείσα δε τα αντίθετα εκκαλουμένη απόφαση πρέπει να εξαφανισθεί, κατ αποδοχή της εφέσεως. Κατά την ειδικότερη γνώμη του Αντιπροέδρου Κ. Μενουδάκου και των Παρέδρων Θ. Αραβάνη και Ο. Παπαδοπούλου, η εκκαλουμένη απόφαση είναι μη νόμιμη και πρέπει να εξαφανισθεί προεχόντως διότι από μόνη την ως άνω από 3.12.2004 αίτηση του πληρεξουσίου δικηγόρου της αιτούσας για τη χορήγηση αντιγράφων των στοιχείων του φακέλου της οικοδομικής άδεις δεν συνάγεται γνώση της άδειας αυτής κατά την ημερομηνία υποβολής της εν λόγω αιτήσεως. 5. Επειδή, μετά την εξαφάνιση της εκκαλουμένης αποφάσεως, πρέπει, σύμφωνα 16 / 90

με το άρθρο 64 του Π.Δ. 18/189, να εκδικασθεί η αίτηση ακυρώσεως της εκκαλούσας. 6. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση ακυρώσεως ζητείται η ακύρωση της υπ αριθ. 820/2004 οικοδομικής αδείας της Διευθύνσεως Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Πειραιώς της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως Αθηνών-Πειραιώς, με την οποία επιτράπηκε στον Κ. Μ. η ανέγερση νέας διώροφης οικοδομής με υπόγειο σε οικόπεδο που βρίσκεται στην εκτός σχεδίου περιοχή Κάτω Λειβάδι της νήσου Αίγινας. 7. Επειδή με προφανές έννομο συμφέρον παρεμβαίνουν υπέρ του κύρους της αδείας με κοινό δικόγραφο ο προαναφερόμενος Κ. Μ. και η Α. Α.-Μ., φερόμενοι ως συνιδιοκτήτες του ακινήτου, για το οποίο χορηγήθηκε η άδεια αυτή. 8. Επειδή, η αιτούσα, φερόμενη ως ιδιοκτήτρια ακινήτου γειτονικού προς εκείνο, το οποίο αφορά η προσβαλλομένη οικοδομική άδειας, και ισχυριζόμενη ότι η εκτέλεση της αδείας αυτής συνεπάγεται επιδείνωση του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής και επιπλέον αποκλεισμό σχεδόν της θέας από την κατοικία της προς τη θάλασσα, ενόψει του γεγονότος ότι η νέα οικοδομή, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του φακέλου, παρεμβάλλεται διαγωνίως μεταξύ της οπίσθιας πλευράς του ακινήτου, στο οποίο βρίσκεται η κατοικία αυτή, και της θάλασσας, με έννομο συμφέρον επιδιώκει την ακύρωση της ως άνω οικοδομικής αδείας, έστω και αν το ακίνητό της δεν είναι όμορο με εκείνο, το οποίο αφορά η άδεια αυτή. 9. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια είναι μη νόμιμη και ακυρωτέα διότι το οικοδομούμενο ακίνητο δεν πληροί τους όρους αρτιότητας της περιοχής και δεν είναι οικοδομήσιμο, διότι είναι τυφλό ως μη έχον πρόσοψη σε κοινόχρηστο χώρο πλάτους τουλάχιστον 4 μέτρων, ο οποίος να έχει τεθεί νομίμως σε κοινή χρήση, δεδομένου ότι ο φερόμενος ως κοινόχρηστος δρόμος επί του οποίου έχει πρόσωπο το ακίνητο αυτό αποτελεί, ιδιωτική οδό, χωρίς διέξοδο, που είχε αφεθεί κατά το παρελθόν από τους προκατόχους της μείζονος εκτάσεως για αν εξυπηρετεί μόνον τους παρόδιους ιδιοκτήτες. 10. Επειδή, με το άρθρο 1 παρ. 1 του από 24-9/1-10-1997 π.δ. τιτλοφορουμένου «περί καθορισμού ζώνης δομήσεως και όρων δομήσεως επί οικισμών εκτός σχεδίου εις νήσον Αίγιναν» (Δ 353) καθορίσθηκε «ζώνη δομήσεως Α» περιλαμβάνουσα 17 / 90

ορισμένες εκτός σχεδίου περιοχές της Αίγινας, μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν και η περιοχή «Λιβάδι». Με το άρθρο 2 του αυτού διατάγματος καθορίσθηκαν τα ελάχιστα όρια εμβαδού και διαστάσεων των κειμένων εντός της ανωτέρω ζώνης γηπέδων κατά τον κανόνα και κατά παρέκκλιση. Στην παράγραφο 1 του εν λόγω άρθρου 2 προβλεπόταν, ειδικότερα, ότι «Ως ελάχιστα όρια εμβαδού και διαστάσεων των γηπέδων εντός της δια του άρθρου 1 του παρόντος καθοριζομένης ζώνης ορίζονται: Ελάχιστο πρόσωπον: είκοσι πέντε (25) μέτρα. Ελάχιστον βάθος: τεσσαράκοντα (40) μέτρα. Ελάχιστον εμβαδόν: τέσσαρες χιλιάδες (4.000) τετρ. μέτρα». Στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου προβλεπόταν, εξάλλου, ότι είναι άρτια και οικοδομήσιμα «κατά παρέκκλισιν των ανωτέρω, γήπεδα κείμενα εντός της ζώνης Α, μη έχοντα τα ως άνω καθοριζόμενα ελάχιστα όρια εμβαδού και διαστάσεων, πλην όμως ταύτα είχαν κατά τον χρόνον προ της δημοσιεύσεως της υπ αριθμ 2658867/12-1-1977 αποφάσεως του Νομάρχου Αττικής «επικύρωσις εν μέρει εκθέσεων επιτροπής αναθεωρήσεως ορίων οικισμών προ του έτους 1923 κ.λπ.» (ΦΕΚ 75 τ. Δ ), ήτοι την 31ην Μαρτίου 1977, βάσει νομίμων τίτλων, τας δυνάμει του από 15-6-1968 Β. Δ/τος «περί καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων των κειμένων εντός των ορίων των νομίμως υφισταμένων προ του έτους 1923 οικισμών κ.λπ.» (ΦΕΚ 111, τ. Δ ) καθοριζομένας διαστάσεις αρτιότητος». Εξάλλου, στο άρθρο 1 του ως άνω, από 15-6-1968 Β.Δ., στο οποίο παρέπεμπε η παρατεθείσα διάταξη, ορίζοντο τα ελάχιστα όρια εμβαδού και διαστάσεων των οικοπέδων, κατά κανόνα και κατά παρέκκλιση αρτίων, που βρίσκονται εντός οικισμών προϋφισταμένων του 1923. Για όλα τα εν λόγω οικόπεδα απαιτείτο, εκτός του ελάχιστου εμβαδού, ελάχιστο πρόσωπο και ελάχιστο βάθος. Οι όροι και προϋποθέσεις δομήσεως που ορίσθηκαν για τις ανωτέρω, εκτός σχεδίου κείμενες, περιοχές της Αίγινας, με το προαναφερθέν Π.Δ. της 24-9/1-10/1977, 28-7/31-8-1989 Π.Δ. «Τροποποίησης των όρων και περιορισμών δόμησης σε εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου περιοχές και εντός οικισμών προ του 1923 της νήσου Αίγινας και καθορισμός χρήσεων γης» (Δ 539). Με το άρθρο 1 του εν λόγω Διατάγματος καθορίσθηκε «Ζώνη Δ», στην οποία περιλαμβάνεται και η εκτός σχεδίου πόλης «Λιβάδια». Οι προϋποθέσεις αρτιότητας των γηπέδων που βρίσκονται εντός της «Ζώνης Δ» καθορίσθηκαν, με την περίπτωση IV υποπερίπτωση 2 του ως άνω άρθρου 1, ως εξής: «Το κατώτατο όριο αρτιότητας: α) Για εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών προ του έτους 1923 περιοχές ορίζεται σε 20.000 τ.μ. Κατά παρέκκλιση θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα i) εφόσον έχουν το ελάχιστο εμβαδόν το προβλεπόμενο κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες που αναφέρονται στην 18 / 90

παράγραφο 2 του άρθρου 2 του από 24-9-1977 Π.Δ/τος (Δ 353) και ii) εφόσον συντρέχουν αθροιστικά οι εξής προϋποθέσεις: να υφίστανται στις 7-7-1983, ημερομηνία δημοσίευσης του από 22-6-1983 Π. Δ/τος (Δ 282) και να έχουν τα ελάχιστα όρια αρτιότητας κατά τις αντίστοιχες ημερομηνίες όπως ορίζονται με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του από 24-5-1985 Π.Δ/τος (Δ 270), β)». Ακολούθως, με το άρθρο 13 παρ. 19 του ν. 3212/2003 «Άδεια δόμησης, πολεοδομικές κ.λπ. διατάξεις» (ΦΕΚ Α 308) ορίσθηκαν τα ακόλουθα: «19. Στο τέλος του εδαφίου α της υποπερίπτωσης 2 της περίπτωσης IV του άρθρου 1 του από 29-7/31-8-1989 Π.Δ. (ΦΕΚ 539 Δ ) προστίθενται εδάφια ως εξής: «Τα κατά παρέκκλιση άρτια γήπεδα της ζώνης Δ είναι οικοδομήσιμα, εφόσον έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο που τίθεται σε κοινή χρήση από τον ιδιοκτήτη, με συμβολαιογραφική πράξη, αντίγραφο της οποίας κοινοποιείται με απόδειξη στον οικείο Ο.Τ.Α. Ο κατά το προηγούμενο εδάφιο παραχωρούμενος σε κοινή χρήση χώρος έχει πλάτος τουλάχιστον τέσσερα (4) μέτρα εφάπτεται σε όλο το μήκος της μιας πλευράς του γηπέδου και προσμετράται για τον υπολογισμό της αρτιότητας και του συντελεστή δόμησής του. Ο παραχωρούμενος χώρος καθορίζεται σε τοπογραφικό διάγραμμα κατάλληλης κλίμακας, το οποίο ελέγχεται και θεωρείται ως προς τη δυνατότητα λειτουργικής σύνδεσής του με το υφιστάμενο δίκτυο των κοινόχρηστων χώρων της περιοχής από την οικεία Πολεοδομική Υπηρεσία». Τέλος, το προμνημονευθέν Π.Δ. της 24-5-1985, με το οποίο θεσπίζονται γενικοί κανόνες περί δομήσεως γηπέδων κειμένων σε περιοχές εκτός σχεδίου, ορίζει στην παράγραφο 2 του άρθρου 1, της οποίας το περιεχόμενο αποδίδεται με το άρθρο 162 παρ. 2 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΚΒΠΝ) που εγκρίθηκε με το άρθρο μόνο του από 14/27.7.1999 π. δ/τος (Δ 580), τα εξής: «Κατά παρέκκλιση θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα: α) Τα κείμενα εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών, τα οποία είχαν κατά την 24-4-1977, ημέρα δημοσίευσης του από 5-4-1977 π.δ. (ΦΕΚ 133 Δ ) ελάχιστο εμβαδόν 2000 τ.μ. β) Τα γήπεδα που κατά την ημέρα, δημοσίευσης του παρόντος π. δ/τος έχουν πρόσωπο σε Διεθνείς, Εθνικές, Επαρχιακές, Δημοτικές και Κοινοτικές οδούς, καθώς και σε εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών και σε σιδηροδρομικές γραμμές και εφόσον έχουν: αα) Τα γήπεδα που υφίστανται κατά την 12-11-1962. Ελάχιστο πρόσωπο: δέκα (10) μέτρα. Ελάχιστο βάθος δέκα πέντε (15) μέτρα. Ελάχιστο εμβαδόν: επτακόσια πενήντα (750) τ.μ. ββ) Τα γήπεδα που υφίστανται κατά την 12-9-1964 Ελάχιστο πρόσωπο: είκοσι (20) μέτρα. Ελάχιστο βάθος τριάντα πέντε (35) μέτρα. Ελάχιστο εμβαδόν: χίλια διακόσια (1200) τ.μ. γγ) Τα γήπεδα που υφίστανται κατά τη 17-10-1978 Ελάχιστο πρόσωπο: είκοσι πέντε (25) μέτρα. Ελάχιστο βάθος σαράντα 19 / 90

(40) μέτρα. Ελάχιστο εμβαδόν: δύο χιλιάδες (2000) τ.μ. δδ) Τα γήπεδα που δημιουργήθηκαν από την 17-10-1978 μέχρι την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος π. δ/τος ελάχιστο εμβαδόν 4000 τ.μ. Ως δημοτικές ή Κοινοτικές οδοί για την εφαρμογή του παρόντος θεωρούνται οι οδοί που ενώνουν οικισμούς του αυτού δήμου ή κοινότητας μεταξύ των ή οικισμούς ομόρων Δήμων ή Κοινοτήτων ή με Διεθνείς Εθνικές ή Επαρχιακές οδούς. Σε περίπτωση που μεταξύ των προαναφερομένων οικισμών υπάρχουν περισσότερες της μιας Δημοτικές ή Κοινοτικές οδοί που συνδέουν αυτούς, οι διατάξεις της παρούσης περίπτωσης έχουν εφαρμογή μόνον σε γήπεδα που έχουν πρόσωπο στην κυριότερη από τις οδούς αυτές». 11. Επειδή, η παρατεθείσα διάταξη της παραγράφου 19 του άρθρου 13 του ν. 3212/2003 που συμπλήρωσε το εδάφιο α της υποπερίπτωσης 2 της περίπτωσης IV του άρθρου 1 του από 28-7/31-8-1989 Π.Δ. ανεξαρτήτως της συνταγματικότητάς της, δεν έτυχε εφαρμογής στην υπό κρίση περίπτωση, διότι θεωρήθηκε ότι το επίδικο οικόπεδο έχει πρόσωπο σε ήδη υφιστάμενο δρόμο, ο οποίος «έχει τεθεί εν τοις πράγμασι σε κοινή χρήση» και για το λόγο αυτό, άλλωστε, δεν κρίθηκε αναγκαία για την έκδοση της προσβαλλομένης άδειας η προβλεπόμενη από την ως άνω διάταξη συμβολαιογραφική πράξη παραχωρήσεως σε κοινή χρήση χώρου πλάτους τουλάχιστον 400 μέτρων, όπως βεβαιώνεται με το υπ αριθ. Π. 2630/191/22-2-2005 έγγραφο της Διευθύνσεως Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Πειραιώς. Είναι, συνεπώς, αλυσιτελής ο σχετικός προβαλλόμενος λόγος ακυρώσεως περί αντισυνταγματικότητας της διατάξεως του άρθρου 13 παρ. 19 του ν. 3212/2003. 12. Επειδή, όπως συνάγεται από τις παρατεθείσες, σε προηγούμενη σκέψη διατάξεις, με το π. δ/γμα της 24-9/1-10-1977 θεσπίστηκαν ειδικοί όροι και περιορισμοί δομήσεως για τις αναφερόμενες, στο άρθρο 1 αυτού εκτός σχεδίου κείμενες περιοχές της Αίγινας, μεταξύ των οποίων η περιοχή «Λιβάδι», στην οποία βρίσκεται το επίμαχο ακίνητο. Ειδικότερα, με την παράγραφο 1 του άρθρου 2 του δ/τος αυτού, ορίσθηκαν οι προϋποθέσεις (ελάχιστο εμβαδόν, ελάχιστο βάθος και ελάχιστο πρόσωπο) της κατά τα κανόνα αρτιότητας των ανωτέρω γηπέδων, αναφερόμενες τόσο στο ελάχιστο εμβαδόν όσο και στο ελάχιστο πρόσωπο και βάθος του οικοπέδου, ενώ με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου ορίσθηκε ότι θεωρούνται ως κατά παρέκκλιση άρτια τα γήπεδα, τα οποία εστερούντο μεν των προϋποθέσεων της κατά κανόνα αρτιότητας, είχαν όμως, την 31-3-1977 τις «διαστάσεις αρτιότητας», δηλαδή το ελάχιστο εμβαδόν, και το ελάχιστο πρόσωπο και ελάχιστο 20 / 90

βάθος που έτασσαν οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 1 του από 15-6/2-7-1968 β. δ/τος, το οποίο διείπε τη δόμηση επί οικοπέδων κειμένων εντός των ορίων οικισμών προϋφισταμένων του 1923 και στερουμένων εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου. Η θέσπιση ευνοϊκοτέρων όρων δομήσεως για τα εκτός σχεδίου γήπεδα, στα οποία αφορά η παράγραφος 2 του άρθρου 2 του από 24-9/1-10-1977 π. δ/τος, δια της εξομοιώσεώς τους, από πλευράς όρων και περιορισμών δομήσεως, προς τα οικόπεδα τα κείμενα εντός ορίων οικισμού προϋφισταμένου του 1923, εδικαιολογείτο, όπως έχει ήδη κριθεί (ΣτΕ 2901/1991), από το γεγονός ότι ενώ κατά τα έτη 1966-1968 οι οικισμοί που βρίσκονται στις ως άνω εκτός σχεδίου περιοχές είχαν αναγνωρισθεί ως προϋφιστάμενοι του 1923, στη συνέχεια, το έτος 1977, η σχετική πράξη αναγνωρίσεως ανακλήθηκε, με αποτέλεσμα να παραστεί ανάγκη προστασίας των πραγματικών καταστάσεων οι οποίες δημιουργήθηκαν από μακρού χρόνου με ενέργειες της Διοικήσεως. Ακολούθως, με το από 28-7/31-8-1989 π. δ/γμα τροποποιήθηκαν οι όροι δόμησης που είχαν καθορισθεί με το ανωτέρω από 24-9/1-10-1977 π. δ/γμα. Συγκεκριμένα, με το νεότερο αυτό νομοθέτημα, το οποίο αφορά τις ίδιες με το αρχικό π. δ/γμα περιοχές, καθορίσθηκαν τέσσερις ζώνες, από τις οποίες η ζώνη Α περιλαμβάνεις τις περιοχές αρχαιολογικών χώρων, η ζώνη Β περιλαμβάνει την περιοχή που περιβάλλει τον αρχαιολογικό χώρο «Κολώνες», η ζώνη Γ που εκτείνεται από τον παραλιακό δρόμο έως τη θάλασσα και η ζώνη Δ, στην οποία εμπίπτει το λοιπό τμήμα των περιοχών, τις οποίες αφορά το εν λόγω π. δ/γμα. Ως προς την τελευταία αυτή ζώνη ορίσθηκε σε 20.000 τ.μ. το κατά κανόνα ελάχιστο όριο αρτιότητας κατά τροποποίηση του προβλεπόμενου στο π. δ/γμα της 24-9/1-10-1977 ελάχιστου εμβαδού 4.000 τ.μ., και, περαιτέρω, με τις διατάξεις της περίπτωσης IV υποπερίπτωσης 2 εδ. α ορίσθηκε για τη ζώνη αυτή, στην οποία εμπίπτει το επίμαχο ακίνητο, κατά παρέκκλιση αρτιότητας ως προς το εμβαδόν. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, ερμηνευομένων εν όψει και του κατά την πολεοδομική νομοθεσία ισχύοντος, με ορισμένες μόνον εξαιρέσεις, κανόνα, σύμφωνα με τον οποίο δεν θεωρούνται οικοδομήσιμα τα ακίνητα που στερούνται προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο. Αντίθετη εκδοχή θα προσέκρουε άλλωστε στο άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος, κατά την έννοια του οποίου ο κοινός νομοθέτης ή η κανονιστικώς δρώσα Διοίκηση μπορούν κατ αρχήν να τροποποιούν τις ισχύουσες πολεοδομικές ρυθμίσεις και να μεταβάλλουν τους υφιστάμενους όρους και περιορισμούς, υπό τους οποίους είναι επιτρεπτή η δόμηση σε περιοχές εντός ή εκτός σχεδίου, με τον όρο όμως ότι οι εισαγόμενες εκάστοτε ρυθμίσεις βελτιώνουν τις συνθήκες διαβιώσεως των κατοίκων και δεν επιδεινώνουν, δια της υποβαθμίσεως του φυσικού και οικιστικού 21 / 90

περιβάλλοντος, τις συνθήκες αυτές. Δεδομένου ότι θα επέφερε υποβάθμιση του φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος ρύθμιση προβλέπουσα ότι τα γήπεδα που κείνται στις επίμαχες εκτός σχεδίου περιοχές της Αίγινας, τα οποία, προκειμένου να θεωρηθούν ως κατά παρέκκλιση άρτια, έπρεπε, υπό το προϊσχύσαν καθεστώς, να πληρούν ορισμένες ελάχιστες προϋποθέσεις τόσο ως προς το εμβαδόν όσο και ως προς το πρόσωπο και το βάθος, θεωρούνται πλέον άρτια και οικοδομήσιμα, με μόνη την προϋπόθεση ότι έχουν ορισμένο ελάχιστο εμβαδόν, ακόμη δηλαδή και αν στερούνται παντελώς προσώπου, ήτοι κοινού ορίου με κοινόχρηστο χώρο. Δεν συντρέχει, άλλωστε, ανάγκη προστασίας πραγματικών καταστάσεων που δημιουργήθηκαν με ευθύνη της Διοικήσεως, δεδομένου ότι, κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα, η ανάγκη αυτή είχε ικανοποιηθεί με τη θέσπιση σχετικής παρέκκλισης με το από 24-9/1-10-1977 π. δ/γμα (ΣτΕ 521/2000). Εν όψει όλων των ανωτέρω, η αρμόδια για την έκδοση οικοδομικών αδειών υπηρεσία, προκειμένου να κρίνει αν γήπεδο, ευρισκόμενο σε μια από τις ανωτέρω εκτός σχεδίου περιοχές της Αίγινας, για το οποίο ζητείται η έκδοση οικοδομικής αδείας, πληροί τις προϋποθέσεις της κατά παρέκκλιση αρτιότητας, οφείλει να εξετάζει αν το γήπεδο έχει το κατά τις ανωτέρω διατάξεις προβλεπόμενο ελάχιστο πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο και να προβαίνει σε παρεμπίπτουσα αιτιολογημένη κρίση σχετικά με το χαρακτήρα της έκτασης, στην οποία έχει πρόσωπο το γήπεδο. 13. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, η πολεοδομική αρχή εξέδωσε την προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια χωρίς να προκύπτει ότι προέβη στην ανωτέρω παρεμπίπτουσα κρίση περί του χαρακτήρα της κρίσης της εκτάσεως, στην οποία έχει πρόσωπο το επίμαχο γήπεδο, αλλά στηρίχθηκε προδήλως στις υπ αριθ. 10399/6-11-02 και 7773/30-7-2003 βεβαιώσεις του Δημάρχου Αίγινας, σύμφωνα με τις οποίες το γήπεδο έχει πρόσωπο σε δρόμο κοινόχρηστο δημοτικό που υφίσταται προ του έτους 1977, και των οποίων το περιεχόμενο επαναλαμβάνεται και στην μεταγενέστερη της προσβαλλόμενης αδείας 13377/23-12-2004 βεβαίωση του ιδίου Δημάρχου, χωρίς να αξιολογήσει τις βεβαιώσεις αυτές προκειμένου να διαπιστώσει αν συντρέχουν οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις αρτιότητας. Εν όψει τούτου, η προσβαλλόμενη άδεια πρέπει να ακυρωθεί κατ αποδοχή του σχετικού λόγου ακυρώσεως, η δε υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στη Διοίκηση, προκειμένου η ανωτέρω αρχή να ελέγξει αν ο χώρος, επί του οποίου φέρεται να έχει πρόσωπο το επίμαχο οικόπεδο, αποτελεί κοινόχρηστη οδό, νομίμως υφιστάμενη υπό την εκτεθείσα έννοια. 22 / 90

14. Επειδή, μετά την αποδοχή της αιτήσεως για τον ανωτέρω λόγο, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως, είναι δε απορριπτέα η ασκηθείσα παρέμβαση. ΣτΕ 880/2010 [Παράνομη επιβολή προστίμου για διατήρηση αυθαίρετου κτίσματος κατασκευασμένου στον αιγιαλό, πριν από τις 3.10.1994] Πρόεδρος: Α. Θεοφιλοπούλου Εισηγητής: O. Παπαδοπούλου Δικηγόροι: Π. Παπαδάκης, Δ. Ποντικάκης Η διοικητική ποινή του προστίμου, που επιβάλλεται, βάσει της παραγράφου 23 του άρθρου 3 του ν. 2242/1994, στους παραβάτες της παραγράφου 2 του άρθρου 24 του α.ν. 2344/1940, αποσκοπεί στη συμμόρφωση των διοικουμένων προς τις διατάξεις περί αιγιαλού και παραλίας. Ενόψει του πρόδηλου δημόσιου σκοπού, στον οποίο αποβλέπει ο σχετικός διοικητικός έλεγχος, οι διαφορές που ανακύπτουν από την αμφισβήτηση της νομιμότητας της διοικητικής πράξης επιβολής του προστίμου είναι διοικητικές διαφορές. Το δικαστήριο είναι αρμόδιο να διαπιστώσει τη διάπραξη ή μη της επίδικης παράβασης, καθώς και το είδος και τις συνθήκες τέλεσής τους και να κρίνει για το ύψος του επιβλητέου προστίμου. Οι διαφορές, συνεπώς αυτές συνιστούν ουσιαστικές διοικητικές διαφορές, η εκδίκαση των οποίων ανήκε προσωρινά στη 23 / 90