ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΕΕ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΘΑΛΑΣΣΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΚΑΥΣΙΜΩΝ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Μέτρα πρόληψης της ρύπανσης του θαλασσίου περιβάλλοντος από πετρέλαιο σε περιαστικές περιοχές Γρηγόρης Γρηγορόπουλος Κοσμήτορας Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ Γιώργος Ρεμούνδος Προϊστάμενος Τμήματος Πρόληψης Ρύπανσης & Φορτίων Υ.ΝΑ.Ν.Π.
Ρύπανση από πλοία Ναυτικά ατυχήματα: Οι διάσημες ρυπάνσεις Μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές (Prestige, Exxon Valdez) Ιστορικά έχουν οδηγήσει στην εισαγωγή νέων κανονισμών Συμβαίνουν σπάνια (μείωση σχεδόν στο 1/3 σε σχέση με δεκαετία 80) Λειτουργικές ρυπάνσεις: Οι αφανείς ρυπάνσεις Λειτουργίες ρουτίνας (φόρτωση, πετρέλευση, κ.α.) Παράνομες μικρού όγκου απορρίψεις (συνήθως μίγματα πετρελαίου νερού) Καυσαέρια, σκουπίδια, λύματα κτλ
Ρύπανση από πλοία Πετρέλαιο και Πετρελαιοειδή μίγματα και κατάλοιπα (crude oil, fuel oil, sludge, oil refuse and refined productssludge, oily mixture) Επιβλαβείς υγρές ουσίες χύδην (Noxious Liquid Substances in Bulk) Επικίνδυνα συσκευασμένα φορτία (Harmful Substances in Packaged Form) Λύματα και αποχετευτικά ύδατα (sewage/black & grey water) Απόβλητα/σκουπίδια (garbage/food, domestic & operational wastes, plastics, cargo residues, incinerator ashes, cooking oil, fishing gear, animal carcasses) Αέριοι ρυπαντές (SOx, NOx, VOCs, GHGs) Δ.Σ. MARPOL Καν. ΕΕ 530/2012 Οδ. 2012/33/ΕΕ Καν. ΕΕ 757/2015 Θαλάσσιο έρμα (Water Ballast) Δ.Σ. BWM, 2004 Συστήματα υφαλοχρωματισμού (Antifouling Systems) Δ.Σ. ΑFS, 2001 Καν. 782/2003/ΕΚ Ανακύκλωση πλοίων (Ship Recycling) Καν. ΕΕ 1257/2013
Ρύπανση της θάλασσας από πετρέλαιο Κατανομή πηγών ρύπανσης της θάλασσας από πετρέλαιο
Ρύπανση της θάλλασας από πετρέλαιο
Ρύπανση της θάλασσας από πετρέλαιο
Ναυτικά ατυχήματα Distribution of Ship Casualties Accidental events; main contributing factors Πάνω από το 60% των ναυτικών ατυχημάτων οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα και περίπου 30% σε αστοχία υλικού ή εξοπλισμού που σχετίζεται με τη σωστή συντήρηση και χρήση EMSA, Annual review of marine casualties and Incidents, 2016)
Πρόληψη Ρύπανσης από Πλοία Η Διεθνής Σύμβαση MARPOL Η ΔΣ MARPOL αποτελείται από 6 Παραρτήματα, καθένα εκ των οποίων περιέχει κανονισμούς για συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης ως εξής: Παράρτημα Ι: Πετρελαιοειδή μίγματα και κατάλοιπα (2-10-1983) Παράρτημα ΙΙ: Επιβλαβείς υγρές ουσίες χύδην (6-4-1987) Παράρτημα ΙΙΙ: Επικίνδυνα συσκευασμένα φορτία (1-7-1992) Παράρτημα IV: Λύματα (27-9-2003) Παράρτημα V: Στερεά απορρίμματα (31-12-1988) Παράρτημα VI: Αέρια ρύπανση (19-5-2005)
Πρόληψη Ρύπανσης από Πετρέλαιο Παράρτημα Ι της Δ.Σ. MARPOL Π.Δ. 479/84 Στα πλαίσια εφαρμογής της κείμενης νομοθεσίας προβλέπεται ο εφοδιασμός των πλοίων με: Διεθνές Πιστοποιητικό Πρόληψης Ρύπανσης από Πετρελαιοειδή (IOPPC), για πετρελαιοφόρα 150 gt και άνω και λοιπά πλοία 400 gt και άνω, τα οποία εκτελούν διεθνείς πλόες. Πιστοποιητικό Πρόληψης Ρύπανσης από Πετρελαιοειδή (ΠΠΡΠ), για πετρελαιοφόρα 150 κοχ και άνω και λοιπά πλοία 400 κοχ και άνω που εκτελούν πλόες εσωτερικού, καθώς και για πετρελαιοφόρα κάτω των 150 κοχ και λοιπά πλοία από 100 έως 400 κοχ ανεξαρτήτως πλόων (ΠΔ 479/84 όπως ισχύει). Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης Αντιμετώπισης Ρύπανσης από Πετρελαιοειδή (Shipboard Oil Pollution Emergency Plan-SOPEP), για πετρελαιοφόρα 150 gt και άνω και λοιπά πλοία 400 gt και άνω. Βιβλίο Πετρελαίου Μέρος Ι (Λειτουργίες χώρων μηχανοστασίου), για πετρελαιοφόρα 150 gt και άνω και λοιπά πλοία 400 gt και άνω.
Πρόληψη Ρύπανσης από Πετρέλαιο Παράρτημα Ι της Δ.Σ. MARPOL Π.Δ. 479/84 Βιβλίο Πετρελαίου Μέρος ΙΙ (Λειτουργίες φορτίου/έρματος), για πετρελαιοφόρα 150 gt και άνω. Εγχειρίδιο Λειτουργίας Συστήματος Παρακολούθησης και Ελέγχου Απόρριψης Πετρελαίου (ODMC), για πετρελαιοφόρα 150 gt και άνω. Έκθεση Καταγραφής Συστήματος Παρακολούθησης και Ελέγχου Απόρριψης Πετρελαίου (ODMC) για το τελευταίο ταξίδι σε κατάσταση ερματισμού, για πετρελαιοφόρα 150 gt και άνω. Εγχειρίδιο Λειτουργίας και Εξοπλισμού Πλύσης με Αργό Πετρέλαιο (Crude Oil Washing), για πετρελαιοφόρα μεταφοράς αργού πετρελαίου 20000 gt και άνω. Εγχειρίδιο Υποδιαίρεσης και Ευστάθειας, σύμφωνα με τον Κανονισμό 28 του Παραρτήματος Ι, για πετρελαιοφόρα 150 gt και άνω. Περιέχει στοιχεία φόρτωσης και κατανομής του φορτίου και δεδομένα για την ικανότητα του πλοίου να συμμορφώνεται με τα κριτήρια ευστάθειας έναντι βλάβης που καθορίζονται από τον Κανονισμό αυτό. Σχέδιο Μεταφόρτωσης από Πλοίο σε Πλοίο (Ship to Ship Transfer), για πετρελαιοφόρα που εκτελούν λειτουργίες μεταφόρτωσης φορτίου πετρελαίου στη θάλασσα.
Πρόληψη Ρύπανσης από Πετρέλαιο Διεθνείς /Ευρωπαϊκές απαιτήσεις κατασκευής για πετρελαιοφόρα πλοία Deadweight (tns) Double Hull DWT 5000 Yes 600 DWT< 5000 Only for heavy grade oil DWT <600 No requirement Δ.Σ. MARPOL / Annex Ι Καν. ΕΕ 530/2012
Πρόληψη Ρύπανσης από Πετρέλαιο Εθνικές απαιτήσεις κατασκευής για πετρελαιοφόρα πλοία διακίνησης ναυτιλιακού καυσίμου (Ν. 4504/17, Αρθ. 108) Χρονοδιάγραμμα απόσυρσης πετρελαιοφόρων διακίνησης ναυτιλιακού καυσίμου Ηλικία (έτη από χρόνο καθέλκυσης) Ημερομηνία απόσυρσης 50 01-01 - 2018 40 01 01-2019 30 01 01-2022 20 01 01-2018, εκτός και αν πληρούνται οι πρόσθετες προϋποθέσεις Π.Δ. Ανεξαρτήτως ηλικίας 01-01 2022, εκτός και αν πληρούνται οι διατάξεις του Καν. ΕΕ/530/12 (και για dwt<600)
Πρόληψη Ρύπανσης από Πετρέλαιο Τα μέτρα για την πρόληψη της ρύπανσης από πετρέλαιο του θαλασσίου περιβάλλοντος αποβλέπουν: Στην ασφαλή φόρτωση και εκφόρτωσή τους Στην ασφαλή διακίνησή τους με πλωτά μέσα Στην αξιοπλοΐα των πλωτών μέσων Επιπλέον, δεδομένου του ειδικού φορολογικού καθεστώτος που ισχύει για τα ναυτιλιακά καύσιμα προβλέπεται η συνολική επιτήρηση της διακίνησής τους.
Επιτήρηση της Διακίνησης Καυσίμων Ναυτιλίας ΚΥΑ από 16-12-15 που τροποποιήθηκε με ΚΥΑ την 16-08-17: Αναφέρεται στις διαδικασίες και προδιαγραφές εγκατάστασης και λειτουργίας Η/Ν συστήματος εντοπισμού θέσης GPS, συλλογής και αποστολής δεδομένων. Δημιουργεί Κέντρο Συντονισμού στη Γ.Γ.Π.Σ. του ΥΠΟΙ. Θέτει απαιτήσεις συμμόρφωσης, καταγραφής, λειτουργίας και διασφάλισης των μετρήσεων στις μεταφερόμενες ποσότητες και ηλεκτρονικής αποστολής δεδομένων. Καθορίζει το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, καθώς και το είδος και περιεχέομενο των στοιχείων που παρέχονται από το σύστημα αυτό.
Επιτήρηση της Διακίνησης Καυσίμων Ναυτιλίας Η ΚΥΑ από 16-12-15 που τροποποιήθηκε με ΚΥΑ την 16-08-17 αφορά πλωτά μέσα μεταφοράς καυσίμων ναυτιλίας, δεξαμενόπλοια - σλέπια κλπ που: έχουν απογραφεί στη βάση δεδομένων της Δ/νσης Στρατηγικής Τελωνειακών Ελέγχων & Παραβάσεων και τη Γ.Γ.Π.Σ, έχουν αριθμό Μητρώου Διακινητή Πετρελαίου Ναυτιλίας και Αφορολόγητων Καυσίμων (ΔΙ.ΠΕ.ΝΑ.Κ), έχουν εγκαταστήσει αυτόματο σύστημα προσδιορισμού ταυτότητας πλοίων A.I.S, και έχουν εγκαταστήσει ολοκληρωμένο σύστημα Η/Ν ελέγχου εισροών-εκροών, με προδιαγραφές που θα ορίσει νέα ΚΥΑ που θα εκδοθεί εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση της.
Επιτήρηση της Διακίνησης Καυσίμων Ναυτιλίας Σε ένα μήνα από τη δημοσίευση της ΚΥΑ έπρεπε να: Έχει επικαιροποιηθεί και ελεγχθεί η ακρίβεια και αξιοπιστία της ΒΔ της Δ/νσης Στρατηγικής Τελωνειακών Ελέγχων & Παραβάσεων και θα τηρείται ταυτόχρονα και θα ενημερώνεται στο Κεντρικό Σύστημα της ΓΓΠΣ, με ευθύνη των αρχών αδειοδότησης και τήρησης του Μητρώου πλωτών μέσων μεταφοράς καυσίμων. Έχει Δημιουργθεί στη ΓΓΠΣ του ΥΠΟΙ κεντρική ΒΔ, όπου αποστέλλονται, καταχωρούνται ηλεκτρονικά και επεξεργάζονται στοιχεία, για όλες τις υπέργειες, υπόγειες και κινητές δεξαμενές πετρελαιοειδών, ενεργειακών προϊόντων και υγραερίων επί χερσαίων και θαλάσσιων μέσων. Όλα τα πλωτά εφοδιαστικά - μεταφορικά μέσα υποχρεούντο να εγκαταστήσουν έως τις 31.10.2017 ή στον 1ο δεξαμενισμό από την έκδοση της ΚΥΑ, Η/Ν σύστημα ελέγχου εισροών - εκροών και ηλεκτρονικού συστήματος GPS, συλλογής και αποστολής δεδομένων.
Επιτήρηση της Διακίνησης Καυσίμων Ναυτιλίας Η ΚΥΑ του ΦΕΚ 2722 Β της 28-04-16 που τροποποιήθηκε με ΚΥΑ του ΦΕΚ 2852 Β της 16-08-17 καθορίζει: τις διαδικασίες και προδιαγραφές εγκατάστασης και λειτουργίας συστημάτων παρακολούθησης εισροώνεκροών μεταφερόμενων ναυτιλιακών καυσίμων, και τις απαιτήσεις συμμόρφωσης, λειτουργίας, καταγραφής και διασφάλισης των μετρήσεων κατά τη φόρτωση και εκφόρτωση καυσίμων, για την έγκριση πλωτών μέσων μεταφοράς καυσίμων ναυτιλίας. Όλα τα συστήματα υποχρεούνται να φέρουν σήμανση CE και κάθε συμπληρωματική σήμανση σύμφωνα με τις κοινοτικές Οδηγίες, και να συνοδεύεται από Δήλωση Συμμόρφωσης ΕΚ του κατασκευαστή ως προς τα ανωτέρω.
Επιτήρηση της Διακίνησης Καυσίμων Ναυτιλίας Σύμφωνα με τις παραπάνω ΚΥΑ: Τα κρίσιμα σημεία του συστήματος, που προδιαγράφει ο κατασκευαστής, εξετάζονται από κοινοποιημένο οργανισμό, σφραγίζονται από τον εγκαταστάτη με πλαστικές σφραγίδες μιας χρήσης, που φέρουν το όνομα ή το εμπορικό σήμα του και είναι αριθμημένες με μοναδικό κωδικό. Το σύστημα GPS, συλλογής και αποστολής δεδομένων ναυτιλιακών καυσίμων υποχρεούται να περιλαμβάνει: Μονάδα Global Navigation Satellite System (GNSS), που λαμβάνει και επεξεργάζεται χρόνο-σήματα GNSS σε πραγματικό χρόνο από δορυφόρους ΜΕΟ (Medium Earth Orbiting), συμβατή με GPS/GLONASS/GALILEO, Μονάδα συλλογής και αποστολής δεδομένων θέσης, κατάστασης Η/Λ- Η/Ν σφράγισης, και τα δεδομένα που παράγει το μετρητικό σύστημα. Η μονάδα υλοποιεί πρωτόκολλα επικοινωνίας με το κέντρο διαχείρισης, μέσω κινητής τηλεφωνίας (GPRS/3G/HSPA), ή δορυφορικών τηλεπικοινωνιών
Ανάγκη για Επιτήρηση της Διακίνησης Καυσίμων Ο Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ) Ρομπέρτο Καραχαννάς (ΒΗΜΑ, 4.2.18): Χαρακτηρίζει την κατάσταση της αγοράς καυσίμων «εφιαλτική» εξηγώντας πως βρίσκονται σε έξαρση η λαθραία διακίνηση, η νοθεία και η παραβατικότητα. Οι μικροί του χώρου, εταιρείες εμπορίας διανομείς και πρατηριούχοι, είναι οι πλέον ευάλωτοι απέναντι στην παράνομη δραστηριότητα... Οι μορφές της παραβατικότητας που είναι σε έξαρση αφορούν την παράνομη πώληση πετρελαίου θέρμανσης και ναυτιλίας ως diesel κίνησης, τη νοθεία στα καύσιμα... Πλασματικοί εφοδιασμοί πλοίων με σλέπια συμπληρώνουν τη μαύρη εικόνα της αγορά. Στο επιχειρησιακό σχεδίο της ΑΑΔΕ για το 2017 (ΦΕΚ 1661) αναφέρονται συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για επίλυση των ζητημάτων μέσα στο 2018 Εκκρεμούν όμως ή εφαρμογή των μέτρων της ΚΥΑ της 16-8-2017.
Ευχαριστούμε Ερωτήσεις?