ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ- ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ- ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την MARC A.E. - Αριθμός Μητρώου Ε.Σ.Ρ.: 1 (ΕΝΑ) ΕΝΤΟΛΕΑΣ ΓΣΕΒΕΕ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Το σύνολο των μικρών & πολύ μικρών επιχειρήσεων (0-49 απασχολούμενους). ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ 1.008 επιχειρήσεις ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 27 Φεβρουαρίου- 7 Μαρτίου 2017 ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ Πανελλαδική κάλυψη ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ Πολυσταδιακή τυχαία δειγματοληψία με χρήση quota βάσει του κλάδου και της γεωγραφικής κατανομής. ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Τηλεφωνικές συνεντεύξεις βάσει ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου (CATI). ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ 23 ερευνητές & 3 επόπτες ΕΛΕΓΧΟΙ Έλεγχος πληρότητας στο 100%, έλεγχος με συνακρόαση & θέαση της οθόνης των ερευνητών σε ποσοστό 31,4% των συνεντεύξεων. Η MARC A.E. Είναι μέλος του ΣΕΔΕΑ, της ESOMAR, της WAPOR και τηρεί τον κανονισμό του Π.Ε.Σ.Σ. και τους διεθνείς κώδικες δεοντολογίας για την διεξαγωγή και δημοσιοποίηση ερευνών κοινής γνώμης. ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο 37,2 Μεταποίηση 24,2 Υπηρεσίες 38,6 ΑΡΙΘΜΟΣ Χωρίς προσωπικό 26,6 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 1 άτομο 24,5 2-3 άτομα 24,4 4-5 άτομα 10,1 Πάνω από 5 άτομα 14,4 ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ έως 5 χρόνια 5,0 5-10 χρόνια 5,5 10-15 χρόνια 7,8 15 και άνω 81,4 ΤΖΙΡΟΣ 2017 Κάτω από 50 000 45,0 50 έως 100 χιλιάδες 19,9 100-300 χιλιάδες 15,7 300-500 χιλιάδες 4,9 500-1 εκατ 3,1 Πάνω από 1 εκατομμύριο 3,4 Δ Α 8,0 ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΑΕ 6,7 ΟΕ-ΕΕ 23,0 ΕΠΕ 2,8 ΙΚΕ 2,2 Ατομική 65,3 ΠΕΡΙΟΧΗ Λεκανοπέδιο Αττικής 36,3 Υπόλοιπη Ελλάδα 63,7 2

3

Θεωρείτε ότι η κατάσταση της επιχείρησής σας κατά το τελευταίο εξάμηνο: ΔΑ 0,3 Βελτιώθηκε 11,5 Παρέμεινε αμετάβλητη 35,0 Επιδεινώθηκε 53,2 Η αποτίμηση του β εξαμήνου 2017 επιβεβαιώνει την υπόθεση της σταθεροποίησης και σταδιακής ανάκαμψης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς σημειώνεται ιστορικό υψηλό 8ετίας 4

ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια Πάνω από 15 χρόνια ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα ΑΡ. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα 8,3 13,9 13,1 12,0 10,9 13,9 11,3 8,6 10,9 14,6 19,3 12,6 10,9 6,7 13,0 12,2 14,7 14,5 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ -Ανά κατηγορία - Βελτιώθηκε Επιδεινώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητη 56,0 49,2 53,0 42,0 47,3 45,6 55,1 63,0 51,2 44,9 40,4 50,5 54,7 60,4 54,3 52,8 45,1 44,1 35,5 36,1 33,9 44,0 41,8 40,5 33,4 28,0 37,8 40,5 40,4 36,3 34,3 32,5 32,0 35,0 40,2 41,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 5

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης Σταθεροποίηση της θέσης της επιχείρησης Βελτίωση της θέσης της επιχείρησης 100 90 80 70 60 71,8 80,2 84,2 81,3 87,3 88,1 82 75,4 70,3 64,7 58,6 84,3 75 69,2 68,8 58,4 53,2 50 40 30 20 10 0 24,4 16,6 3,7 2,9 2010 2010 13,2 15,1 9,9 9,1 2,4 3,3 2,7 2,6 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 2012 13,9 4 ΙΑΝ. 2013 18,8 23,1 5,8 6,6 2013 2014 24,4 10,7 2014 2015 32,9 10,9 20,1 8,4 4,8 4,8 2015 2016 23,2 23,4 32,7 7,6 7,5 8,7 2016 2017 2017 35 11,5 2018 6

Προβλέπετε ότι η κατάσταση της επιχείρησής σας το επόμενο εξάμηνο: ΔΑ 6,0 Θα βελτιωθεί 19,1 Θα παραμείνει σταθερή 36,4 Θα επιδεινωθεί 38,5 Οι προσδοκίες σχετικά με την πορεία των επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο διατηρούν αρνητικό πρόσημο, αλλά παρουσιάζουν τις καλύτερες επιδόσεις από το Φεβρουάριο του 2015. 7

ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια Πάνω από 15 χρόνια ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα ΑΡ. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα 14,7 22,5 21,3 20,0 20,0 22,8 18,8 16,7 18,4 17,7 15,6 21,2 13,8 16,2 21,5 25,5 25,5 31,6 ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ -Ανά κατηγορία - Θα βελτιωθεί Θα επιδεινωθεί Θα παραμείνει αμετάβλητη ΔΑ 28,5 41,9 34,0 38,0 32,0 29,1 36,7 39,7 44,7 42,8 41,3 36,9 43,7 44,5 35,0 29,4 31,0 26,3 48,1 36,8 35,2 36,8 42,0 49,1 36,7 35,2 37,7 36,9 36,1 33,5 35,3 36,6 34,0 37,0 39,2 37,2 6,7 8,2 3,9 6,0 1,8 3,8 6,3 5,1 3,5 5,7 4,4 6,3 5,8 6,0 5,3 6,5 5,9 6,2 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 8

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης Σταθεροποίηση της θέσης της επιχείρησης Βελτίωση της θέσης της επιχείρησης 90 80 70 60 50 40 30 20 10 55,4 27,3 11 67,1 17,2 7,2 68 65,2 19,9 20,8 6,7 7,4 77,2 14,1 4,3 64,7 62,9 68,1 19,5 8 21,1 19,7 11 5,9 51,1 56,1 26,5 23,9 15,7 11,3 67,9 61,2 31,4 30,2 24,2 19 21,3 6,3 59,5 9,4 8,5 58,8 22,5 22,7 47,4 33 11 10,9 38,5 36,4 19,1 0 2010 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 2012 ΙΑΝ. 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 Οι τομείς που εμφανίζουν μια ιδιαίτερη δυναμική είναι η μεταποίηση και οι υπηρεσίες, ενώ οι επιδόσεις του εμπορίου υπολείπονται σημαντικά 9

ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ- ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ 0,0 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ- ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ -10,0-20,0-30,0-40,0-50,0-60,0-70,0 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ (T+1) -80,0-90,0-100,0 Η σύγκλιση θετικών και αρνητικών προσδοκιών εμφανίζεται αρκετά εμφατικά στην τρέχουσα έρευνα οικονομικού κλίματος. 10

ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΜΜΕ Σύγκριση Ελλάδα- Ευρώπη 90 ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΜΜΕ (2010-2018) 80 70 60 50 40 30 20 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΕΕ ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΡΡΑΣ -ΕΕ ΝΟΤΟΣ- ΕΕ 10 0 Η χώρα ακολουθεί μετά από καιρό τις θετικές τάσεις που εμφανίζει το Ευρωπαϊκό Βαρόμετρο ΜΜΕ, με υπαρκτό όμως το χάσμα μεταξύ Βορρά και Περιφέρειας της ΕΕ. 11

ΒΑΣΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ --αποτίμηση προηγούμενου εξαμήνου- ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΖΗΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΤΙΜΕΣ ΑΓΑΘΩΝ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 12

ΒΑΣΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ -πρόβλεψη προηγούμενου εξαμήνου- 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΖΗΤΗΣΗ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 0,0-10,0-20,0-30,0-40,0-50,0-60,0-70,0-80,0-90,0 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΤΙΜΕΣ ΑΓΑΘΩΝ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 13

14

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Θα ήθελα να μου πείτε εάν το δεύτερο εξάμηνο του 2017, αυξήθηκε, μειώθηκε ή παρέμεινε αμετάβλητος: ΔΑ 0,8 Αυξήθηκε 17,5 Αμετάβλητος 35,4 Μειώθηκε 46,3 Παρά το θετικότερο κλίμα, στον κύκλο εργασιών των ΜμΕ σημειώνεται κάμψη για το 46,3% (αύξηση 17,5%) των επιχειρήσεων. 15

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ετήσιος τζίρος Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Έως 50.000 50.000-100.000 100,000-300,000 Πάνω από 300.000 Αυξήθηκε 16,3 19,7 17,2 26,0 12,8 22,8 16,8 10,4 16,4 28,5 34,2 Μειώθηκε 49,3 44,3 44,7 26,0 43,6 35,4 48,8 52,6 49,3 38,0 32,5 Αμετάβλητος/η 33,6 35,2 37,3 44,0 43,6 40,5 33,7 36,8 34,3 33,5 31,6 ΔΑ 0,8 0,8 0,8 4,0 0,0 1,3 0,7 0,2 0,0 0,0 1,7 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα Αυξήθηκε 16,9 17,8 10,8 14,6 16,7 26,5 29,7 Μειώθηκε 45,1 47,0 53,7 45,3 46,3 37,3 40,7 Αμετάβλητος/η 37,2 34,4 35,1 38,9 36,2 35,3 29,0 ΔΑ 0,8 0,8 0,4 1,2 0,8 0,9 0,6 Οι αυτοαπασχολούμενοι παρουσιάζουν τις υψηλότερες απώλειες (53,7). Τη μεγαλύτερη συρρίκνωση καταγράφουν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις του κλάδου εμπορίου. 16

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 90 80 70 60 70,7 77,8 80,2 80 82,5 85 81,1 75,8 66,6 64,3 53,2 74,8 62,9 66,3 59,8 57,5 50 40 30 20 10 22,6 16 13,5 14,8 10,9 12,6 10,7 6,4 5,6 6,2 4,5 6,5 3,2 6,2 17,1 7,1 20,4 12,4 23,4 11,2 27,6 18,8 16,6 7,9 23,7 12,9 23,4 9,7 26 13,4 46,3 28,9 35,4 12,6 17,5 0 2010 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 2012 ΙΑΝ. 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 Ο κύκλος εργασιών και ο δείκτης ζήτησης σημειώνουν τη 2η καλύτερη επίδοση μέσα στην 8ετία 17

O ετήσιος τζίρος της επιχείρησής σας το 2017 ήταν συνολικά: Κάτω από 50.000 45,0 50 έως 100 χιλιάδες 19,9 100-300 χιλιάδες 15,7 300-500 χιλιάδες 4,9 500-1 εκατ 3,1 Πάνω από 1 εκατομμύριο 3,4 Δ Α 8,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 18

Συνολικά, πόσο τοις εκατό μεταβολή περίπου παρατηρείτε στον τζίρο που κάνατε το δεύτερο εξάμηνο του 2017 σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2016; Αύξηση πάνω από 60% Αύξηση περίπου 60% Αύξηση περίπου 50% Αύξηση περίπου 40% Αύξηση περίπου 30% 0,4 0,0 0,0 0,0 1,0 Αύξηση περίπου 20% 4,6 Αύξηση έως 10% 15,1 Καμία διαφορά Μείωση έως 10% Μείωση περίπου 20% 16,1 19,4 20,0 Μείωση περίπου 30% 9,4 Μείωση περίπου 40% Μείωση περίπου 50% Μείωση περίπου 60% Μείωση πάνω από 60% ΔΑ 3,6 2,7 1,2 2,5 4,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 Μ.Ο. Μείωσης Τζίρου: 10.5% 19

ΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 90 80 70 71,1 77 78,3 77,9 82 83,1 78,7 74,6 66 64,4 75,4 63,4 63,8 62,4 60 55,2 56,2 50 47,4 40 30 20 10 21,4 7,4 17,6 15,4 15,6 11,3 13,2 10,3 5,1 6,2 5,9 7,3 4,9 8,1 15,9 9,5 20,4 21,8 13,4 13,3 25,4 19,2 15,7 8,6 24 25,3 22,8 14,6 12,5 10,5 30,4 33,6 12,9 18,8 0 2010 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 2012 ΙΑΝ. 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 20

ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 90 80 70 74,7 79 84,3 82,6 85,9 86,5 85 81,7 76,3 72,8 62,4 81,7 74,6 75,8 70,1 65,1 60 58,1 50 40 30 20 10 0 23 17,2 12,5 13,7 2,2 2,9 3 2,9 2,9 2010 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 10,9 9,8 11,2 ΙΑΝ. 2012 13,6 2,8 3,6 4,7 2012 ΙΑΝ. 2013 2013 16,1 7,1 2014 19 7,6 2014 25 12 2015 12,3 5,4 2015 18 17,8 7 5,7 2016 2016 21,2 25,8 8 8,3 2017 2017 2018 31,3 10,1 6 στις 10 επιχειρήσεις δηλώνουν επιδείνωση της κατάστασης ρευστότητας παρά την ευνοϊκότερη οικονομική συγκυρία 21

ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 90 80 70 70,1 76,1 79,5 79,6 83,5 85,4 83,3 77,8 71,2 67,8 77,1 69,7 69,5 65,9 60 58,9 57,6 50 50,3 40 30 20 10 0 22,2 14,7 12,3 12,6 9,1 8,3 9,2 3,5 4,1 4,3 4,6 5,1 3,1 4,2 2010 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 2012 ΙΑΝ. 2013 14,1 5 2013 17,3 8,7 2014 20,3 9,4 2014 25 13,3 2015 14,1 6,5 2015 18,9 8,4 2016 21,3 21,8 6,8 2016 29,2 32,9 10,2 9,5 13,7 2017 2017 2018 Μείωση παραγγελιών καταγράφεται για το 50% των επιχειρήσεων. 22

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Η επενδυτική δραστηριότητα της επιχείρησής σας κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2017 : ΔΑ 2,3 Αυξήθηκε 11,1 Μειώθηκε 20,4 Αμετάβλητη 66,2 σε αντιδιαστολή με την εικόνα σταδιακής επενδυτικής επαναφοράς για ένα υψηλότερο ποσοστό επιχειρήσεων (11% από 8,2%) 23

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ετήσιος τζίρος Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Έως 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 Αυξήθηκε 7,5 13,5 13,1 14,0 10,9 10,1 11,1 8,1 10,9 12,7 20,2 Μειώθηκε 27,2 19,7 14,4 10,0 23,6 16,5 21,2 21,6 26,9 11,4 14,0 Αμετάβλητη 63,5 64,3 69,9 68,0 65,5 72,2 65,5 67,8 60,7 73,4 64,0 ΔΑ 1,9 2,5 2,6 8,0 0,0 1,3 2,2 2,4 1,5 2,5 1,8 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα Αυξήθηκε 8,5 12,6 4,5 8,5 14,2 19,6 16,6 Μειώθηκε 23,0 19,0 28,4 19,8 18,3 17,6 12,4 Αμετάβλητη 65,0 66,8 65,3 68,8 67,1 58,8 66,9 ΔΑ 3,6 1,6 1,9 2,8 0,4 3,9 4,1 24

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 70 Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 62,2 66,2 60 50 40 46,5 40,7 52,3 37 45,3 39,7 51,3 41,5 54,3 52,6 37,6 37,4 47 43,1 52,8 35 45,9 42,8 54,2 34,8 38 45,4 49,8 42,8 51,3 51,1 43,2 42,9 37,5 34,7 30 28,2 20 10 4,9 3,7 3,8 4,6 5,8 6,9 5,7 14,1 6,2 8,7 12,1 4,9 6,8 9,1 7,7 20,4 8,2 11,1 0 2010 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 2012 ΙΑΝ. 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 25

ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ/ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Οι τιμές των αγαθών/υπηρεσιών που προσφέρετε προς τον τελικό καταναλωτή κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2017 : ΔΑ 0,3 Αυξήθηκαν 7,9 Μειώθηκαν 35,3 Αμετάβλητες 56,5 26

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Αύξηση Μείωση Χωρίς μεταβολή ΔΑ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 17,5 46,3 35,4 0,8 ΖΗΤΗΣΗ 18,8 47,4 33,6 0,2 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 10,1 58,1 31,3 0,5 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 13,7 50,3 32,9 3,1 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 11,1 20,4 66,2 2,3 ΤΙΜΕΣ 7,9 35,3 56,5 0,2 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 6,3 8,7 84,7 0,3 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 27

28

90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 53,2 65,6 70 64,7 ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 78,6 62,3 63 67,3 53,8 54,1 68,7 58 58 58,1 43,9 34,8 36,1 39,1 28,1 33,1 18,6 20,8 21,7 21,2 22,9 28 23,9 25,9 25,326,9 37,6 20 20,818,9 18,5 14,1 14,3 14,315,1 13,4 9,3 10,3 6,3 8,34,1 9,6 8,2 8,3 10,39,7 6,1 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ΖΗΤΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 90 Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 76,5 63,8 70,5 62,8 63,1 62,4 66,9 52,2 52,454,6 67,3 56,757,2 57,2 43,5 39,5 36,7 27,7 33,4 37,1 19,619,123,2 20,422,7 20,3 27,1 33,7 27,1 23,1 25,926,5 22,718,8 15,5 15,1 17,316,3 19,1 9,2 7,6 9,1 11 11,2 8,6 7,8 9 10,710,8 5,2 6,4 29

ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 79,9 74,3 66,9 64,7 64,766,5 69,8 55,5 56,256,5 71 62,1 60, 61,8 47,1 36,9 40,2 37 28,1 32,9 39,9 26,4 23,8 17,817,6 20,220,8 23 23,9 24,4 24,4 19,7 19,917,7 11,5 13,1 13,914,3 15,7 8,5 5,6 6,2 9,38,9 3,9 6,7 5,8 7,5 8,9 8,2 9,9 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 54,1 Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 77,3 70,8 64,4 63,8 64,363,8 68 54,6 54,6 35,7 68,9 59,658,2 58,7 26,6 26,3 32,8 17,418,2 21,1 19,820,7 23,9 18,8 19,919,5 11,7 14,3 14,313,4 8,1 5,3 7,8 8,8 9 4,2 7 5,5 8 7,2 24,1 27,425,1 43,3 38,8 40,2 37,0 15,5 9,2 9,5 30

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Προβλέπετε ότι η επενδυτική δραστηριότητα της επιχείρησής σας το επόμενο εξάμηνο: ΔΑ 5,6 θα αυξηθεί 6,6 θα μειωθεί 15,8 Θα παραμείνει αμετάβλητη 72,0 Παρά τη θετική οικονομική συγκυρία, μόνο το 6,6% των επιχειρήσεων σχεδιάζει να επενδύσει το επόμενο εξάμηνο. 31

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 80 70 64,2 69,4 72,0 60 50 40 30 20 10 0 48,2 33,6 8 2010 47,5 43,2 39,7 34 6,4 2010 54,3 34,6 3,3 4,6 ΙΑΝ. 2011 2011 52,1 40,5 55,9 33,1 45,2 41,5 55,5 34,1 2,8 5,1 5,5 4,3 ΙΑΝ. 2012 2012 ΙΑΝ. 2013 2013 46,3 39 9 2014 54,3 31,5 7,5 2014 48,2 46,6 44,4 25,7 13,2 2015 2,6 2015 48,7 36,5 3,4 2016 55,7 29,3 31,4 2,1 2016 2017 21,8 15,8 3,6 4,2 6,6 2017 2018 32

ΤΙΜΕΣ ΑΓΑΘΩΝ/ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Προβλέπετε ότι οι τιμές των αγαθών/ υπηρεσιών που προσφέρει η επιχείρησή σας, το επόμενο εξάμηνο: ΔΑ 4,1 θα αυξηθούν 5,0 θα μειωθούν 13,8 Θα παραμείνουν αμετάβλητες 77,1 33

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Αύξηση Μείωση Χωρίς μεταβολή ΔΑ ΖΗΤΗΣΗ 19,1 37,1 39,5 4,3 ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 18,5 39,1 37,6 4,9 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 15,7 40,2 39,9 4,3 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 15,5 37,0 40,2 7,3 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 7,1 5,0 85,5 2,4 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 6,6 15,8 72,0 5,6 ΤΙΜΕΣ 5,0 13,8 77,1 4,2 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 34

35

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Το προσωπικό της επιχείρησής σας τους τελευταίους 6 μήνες αυξήθηκε, μειώθηκε ή παρέμεινε σταθερό; (Αφορά το διάστημα Ιούλιος Δεκέμβριος 2017) Αυξήθηκε κατά 1 άτομο 3,4 ΔΑ Αυξήθηκε 0,2 6,3 Μειώθηκε 8,8 Αυξήθηκε κατά 2 άτομα Αυξήθηκε κατά 3 άτομα Αυξήθηκε πάνω από 3 άτομα 1,3 0,4 1,2 6.3 Σταθερό 84,7 Μειώθηκε κατά 1 άτομο 2,9 Μειώθηκε κατά 2 άτομα Μειώθηκε κατά 3 άτομα 1,8 0,8 8.8 Μειώθηκε περισσότερα από 3 άτομα 3,3 Παρέμεινε σταθερό 84,7 ΔΑ 0,4 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 36

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ετήσιος τζίρος Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Έως 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 Αυξήθηκε 4,3 7,8 7,2 14,0 3,6 6,3 6,0 2,9 6,0 7,0 18,4 Μειώθηκε 7,5 11,1 8,5 8,0 10,9 6,3 8,9 7,7 10,4 8,2 9,6 Σταθερό 88,0 80,7 84,1 78,0 85,5 86,1 84,9 88,8 83,6 84,8 71,9 ΔΑ 0,2 0,4 0,2 0,0 0,0 1,3 0,2 0,6 0,0 0,0 0,1 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα Αυξήθηκε 6,0 6,4 1,5 3,6 5,7 7,8 19,3 Μειώθηκε 5,7 10,4 7,8 4,9 8,9 12,7 13,8 Σταθερό 87,7 83,0 90,3 91,1 85,0 79,5 66,9 ΔΑ 0,6 0,2 0,4 0,4 0,4 0,0 0,0 37

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 100 90 80 70 75 73,2 70,5 74,6 73,9 75,6 79,9 80,9 81,3 85,8 84,2 82,6 85,7 87,9 83,3 86,2 84,7 60 50 40 30 20 10 0 21,9 24,1 21,1 20,4 20,1 18,7 16,6 12,3 13 8,6 9,6 11 10,3 2,2 3,6 3,5 3,1 3,3 3,2 3,1 4 5,4 5,5 5,2 4,8 3,7 2010 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 2012 ΙΑΝ. 2013 9,2 6,6 4,6 5,4 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 6,7 8,8 6,3 Οι τάσεις αποκλιμάκωσης της ανεργίας που αποτυπώνονται στα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (20,6% τον Ιανουάριο του 2018) καταγράφονται και στην αποτίμηση της έρευνας κλίματος του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ 38

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 10,00 ΛΟΓΟΣ ΑΠΟΛΥΣΕΩΝ/ ΠΡΟΣΛΗΨΕΩΝ 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 Φεβ- Ιουλ- Φεβ- Ιουλ- Φεβ- Ιουλ- Φεβ- Ιουλ- Φεβ- Ιουλ- Φεβ- Ιουλ- Φεβ- Ιουλ- Φεβ- Ιουλ- Φεβ- 10 10 11 11 12 12 13 13 14 14 15 15 16 16 17 17 18 Λόγος απολύσεων/ προσλήψεων 9,59 6,08 6,89 6,58 6,09 5,84 5,35 3,08 2,41 1,56 1,85 2,29 2,78 1,22 2,00 1,00 1,40.ο λόγος απολύσεων/ προσλήψεων διατηρεί καθοδική τάση. 39

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Τους επόμενους 6 μήνες θεωρείτε πιο πιθανό το προσωπικό της επιχείρησής σας να αυξηθεί, να μειωθεί ή να παραμείνει το ίδιο; ΔΑ 2,4 να αυξηθεί 7,1 να μειωθεί 5,0 να παραμείνει αμετάβλητο 85,5 Οι προοπτικές μάλιστα για το επόμενο διάστημα είναι θετικές καθώς το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι θα προχωρήσουν σε περικοπές θέσεων εργασίας είναι μικρότερο από εκείνων που δηλώνουν πως θα τις αυξήσουν. 40

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ετήσιος τζίρος Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Έως 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 να αυξηθεί 5,1 6,1 9,8 6,0 10,9 7,6 6,9 4,2 7,0 10,8 16,7 να μειωθεί 4,3 5,7 5,1 6,0 7,3 5,1 4,8 4,0 7,0 2,5 7,0 να παραμείνει σταθερό Πάνω από 300.000 88,3 84,0 83,8 88,0 81,8 86,1 85,6 90,1 83,1 84,2 72,8 ΔΑ 2,4 4,1 1,3 0,0 0,0 1,3 2,7 1,8 3,0 2,5 3,5 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα να αυξηθεί 6,0 7,8 3,0 2,8 9,3 8,8 17,2 να μειωθεί 3,8 5,6 0,0 6,5 4,9 5,9 11,0 να παραμείνει σταθερό 88,8 83,6 95,5 88,3 82,5 83,3 69,0 ΔΑ 1,4 3,0 1,5 2,4 3,3 2,0 2,8 41

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 90 80 77,4 73,1 75 75,5 77,1 81,3 75,4 77,5 83,1 79,6 76,3 83,1 84,5 81,1 84,3 85,5 70 62,7 60 50 40 30 20 10 0 15,3 4,4 2010 21,2 18,3 17,6 16,4 2,4 4,1 2,9 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 2,2 ΙΑΝ. 2012 13,8 13,1 16,5 12,4 10,9 3,2 3,7 2012 ΙΑΝ. 2013 2,7 2013 7,6 2014 3,6 2014 17,4 8,8 8,3 1,8 2015 2015 8,4 2016 10 7,4 8,4 4,2 3,1 5,1 4,5 2016 2017 2017 7,1 5,0 2018 42

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Τους επόμενους 6 μήνες θεωρείτε πιο πιθανό το προσωπικό της επιχείρησής σας να αυξηθεί, να μειωθεί ή να παραμείνει το ίδιο; -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό- ΔΑ 2,6 να αυξηθεί 10,6 να μειωθεί 7,7 να παραμείνει αμετάβλητo 79,1 43

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό- Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 90 80 70 60 62,9 64,6 63,2 58,4 62,9 75,2 61,2 64,8 70,9 71,7 70,3 73,7 72,1 73,8 75,9 79,1 50 40 30 20 10 0 2010 27,7 27,2 29,8 31,5 26,5 2,8 4,9 3,4 3,2 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 18,3 29,3 4,4 4,6 3,9 2012 ΙΑΝ. 2013 2013 21,3 20 10,3 2014 5,1 2014 23,4 11,7 13,7 2015 2,1 2015 14,8 2016 6,0 4,0 20,1 2016 12,6 14 8,1 7 2017 2017 10,6 2018 7,7 44

Αν αυξηθεί... ΒΑΣΗ: Όσοι είπαν θα αυξηθεί Θα είναι Πλήρους απασχόλησης 63,5 Θα είναι Μερικής απασχόλησης 30,2 Ιουλ. 2017 Θα είναι πλήρους 71,1 απασχόλησης Θα είναι μερικής απασχόλησης 28,9 Θα είναι εξωτερική συνεργασία (μπλοκάκι) 0,0 Θα είναι Εξωτερική συνεργασία (μπλοκάκι) 6,3 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 το 44,8% των μικρών και πολύ μικρών εργοδοτών απασχολούν προσωπικό με μερική απασχόληση, ενώ υψηλό παραμένει και το ποσοστό (30%) εκείνων που δήλωσαν ότι θα προσλάβουν προσωπικό μερικής απασχόλησης 45

Έχετε συμβοηθούντα μέλη (της οικογένειας) στην επιχείρηση; Απασχολείτε προσωπικό με μερική απασχόληση; -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - Όχι 36,3 ΔΑ 0,6 Ναι 63,1 ΔΑ 0,2 Ναι 44,8 Όχι 55,0 Φεβρ. 2017 Ιουλ. 2017 Ναι 48,2 42,7 Όχι 39,6 57,0 ΔΑ 0,0 0,3 46

ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 60 50 40 30 20 10 0 Έχουν αναγκαστεί έστω και περιστασιακά να μειώσουν ώρες ή ημέρες εργασίας -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 30 30,2 32 40,5 37,4 50,5 47,7 47,7 42,7 43 39 45,2 33,7 37,2 36,4 33,5 60 50 40 30 20 10 0 Έχουν αναγκαστεί να μειώσουν τις αποδοχές κάποιων υπαλλήλων -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 19,4 15 15,6 28,6 33,2 43,6 49,3 43,5 38,5 33,9 32,8 31,8 28 25,2 25 23,4 47

ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αντιμετωπίζουν το τελευταίο 6μηνο δυσκολίες στην καταβολή των μισθών -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 Θεωρούν σχεδόν βέβαιο να αναγκαστούν να μειώσουν μισθούς ή ώρες εργασίας υπαλλήλων μέσα στο επόμενο εξάμηνο -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 60 50 50 40 30 44,2 42,1 53,3 53,4 52,4 51,4 50 46,1 44,4 43 49,5 41,2 39,3 33,8 36,7 45 40 35 30 25 31,8 33,2 43 36,8 35,7 36,2 27,6 26,9 41,1 29,1 28,1 24,4 20 20 17,8 18,6 17 10 15 10 0 5 0 48

49

Πόσο είναι περίπου το ποσόν για το οποίο θα φορολογηθείτε για το 2017 (δηλαδή το κέρδος σύμφωνα με τη δήλωση); ΑΝΑΓΩΓΗ Ζημίες -Μηδενικό (δεν έχω κέρδη φορολογητέο εισόδημα) 22,5 Κάτω από 5.000 19,3 5.000-10.000 25,0 10.000-20.000 15,8 20.000-30.000 7,5 Άνω των 30.000 9,9 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Ως προς το δείκτη κερδοφορίας, το 19,3% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι είχε κέρδη κάτω των 5,000 στο 2017, ενώ το 22,5% κατέγραψε ζημίες. Κέρδη άνω των 10,000 καταγράφει μόλις το 17,4%. 50

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΝΑΙ ΌΧΙ ΔΑ Στον ΟΑΕΕ 26,3 73,3 0,4 Στην εφορία 24,8 74,9 0,3 Σε ΔΕΚΟ 23,5 76,2 0,3 Σε προμηθευτές 19,8 78,1 2,1 Σε Δόσεις για δάνεια* 16,5 64,0 19,5 Για ενοίκιο 15,7 61,9 22,4 Στο ΙΚΑ* 13,0 63,0 24,0 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% * Στο σύνολο των επιχειρήσεων 51

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΙΟΥΛΙΟΣ 2017- ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 26,3 26,2 24,8 23,8 23,5 20 Φεβρουάριος 2018 Ιούλιος 2017 19,6 15,7 19,8 16,5 15,7 13,6 16,5 13,0 Στον ΟΑΕΕ Στην Εφορία Σε ΔΕΚΟ Σε προμηθευτές ΕΝΟΙΚΙΟ Σε δόσεις δανείου* Στο ΙΚΑ* Η αισθητή βελτίωση των οικονομικών δεικτών δεν αμβλύνει τα προβλήματα υπερχρέωσης που εντοπίζονται σε ένα εγκλωβισμένο 25% επί του συνόλου των επιχειρήσεων. * Στο σύνολο των επιχειρήσεων 52

σημαντική αποκλιμάκωση παρατηρείται στον αριθμό των επιχειρήσεων που εκτιμά ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις φορολογικές υποχρεώσεις του έτους Εκτιμάτε ότι το 2018 θα μπορέσετε να ανταποκριθείτε: στις φορολογικές σας υποχρεώσεις; (ΦΠΑ, ΦΜΥ κλπ) Εκτιμάτε ότι το 2018 θα μπορέσετε να ανταποκριθείτε: στις ασφαλιστικές σας υποχρεώσεις; ΔΑ 13,2 Ναι 67,2 ΔΑ 13,0 Ναι 68,2 Όχι 19,6 Όχι 18,8 Ιουλ. 2016 Φεβρ. 2017 Ιουλ. 2017 Ναι 55,3 51,4 62,4 Όχι 30,9 33,2 23,7 ΔΑ 13,8 15,4 13,9 Φεβρ. 2016 Ιουλ. 2016 Φεβρ. 2017 Ιουλ. 2017 Ναι 41,5 55,4 54,7 64,2 Όχι 36,1 31,6 30,5 23,2 Δεν γνωρίζω τις νέες 12,6 - - - ρυθμίσεις ΔΑ 9,8 13,1 14,8 12,6 53

Ποιο είναι το εκτιμώμενο συνολικό ποσό οφειλών που είχατε μέχρι τέλους του 2017; Πάνω από 20,000 16,8 10,000 έως 20,000 6,2 Λιγότερο από 10,000 12,8 Δεν έχω οφειλές/δα 64,2 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 Ιουλ. 2017 Πάνω από 20,000 ευρώ 17,5 10.000-20.000 ευρώ 9,8 Λιγότερο από 10.000 ευρώ 17,7 Δεν έχω οφειλές/ ΔΑ 55,0 54

Όχι 39,9 Σκέφτεστε να κάνετε αίτηση υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών ή στη ρύθμιση των 120 δόσεων; -Βάση: Όσοι δηλώνουν ποσό οφειλών- ΔΑ 4,9 Ναι, στον εξωδικαστικό μηχανισμό 12,1 Ναι, στην ρύθμιση των 120 δόσεων 29,4 Μήπως αντιμετωπίσατε κατάσχεση καταθέσεων ή δέσμευση λογαριασμών λόγω οφειλών το προηγούμενο εξάμηνο; Όχι 87,4 ΔΑ 1,2 Ναι 11,4 Έχω ήδη κάνει αίτηση για εξωδικαστικό 1,3 Έχω ήδη κάνει ρύθμιση 12,4 Ιουλ. 2016 Φεβρ. 2017 Ιουλ. 2017 Ναι 7,2 9,6 9,2 Όχι 92,8 89,8 89,5 ΔΑ - 0,7 1,3 81,000 μικρές επιχειρήσεις δηλώνουν ότι έχουν βρεθεί αντιμέτωπες το προηγούμενο εξάμηνο με κατάσχεση/ ή δέσμευση λογαριασμών για οφειλές. 55

56

Η επιχείρηση στη σημερινή της μορφή: Την έχει ιδρύσει ο σημερινός ιδιοκτήτης 53,4 Την διαδέχθηκε από κάποιο μέλος της οικογένειας 41,1 Την εξαγόρασε από κάποιον τρίτο 5,4 ΔΓ/ΔΑ 0,1 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 Οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ελλάδα επιδεικνύουν σημάδια ανθεκτικότητας και βιώσιμης εξέλιξης. Το 41,1% των επιχειρήσεων προκύπτουν από διαδοχή μιας τουλάχιστο γενιάς επιχειρηματιών, ενώ το 53,4% αποτελεί προσωπικό δημιούργημα του επιχειρηματία. 57

Η επιχείρηση στη σημερινή της μορφή: Την έχει ιδρύσει ο σημερινός ιδιοκτήτης Την εξαγόρασε από κάποιον τρίτο Την διαδέχθηκε από κάποιο μέλος της οικογένειας ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ετήσιος τζίρος Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Έως 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 50,4 48,8 59,1 64,0 58,2 72,2 50,7 55,3 52,2 56,3 50,9 5,9 2,5 6,7 12,0 9,1 5,1 4,6 4,6 5,0 7,0 5,3 43,7 48,4 33,9 24,0 32,7 22,7 44,5 40,1 42,3 36,7 43,0 ΔΑ 0,0 0,3 0,3 0,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,5 0,0 0,8 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Την έχει ιδρύσει ο σημερινός ιδιοκτήτης Την εξαγόρασε από κάποιον τρίτο Την διαδέχθηκε από κάποιο μέλος της οικογένειας Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα 47,0 57,0 52,2 52,2 57,3 52,9 51,0 7,7 4,0 6,0 8,1 3,7 3,9 3,4 45,1 38,8 41,8 39,7 39,0 43,2 44,1 ΔΑ 0,2 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 1,5 58

Σε τι ποσοστό της παραγωγικής δυναμικότητας λειτουργεί η επιχείρηση; ΒΑΣΗ: Όσοι ανήκουν στον κλάδο της μεταποίησης Έως 10% 2,4 10% 4,7 11-20% 13,7 21-30% 31-40% 9,0 9,0 41-50% 15,6 51-60% 10,4 61-70% 71-80% 4,7 5,7 Μ.Ο. Ποσοστού Δυναμικότητας: 55,4% 81-90% 5,7 91-100% 19,3 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 Σε χαμηλά επίπεδα αν και βελτιούμενος παραμένει ο δείκτης χρησιμοποίησης του παραγωγικού δυναμικού 59

Με τις υπάρχουσες σήμερα συνθήκες και με τις προοπτικές της κρίσης όπως διαμορφώνονται, θεωρείτε πιθανό ή όχι το ενδεχόμενο η επιχείρησή σας να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει; ΔΑ 1,8 Πολύ πιθανό 10,3 Καθόλου πιθανό 38,5 Πολύ & Αρκετά πιθανό: 34,5% Αρκετά πιθανό 24,2 Ελάχιστα & Καθόλου πιθανό : 63,7% Ελάχιστα πιθανό 25,2 Στο α εξάμηνο του 2017 καταγράφηκε για πρώτη φορά θετικό ισοζύγιο εγγραφών- διαγραφών. Παρά το θετικό αυτό κλίμα, ο δείκτης ανασφάλειας και φόβου για την πορεία της επιχείρησης διατηρεί υψηλές τιμές. 60

ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια Πάνω από 15 χρόνια ΑΡ. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει -Ανά κατηγορία - 10,7 9,8 10,3 16,0 14,5 7,6 10,0 13,1 12,6 8,5 7,8 6,2 14,1 8,5 7,6 5,3 11,7 9,5 14,0 30,6 23,9 22,4 30,9 19,6 27,5 19,3 25,5 19,6 Πολύ πιθανό Αρκετά πιθανό Σύνολο 20,0 30,7 24,2 20,0 23,6 25,3 24,5 26,7 29,4 27,2 19,3 24,0 24,3 30,7 34,4 36,0 38,2 32,9 34,5 36,4 35,8 33,8 40,6 43,7 40,7 37,8 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 61

ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 60 50 40 44,4 52,7 44,5 51,2 53,3 49,6 51,2 47,1 47,8 32,9 46,3 52,2 42 40,3 38,1 34,5 30 20 10 0 2010 ΙΑΝ. 2011 2011 ΙΑΝ. 2012 2012 ΙΑΝ. 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 62

ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ- ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 ο δείκτης βιωσιμότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων συνεχίζει να βελτιώνεται 63

Χρονικά πού τοποθετείτε αυτό το ενδεχόμενο; -Βάση: Όσοι θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει - Άμεσα, μέσα στο επόμενο τρίμηνο 6,0 Στο εξάμηνο 22,1 Αργότερα 71,9 64

Αντιμετωπίζετε αθέμιτο ανταγωνισμό από άλλες επιχειρήσεις του κλάδου; Όχι 33,7 ΔΑ 0,8 Ναι 65,5 Μια από τις κυριότερες απειλές και δυσκολίες που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις σε σχέση με το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι η ύπαρξη αθέμιτου ανταγωνισμού 65

Αντιμετωπίζετε αθέμιτο ανταγωνισμό από άλλες επιχειρήσεις του κλάδου; -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ετήσιος τζίρος Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Έως 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 Ναι 70,7 65,6 60,4 60,0 61,8 55,7 66,9 61,7 64,7 75,3 65,8 Όχι 29,3 32,4 38,8 38,0 38,2 43,0 32,4 37,4 35,3 24,1 33,3 ΔΑ 0,0 2,0 0,8 2,0 0,0 1,3 0,7 0,9 0,0 0,6 0,9 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα Ναι 60,4 68,4 61,9 59,9 69,1 75,5 68,3 Όχι 38,8 30,8 37,3 39,7 30,5 21,6 31,0 ΔΑ 0,8 0,8 0,8 0,4 0,4 2,9 0,7 66

Για τις συναλλαγές σας με πελάτες και προμηθευτές, η επιχείρησή σας διαθέτει e-banking; Έχετε στην επιχείρησή σας μηχάνημα για συναλλαγές με κάρτες (πιστωτικές ή χρεωστικές); Όχι 22,8 ΔΑ 0,2 Ναι 77,0 Όχι 19,9 Ναι 80,1 Φεβρ. 2016 Ιουλ. 2016 Φεβρ. 2017 Ιουλ. 2017 Ναι 61,2 66,4 68,8 71,0 Όχι 38,2 33,2 30,2 28,7 ΔΑ 0,6 0,4 1,0 0,3 Φεβρ. 2016 Ιουλ. 2016 Φεβρ. 2017 Ιουλ. 2017 Ναι 39,9 49 52,4 65,3 Όχι 59,9 50,6 47,5 34,6 ΔΑ 0,2 0,4 0,1 0,1 67

Για τις συναλλαγές σας με πελάτες και προμηθευτές, η επιχείρησή σας διαθέτει e-banking; 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ E- BANKING Έχετε στην επιχείρησή σας μηχάνημα για συναλλαγές με κάρτες (πιστωτικές ή χρεωστικές); 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΕΡΜΑΤΙΚΟΥ POS ΣΥΝΟΛΟ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΣΥΝΟΛΟ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες Εντυπωσιακή είναι η διεύρυνση του ποσοστού των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών. 4 στις 5 δηλώνουν ότι έχουν POS, 9 στις 10 επιχειρήσεις εμπορίου διαθέτει πλέον ηλεκτρονικό μέσο πληρωμής. 68

Τι ποσοστό του τζίρου σας κάνετε με ηλεκτρονικές/ τραπεζικές συναλλαγές; ΒΑΣΗ: Όσοι έχουν μηχάνημα για συναλλαγές με κάρτα Έως 10% 18,6 10% 15,3 11-20% 21-30% 12,3 12,8 31-40% 41-50% 51-60% 61-70% 71-80% 6,7 6,7 5,6 4,5 5,2 81-90% 2,9 91-100% 0,8 Μηδέν 8,6 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 Μ.Ο. Ποσοστού Τζίρου με ηλεκτρονικές συναλλαγές: 28,2% 69

Πόσο σημαντική θεωρείτε τη θέσπιση ακατάσχετου επιχειρηματικού λογαριασμού για τη διευκόλυνση / προώθηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών; Λίγο & καθόλου: 16,2% Καθόλου 7,4 ΔΑ 3,7 Λίγο 8,8 Πολύ 60,5 Αρκετά 19,6 Πολύ & Αρκετά : 80,1% Για τη διάδοση των ηλεκτρονικών συναλλαγών οι επιχειρήσεις θεωρούν ότι είναι σημαντική η θέσπιση ακατάσχετου επιχειρηματικού λογαριασμού (80,1%). 70

Έχετε εισάγει την τελευταία τριετία κάποιας μορφής σημαντική καινοτομία στην επιχείρησή σας (οργάνωση, προϊόν, πωλήσεις, μηχανογραφικά συστήματα); ΔΑ 0,2 Ναι 19,6 Κάνετε εξαγωγές; ΔΑ 0,6 Ναι 9,7 Όχι 80,2 Όχι 89,7 Σχεδόν 1 στις 5 επιχειρήσεις δηλώνουν ότι έχουν εισάγει κάποια σημαντική καινοτομία στην παραγωγική διαδικασία, αλλά μόνο 1 στις 10 εξάγει. 71

Κάνετε εξαγωγές; -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ετήσιος τζίρος Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Έως 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 Ναι 6,4 27,0 2,1 8,0 7,3 7,6 10,2 3,7 10,0 12,0 29,8 Όχι 93,6 72,5 96,7 92,0 92,7 91,1 89,2 95,2 89,6 88,0 70,2 ΔΑ 0,0 0,5 1,2 0,0 0,0 1,3 0,6 1,1 0,4 0,0 0,0 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα Ναι 8,2 10,6 2,6 5,3 9,8 17,6 24,8 Όχι 90,4 89,3 97,0 93,9 89,0 82,4 75,2 ΔΑ 1,4 0,1 0,4 0,8 1,2 0,0 0,0 Οι επιχειρήσεις της μεταποίησης διατηρούν υψηλότερα ποσοστά εξωστρέφειας. 72

Τι ποσοστό των πωλήσεών σας αφορά εξαγωγές; ΒΑΣΗ: Όσοι κάνουν εξαγωγές Έως 20% 61,8 21-40% 15,5 41-60% 12,4 61-80% 7,2 81-100% 3,1 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 Μ.Ο. Ποσοστού εξαγωγών: 25,4% 73

Οι πρώτες ύλες (ή τα εμπορεύματα) που προμηθεύεστε είναι εισαγόμενες ; Ναι, όλες 20,9 Ναι, οι περισσότερες 22,0 68,9% Ναι, κάποιες από αυτές 26,0 Όχι, είναι εγχώριες 21,5 Δεν προμηθεύομαι πρώτες ύλες ή εμπορεύματα 8,7 ΔΑ 0,8 0,0 20,0 40,0 60,0 74