Ασκήσεις µε Λέκτορα ΙΙΙ Brno 06-12-07. «Τα παιδιά των φαναριών» Λεξιλόγιο

Ασκήσεις µε Λέκτορα ΙΙΙ Brno 06-12-07 «Τα παιδιά των φαναριών» Λεξιλόγιο το φανάρι α: µέσο φωτισµού των δρόµων (σ) το φανάρι, ο φανός, ο Φαναριώτης -α, φαναριώτικος -η-ο, ο φαναρτζής, το φαναρτζίδικο (π) ουλεύει σε φαναρτζίδικο, φτιάχνει τα φανάρια των αυτοκινήτων. (π) η προϋπηρεσία (προ-υπηρεσία): προηγούµενη εργασία στην ίδια θέση(σ) προϋπηρετώ, η προϋπηρεσία(π) εν προσλήφθηκε στη θέση της τηλεφωνήτριας γιατί δεν είχε προϋπηρεσία.(π) ανήλικος -η-ο: αυτός που δεν είναι ακόµη δεκαοχτώ χρονών(σ) Στη χώρα µας δεν επιτρέπεται να οδηγούν οι ανήλικοι.(π) το πόστο α: η θέση (συχνά η σηµαντική θέση)(σ) ουλεύει στο ίδιο πόστο εδώ και χρόνια.(π) χάνω-οµαι: δεν έχω πια κάτι, στερούµαι (σ) χάνω-οµαι, το χάσιµο, η χασούρα (π) Χθες στη δουλειά µου έχασα για πρώτη φορά το πορτοφόλι µου.(π) ανταγωνιστικός -η-ο: αυτός που βοηθάει στο να ξεπερασθεί κάτι(σ) ανταγωνίζοµαι, ο ανταγωνισµός, ανταγωνίσιµος η -ο, ανταγωνιστικός η -ο, ο ανταγωνιστής, η ανταγωνιστικότητα (π) Τα αγροτικά µας προϊόντα είναι γεγονός πως δεν µπορούν να ανταγωνιστούν τα ιταλικά στην ευρωπαϊκή αγορά.(π) περιέρχοµαι: περνώ στην αρµοδιότητα κάποιου άλλου, περνάω σε µια καινούργια κατάσταση(σ) Μετά την νίκη της συντηρητικής παράταξης στις εκλογές η διακυβέρνηση της χώρας περιήλθε στα χέρια της.(π) αντικαθιστώ-ουµαι: παίρνω την θέση κάποιου άλλου, µετατίθεµαι, µετακινούµαι (σ) αντικαθιστώ-ουµαι, η αντικατάσταση (π) Επιτέλους πέταξε την παλιά της γραφοµηχανή και την αντικατέστησε µε µια καινούργια τελευταίας τεχνολογίας.(σ) λιλιπούτειος -α-ο: ο εξαιρετικά µικρός (σ) Οι κάτοικοι της λιλιπούπολης ήταν λιλιπούτειοι.(π) ο καθαριστής: αυτός που αποµακρύνει τη βρωµιά από κάτι(σ) καθαρίζω-οµαι, η κάθαρση, ο καθαρός -η-ο, η καθαριότητα, ο καθαριστής-στρια, το καθαριστήριο, καθαρτικός -η-ο, καθαριστικός -η-ο, το καθαρτήριο (π) Η δουλειά του οδοκαθαριστή είναι ιδιαίτερα ανθυγιεινή.(π) το καθεστώς: το σύστηµα οργάνωσης π.χ. µιας κοινωνίας, το πολίτευµα (σ) το καθεστώς, καθεστωτικός -η-ο (π) Για πολλά χρόνια είχαµε στη Λατινική Αµερική δικτατορικά καθεστώτα.(π) η καταγωγή: η προέλευση (σ)

κατάγοµαι, η καταγωγή (π) Η καταγωγή του από την πλευρά της µητέρα του ήταν µικρασιατική και από του πατέρα του κρητική.(π) µυώ-ουµαι: κάνω κάποιον γνώστη, οπαδό µιας θρησκείας, ιδεολογίας ή οργάνωσης(σ) µυώ ουµαι, ο µύστης, η µύηση (π) Ο δάσκαλος του τον µύησε στα µυστικά της δουλειάς του.(π) απαραίτητος -η-ο: αναγκαίος (σ) Απαραίτητη προϋπόθεση για να εργαστείς στην τράπεζα µας είναι να έχεις πτυχίο.(π) διαλέγω-οµαι: από ένα σύνολο πραγµάτων παίρνω κάτι που προτιµώ (σ) διαλέγω-οµαι, η διαλογή (π) εν έχει ιδέα από ώριµα φρούτα αυτά που διάλεξε και πήρε είναι τελικά όλα άγουρα.(π) εισπράττω-οµαι: παίρνω χρήµατα που οφείλονται σε κάποιον ή σε µένα τον ίδιο (σ) εισπράττω, η είσπραξη, εισπρακτικός -η-ο, ο εισπράκτορας, εισπρακτέος -α-ο (π) Οι εισπράξεις από τις πωλήσεις ηλεκτρικών ειδών αυτό το µήνα ήταν περισσότερες από όσο είχαµε υπολογίσει.(π) συνοµήλικος -η-ο: αυτός που έχει την ίδια ηλικία µε κάποιον (σ) Σε µια σχολική τάξη τα παιδιά είναι συνήθως συνοµήλικα. (π) φουσκώνω-οµαι: γεµίζω κάτι µε αέρα (σ) φουσκώνω, ο φουσκωτός -η-ο, το φούσκωµα, η φούσκα(π) Επιτέλους τα κατάφερε, φούσκωσε όλα τα µπαλόνια, που αγόρασε για τη γιορτή.(π) φιλοξενώ-ουµαι: παρέχω δωρεάν κατοικία σε κάποιον (σ) φιλοξενώ, η φιλοξενία, φιλόξενος -η-ο (π) Το Πάσχα φιλοξένησα για µια εβδοµάδα φίλους από το εξωτερικό.(π) η εταιρεία: ένωση προσώπων στη βάση ενός κοινού σκοπού (σ) η εταιρεία, εταιρικός -η-ο, ο εταίρος (π) Η αδελφή µου σαν αρχαιολόγος µπορεί και είναι µέλος της Εταιρείας Αρχαιολόγων της Ελλάδας.(π) τριµελής -ης-ες: αυτός που αποτελείται από τρία µέλη-τµήµατα(σ) Η επιτροπή του ήµου που ασχολείται µε ζητήµατα πολιτισµού είναι τριµελής.(π) απολογούµαι: υπερασπίζοµαι τον εαυτό µου, δίνω λογαριασµό για όσα έχω κάνει(σ) απολογούµαι, η απολογία, ο απολογισµός, ο απολογητής, απολογητικός -η-ο, απολογιστικός -η-ο (π) Το διοικητικό συµβούλιο του συλλόγου µας στο τέλος κάθε χρόνου κάνει τον απολογισµό των εσόδων και εξόδων του.(π) «Τα παιδιά των φαναριών» Α. Ερωτήσεις: 1) Σε ποια ειδική κατηγορία παιδιών αναφέρεται το άρθρο; 2) Ποιος µιλάει στο κείµενο µας;

3) Τι ακριβώς συµβαίνει τους τελευταίους µήνες γύρω από τους ανήλικους των φαναριών; 4) Σε ποιους έχει περάσει η δουλειά των φαναριών; 5) Ποιους αντικατέστησαν οι ενήλικοι των φαναριών; 6) Τι έχει συµβεί από τα µέσα εκέµβρη και µετά; 7) Ποιος ευθύνεται για την αλλαγή των πραγµάτων µετά τα µέσα του εκέµβρη; 8) Πόσων χρονών και τι καταγωγής είναι ο Βασιλάκης; 9) Τι κάνει µε το χρόνο του ο Βασιλάκης; 10) Πως διαλέγει τους πελάτες του; 11) Τι σηµαίνουν οι γιορτές για το Βασιλάκη; 12) Ποιες δυσκολίες έχει στη δουλειά του; 13) Τι δε γνωρίζει να κάνει ο Βασιλάκης σχετικά µε τη δουλειά του; 14) Τι θα κάνει στο µέλλον; 15) Ποια είναι τα όνειρα του Βασιλάκη; 16) Είναι µόνος του στη δουλειά ή δουλεύει µαζί µε κάποιους άλλους; 17) Από πού είναι η καταγωγή του Βασιλάκη; 18) Σε ποιανού σπίτι µένει ο Βασιλάκης στην Αθήνα; 19) Τι ώρα γίνεται η συνέντευξη και πως είναι ο καιρός; Β. Παραγωγή κειµένου 1. Γραπτή εργασία: Υπάρχει στη χώρα σας το φαινόµενο «των παιδιών των φαναριών», που οφείλεται κατά τη γνώµη σας και τι λύσεις θα προτείνατε προκειµένου να αντιµετωπιστεί; 2. ιάλογος: Τι θα συζητούσατε µε ένα παιδί του δρόµου, που θα σας πλησίαζε, για να σας πουλήσει κάτι από την πραµάτεια του; 3. Περιγράψτε τη φωτογραφία που βρίσκεται στη σελίδα του κειµένου που σας δίνεται. «Η Μαρία είναι άρρωστη» Ελένη: Μαρία τι κάνεις; δεν σηκώθηκες ακόµη; Αν δεν βιαστείς, θα χάσεις το πρωινό µάθηµα. Μαρία: εν είµαι καλά Ελένη. ε θα πάω σήµερα στο Πανεπιστήµιο. Ε: Τι έχεις; Μήπως κρύωσες; Μ: Όχι. Που να κρυώσω; Ε: Χθες που βγήκες έξω, ήσουν πολύ ελαφρά ντυµένη. Μ: Ναι, φορούσα µόνο µια λεπτή ζακέτα, αλλά όλο το βράδυ ήµασταν µέσα στην ταβέρνα, σε κλειστό χώρο. Ε: Έχει αρχίσει να πέφτει η θερµοκρασία τα βράδια αισθητά, τελείωσε το καλοκαίρι, µπήκαµε για τα καλά στο φθινόπωρο. Μ: Πάντως, δεν νοµίζω, πως κρύωσα, ούτε ρίγη έχω ούτε τίποτα άλλο, απλά αισθάνοµαι το κεφάλι µου βαρύ και ασήκωτο. Ε: Μήπως σε πείραξε το ποτό; Τι ήπιες;

Μ: Τα συνηθισµένα, ένα ούζο ή δυο στην αρχή και µετά συνέχισα µε κρασί. Ε: Τίποτα το περίεργο. Τι ούζο ήταν αυτό που ήπιες; Καµιά φορά το ούζο φέρνει πονοκέφαλο, την επόµενη µέρα ξυπνάς µε βαρύ κεφάλι. Μ: Εγώ πίνω συχνά ούζο, µ αρέσει το ξέρεις. Γιατί να µε πειράξει αυτή τη φορά; Ε: Που ήσασταν ακριβώς; Μ: Εδώ παρακάτω, στη ταβέρνα «όξα». Αυτό το κουτούκι απέναντι απ το ταχυδροµείο. Ε: Αχ, ναι; Είναι πολύ µικρός ο χώρος, αν ήταν γεµάτο και κάπνιζαν όλοι, µπορώ να φανταστώ την ατµόσφαιρα του. Να δεις, που σε πείραξε ο καπνός. Μ: Η αλήθεια είναι, πως προς το τέλος εκεί µέσα δεν έβλεπε κανείς τη µύτη του είτε από τον καπνό είτε από το ποτό. Ε: Μάλλον αυτό είναι. Έχεις βάλει θερµόµετρο; Μ: Ναι, το χω βάλει, δεν έχω πυρετό. Ορίστε, 36 και 6. Τίποτα δεν έχω, ούτε καν δέκατα. Ε: Μείνε καλλίτερα στο σπίτι, µε τέτοιο κεφάλι και να πας στη διάλεξη, δεν θα καταλάβεις ούτε λέξη. Μ: Σήµερα ειδικά ήθελα να πάω στην πρωινή διάλεξη, έχουµε έναν καινούργιο καθηγητή και ίσως πει πράγµατα σηµαντικά. Ε: Έλα, δε χάθηκε ο κόσµος, θα πάρεις τις σηµειώσεις της Ηρώς, αυτή θα πάει σίγουρα στο µάθηµα. Μ: Ω! Ναι. Πες της το, σε παρακαλώ, αν την δεις, να µη µε περιµένει. Ε: Θα της το πω. Θες τίποτα από µένα, θες να κάνω κάτι για σένα; Υπάρχει γάλα στο ψυγείο και στην καφετιέρα ακόµη ένα φλιτζάνι καφές. Να σου το φέρω; Μ: Όχι. Τι στο καλό, ως την κουζίνα µπορώ να πάω. Ε: Μαρία, τι συµβαίνει; Μ: Ζαλίζοµαι, βλέπω αστράκια, λες και έχω πιει µια ταµιτζάνα κρασί µόνη µου. Ε: Μείνε στο κρεβάτι σου, σε παρακαλώ, θα σου φτιάξω ένα γάλα και θα σου το φέρω. Μ: Σε ευχαριστώ Ελένη, αισθάνοµαι χάλια. Ε: Πιες το γάλα σου και κοιµήσου, το µεσηµέρι θα είσαι µια χαρά. Μ: Μου φαίνεται, ότι θα ξαναπάω σε ταβέρνα µετά από ένα µήνα. Ε: Έλα υπερβάλεις. Αύριο βράδυ δεν είπαµε, πως θα βγούµε µαζί; Ασκήσεις: 1. Συµπληρώστε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις µε τους σωστούς τύπους επιθέτων που λήγουν σε: - ικος, - τος, -ινος ( Οι λέξεις προέλευσης των επιθέτων σας δίνονται µέσα στην παρένθεση). Ο Γιώργος είναι (η τράπεζα), από τους πιο καλοπληρωµένους σήµερα (ο µισθός) Οι (το πρωί) εφηµερίδες έχουν πάντα τα (το χθες) νέα. Ο αδελφός µου ήταν από µικρός ένα παιδάκι ( η ασθένεια), τελείως.. χωρίς ζωή πάνω του. (η αναιµία) Η µόλυνση του περιβάλλοντος επηρεάζει..(η άρνηση) τόσο το.(η ζωή) βασίλειο όσο και το (το φυτό) κόσµο. Η Κική ηµουλά είναι η πρώτη γυναίκα, που έγινε στην Ελλάδα..(η ακαδηµία), και αυτό γιατί εκτιµήθηκε το..(η ποίηση) της έργο. εν θα µάθουµε ποτέ τα.(το πράγµα) αίτια αυτού του σκανδάλου, τα.. (η οικονοµία) ίσως, τίποτε όµως περισσότερο. Στο πρώτο µισό του 19 ου αιώνα οι (η ιστορία) και οι..( η πολιτική) συνθήκες οδήγησαν σε µια σειρά από επαναστάσεις. Ο Γιαννάκης είναι.. (φτύνω) ο πατέρας του, έτσι µάλιστα που περπατάει (σκύβω), όπως αυτός, τη βλέπεις από µακριά την οµοιότητα. Η Κατερίνα είναι..(µακριά) συγγένισσα µας, είναι..( η θάλασσα).

Είναι (σκάζω) από την υπηρεσία του, τα περί αδείας δεν αληθεύουν, τη.. (το σήµερα) του όµως βλακεία θα την πληρώσει. Πίνει τον (το πρωί) του καφέ χειµώνα καλοκαίρι µε.(ανοίγω) παράθυρα, επόµενο ήταν λοιπόν ν αρπάξει γρίπη µ αυτό το κρύο. Σήµερα τα µαγαζιά είναι (κλείνω), (ανοίγω) είναι µόνο τα φαγάδικα. Με τις συνεχείς απορίες του έχει γίνει.(σπάζω) και ( αντιπαθώ). Είναι πολύ δύσκολος άνθρωπος,..( το νεύρο) και..(κλείνω). Η.(φέτος) χρονιά ήταν ιδιαίτερα..( η κούραση) Χθες είχα µια αναπάντεχη (η νύχτα) επίσκεψη, ήλθε σπίτι µου η (άλλοτε)..( το σχολείο) µου παρέα, πέντε φίλες συνολικά. Αυτός ο θόρυβος είναι (εκνευρίζω), οι τεχνίτες απ το απέναντι συνεργείο λες και είναι..(βάζω) σήµερα, να µας τρελάνουν. Με τα επιχειρήµατα του, τα οποία ωστόσο είναι.( η λογική) κατάφερε να γίνει.( µισώ) σε όλους. Στην..(προχθές) µας συνάντηση ήταν ιδιαίτερα..( η ευγένεια) µαζί µου. Σε πολύ (κοντά) απόσταση από το σπίτι µας έγινε σήµερα ένα σοβαρό..(το αυτοκίνητο) ατύχηµα. εν ξέρω τι γίνεται στην πόλη µας, τα.( ο δήµος) τέλη διαρκώς αυξάνονται. Πολύ ( η µελαγχολία) η ποίηση του, δεν είναι να τη διαβάζεις..(το βράδυ). 2. Ενώστε τις παρακάτω λέξεις έτσι ώστε να προκύψει µια τρίτη(κάντε σύνθεση): πάγος βουνό:. θάλασσα ταραχή:.. κακός ψηµένος:. άσπρος- µαύρος:.. χοντρός παπούτσι:.. βυθός- µέτρο:.. σκληρός- τράχηλος:. βουνό- κορυφή: άκρη θάλασσα:. µάταιος-πόνος: κακός διάθεση:. κακός- καιρός:. µηχανή-κίνηση: ψηλός-λιγνός:.. αετός- µορφή:.. κακός-φήµη: παλαιός-κάστρο:. χρυσός- βούλα: παλιός- άνθρωπος:.. χαλκός-πράσινος: ρόδο κόκκινος:... πίσω-γυρίζω: κόβω- χολή:. χοντρός-πετσί:..

πικρός-χολή:. κακός-µουτσούνα: βραδύς- γλώσσα: κοντός-χοντρός:. θεός- λόγος: στραβός- πατώ:.. µοναχός-κόρη: αστραπή-βροντή: σταυρός-δρόµος: έξω-πόρτα:. πόρτα-παράθυρο: σκοπεύω-βολή: καλάθι- σφαίρα:. ανάβω- κοκκινίζω:.. παπάς- δάσκαλος:.. σύννεφο-καίω: κόσµος-καλόγερος: στραβός-πατώ: ιερός δούλος:. 3. Συνδέστε τις προτάσεις που ακολουθούν µε τα: και, ούτε, ούτε-ούτε, είτε, είτε-είτε, ή: 1. Χθες πήγα στην αγορά.αγόρασα ένα δώρο για τη µητέρα µου. 2. Από δω µπορείς να πας στην Κρήτη..µε καράβι.. µε αεροπλάνο, διαλέγεις.. παίρνεις. 3. Τον δω, δεν τον δω, δεν µου κάνει πια κρύο..ζέστη. 4. Ειλικρινά, που µε νοιάζει το τι σκέπτεται για µένα, πέρασε τόσος καιρός από τότε, που χωρίσαµε. 5. Τον είδα πριν πέντε χρόνια για τελευταία φορά, από τότε.φωνή ακρόαση από µέρους του, λες.άνοιξε η γη.. τον κατάπιε. 6. Τι θα κάνεις τελικά, θα αγοράσεις την κόκκινη.την πράσινη φούστα. 7. Πέρασε στις πέντε από το σπίτι του.. χτύπησε το κουδούνι του. 8. τα λεφτά του µ αρέσουν.ο χαρακτήρας του το σηµαντικότερο.. η φάτσα του. 9. Μην το πεις του παπά, ξεµπερδέψαµε πολύ γρήγορα, προχθές περίµενα µία ώρα..βάλε σ αυτά τα σκαλιά, µέχρι να εξυπηρετηθώ. 10.του φορέσω καθαρά ρούχα όχι, αυτός πάντα είναι βρώµικος. 11. Άκου να δεις,.θα έλθεις να µε δεις στη δουλειά µου την ώρα του διαλείµµατος,.θα τα πούµε το βράδυ στο σπίτι. 12. Άφησε.κάτι πιο ανοιχτόχρωµο για την αδελφή σου, πάντα παίρνεις τα ζωηρά χρώµατα.. µένουν γι αυτήν µόνο τα σκούρα, όµως το ξέρεις πολύ καλά, πως δεν φοράει παρά µόνο άσπρα. µπλε. 13. Για το βράδυ έχουµε δυο επιλογές.θα πάµε στον κινηµατογράφο..µετά για φαγητό

θα πάµε στο θέατρο χωρίς όµως φαγητό, µια το εισιτήριο του κοστίζει τόσο πολύ. 14. Κάθε µέρα πηγαίνοντας στη δουλειά µου περνώ µπροστά από το σπίτι της, δεν την είδα όµως ποτέ να περιποιείται τα λουλούδια της όπως παλιότερα.να κάθεται στο µπαλκόνι της.να πίνει τον καφέ της. 15. εν ακούει καθόλου του µιλάς λοιπόν σιγά δυνατά, δεν πρόκειται να σε καταλάβει. 16. εν έχω αποφασίσει ακόµη µε τι θα πάω στη φίλη µου, µπορώ να πάω πάντως µε το τρένο µε το λεωφορείο. 17. Είναι Άγγλος.αµερικάνος ο φίλος της, τη ρώτησες..όχι ακόµη; 18. Μου έφερε από το ταξίδι της ένα ζευγάρι παπούτσια µια οµπρέλα. 19. Αυτός ο ναός δεν είναι..καθαρή βασιλική..και βυζαντινός, έχει στοιχεία..από τους δυο ρυθµούς. 20. Από το πρωί βρέχει αδιάκοπα..φυσάει δυνατά, δεν µπορείς να πας πουθενά. 21. εν ξέρω τι να του ετοιµάζω για πρωινό δεν πίνει..γάλα.καφέ..χυµό, αυτός ο άνθρωπος πίνει µόνο νερό..τίποτε άλλο.