ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 1

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 1.. ΑΣΚΗΣΕΙΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΞΑΤΟΜΙΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 1

ΑΣΚΗΣΗ 1 Η βιομηχανία ιατρικών μηχανημάτων Βιοτεχνολογία ΑΒΕ παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής, προσδιορίζοντας το έμμεσο κόστος παραγωγής (γενικά βιομηχανικά έξοδα) κάθε παραγγελίας με βάση τις ώρες λειτουργίας των μηχανών παραγωγής (μηχανοώρες). Στις 15.3.2016 έλαβε από διαγνωστικό κέντρο εντολή κατασκευής αξονικού τομογράφου, ο οποίος αποπερατώθηκε και παραδόθηκε στις 30.6.2016. Από τα κοστολογικά στοιχεία της ανωτέρω παραγγελίας προκύπτουν: αρχικό κόστος 125.000,00 κόστος μετατροπής 60.000,00 κόστος παραγωγής 149.000,00 Για την τρέχουσα χρήση οι ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες ανέρχονται σε 480.000 και τα ετήσια γενικά βιομηχανικά έξοδα προϋπολογίστηκαν σε 12.000.000,00. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία προσδιορίσατε τις μηχανοώρες που απαιτήθηκαν για την κατασκευή του αξονικού τομογράφου. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 2

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 1 Κόστος παραγωγής 149.000,00 Μείον Αρχικό κόστος 125.000,00 Καταλογισθέντα Γ Β Ε 24.000,00 Ετήσια προϋπολογισμένα Γ Β Ε 12.000.000,00 Ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες 480.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως: Ετήσια προϋπολογισμένα Γ Β Ε = 12.000.000,00 = 25,00 Ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες 480.000 Επομένως: Απαιτηθείσες μηχανοώρες: Καταλογισθέντα Γ Β Ε = 24.000,00 = 960,00 Συντελεστής επιβαρύνσεως 25,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 3

ΑΣΚΗΣΗ 2 Βιομηχανική επιχείρηση Αθηνά ΑΒΕ η οποία παράγει τα προϊόντα της κατά παραγγελία των πελατών της, χρησιμοποιεί το σύστημα της κοστολόγησης κατά προϊόν (εξατομικευμένη κοστολόγηση) και καταλογίζει τα Γ.Β.Ε. στα προϊόντα της εφαρμόζοντας προκαθορισμένο δείκτη 150% επί του κόστους των αμέσων υλικών αυτών. Στη χρήση 2016 έλαβαν χώρα τα ακόλουθα γεγονότα: 1. Αγοράσθηκαν άμεσα υλικά για την χρησιμοποίησή τους στην παραγωγή, αξίας 52.820,00. 2. Έγιναν πληρωμές στη Δ.Ε.Η. συνολικού ποσού 10.270,00 εκ του οποίου 8.800,00 αφορούν σε ρεύμα κινήσεως και 1.470,00 αφορούν σε ηλεκτροφωτισμό των γραφείων της διοίκησης. 3. Καταβλήθηκαν αμοιβές και έξοδα προσωπικού ύψους 111.600,00 (70% για άμεση εργασία, 10% για έμμεση εργασία και 20% για αμοιβές προσωπικού διοίκησης και διάθεσης). 4. Καταβλήθηκαν προσαυξήσεις λόγω εκπρόθεσμης απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών στο Ι.Κ.Α. ποσού 1.030,00 (70% για άμεση εργασία, 10% για έμμεση εργασία και 20% για αμοιβές προσωπικού διοίκησης και διάθεσης). 5. Έγιναν αποσβέσεις επί των πάγιων στοιχείων συνολικού ποσού 26.410,00. Από αυτές 17.600,00 αφορούν σε αποσβέσεις βιομηχανοστασίου, 5.880,00 αφορούν σε αποσβέσεις μηχανημάτων και 2.930,00 αφορούν σε αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού. 6. Το ύψος των λοιπών δαπανών παραγωγής ανήλθε στο ποσό των 38.740,00. Στο ποσό αυτό περιλήφθηκε και δαπάνη από 1.760,00 για την αποκατάσταση ζημίας σε μηχάνημα της παραγωγής, που προκλήθηκε από πλημμύρα. 7. Πραγματοποιήθηκαν έξοδα διοίκησης και διάθεσης συνολικού ποσού 58.690,00. 8. Κατά την εξόφληση υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα, από προθεσμιακό διακανονισμό αγορών αμέσων υλικών, προέκυψαν χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές ύψους 2.350,00. 9. Οι πωλήσεις προϊόντων της χρήσεως ανήλθαν σε 293.480,00. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 4

Στην απογραφή ενάρξεως της χρήσεως (απογραφή της 31.12.2015) περιλαμβάνονται: Άμεσα υλικά 11.740,00 Παραγωγή σε εξέλιξη 20.540,00 Έτοιμα προϊόντα 35.220,00 Στην απογραφή λήξεως της χρήσεως (31.12.2016) περιλαμβάνονται: Άμεσα υλικά 5.560,00 Παραγωγή σε εξέλιξη 23.480,00 Έτοιμα προϊόντα 64.560,00 Να προσδιορισθεί το κόστος παραγωγής και με την υπόθεση ότι η επιχείρηση επιρρίπτει τη διαφορά μεταξύ πραγματικών και καταλογισθέντων Γ.Β.Ε. στο κόστος των πωληθέντων, να προσδιορισθεί το μικτό κέρδος που προέκυψε από την πώληση των προϊόντων της. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 5

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 2 ΠΡΑΓΜΑΤ ΚΟΣΤΟΣ ΠΟΣΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Γ.Β.Ε ΠΩΛ/ΝΤΩΝ Άμεσα υλικά Απογραφή ενάρξεως 11.740,00 Αγορές αμέσων υλικών 52.820,00 Απογραφή λήξεως (5.560,00) 59.000,00 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού 111.600,00 78.120,00 Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. (1) 88.500,00 Καταλογισμένο κόστος παραγωγής 225.620,00 Παραγωγή σε εξέλιξη 31/12/15 20.540,00 20.540,00 Καταλογισμένο βιομηχανικό κόστος 246.160,00 Παραγωγή σε εξέλιξη 31/12/16 23.480,00 (23.480,00) Καταλογισμένο κόστος παραχθέντων 222.680,00 Έτοιμα προϊόντα 31/12/2015 35.220,00 35.220,00 Έτοιμα προϊόντα 31/12/2016 64.560,00 (64.560,00) Καταλογισμένο κόστος πωληθέντων 193.340,00 193.340,00 Λοιπά γεγονότα χρήσεως Παροχές Δ.Ε.Η. 10.270,00 8.800,00 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού 111.600,00 78.120,00 11.160,00 Προσαυξήσεις ασφαλιστικών ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

εισφορών 1.030,00 Αποσβέσεις παγίων 26.410,00 23.480,00 Λοιπές δαπάνες παραγωγής 38.740,00 36.980,00 Έξοδα διοίκησης και διάθεσης 58.690,00 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές 2.350,00 Πραγματικά Γ. Β. Ε. 80.420,00 Μείον Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. (1) 88.500,00 Υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 8.080,00 (8.080,00) Κόστος πωληθέντων 185.260,00 Πωλήσεις χρήσεως 293.480,00 293.480,00 ΜΙΚΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ (108.220,00) (1) [11.740 + 52.820 5.560] = 59.000 Χ 150% = 88.500 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 3 Η βιομηχανία μηχανολογικών κατασκευών Ήφαιστος ΑΒΕ παράγει εξατομικευμένα προϊόντα κατά παραγγελία των πελατών της σύμφωνα με τις εντολές αυτών και ως εκ τούτου για την κοστολόγηση των προϊόντων της εφαρμόζει το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής (κοστολόγηση κατά προϊόν). Η εταιρεία για την επιβάρυνση του κόστους παραγωγής των προϊόντων της χρησιμοποιεί συντελεστή επιβαρύνσεως ο οποίος προκύπτει με βάση τις εργατοώρες. Στη χρήση 2016 η εν λόγω βιομηχανία κατασκεύασε δέκα μηχανήματα με βάση τις εντολές παραγωγής με αριθμούς 1448 1457. Στις εντολές αυτές, μεταξύ των άλλων στοιχείων, αναφέρονται και οι εργατοώρες άμεσης εργασίας που απαιτήθηκαν για την παραγωγή των προϊόντων, το αρχικό κόστος που πραγματοποιήθηκε καθώς και τα καταλογισθέντα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα ως κατωτέρω: ΕΝΤΟΛΗ ΕΡΓΑΤΟ- ΑΡΧΙΚΟ ΚΑΤΑΛ/ΝΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΩΡΕΣ ΚΟΣΤΟΣ Γ.Β.Ε. 1448 1.700 132.350,00 25.160,00 1449 1.200 94.120,00 17.760,00 1450 1.350 126.470,00 19.980,00 1451 1.500 114.710,00 22.200,00 1452 1.100 88.240,00 16.280,00 1453 1.400 111.760,00 20.720,00 1454 1.250 117.650,00 18.500,00 1455 1.800 161.760,00 26.640,00 1456 2.100 176.470,00 31.080,00 1457 1.600 126.470,00 23.680,00 Σύνολο 15.000 1.250.000,00 222.000,00 Για τον καταλογισμό των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων προϋπολογίσθηκαν Γ.Β.Ε. συνολικού ποσού 192.400,00 και χρησιμοποιήθηκε ο ίδιος συντελεστής επιβαρύνσεως για όλες τις Εντολές Παραγωγής. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 8

Τα λειτουργικά έξοδα της εταιρείας κατά την 31.12.2016 ανέρχονται ως κατωτέρω: Αποσβέσεις βιομηχανοστασίου 52.820,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων 35.220,00 Αποσβέσεις επίπλων 11.740,00 Αποσβέσεις εξόδων ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστάσεως 8.800,00 Αποσβέσεις τόκων κατασκευαστικής περιόδου 5.870,00 Άμεσα εργατικά 513.570,00 Έμμεσα εργατικά 44.020,00 Μισθοί διοικητικού προσωπικού 88.040,00 Αποζημιώσεις προσωπικού παραγωγής 17.610,00 Αποζημιώσεις διοικητικού προσωπικού 7.340,00 Αναλώσεις αναλωσίμων υλικών 8.800,00 Επεξεργαστικά τρίτων 26.410,00 Συντήρηση μηχανολογικού εξοπλισμού 10.270,00 Ηλεκτρική ενέργεια παραγωγής 27.510,00 Ασφάλιστρα πυρός (βιομηχανοστασίου και μηχανημάτων) 7.340,00 Ασφάλιστρα πιστώσεων 4.770,00 Φόρος ακίνητης περιουσίας 4.400,00 Λοιπές δαπάνες διοικήσεως 102.710,00 Τόκοι και συναφή έξοδα 49.890,00 Σύνολο 1.027.130,00 Αφού λάβετε υπόψη τα ανωτέρω ζητείται να προσδιορίσετε: α) τις προϋπολογισθείσες εργατοώρες βάσει των οποίων προέκυψε ο συντελεστής επιβαρύνσεως, β) τη διαφορά μεταξύ των καταλογισθέντων και πραγματικών Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων, γ) το κόστος μετατροπής που πραγματοποιήθηκε κατά την παραγωγή των ανωτέρω προϊόντων και δ) την αξία των αμέσων υλικών που αναλώθηκαν. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 9

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 3 (α) Ερώτημα Καταλογισθέντα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 222.000,00 Πραγματοποιηθείσες εργατοώρες 15.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως 14,80 Προϋπολογισθέντα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 192.400,00 Συντελεστής επιβαρύνσεως 14,80 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 13.000 (β) Ερώτημα ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Γ.Β.Ε. Αποσβέσεις βιομηχανοστασίου 52.820,00 52.820,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων 35.220,00 35.220,00 Αποσβέσεις επίπλων 11.740,00 Αποσβέσεις εξόδων ιδρύσεως και πρώτης εγκαταστ. 8.800,00 Αποσβέσεις τόκων κατασκευαστικής περιόδου 5.870,00 Άμεσα εργατικά 513.570,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

Έμμεσα εργατικά 44.020,00 44.020,00 Μισθοί διοικητικού προσωπικού 88.040,00 Αποζημιώσεις προσωπικού παραγωγής 17.610,00 Αποζημιώσεις διοικητικού προσωπικού 7.340,00 Αναλώσεις αναλωσίμων υλικών 8.800,00 8.800,00 Επεξεργαστικά τρίτων 26.410,00 26.410,00 Συντήρηση μηχανολογικού εξοπλισμού 10.270,00 10.270,00 Ηλεκτρική ενέργεια παραγωγής 27.510,00 27.510,00 Ασφάλιστρα πυρός (βιομηχ/σίου και μηχανημάτων) 7.340,00 7.340,00 Ασφάλιστρα πιστώσεων 4.770,00 Φόρος ακίνητης περιουσίας 4.400,00 Λοιπές δαπάνες διοικήσεως 102.710,00 Τόκοι και συναφή έξοδα 49.890,00 Σύνολο 1.027.130,00 212.390,00 Συνεπώς: Καταλογισθέντα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 222.000,00 Πραγματικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 212.390,00 Υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 9.610,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

(γ) Ερώτημα Άμεσα εργατικά 513.570,00 Πλέον Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 212.390,00 Κόστος μετατροπής 725.960,00 (δ) Ερώτημα Αρχικό κόστος 1.250.000,00 Μείον Άμεσα εργατικά 513.570,00 Άμεσα υλικά 736.430,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 4 Η ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα Ωκεανός ΑΒΕ στη χρήση 1.1.2016 31.12.2016 ξεκίνησε και αποπεράτωσε την κατασκευή τριών οχηματαγωγών πλοίων, των οποίων τα κόστη αναλύονται ως εξής: Κόστη ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΙΑΣΩΝ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ Άμεσα υλικά 3.500.000,00 3.850.000,00 4.400.000,00 Άμεσα εργατικά 2.200.000,00 2.300.000,00 2.750.000,00 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 1.650.000,00 2.100.000,00 2.250.000,00 Συνολικό κόστος 7.350.000,00 8.250.000,00 9.400.000,00 Πραγματικές εργατοώρες 2.750 3.500 3.750 Τα άμεσα υλικά και τα άμεσα εργατικά καταλογίστηκαν με βάση δελτία εξαγωγής (αναλώσεων) υλικών και τα δελτία χρόνου των εργαζομένων εργατοτεχνιτών. Απολογιστικά το πραγματικό κόστος κατασκευής των τριών οχηματαγωγών πλοίων ανήλθε στο ποσό των 24.400.000,00. Από την ανάλυση των οργανικών εξόδων προκύπτει ότι τα πραγματικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα υπερέβησαν τα προϋπολογισθέντα κατά 300.000,00. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία και με δεδομένο ότι στην εν λόγω χρήση το εργατοτεχνικό προσωπικό του ναυπηγείου δεν μεταβλήθηκε, προσδιορίσατε κατά πόσες εργατοώρες υποαπασχολήθηκε ή απασχολήθηκε υπερωριακά το προσωπικό αυτό στη χρήση 2016. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 13

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 4 ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΙΑΣΩΝ ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΣΥΝΟΛΟ Άμεσα υλικά 3.500.000,00 3.850.000,00 4.400.000,00 11.750.000,00 Άμεσα εργατικά 2.200.000,00 2.300.000,00 2.750.000,00 7.250.000,00 Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. 1.650.000,00 2.100.000,00 2.250.000,00 6.000.000,00 Συνολικό κόστος 7.350.000,00 8.250.000,00 9.400.000,00 25.000.000,00 Πραγματικό κόστος 24.400.000,00 Διαφορά 600.000,00 Επειδή τα άμεσα υλικά και τα άμεσα εργατικά αποτελούν πραγματικά κόστη, η διαφορά αφορά σε υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. Συνεπώς: Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. 6.000.000,00 Μείον: Υπερκαταλογισθέντα Γ. Β. Ε. 600.000,00 Πραγματικά Γ. Β. Ε. 5.400.000,00 Μείον η επί πλέον διαφορά 300.000,00 Προϋπολογισθέντα Γ. Β. Ε. 5.100.000,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

Πραγματικές εργατοώρες 2.750 3.500 3.750 10.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως: Καταλογισθέντα Γ. Β. Ε. 6.000.000,00 Πραγματικές εργατοώρες 10.000 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες: Προϋπολογισθέντα Γ. Β. Ε. 5.100.000,00 Συντελεστής επιβαρύνσεως 600,00 600,00 8.500 Υπερωριακή απασχόληση ώρες 1.500 (10.000-8.500) ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 5 Η βιομηχανία μηχανών εξελάσεως αλουμινίου Αλουμινοτεχνική ΑΒΕ παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής, προσδιορίζοντας το έμμεσο κόστος παραγωγής (Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα) κάθε προϊόντος με βάση τις μηχανοώρες που απαιτούνται για την παραγωγή του. Στις 15.6.2016 έλαβε από τη βιοτεχνία αλουμινοκατασκευών Τεχναλουμίν ΑΒΕ εντολή κατασκευής μηχανής επεξεργασίας αλουμινίου, η οποία αποπερατώθηκε και παραδόθηκε στις 20.10.2016. Από τα κοστολογικά στοιχεία της ανωτέρω παραγγελίας προκύπτουν: Αρχικό κόστος 125.000,00 Κόστος μετατροπής 60.000,00 Κόστος παραγωγής 150.000,00 Μηχανοώρες παραγωγής 800 Για την τρέχουσα χρήση οι ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες ανέρχονται σε 440.000. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία προσδιορίσατε τα προϋπολογισθέντα γενικά βιομηχανικά έξοδα της χρήσεως 2016. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 16

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 5 Αρχικό κόστος 125.000,00 Κόστος μετατροπής 60.000,00 Σύνολο 185.000,00 Μείον Κόστος παραγωγής 150.000,00 Κόστος άμεσης εργασίας 35.000,00 Συνεπώς: Κόστος μετατροπής 60.000,00 Μείον Κόστος άμεσης εργασίας 35.000,00 Γενικά βιομηχανικά έξοδα 25.000,00 Απαιτηθείσες μηχανοώρες 800 Συντελεστής επιβαρύνσεως: Γενικά βιομηχανικά έξοδα 25.000,00 = Απαιτηθείσες μηχανοώρες 800 = 31,25 Ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες 440.000 Επομένως: Ετήσιες προϋπολογισμένες μηχανοώρες 440.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως 31,25 Ετήσια προϋπολογισμένα Γ.Β.Ε. 13.750.000,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 17

ΑΣΚΗΣΗ 6 Η ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα Κυματοθραύστης ΑΒΕ παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Στη χρήση 1/1 31/12/2016 ξεκίνησε και αποπεράτωσε την κατασκευή τριών σκαφών αναψυχής και μόνον. Για το κόστος παραγωγής της χρήσεως 2016 έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: α) Το κόστος κατασκευής των τριών σκαφών ανήλθε συνολικά στο ποσό των 4.100.000,00 το οποίο προσδιορίστηκε από τα εξής στοιχεία: αα) αναλώσεις πρώτων υλών με βάση τα δελτία εξαγωγής των υλικών, ββ) άμεση εργασία με βάση τις πραγματικές ώρες που αναφέρονται στα δελτία χρόνου των εργατοτεχνιτών, και γγ) Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα που καταλογίστηκαν με συντελεστή βασισμένο στις ώρες της άμεσης εργασίας (εργατοώρες). β) Το εργατοτεχνικό προσωπικό του ναυπηγείου, το οποίο δεν αυξομειώθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσεως 2005, απασχολήθηκε υπερωριακά κατά 2.000 εργατοώρες. Λόγω της υπερωριακής αυτής απασχόλησης καταλογίσθηκαν Γ.Β.Ε. περισσότερα από τα προϋπολογισθέντα κατά 120.000,00. γ) Για τον προσδιορισμό του συντελεστή καταλογισμού προϋπολογίσθηκαν Γ.Β.Ε. ποσού 480.000,00. δ) το ωρομίσθιο της άμεσης εργασίας σε όλη τη διάρκεια της χρήσεως ανερχόταν σε 80,00. Ζητείται να προσδιορίσετε το κόστος των πρώτων υλών, που αναλώθηκαν για την κατασκευή των τριών σκαφών. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 18

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 6 Υπερκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 120.000,00 Υπερωριακή απασχόληση 2.000 = 60,00 Συνεπώς συντελεστής καταλογισμού 60,00 ανά εργατοώρα Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε 480.000,00 Υπερκαταλογισθέντα 120.000,00 Καταλογισθέντα 600.000,00 Συντελεστής καταλογισμού 60,00 Συνεπώς: Πραγματικές εργατοώρες 10.000 (600.000,00 : 60,00 = 10.000) Ωρομίσθιο 80,00 Άμεσα εργατικά 800.000,00 Κόστος κατασκευής 4.100.000,00 Μείον Άμεσα εργατικά 800.000,00 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 600.000,00 1.400.000,00 Αναλώσεις πρώτων υλών 2.700.000,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 19

ΑΣΚΗΣΗ 7 Η Βιομηχανική επιχείρηση Τηλεμηχανική ΑΒΕ παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Το κόστος κάθε εξατομικευμένου έργου (μηχάνημα), κατά πάγια τακτική της επιχειρήσεως, προσδιορίζεται με τις πιο κάτω αρχές: Το κόστος των άμεσων υλικών (πρώτων υλών) προσδιορίζεται με βάση τα δελτία εξαγωγής αυτών. Το κόστος της άμεσης εργασίας προσδιορίζεται με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που αναλίσκονται για την παραγωγή κάθε προϊόντος. Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα καταλογίζονται, κατά πάγια τακτική, με συντελεστή που προσδιορίζεται για κάθε κοστολογική περίοδο (διαχειριστική χρήση), ο οποίος εφαρμόζεται στις πραγματοποιηθείσες εργατοώρες. Στη χρήση 2016 από τα Φύλλα Κόστους των παραχθέντων προϊόντων προκύπτουν οι πιο κάτω πληροφορίες: Το Αρχικό κόστος ισούται με το Κόστος μετατροπής Τα Γ.Β.Ε. ανέρχονται σε ποσοστό 30% του κόστους μετατροπής Τα άμεσα υλικά ανέρχονται σε 600.000,00. Το ωρομίσθιο για την άμεση εργασία ανέρχεται σε 70,00 και οι πραγματικές εργατοώρες υπερέβησαν τις προϋπολογισθείσες κατά 25%. Με βάση τις πληροφορίες αυτές προσδιορίσατε τα προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 20

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 7 Αρχικό κόστος = Κόστος μετατροπής Άμεσα υλικά + Άμεση εργασία = Άμεση εργασία + Γ.Β.Ε. Άμεσα υλικά = Γ.Β.Ε. Άμεσα υλικά = 600.000,00 Συνεπώς: Γ.Β.Ε. = 600.000,00 και Κόστος μετατροπής = 600.000,00 0,30 = 2.000.000,00 Μείον: Γ.Β.Ε. 600.000,00 Άμεση εργασία 1.400.000,00 Ωρομίσθιο 70,00 Ώρες πραγματικές 20.000 1,25 Ώρες προϋπολογισθείσες 16.000 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 600.000,00 Ώρες πραγματικές = 20.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως = 30,00 Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. Ώρες προϋπολογισθείσες = 16.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως = 30,00 480.000,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 21

ΑΣΚΗΣΗ 8 Η ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα Ναύκληρος ΑΒΕ παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Στη χρήση 2016 ξεκίνησε και αποπεράτωσε την κατασκευή τριών αλιευτικών σκαφών και μόνον. Τα σκάφη αυτά παραδόθηκαν στους πελάτες μέσα στη χρήση και η αξία πώλησής τους, προ φόρου προστιθέμενης αξίας, ανήλθε συνολικά στο ποσό των 4.200.000,00. Από τα Δελτία Παραγωγής της χρήσεως 2016 έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: α) Οι αναλώσεις πρώτων υλών, με βάση τα δελτία εξαγωγής των υλικών, ανήλθαν στο ποσό των 2.650.000,00. β) Τα άμεσα εργατικά, με βάση τις πραγματικές ώρες που αναφέρονται στα δελτία χρόνου των εργατοτεχνιτών, ανήλθαν στο ποσό των 900.000,00. γ) Οι πραγματικές ώρες που απασχολήθηκε το εργατοτεχνικό προσωπικό του ναυπηγείου, το οποίο δεν αυξομειώθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσεως 2016, υπολείπονται από τις προϋπολογισθείσες εργατοώρες κατά 25%. δ) το ωρομίσθιο της άμεσης εργασίας σε όλη τη διάρκεια της χρήσεως ανερχόταν σε 80,00. ε) Τα Γ.Β.Ε. που καταλογίσθηκαν στο κόστος παραγωγής προσδιορίστηκαν με συντελεστή επιβαρύνσεως 40,00 ανά εργατοώρα. Από τα λογιστικά βιβλία της επιχειρήσεως προκύπτει ότι τα Γ.Β.Ε. της χρήσεως υπερέβησαν τα προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. κατά 5%. Με βάση τα ανωτέρω, ζητείται να προσδιορίσετε το κόστος παραγωγής των σκαφών αυτών και το μικτό αποτέλεσμα που προέκυψε από την πώληση τους, αφού λάβετε υπόψη ότι τόσο στην αρχή της χρήσεως, όσο και στο τέλος αυτής, δεν υπήρχαν αποθέματα ετοίμων και ημιτελών σκαφών. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 22

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 8 Άμεσα υλικά 2.650.000,00 Άμεση εργασία 900.000,00 Πραγματικές εργατοώρες Άμεση εργασία 900.000,00 Ωρομίσθιο 80,00 = 11.250 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. Πραγματικές εργατοώρες 11.250 Συντελεστής επιβαρύνσεως 40,00 450.000,00 Κόστος παραγωγής 4.000.000,00 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες Πραγματικές εργατοώρες 11.250 0,75 15.000 Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 15.000 Συντελεστής επιβαρύνσεως 40,00 600.000,00 Πραγματικά Γ.Β.Ε. Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. 600.000,00 1,05 630.000,00 Υποκαταλογισθέντα Γ.Β.Ε. Πραγματικά Γ.Β.Ε. 630.000,00 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 450.000,00 180.000,00 Κόστος Παραγωγής 4.000.000,00 4.180.000,00 Αξία πωλήσεων 4.200.000,00 Μικτά κέρδη 20.000,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 23

ΑΣΚΗΣΗ 9 Η Βιομηχανία βιομηχανικών μηχανημάτων Αριστογείτων ΑΒΕ παράγει τα προϊόντα της κατόπιν παραγγελίας των πελατών της και κοστολογεί αυτά με το σύστημα της εξατομικευμένης παραγωγής. Το κόστος κάθε εξατομικευμένου έργου (μηχάνημα), κατά πάγια τακτική της επιχειρήσεως, προσδιορίζεται με τις πιο κάτω αρχές: Το κόστος των άμεσων υλικών (πρώτων υλών) προσδιορίζεται με βάση τα δελτία εξαγωγής αυτών. Το κόστος της άμεσης εργασίας προσδιορίζεται με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που απαιτούνται για την παραγωγή κάθε προϊόντος. Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα καταλογίζονται, κατά πάγια τακτική, με συντελεστή που προσδιορίζεται για κάθε κοστολογική περίοδο (διαχειριστική χρήση), ο οποίος εφαρμόζεται στις πραγματοποιηθείσες εργατοώρες. Για τη χρήση 2016 είχε προϋπολογισθεί ότι: α) Το εργατοτεχνικό προσωπικό της βιομηχανίας θα απασχοληθεί συνολικά 2.400 ώρες. Κατά πάγια τακτική της βιομηχανίας, το 25% του συνολικού χρόνου της απασχόλησης του προσωπικού διατίθεται για τη συντήρηση των μηχανολογικών εγκαταστάσεών της και το υπόλοιπο 75% διατίθεται για την παραγωγή των προϊόντων. β) Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα θα ανέλθουν στο ποσό των 225.000,00 Από τα Φύλλα Κόστους των παραχθέντων προϊόντων προκύπτουν οι πιο κάτω πληροφορίες: Αναλώθηκαν άμεσα υλικά ποσού 425.000,00. Για την παραγωγή των προϊόντων διατέθηκαν 2.000 πραγματικές ώρες άμεσης εργασίας. Το ωρομίσθιο για την άμεση εργασία μαζί με την εργοδοτική εισφορά ανήλθε για όλο το εργατοτεχνικό προσωπικό σε 225,00. Με βάση τα ανωτέρω προσδιορίσατε το καταλογισμένο κόστος παραγωγής των προϊόντων. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 24

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 9 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Προϋπολογισθέντα ετήσια Γ.Β.Ε. 225.000,00 Αμοιβή εργασίας για την συντήρηση Συνολικές ώρες 2.400,00 25% 600,00 Αμοιβή και εισφορές ωρομισθίου 225,00 135.000,00 Σύνολο προϋπολογισθέντων Γ.Β.Ε. 360.000,00 Προϋπολογισθείσες ώρες παραγωγής Συνολικές ώρες 2.400,00 75% 1.800,00 Συνεπώς Συντελεστής καταλογισμού 360.000,00 1.800,00 = 200,00 ΑΜΕΣΑ ΥΛΙΚΑ 425.000,00 ΑΜΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Πραγματικές ώρες παραγωγής 2.000,00 Αμοιβή και εισφορές ωρομισθίου 225,00 450.000,00 ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. Πραγματικές ώρες παραγωγής 2.000,00 Συντελεστής καταλογισμού 200,00 400.000,00 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 1.275.000,0 0 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 25

ΑΣΚΗΣΗ 10 Η Βιομηχανία Επίχαρμος ΑΒΕ παράγει τα προϊόντα της έπειτα από παραγγελίες των πελατών της και ως εκ τούτου εφαρμόζει την εξατομικευμένη κοστολόγηση. Στη χρήση 2016 παρήχθησαν προϊόντα με βάση τις Εντολές Παραγωγής με αριθμούς 267 281, τα οποία ολοκληρώθηκαν μέχρι την 31.12.2016. Από το Δελτία Παραγωγής (ή Φύλλα κόστους έργων), τα οποία εκδόθηκαν κατά την αποπεράτωση των πιο πάνω προϊόντων, έχουμε τις πιο κάτω πληροφορίες: Κόστος παραγωγής (καταλογισμένο) 6.000.000,00 Το κόστος των άμεσων υλικών, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 3.600.000,00, προσδιορίστηκε με βάση τα δελτία εξαγωγής (αναλώσεων) υλικών. Το κόστος των άμεσων εργατικών καταλογίστηκε με βάση τις πραγματικές ώρες εργασίας των εργατοτεχνιτών, οι οποίες προκύπτουν από τα αντίστοιχα δελτία χρόνου. Το κόστος αυτό ανήλθε στο ποσοστό 62,5% του κόστους μετατροπής. Το κόστος της άμεσης εργασίας (ωρομίσθιο και εργοδοτικές εισφορές) για το σύνολο του εργατοτεχνικού προσωπικού της βιομηχανίας, για τη χρήση 2016 ανέρχεται σε 80 κατά εργατοώρα. Τα Γ.Β.Ε. που καταλογίσθηκαν στα παραχθέντα προϊόντα, προσδιορίστηκαν με βάση τις πραγματικές εργατοώρες που αναλώθηκαν και με σταθερό, κατά τη διάρκεια της χρήσεως, προϋπολογισμένο συντελεστή καταλογισμού. Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία και με δεδομένο ότι: α) για τη χρήση 2016 οι προϋπολογισθείσες εργατοώρες ανέρχονται σε 20.000, και β) τα πραγματικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα της χρήσεως 2016 υπερέβησαν τα προϋπολογισθέντα κατά 40.000,00, προσδιορίσατε εάν στη χρήση 2016 προέκυψε υπερκαταλογισμός ή υποκαταλογισμός Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων και κατά πόσο; ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 26

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 10 Κόστος παραγωγής 6.000.000,00 Μείον Κόστος άμεσων υλικών 3.600.000,00 Κόστος μετατροπής 2.400.000,00 62,5% ΑΜΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1.500.000,00 Κόστος μετατροπής 2.400.000,00 Μείον Άμεση εργασία 1.500.000,00 ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. 900.000,00 Άμεση εργασία 1.500.000,00 Κόστος άμεσης εργασίας κατά εργατοώρα 80,00 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΤΟΩΡΕΣ 18.750,00 Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 900.000,00 Πραγματικές εργατοώρες 18.750,00 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ 48,00 Προϋπολογισθείσες εργατοώρες 20.000,00 Συντελεστής καταλογισμού 48,00 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. 960.000,00 Προϋπολογισθέντα Γ.Β.Ε. 960.000,00 Διαφορά με πραγματικά Γ.Β.Ε. 40.000,00 Πραγματικά Γ.Β.Ε. 1.000.000,00 Μείον Καταλογισθέντα Γ.Β.Ε. 900.000,00 ΥΠΟΚΑΤΑΛΟΓΙΣΘΕΝΤΑ Γ.Β.Ε. 100.000,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 27

2.. ΑΣΚΗΣΕΙΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΖΙΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 28

ΑΣΚΗΣΗ 1 Η βιομηχανία λευκοσιδηρών κουτιών Αμερσούδα ΑΒΕ στη χρήση 2016 παρήγαγε λευκοσιδηρά κουτιά: χωρητικότητας 1/2 kg 1.000.000 χωρητικότητας 1 kg 2.200.000 χωρητικότητας 3 kg 800.000 Τα έτοιμα κουτιά έχουν βάρος: κουτί χωρητικότητας ½ kg 60 γραμμάρια κουτί χωρητικότητας 1 kg 100 γραμμάρια κουτί χωρητικότητας 3 kg 150 γραμμάρια Τα ανωτέρω βάρη αποτελούν κατά πάγια τακτική της εταιρείας κριτήριο καταλογισμού του συνολικού κόστους παραγωγής. Από το βιβλίο παραγωγής κοστολογίου προκύπτει ότι το κόστος παραγωγής της χρήσεως 2016 ανέρχεται σε 1.200.000,00 ευρώ. Ζητείται να προσδιορισθεί το κατά μονάδα ετοίμου προϊόντος κόστος παραγωγής. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 29

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 1 Προϊόντα Μονάδες Βάρος σε κιλά Ισοδύναμες μονάδες σε κιλά Κόστος παραγωγής Κόστος μονάδος Κουτιά 1/2 κιλού 1.000.000 0,060 60.000 180.000 0,18 Κουτιά 1 κιλού 2.200.000 0,100 220.000 660.000 0,30 Κουτιά 3 κιλών 800.000 0,150 120.000 360.000 0,45 400.000 1.200.000 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 30

ΑΣΚΗΣΗ 2 Παρέχονται τα πιο κάτω δεδομένα για τη χρήση 2017: α) Στάδια παραγωγής: Τμήμα Α (Α φάση) Τμήμα Β (Β φάση) β) Ποσοτικά δεδομένα: Μεταφερθείσες μονάδες από τμήμα Α 5.000 Μεταφερθείσες έτοιμες μονάδες από το τμήμα Β στην αποθήκη ετοίμων 3.500 Απώλειες στο τμήμα Β μονάδες 500 Παραγωγή σε εξέλιξη τέλους στο τμήμα Β μονάδες 1.000 γ) Κοστολογικά δεδομένα: Κόστος από τμήμα Α 73.800,00 Τρέχον κόστος τμήματος Β Άμεσα υλικά 18.000,00 Άμεση εργασία 11.180,00 Γ. Β. Ε. 6.020,00 35.200,00 Συνολικό κόστος τμήματος Β 109.000,00 Τα άμεσα υλικά ενσωματώνονται κατά την έναρξη της κατεργασίας στο Τμήμα Β. Η παραγωγή σε εξέλιξη τέλους είναι κατεργασμένη κατά 80% ως προς το κόστος μετατροπής. Οι απώλειες στο τμήμα Β θεωρούνται κανονικές και έχει παρατηρηθεί ότι αυτές πραγματοποιούνται στο τέλος της παραγωγικής διαδικασίας. Ζητείται να προσδιοριστεί το ανά μονάδα κόστος των ετοίμων και ημικατεργασμένων (παραγωγή σε εξέλιξη). ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 31

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 2 Έτοιμα Παραγωγή Σύνολο σε εξέλιξη Παραχθείσες μονάδες 3.500 1.000 4.500 Βαθμός κατεργασίας 100% 80% Ισοδύναμες μονάδες 3.500 800 4.300 Κόστος από τμήμα Α' 57.400,00 16.400,00 73.800,00 Άμεσα υλικά 14.000,00 4.000,00 18.000,00 Άμεση εργασία 9.100,00 2.080,00 11.180,00 Γ. Β. Ε. 4.900,00 1.120,00 6.020,00 Συνολικό κόστος 85.400,00 23.600,00 109.000,00 Κόστος ανά μονάδα 24,40 23,60 Το κόστος του τμήματος Α' και τα άμεσα υλικά μερίζονται με βάση την πραγματική παραγωγή. Η άμεση εργασία και τα Γ. Β. Ε. μερίζονται με βάση την ισοδύναμη παραγωγή ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 32

ΑΣΚΗΣΗ 3 Η βιομηχανία υάλινων πλακιδίων Ύαλος ΑΒΕ παράγει τα προϊόντα της σε τρία μεγέθη: μέγεθος Α διαστάσεων 100 Χ 100 Χ 2 και όγκου 0,02 κυβικού μέτρου. μέγεθος Β διαστάσεων 125 Χ 80 Χ 2,5 και όγκου 0,025 κυβικού μέτρου. μέγεθος Γ διαστάσεων 150 Χ 50 Χ 4 και όγκου 0,03 κυβικού μέτρου. Στη χρήση 2016 η βιομηχανία πραγματοποίησε την πιο κάτω παραγωγή: Μέγεθος Α τεμάχια 5.000.000 Μέγεθος Β τεμάχια 6.000.000 Μέγεθος Γ τεμάχια 2.500.000 Από το μέγεθος Γ, 500.000 τεμάχια παρήχθησαν ελαττωματικά (κτυπημένα) και θα διατεθούν ως διαλογής αντί 0,24 το κάθε πλακίδιο. Το συνολικό κόστος παραγωγής των πιο πάνω προϊόντων ανήλθε σε 7.800.000,00. Επειδή τα πιο πάνω προϊόντα παράγονται με ομοιόμορφη κατεργασία, πλην όμως τα μεγέθη διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, το κόστος παραγωγής κατά προϊόν προσδιορίζεται με κριτήριο τον όγκο των παραχθέντων προϊόντων. Ζητείται να προσδιορίσετε το κατά μονάδα κόστος των παραχθέντων προϊόντων (κανονικών και ελαττωματικών). ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 33

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 3 ΟΓΚΟΣ ΠΑΡΑΧΘΕΝΤΑ ΟΓΚΟΣ ΚΟΣΤΟΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΕΜΑΧΙΟΥ ΤΕΜΑΧΙΑ ΠΑΡΑΧΘΕΝΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΟΝΑΔΟΣ (Κυβικά μέτρα) (Κυβικά μέτρα) Μέγεθος Α 100 Χ 100 Χ 2 0,020 5.000.000 100.000 2.400.000,00 0,48 Μέγεθος Β 125 X 80 X 2,5 0,025 6.000.000 150.000 3.600.000,00 0,60 Μέγεθος Γ 150 X 50 X 4 0,030 2.500.000 75.000 1.800.000,00 0,72 (1) Ελαττωματικά 500.000 120.000,00 0,24 Κανονικά 2.000.000 1.680.000,00 0,84 Σύνολο 325.000 7.800.000,00 Το κόστος παραγωγής μερίζεται στα μεγέθη με βάση τα αντίστοιχα παραχθέντα κυβικά μέτρα. (1) Τα ελαττωματικά πλακίδια μεγέθους Γ' θα αποτιμηθούν στην τιμή διαθέσεώς τους από 0,24 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 4 Η βιομηχανία Αλουμίνιον ΑΒΕ παράγει αλουμινόχαρτο σε συσκευασίες των 5 m 2, 10 m 2 και 20 m 2. Στη χρήση 2016 η παραγωγή αλουμινόχαρτου ανήλθε σε 120.000.000 m 2. Από το ισοζύγιο της γενικής λογιστικής της 31.12.2016 προκύπτουν τα πιο κάτω λειτουργικά κόστη: Αναλώσεις πρώτων υλών 88.000.000,00 Αναλώσεις βοηθητικών υλών 23.500.000,00 Αναλώσεις υλών συσκευασίας 15.300.000,00 Αναλώσεις αναλωσίμων υλικών 4.400.000,00 Αναλώσεις ανταλλακτικών 3.000.000,00 Μισθοί & εργοδοτικές εισφορές προσωπικού 52.900.000,00 παραγωγής Μισθοί & εργοδοτικές εισφορές διοικητικού 44.000.000,00 προσωπικού Αποζημιώσεις ατυχημάτων προσωπικού παραγωγής 6.500.000,00 Ηλεκτρικό ρεύμα παραγωγής 11.200.000,00 Έξοδα συντηρήσεως μηχανολογικού εξοπλισμού 5.800.000,00 Αξία χορηγουμένων δειγμάτων 14.700.000,00 Έξοδα προβολής και διαφημίσεως 17.600.000,00 Τόκοι και έξοδα τραπεζικών χορηγήσεων για εξαγωγές 10.300.000,00 Τόκοι και έξοδα τραπεζικών χορηγήσεων για 6.800.000,00 εισαγωγές πρώτων υλών Αποσβέσεις κτιρίου Διοικήσεως 1.500.000,00 Αποσβέσεις βιομηχανοστασίου 4.800.000,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων 4.500.000,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων εκτός εκμεταλλεύσεως 600.000,00 Αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού 900.000,00 Αποσβέσεις εξόδων ιδρύσεως και πρώτης 4.000.000,00 εγκαταστάσεως Ζημία από καταστροφή μηχανών παραγωγής 150.000,00 Σύνολο 320.450.000,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 35

Με δεδομένα ότι: α) οι ποσοτικές αναλώσεις πρώτων και βοηθητικών υλών συμφωνούν με τις ποσοτικές αναλώσεις που προκύπτουν με βάση τις τεχνικές προδιαγραφές των παραγόμενων προϊόντων, β) τα αναλώσιμα υλικά δεν ενσωματώνονται στο έτοιμο προϊόν, γ) από τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα μόνο το κονδύλι Ηλεκτρικό ρεύμα παραγωγής θεωρείται αναλογικό έξοδο, δ) τα σταθερά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα καταλογίζονται με το σύστημα της ορθολογικής επιβάρυνσης του κόστους, και ε) η κανονική παραγωγή του εργοστασίου ανέρχεται σε 150.000.000 m 2 αλουμινόχαρτου. Προσδιορίσατε το κόστος παραγωγής της χρήσεως και το τυχόν κόστος υποαπασχολήσεως. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 36

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 4 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Αναλώσεις πρώτων υλών 88.000.000,00 Αναλώσεις βοηθητικών υλών 23.500.000,00 Αναλώσεις υλών συσκευασίας 15.300.000,00 Μισθοί και εργοδοτικές εισφορές προσωπικού παραγωγής 52.900.000,00 Ηλεκτρικό ρεύμα παραγωγής 11.200.000,00 Αναλώσεις αναλωσίμων υλικών 4.400.000,00 Αναλώσεις ανταλλακτικών 3.000.000,00 Έξοδα συντηρήσεως μηχανολογικού εξοπλισμού 5.800.000,00 Αποσβέσεις βιομηχανοστασίου 4.800.000,00 Αποσβέσεις μηχανημάτων 4.500.000,00 Σύνολο σταθερών εξόδων 22.500.000,00 Σταθερά έξοδα που κοστολογούνται (1) 18.000.000,00 Κόστος παραγωγής 208.900.000,00 (1) Πραγματική παραγωγή 120.000.000 Κανονική παραγωγή 150.000.000 Σταθερά έξοδα Χ 22.500.000,00 = 18.000.000,00 Κόστος υποαπασχόλησης Σταθερά έξοδα 22.500.000,00 Κοστολογηθέντα σταθερά έξοδα 18.000.000,00 Κόστος υποαπασχόλησης ή αδρανείας 4.500.000,00 Άλλως: Κόστος υποαπασχόλησης 30.000.000 x 22.500.000,00 150.000.000 = 4.500.000,00 όπου 30.000.000 μονάδες (τ. μ.) που δεν παρήχθησαν. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 37

ΑΣΚΗΣΗ 5 Το προϊόν Π1 της βιομηχανίας Αναξιμένης ΑΒΕ παράγεται στο Τμήμα Παραγωγής και ολοκληρώνεται στο Τμήμα Εξευγενισμού. Στο Τμήμα Εξευγενισμού τα άμεσα υλικά προστίθενται κατά την έναρξη της κατεργασίας. Στο Τμήμα Παραγωγής δεν πραγματοποιούνται απώλειες. Οι απώλειες πραγματοποιούνται κατά το τέλος της κατεργασίας στο Τμήμα Εξευγενισμού και μέχρι το ποσοστό 5% επί των παραχθέντων ετοίμων στο Τμήμα Παραγωγής θεωρούνται κανονικές απώλειες. Για τη χρήση 2017 δίδονται τα εξής στοιχεία: Παραχθείσες μονάδες στο Τμήμα Παραγωγής 100.000 Κόστος Παραχθέντων μονάδων στο Τμήμα Παραγωγής 2.000.000,00 Αναλώσεις αμέσων υλικών στο Τμήμα Εξευγενισμού 300.000,00 Κόστος κατεργασίας στο Τμήμα Εξευγενισμού 550.000,00 Μεταφερθείσες μονάδες από το Τμήμα Εξευγενισμού στην αποθήκη ετοίμων προϊόντων 92.000 Ζητείται να προσδιοριστεί το τελικό κόστος παραγωγής των ετοίμων προϊόντων της χρήσεως 2017. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 38

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 5 Παραχθείσες μονάδες στο τμήμα Παραγωγής 100.000 Μεταφερθείσες μονάδες από το Τμήμα Εξευγενισμού στην αποθήκη ετοίμων προϊόντων 92.000 Απώλειες 8.000 Μείον: Κανονικές απώλειες 100.000 5% 5.000 Έκτακτες απώλειες 3.000 Έτοιμα Απώλειες Σύνολο έκτακτες Μονάδες 92.000 3.000 95.000 Κόστος από τμήμα παραγωγής 2.000.000,00 Άμεσα υλικά εξευγενισμού 300.000,00 Κόστος κατεργασίας εξευγενισμού 550.000,00 Σύνολο 2.850.000,00 Κόστος ανά μονάδα 30,00 Κόστος ετοίμων παραχθέντων 2.760.000,00 (92.000 Χ 30,00) ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 6 Βιομηχανική επιχείρηση Ηνίοχος ΑΒΕ παράγει παιδικά αυτοκίνητα. Στο τμήμα Α κατασκευάζονται τα πλαστικά μέρη του αυτοκινήτου. Στο τμήμα Β συναρμολογούνται τα πλαστικά μέρη και τοποθετούνται 4 ρόδες σε κάθε αυτοκίνητο στο τέλος της κατεργασίας του τμήματος αυτού. Τα στοιχεία της παραγωγικής διαδικασίας του τμήματος Β για το μήνα Μάιο 2005 έχουν ως ακολούθως: Μονάδες που μεταφέρθηκαν από το τμήμα Α 15.000 Κόστος παραγωγής τμήματος Α 1.350.000 Τρέχον κόστος (μηνός Μαΐου) τμήματος Β: Άμεσα Υλικά (σε ευρώ ανά ρόδα) 20 Άμεση Εργασία 812.000 Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 616.000 Μονάδες στην παραγωγή σε εξέλιξη τέλους (κατεργασμένες ως προς το κόστος μετατροπής κατά τα 2/3) 3.000 Το κόστος μετατροπής προστίθεται ομαλά σύμφωνα με τη ροή της κατεργασίας. Με βάση τα παραπάνω ζητείται: Το κατά μονάδα κόστος των ετοίμων μονάδων και των μονάδων της παραγωγής σε εξέλιξη τέλους. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 40

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 6 ΚΟΣΤΗ ΕΤΟΙΜΑ ΠΑΡ. ΕΞ. ΣΥΝΟΛΟ Μονάδες 12.000 3.000 15.000 Ισοδύναμες μονάδες 12.000 2.000 14.000 Κόστος τμήματος Α 1.350.000 1.080.000 270.000 1.350.000 Άμεσα υλικά τμήματος Β Έτοιμα 12.000 Ρόδες 4 48.000 Κόστος υλικών ανά ρόδα 20 960.000 960.000 960.000 Κόστος μετατροπής Άμεση εργασία 812.000 Γ.Β.Ε. 616.000 1.428.000 1.224.000 204.000 1.428.000 3.738.000 3.264.000 474.000 3.738.000 Κόστος μονάδας 272 158 Το κόστος παραγωγής του τμήματος Α μερίζεται μεταξύ ετοίμων και παραγωγής σε εξέλιξη ανάλογα με τις πραγματικές μονάδες παραγωγής. Στο τμήμα Β ολοκληρώθηκαν 12.000 μονάδες (15.000 3.000) Ισοδύναμες μονάδες = 3.000 Χ 2 : 3 = 2.000 Το κόστος μετατροπής του τμήματος Β μερίζεται μεταξύ ετοίμων και παραγωγής σε εξέλιξη ανάλογα με τις ισοδύναμες μονάδες παραγωγής. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 41

ΑΣΚΗΣΗ 7 Οι πιο κάτω πληροφορίες αφορούν στοιχεία από τους λογαριασμούς της εταιρείας Κάβειρους ΑΒΕ για τη χρήση που έκλεισε στις 31.12.2016: Αύξηση των Αποθεμάτων Πρώτων Υλών 15.000,00 Μείωση των αποθεμάτων ετοίμων προϊόντων 35.000,00 Προμήθεια Πρώτων Υλών (Α.Υ.) 430.000,00 Αμοιβές Άμεσης Εργασίας (Α.Ε.) 200.000,00 Γενικά Έξοδα Παραγωγής (Γ.Β.Ε.) 300.000,00 Μισθοί πωλητών 250.000,00 Προμήθειες επί πωλήσεων 38.000,00 Ενοίκια αποθηκευτικών χώρων 180.000,00 Μεταφορικά πωλήσεων 152.000,00 Δεν υπήρχε παραγωγή σε εξέλιξη στην αρχή και στο τέλος του έτους. Ζητούνται: Το κόστος πωληθέντων και το κόστος παραχθέντων ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 42

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 7 Προμήθεια Πρώτων υλών 430.000,00 Αύξηση αποθεμάτων Α υλών (15.000,00) 415.000,00 Άμεση εργασία 200.000,00 Γ.Β.Ε. 300.000,00 500.000,00 Κόστος παραγωγής 915.000,00 Μείωση αποθεμάτων ετοίμων 35.000,00 Κόστος πωληθέντων 950.000,00 Προμήθειες επί πωλήσεων 38.000,00 Μεταφορικά πωληθέντων 152.000,00 Τελικό κόστος πωληθέντων 1.140.000,00 Οι προμήθειες επί πωλήσεων και τα μεταφορικά των πωληθέντων αποτελούν άμεσα (ειδικά) έξοδα διαθέσεως και ως εκ τούτου προσαυξάνουν το κόστος των πωληθέντων. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 43

ΑΣΚΗΣΗ 8 Η βιομηχανία πλαστικών φιαλών για συσκευασία ελαιολάδου, Καλυψώ ΑΒΕ παράγει με ομοιόμορφη κατεργασία φιάλες χωρητικότητας 1 kg, 2 kg και 5 kg. Σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές το συνολικό κόστος παραγωγής καταλογίζεται με την εφαρμογή των πιο κάτω συντελεστών ισοδυναμίας: φιάλη 1 kg 1,00 φιάλη 2 kg 1,20 φιάλη 5 kg 1,50 Κατά την παραγωγή πραγματοποιούνται απώλειες (κατεστραμμένες φιάλες οι οποίες πωλούνται ως άχρηστα υλικά). Έχει προσδιορισθεί ότι οι απώλειες, φυσιολογικές ή έκτακτες πραγματοποιούνται στο τέλος της παραγωγικής διαδικασίας. Η φυσιολογική (κανονική) απώλεια ανέρχεται σε 2% επί της προγραμματισμένης παραγωγής. Από το βιβλίο παραγωγής κοστολογίου προκύπτουν τα εξής: Είδη Παραγωγή Απώλειες Εισαγωγή ετοίμων Κόστος παραγωγής Κόστος μονάδας Φιάλη 1 kg 5.000.000 300.000 4.700.000 2.409.007 0,513 Φιάλη 2 kg 4.000.000 200.000 3.800.000 2.337.250 0,615 Φιάλη 5 kg 3.000.000 40.000 2.960.000 2.275.743 0,769 Σύνολο 12.000.000 540.000 11.460.000 7.022.000 Το συνολικό κόστος παραγωγής από 7.022.000 προκύπτει από τα βιβλία της εταιρείας. Κατά την κρίση σας, η ανωτέρω κοστολόγηση είναι ορθή σύμφωνα με τις παραδεγμένες αρχές της κοστολογήσεως; Εάν όχι, προσδιορίσατε το ορθό κόστος των ετοίμων παραχθέντων κατ είδος φιάλης. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 44

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 8 Συσχετίζοντας τις απώλειες με την προγραμματισμένη παραγωγή, παρατηρούμε ότι: στις φιάλες του 1 κιλού οι απώλειες ανέρχονται σε 6% και στις φιάλες των 2 κιλών οι απώλειες ανέρχονται σε 5%. Κατόπιν τούτου, η κοστολόγηση δεν είναι σωστή διότι έχουν περιληφθεί στο κόστος ετοίμων και το κόστος των εκτάκτων απωλειών Ορθή κοστολόγηση Είδη Παραγωγή Απώλειες Φιάλες % Ισοδύναμη Κόστος Κόστος Τακτικές Έκτακτες Έτοιμα Κοστ/σιμες Ισοδ παραγωγή παραγωγής Ετοίμων μέχρι 2% Φιάλη 1 kg 5.000.000 100.000 200.000 4.700.000 4.900.000 1,00 4.900.000 2.450.000 0,50 2.350.000 Φιάλη 2 kg 4.000.000 80.000 120.000 3.800.000 3.920.000 1,20 4.704.000 2.352.000 0,60 2.280.000 Φιάλη 5 kg 3.000.000 40.000 0 2.960.000 2.960.000 1,50 4.440.000 2.220.000 0,75 2.220.000 Σύνολο 12.000.000 220.000 320.000 11.460.000 11.780.000 14.044.000 7.022.000 6.850.000 Οι κοστολογήσιμες μονάδες είναι τα έτοιμα προϊόντα που εισάγονται στην αποθήκη ετοίμων και οι έκτακτες απώλειες. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 9 Η βιομηχανία λευκοσιδηρών κυτίων Κάλχας ΑΒΕ στη χρήση 2016 παρήγαγε λευκοσιδηρά κυτία: χωρητικότητας 1/2 kg 2.000.000 χωρητικότητας 1 kg 4.500.000 χωρητικότητας 3 kg 1.600.000 Σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές του βιβλίου τεχνικών προδιαγραφών: για την παραγωγή ενός τεμαχίου κάθε προϊόντος απαιτείται λαμαρίνα λευκοσιδηρά βάρους ως κατωτέρω: κυτίο χωρητικότητας 1/2 kg 60 γραμμάρια κυτίο χωρητικότητας 1 kg 100 γραμμάρια κυτίο χωρητικότητας 3 kg 150 γραμμάρια Τα ανωτέρω βάρη αποτελούν κατά πάγια τακτική της εταιρείας κριτήριο καταλογισμού του συνολικού κόστους παραγωγής. Προϋπολογιζόμενη φύρα παραγωγής 10%. Από το βιβλίο παραγωγής κοστολογίου προκύπτει ότι τα στοιχεία κόστους που απαιτήθηκαν για την παραγωγή της χρήσεως 2016 έχουν ως κατωτέρω: Ποσότητα κιλά Αξία Λαμαρίνα λευκοσιδηρά 1.012.500 1.640.250 Κόστος μετατροπής 972.000 Ζητείται να προσδιορισθεί το κατά μονάδα ετοίμου προϊόντος κόστος παραγωγής, σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές που αναφέρονται στο βιβλίο παραγωγής κοστολογίου. Ποία κατά τη γνώμη σας η επίδραση του προσδιορισμού του κόστους παραγωγής σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές στις οικονομικές καταστάσεις και κατά πόσο; ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 46

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 9 ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΑΛΩΣΕΩΣ ΠΡΩΤΗΣ ΥΛΗΣ Φυσικές Ισοδύναμες μονάδες Βάρος μονάδες τεμάχια κιλά κιλά Κυτία 1/2 kg 2.000.000 0,060 120.000 Κυτία 1 kg 4.500.000 0,100 450.000 Κυτία 3 kg 1.600.000 0,150 240.000 Σύνολο 8.100.000 810.000 Ανάλωση λαμαρίνας λευκοσιδηράς 1.012.500 Λαμαρίνα που δεν ενσωματώθηκε 202.500 Φύρα πραγματική 20% Επειδή η πραγματική φύρα είναι διπλάσια από την προϋπολογιζόμενη φύρα, η οποία αναφέρεται στο βιβλίο των τεχνικών προδιαγραφών για την παραγωγή των πιο πάνω προϊόντων, η κοστολόγηση των προϊόντων αυτών θα γίνει με ανάλωση πρώτης ύλης από την οποία προκύπτει πραγματική φύρα η προϋπολογιζόμενη 10%. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

Ανάλωση λαμαρίνας βάσει τεχνικών προδιαγραφών Ποσότητα 900.000 (810.000 : 90%) Αξία 1.458.000 (1.640.250 : 1.012.500 = 1,62 Χ 900.000) Πλέον: Κόστος μετατροπής 972.000 Κόστος παραγωγής 2.430.000 Προσδιορισμός κόστους παραχθέντων προϊόντων Φυσικές Ισοδύναμες Κόστος Κόστος μονάδες Βάρος μονάδες παραγωγής μονάδος κιλά κιλά Κυτία 1/2 kg 2.000.000 0,060 120.000 360.000 0,18 Κυτία 1 kg 4.500.000 0,100 450.000 1.350.000 0,30 Κυτία 3 kg 1.600.000 0,150 240.000 720.000 0,45 8.100.000 810.000 2.430.000 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

Ποσότητα πραγματική ανάλωσης Ποσότητα που κοστολογήθηκε Υπερβολική φύρα Τιμή μονάδας Κόστος υπερβολικής φύρας 1.012.500 κιλά 900.000 κιλά 112.500 κιλά 1,62 ευρώ 182.250 ευρώ Η αξία της υπερβολικής φύρας ποσού 182.250 θα απεικονισθεί στα έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 10 Η παραγωγή του προϊόντος Π1 γίνεται σε δύο φάσεις στο Τμήμα Α και στο Τμήμα Β. Κατά το τέλος της παραγωγικής διαδικασίας υπόκειται σε ποιοτικό έλεγχο. Τα τεμάχια που απορρίπτονται από τον ποιοτικό έλεγχο θεωρούνται από την επιχείρηση ως υπολείμματα και διατίθενται στην τιμή των 7,30 το κάθε τεμάχιο (τιμή σταθερή επί σειρά ετών). Οι απώλειες μέχρι το ποσοστό 2% επί των κατεργασθέντων προϊόντων στο Τμήμα Β θεωρούνται τακτικές (κανονικές) απώλειες. Κατά τη διάρκεια του Απριλίου της τρέχουσας χρήσης, μεταφέρθηκαν στο Τμήμα Β 150.000 μονάδες για τελική κατεργασία με συνολικό κόστος από το Τμήμα Α 2.250.000,00. Το κόστος κατεργασίας στο Τμήμα Β ανήλθε σε 1.050.000,00. Από την πιο πάνω παραγωγή, 9.000 μονάδες απορρίφθηκαν από τον ποιοτικό έλεγχο και τα υπόλοιπα 141.000 τεμάχια μεταφέρθηκαν στην αποθήκη ετοίμων. Ζητείται να προσδιοριστεί: Το κόστος των κανονικών παραχθέντων μονάδων. Η ζημία από τις έκτακτες απώλειες του μηνός Απριλίου. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 50

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΣ 10 Παραχθέντα τεμάχια 150.000 Έτοιμα στην αποθήκη 141.000 Συνολικές απώλειες 9.000 Κανονικές απώλειες 150.000 2% 3.000 Έκτακτες απώλειες 6.000 Τιμή διάθεσης τεμαχίου απωλειών 7,30 Μονάδες Κόστος Τμήμα Α' 150.000 2.250.000,00 Τμήμα Β' 1.050.000,00 150.000 3.300.000,00 Μείον: Τακτικές απώλειες 3.000 21.900,00 Τεμάχια για κοστολόγηση 147.000 3.278.100,00 22,30 Κόστος κανονικών 141.000 3.144.300,00 22,30 Κόστος εκτάκτων απωλειών 6.000 133.800,00 22,30 Μείον: Έσοδα από έκτακτες απώλειες 43.800,00 Τελική ζημία 6.000 90.000,00 15,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 51

ΑΣΚΗΣΗ 11 Η παραγωγή του προϊόντος Π1 της υαλουργίας Συκοφάντης ΑΒΕ γίνεται σε δύο φάσεις στο Τμήμα Α και στο Τμήμα Β. Κατά το τέλος της παραγωγικής διαδικασίας το προϊόν Π1 υπόκειται σε ποιοτικό έλεγχο. Τα τεμάχια που κρίνονται ακατάλληλα από τον ποιοτικό έλεγχο θεωρούνται κατάλοιπα της παραγωγικής διαδικασίας και απορρίπτονται ως άχρηστα. Οι απώλειες μέχρι το ποσοστό 5% επί των συνολικών παραχθέντων προϊόντων θεωρούνται τακτικές (κανονικές) απώλειες. Από το Βιβλίο Παραγωγής Κοστολογίου της χρήσεως 2016, που τήρησε υποχρεωτικά η επιχείρηση, για το προϊόν Π1 προκύπτουν τα πιο κάτω στοιχεία: οι συνολικές απώλειες ανήλθαν σε 600.000 τεμάχια, το κατά μονάδα κόστος των ετοίμων προϊόντων ανήλθε σε 24,00 και το κόστος των εκτάκτων απωλειών (έτοιμα προϊόντα που απορρίφθηκαν πέρα από τις κανονικές απώλειες) ανήλθε σε 5.400.000,00. Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα προσδιορίσατε το συνολικό κόστος παραγωγής των προϊόντων Π1, αφού λάβετε υπόψη ότι κατά την έναρξη και κατά τη λήξη της κοστολογικής περιόδου (της χρήσεως 2016) δεν υπήρχε παραγωγή σε εξέλιξη. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 52

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 11 Κόστος εκτάκτων απωλειών 5.400.000,00 Κόστος μονάδας ετοίμου 24,00 Έκτακτες απώλειες τεμάχια 225.000 Συνολικές απώλειες τεμάχια 600.000 Μείον Έκτακτες απώλειες τεμάχια 225.000 Τακτικές απώλειες τεμάχια 375.000 Τακτικές απώλειες τεμάχια 375.000 Ποσοστό τακτικών απωλειών 5% Σύνολο παραχθέντων τεμάχια 7.500.000 Μείον Συνολικές απώλειες 600.000 Κανονικά έτοιμα προϊόντα τεμάχια 6.900.000 Κανονικά έτοιμα προϊόντα τεμάχια 6.900.000 Έκτακτες απώλειες τεμάχια 225.000 Κοστολογηθέντα προϊόντα τεμάχια 7.125.000 Κόστος τεμαχίου 24,00 Κόστος παραγωγής 171.000.000,00 ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 53

ΑΣΚΗΣΗ 12 Η υφαντουργία Αρσινόη ΑΒΕ παράγει βαμβακερό ύφασμα ενός τύπου και μόνον. Η παραγωγή γίνεται σε ιδιόκτητο βιομηχανοστάσιο ετήσιας παραγωγικής ικανότητας 3.000.000 m 2. Στο πρώτο εξάμηνο της χρήσης 2017 η παραγωγή του υφάσματος ανήλθε σε 1.000.000 m 2. Το αρχικό κόστος (άμεσα υλικά και άμεση εργασία) του παραχθέντος υφάσματος ανήλθε σε 16.000.000,00 και τα Γ.Β.Ε. σε 4.000.000,00. Έχει διαπιστωθεί ότι το αρχικό κόστος (άμεσα υλικά και άμεση εργασία) είναι μεταβλητό αναλογικό κόστος, ενώ τα Γ.Β.Ε. είναι σταθερά στο σύνολό τους. Η επιχείρηση κατά πάγια τακτική καταλογίζει τα Γ.Β.Ε. με βάση την πραγματική παραγωγή του υφάσματος και όχι με βάση την κανονική παραγωγή. Με δεδομένο ότι και τα Γ.Β.Ε. του δευτέρου εξαμήνου θα ανέλθουν στο ποσό των 4.000.000,00, προσδιορίσατε την ποσότητα του υφάσματος που πρέπει να παραχθεί στο δεύτερο εξάμηνο, ώστε το κόστος παραγωγής ανά μέτρο υφάσματος να μειωθεί κατά 4%. ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 54

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 12 Αρχικό κόστος 16.000.000,00 Γ.Β.Ε. 4.000.000,00 Κόστος παραγωγής 20.000.000,00 Παραγωγή υφάσματος Α' εξαμήνου μέτρα 1.000.000,00 Κόστος μονάδας παραγωγής Α' εξαμήνου 20,00 Κόστος μονάδας παραγωγής Α' εξαμήνου 20,00 96% Κόστος μονάδας παραγωγής Β' εξαμήνου 19,20 Μείον Αρχικό κόστος μονάδας παραγωγής 16,00 Γ.Β.Ε. ανά μονάδα παραγωγής Β' εξαμήνου 3,20 Γ.Β.Ε. Β' εξαμήνου 4.000.000,00 Γ.Β.Ε. ανά μονάδα παραγωγής Β' εξαμήνου 3,20 Παραγωγή υφάσματος Β' εξαμήνου μέτρα 1.250.000,00 Πράγματι Παραγωγή υφάσματος Β' εξαμήνου μέτρα 1.250.000,00 Αρχικό κόστος μονάδας 16,00 Αρχικό κόστος 20.000.000,00 Γ.Β.Ε. Β' εξαμήνου 4.000.000,00 Κόστος παραγωγής Β' εξαμήνου 24.000.000,00 Παραγωγή υφάσματος Β' εξαμήνου μέτρα 1.250.000,00 Κόστος μονάδας παραγωγής Β' εξαμήνου 19,20 Κόστος μονάδας παραγωγής Α' εξαμήνου 20,00 Κόστος μονάδας παραγωγής Β' εξαμήνου 19,20 Διαφορά 0,80 Κόστος μονάδας παραγωγής Α' εξαμήνου 20,00 Ποσοστό μείωσης 4% ΙΕΣΟΕΛ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ 55