Kuratorium für Waldarbeit und Forsttechnik Spremberger Straße 1 D 64823 Groß-Umstadt E-mail:info@kwf-online.de Εξέταση της καταλληλότητας προς χρήση φιλικών για το περιβάλλον λιπαντικών που προορίζονται για αλυσοπρίονα ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ 1. Πεδίο εφαρµογής Οι παρούσες απαιτήσεις δοκιµής ισχύουν για τα προϊόντα που παρασκευάζονται κυρίως από φυτικές πρώτες ύλες και τα οποία χρησιµοποιούνται ως λιπαντικά σε περιστρεφόµενες αλυσίδες αλυσοπρίονων µε κινητήρα. Η διενεργούµενη δοκιµή εκλαµβάνεται ότι συνιστά την απόδειξη της καταλληλότητας, βάσει του αριθµού 3.6 των προδιαγραφών RAL Uz.48 Grundlagen zur Zeichenvergabe - Biologisch schnell abbaubare Kettenschmierstoffe für Motorsägen (βασικά δεδοµένα για την απονοµή του σήµατος ταχέως βιοαποικοδοµήσιµα λιπαντικά που χρησιµοποιούνται στις αλυσίδες αλυσοπρίονων µε κινητήρα). 2. Κριτήριο 2.1 Ιξώδες 2.1.1 Μέθοδος δοκιµής: Μέτρηση του κινητικού ιξώδους σε 20 C και 100 C µε βάση τις προδιαγραφές DIN 51562 2.1.2 Απαιτήσεις: εν προσδιορίζονται οι οριακές τιµές απλώς καθορίζονται τα κύρια τεχνικά χαρακτηριστικά. 2.2 Σηµείο ανάφλεξης 2.2.1 Μέθοδος δοκιµής: Προσδιορισµός του σηµείου ανάφλεξης σύµφωνα µε τις προδιαγραφές DIN ISO 2592 2.2.2 Απαίτηση: Σηµείο ανάφλεξης > 200 C 2.3 Συµπεριφορά ρευστότητας σε ψυχρές θερµοκρασίες
2/9 2.3.1 Μέθοδος δοκιµής οκιµή ψύξης σε δοχείο διοχέτευσης του υγρού για την διενέργεια των δοκιµών ρευστότητας, υπό συνθήκες -15 C και επί 168 ώρες ψύξης (Παράρτηµα 1) 2.3.2 Απαίτηση: Χρόνος ρευστότητας στην περιοχή µέτρησης < 15 δευτερολέπτων. 2.4 Γήρανση 2.4.1 Μέθοδος δοκιµής: Θέρµανση σε υάλινο τρυβλίο σε 80 C επί χρονικό διάστηµα 1000 h (Παράρτηµα 2) 2.4.2 Απαίτηση: Χρόνος ρευστότητας στην περιοχή της δοκιµής < 15 δευτερολέπτων, πέραν του αρχικού χρονικού διαστήµατος ροής. 2.5 Λιπαντικές ιδιότητες 2.5.1 Μέθοδοι δοκιµών: 2.5.1.1 Εξέταση της ικανότητας φόρτισης κατά Brugger (DIN 51347) 2.5.2.1 Απαίτηση: Ικανότητα φόρτισης > 27N/mm² 2.5.1.2 Φθορά στις αλυσίδες και τις σιδηροτροχιές ιενέργεια των πρακτικών δοκιµών σε τρία συγκεκριµένα µέρη (Παράρτηµα 3) 2.5.2.2 Απαιτήσεις: όχι µεγαλύτερη φθορά από την περίπτωση που χρησιµοποιείται συγκρίσιµο λιπαντικό έλαιο για τους κοπτικούς µηχανισµούς. 2.6 Συµπεριφορά σε περίπτωση επαφής µε άλλα υλικά 2.6.1 Μέθοδος δοκιµής: Οπτικός έλεγχος των µηχανηµάτων κατά τη χρονική διάρκεια της έµπρακτης χρήσης τους και µετέπειτα (Παράρτηµα 3) 2.6.2 Απαιτήσεις: καµία ζηµία ή απουσία ενδείξεων αλλοίωσης του υλικού στο επίπεδο: - των βαφών - των εξαρτηµάτων από πλαστικές ύλες-/καουτσούκ - των µεταλλικών εξαρτηµάτων (π.χ. διάβρωση) 2.7 ιαχωρισµός 2.7.1 Μέθοδος δοκιµής: - Παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια της έµπρακτης χρήσης - Παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια των δοκιµών ψύχους
3/9 - Παρατηρήσεις διενεργούµενες σε ένα δείγµα επί χρονικό διάστηµα 8 εβδοµάδων και µετέπειτα (Παράρτηµα 3 και 4) 2.7.2 Απαίτηση: δεν επιτρέπεται να υπάρχουν ορατές αλλαγές (διαχωρισµός, σχηµατισµός τριχοειδών ρηγµατώσεων ή σχηµατισµός αποκολληµένων χωριστών στρωµάτων) 2.8 Ρύπανση της ενδυµασίας 2.8.1 Μέθοδος δοκιµής: Παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια της έµπρακτης δοκιµής, χρησιµοποιώντας συνηθισµένα οικιακά µέσα καθαρισµού (φυλλάδιο KWF) (Παραρτήµατα 3 και 5) 2.8.2 Απαιτήσεις: Να µη λερώνονται µόνιµα οι στολές εργασίας 2.9 Ρύπανση του αλυσοπρίονου 2.9.1 Μέθοδος δοκιµής: Παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια των έµπρακτων δοκιµών, καθαρισµός µε συνηθισµένα οικιακά απορρυπαντικά µέσα και ζεστό νερό (Παραρτήµατα 3 και 6) 2.9.2 Απαιτήσεις: να µην είναι µόνιµα λερωµένη η συσκευή, όταν ο καθαρισµός γίνεται τη στιγµή που η συσκευή είχε παραµείνει αχρησιµοποίητη επί τρεις ηµέρες. 2.10 Εκποµπή οσµών 2.10.1 Μέθοδος δοκιµής: Παρατήρηση των αντιδράσεων κατά τη διάρκεια των έµπρακτων δοκιµών (Παράρτηµα 3) 2.10.2 Απαιτήσεις: εν επιτρέπεται να εκπέµπονται δυσάρεστες οσµές (διαπεραστικές, έντονες, αποπνικτικές) από το νωπό έλαιο ή τους ατµούς του 2.11 Σήµανση 2.11.1 Μέθοδος δοκιµής: Οπτικός έλεγχος των συσκευασιών 2.11.2 Απαιτήσεις: το προϊόν πρέπει να φέρει τη χαρακτηριστική σήµανση ότι αποτελεί λιπαντικό για αλυσοπρίονα παροχή πληροφοριών σχετικά µε τη χρονική διάρκεια διατήρησης
4/9 (από τον παραγωγό τελική ηµεροµηνία λήξης) παροχή υποδείξεων χρήσης 3. Αποτελέσµατα των δοκιµών Η δοκιµή περιλαµβάνει τα στοιχεία που προκύπτουν από τις εργαστηριακές δοκιµές, καθώς και τα δεδοµένα που προκύπτουν από τις έµπρακτες δασοκοµικές εφαρµογές. Στις περιπτώσεις των τιµών οι οποίες προσδιορίζονται κατά κύριο λόγο υποκειµενικά ένα κριτήριο λογίζεται ότι δεν πληρούται, όταν σε δύο από τα τρία σηµεία διεξαγωγής των έµπρακτων δοκιµών προβάλλονται σχετικές αντιρρήσεις. Για κάθε σχετική δοκιµή καταρτίζεται ένα πιστοποιητικό δοκιµής, στο οποίο καταγράφονται τα εκάστοτε µεµονωµένα αποτελέσµατα. Σε περίπτωση που δεν πληρούνται ορισµένες µεµονωµένες απαιτήσεις, δύναται να διεξαχθούν µεταγενέστερες δοκιµές. Ανάλογα µε τη βαρύτητα του συγκεκριµένου κριτηρίου, ο φορέας διεξαγωγής των δοκιµών αποφασίζει εάν οι δοκιµές αυτές οφείλουν να διεξαχθούν υπό συνθήκες έµπρακτης εφαρµογής ή εργαστηριακά. Παράρτηµα 1 Προσδιορισµός της συµπεριφοράς ροής, υπό συνθήκες ψύχους: Ψυγείο, µε ικανότητα ρύθµισης έως -30 C (243 K) οχείο ροής των ρευστών υλικών µε πρόσθετες ενδείξεις, όπως στο συνηµµένο σχεδιάγραµµα Θερµόµετρο Χρονόµετρο Το καθαρισµένο δοχείο ροής των ρευστών υλικών γεµίζεται έως την ένδειξη 1 µε το δείγµα του εξεταζόµενου λιπαντικού και τοποθετείται στη συνέχεια στο ψυγείο, σε θερµοκρασία -15 C (258 k) χωρίς σκέπαστρο. Έπειτα από 168 ώρες ψύξης, το δοχείο αφαιρείται και µεταστρέφεται πάραυτα κατά 90 από την κάθετη στην οριζόντια θέση. Προσµετράται ο χρόνος ο οποίος απαιτείται έως ότου το υγρό φθάσει στο σηµείο 2.
5/9 1 2 30 A H D =32 +/- 2 mm A = 50 55 mm H = 115 125 mm 1 = Ένδειξη συµπλήρωσης 2 = Ένδειξη µέτρησης Όγκος ρευστού = 45 ml D
6/9 Παράρτηµα 2 Προσδιορισµός της συµπεριφοράς σε συνθήκες γήρανσης Θερµαινόµενος κλίβανος, ρυθµιζόµενος από 50 C έως 100 C (323-373 K) Τρυβλία Petri φ 90 mm, µε διαγραµµισµένες ενδείξεις, όπως στο συνηµµένο σχεδιάγραµµα ιάταξη αποθήκευσης των προαναφερόµενων τρυβλίων σε 25 Χρονόµετρο Τα καθαρισµένα τρυβλία Petri γεµίζονται µε 6 g από το δείγµα του λιπαντικού. Στη συνέχεια, τα τρυβλία τοποθετούνται στο θερµαινόµενο κλίβανο σε 80 C, χωρίς κυκλοφορία αέρα. Έπειτα από χρόνο θέρµανσης 120 ωρών, το τρυβλίο της δοκιµής αφαιρείται και αφήνεται να κρυώσει σε θερµοκρασία δωµατίου (20 C +/- 2 C). Στη συνέχεια προσδιορίζεται ο χρόνος της ροής. Προς το σκοπό αυτό, τα τρυβλία τοποθετούνται σε µία διάταξη που εµφανίζει κλίση 25. Προσµετράται ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει το έλαιο στο σηµείο µέτρησης. Για την εξαγωγή κάθε δοκιµής απαιτούνται 3 τρυβλία δοκιµής. Κάθε τρυβλίο δοκιµής µετράται πέντε φορές. Προς το σκοπό αυτό, σε κάθε µέτρηση, το τρυβλίο περιστρέφεται κατά 72. Οι µετρήσεις γίνονται σε χρονικά διαστήµατα 10 λεπτών. Η µέση τιµή όλων των µετρήσεων χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό της τιµής. Τρυβλίο Petri 94 x 16 mm 9 Ένδειξη µέτρησης ποσότητα = 6 g Σηµείο µέτρησης 25
7/9 Παράρτηµα 3 ιενέργεια έµπρακτων δοκιµών για τον προσδιορισµό της φθοράς, του διαχωρισµού, της ρύπανσης και της εκποµπής οσµών. 1. Όροι/Συσκευές Σε τρία σηµεία έµπρακτων δοκιµών σε δασοκοµικές εφαρµογές Σε κάθε σηµείο δοκιµής προβλέπεται η συµµετοχή δύο χειριστών αλυσοπρίονου, για τους οποίους ισχύουν οι ίδιες συνθήκες εργασίας (καιρικές συνθήκες, είδος του ξύλου, πυκνότητα του ξύλου) Οι χειριστές των αλυσοπρίονων εξοπλίζονται µε τον ίδιο τύπο, η ισχύς του οποίου, στο βαθµό που αυτό είναι δυνατό πρέπει να είναι > 3 kw, µε τις ίδιες προϋποθέσεις ροής λιπαντικού. Νέοι εξοπλισµοί κοπής οι οποίοι διαθέτουν στο πλαίσιο του δυνατού, < 40 cm µήκος κοπής (ένα ζεύγος σιδηροτροχιών, δύο ζεύγη αντιστρέψιµων σιδηροτροχιώ) 20 l του βασικού λιπαντικού ελαίου (συνθετικός εστέρας, µε ιδιότητες παρόµοιες µε εκείνες του ακατέργαστου κραµβελαίου). 20 l του υπό δοκιµή λιπαντικού ελαίου ιατάξεις µέτρησης για τις αλυσίδες και τις σιδηροτροχιές Στα τρία σηµεία διενέργειας των έµπρακτων δοκιµών τα αλυσοπρίονα µε κινητήρα εξοπλίζονται µε νέες, καταµετρηµένες διατάξεις κοπής. Υπάρχει εξάλλου διαθέσιµη ποσότητα ανά 20 l λιπαντικού ελαίου δοκιµής και συγκρίσιµου ελαίου. Τη στιγµή της διενέργειας της δοκιµής, το ένα αλυσοπρίονο λειτουργεί χρησιµοποιώντας το δοκιµαζόµενο λιπαντικό έλαιο, ενώ στο άλλο χρησιµοποιείται το συγκρίσιµο έλαιο. Για να αποκλειστεί ο επηρεασµός των αποτελεσµάτων από τους εκάστοτε χειριστές, πρέπει να εναλλάσσονται τόσο τα αλυσοπρίονα όσο και οι χειριστές. Όταν έχει ολοκληρωθεί η κατανάλωση των 20 l λιπαντικού µέσου, οι σιδηροτροχιές και οι αλυσίδες µετρώνται εκ νέου. Κατά τη διάρκεια της περιόδου χρήσης τους, η συντήρηση και ο καθαρισµός των αλυσοπρίονων πρέπει να γίνεται στα συνηθισµένα χρονικά διαστήµατα, µε βάση τις υποδείξεις του κατασκευαστή. Το αυτό ισχύει και για τις στολές εργασίας που έχουν χρησιµοποιηθεί. Κατά τη διενέργεια των δοκιµών, οφείλει να παρατηρείται εάν: - η ρυθµισµένη ποσότητα ροής ελαίου είναι επαρκής, - έχουν εµφανιστεί αλλοιώσεις στο υλικό, - εάν εµφανίζεται το φαινόµενο του διαχωρισµού, κατά τον εφοδιασµό µε καύσιµα,
8/9 - είναι εύκολο να καθαριστεί το αλυσοπρίονο, - είναι εύκολο να καθαριστούν οι στολές εργασίας, - εάν το νωπό λιπαντικό έλαιο και οι ατµοί του εκλύουν βλαβερές οσµές
9/9 Παράρτηµα 4 Έλεγχος του διαχωρισµού Υάλινη φιάλη 0,5 l µε πώµα 2. ιενέργεια του ελέγχου Η υάλινη φιάλη γεµίζεται µε ποσότητα 0,5 l του υπό δοκιµή ελαίου και στη συνέχεια τοποθετείται σε ένα σκοτεινό µέρος, σε θερµοκρασία δωµατίου. Η χρονική διάρκεια παρατήρησης εκτείνεται σε 8 εβδοµάδες. Κάθε δύο βδοµάδες γίνεται έλεγχος της δοκιµής εάν εµφανίζει προφανή σηµεία διαχωρισµού, εσωτερικές ρηγµατώσεις ή εάν έχουν εµφανιστεί στιβάδες αποκόλλησης. Παράρτηµα 5 Καθαρισµός των λερωµένων στολών εργασίας Πλυντήριο ρούχων Απορρυπαντικό Οι λερωµένες στολές εργασίας πλένονται σε ένα οικιακό πλυντήριο ρούχων το πολύ σε 60 C, προσθέτοντας απορρυπαντικό κατόπιν δεν θα πρέπει τα ρούχα να στύβονται µε φυγοκέντριση. Ο καθαρισµός γίνεται κάθε µία έως δύο εβδοµάδες. Παράρτηµα 6 Καθαρισµός του λερωµένου αλυσοπρίονου Βούρτσα/Πινέλο Οικιακό απορρυπαντικό υγρό Ζεστό νερό (σε περίπου 50 έως 60 C) Το λερωµένο αλυσοπρίονο καθαρίζεται µε ζεστό νερό στο οποίο προστίθεται απορρυπαντικό. Προς το σκοπό αυτό αποσυναρµολογούνται οι διατάξεις κοπής και το κάλυµµα του οδοντωτού τροχού της αλυσίδας. Το αλυσοπρίονο καθαρίζεται µε µία βούρτσα ή ένα πινέλο, βουτηγµένα στο υγρό έκπλυσης και καθαρίζεται από τις ακαθαρσίες. Στη συνέχεια συναρµολογείται και πάλι πλήρως το αλυσοπρίονο και τίθεται σε λειτουργία επί 3 έως 5 λεπτά, σε µέση ταχύτητα περιστροφής.