ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή Ὑπό Ἐπισκόπου Ἰερεμίου, Μητροπολίτου Ἱ. Μ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως «Εἰς πόλιν ἤ εἰς Ρούμελην, ὅπου περιπατήσεις, παντοῦ ἀκούεις ὄνομα τό τῆς Προυσιωτίσσης» (Ἆσμα τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ) Κυριακή 18 Ἰουνίου 2017 Β ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων Λεοντίου Αἰγίνης, Ὑπατίου, Θεοδούλου καί Αἰθερίου μ. Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης Ἦχος α Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχος καί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φωτίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύνεις δαίμονας καί παραλύτους δέ συσφίγγεις, Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβης τούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ τοκετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα. ΑΠΛΑ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΤΑ ΜΝΗΜΑΤΑ 1. Στό προγούμενο κήρυγμά μου, ἀδελφοί χριστιανοί, σᾶς μίλησα γενικά γιά τό Ναό τοῦ Κυρίου, γιά τήν Ἐκκλησία, δηλαδή, τοῦ χωριοῦ σας. Καί σᾶς εἶπα ὅτι ὁ Ναός τοῦ Κυρίου εἶναι ἅγιος καί ἱερός, γιατί σ αὐτόν τελεῖται ἡ θεία Λειτουργία καί πάνω στήν ἅγια Τράπεζα εἶναι ἡ θεία Κοινωνία, τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή. Τί περισσότερο θέλετε ἀπό αὐτό; Στόν Ναό λοιπόν εἶναι καί σωματικά παρών ὁ Χριστός. Γι αὐτό, ὅπως λέγαμε καί στό προηγούμενο μάθημα, στόν ἱερό Ναό πρέπει νά μπαίνουμε «μετά πίστεως, εὐλαβείας καί φόβου Θεοῦ» καί ἡ στάση μας σ αὐτόν πρέπει νά εἶναι κατά πάντα ἱεροπρεπής.
2. Σήμερα, ἀγαπητοί μου, θέλω νά σᾶς πῶ ὅτι, ὅπως κάθε σπίτι ἔχει τήν αὐλή του, ἔτσι πρέπει νά συμβαίνει καί μέ τήν Ἐκκλησία, μέ τόν Ναό. Καί σήμερα, ἀλλά παλαιότερα ὁπωσδήποτε πρίν ἀπό κάθε κεντρικό Ναό ὑπῆρχε αὐλή. Καί ὅσα ὑπῆρχαν στόν χῶρο τῆς αὐλῆς αὐτῆς ἦταν χρήσιμα γιά τίς ἀνάγκες τοῦ Ναοῦ καί γιά τήν καλή καί ἐνσυνείδητη συμμετοχή τῶν χριστιανῶν στήν λατρεία τοῦ Ναοῦ. Ἔτσι, λοιπόν, στόν αὐλόγηρο τοῦ Ναοῦ ὑπῆρχαν τά μνήματα τῶν νεκρῶν, γιά τά ὁποῖα θέλω νά σᾶς μιλήσω σήμερα. Οἱ παλαιοί χριστιανοί τόσο πολύ ἀγαποῦσαν τήν Ἐκκλησία τους, ὥστε, ὄχι μόνο ὅταν ζοῦσαν, ἀλλά καί ὅταν πέθαιναν ἤθελαν νά ἐνταφιάζονται στήν αὐλή της, πού εἶναι σάν τήν ἀγκαλιά τῆς Ἐκκλησίας. Καί μάλιστα μερικοί ποῦ νά σᾶς τά λέγω; ἤθελαν νά ἐνταφιάζονται καί μέσα στόν Ναό καί ὄχι στήν αὐλή του. Γι αὐτό καί ἀκοῦτε τόν ἱερέα, ὅταν κάνει δέηση ὑπέρ τῶν νεκρῶν νά δέεται «ὑπέρ τῶν ἐνθάδε εὐσεβῶς κειμένων», ὅπως δέεται καί ὑπέρ τῶν «ἀπανταχοῦ ὀρθοδόξων». Δέν ἐπιτρέπεται ὅμως ἡ ταφή τῶν νεκρῶν σέ ἐγκαινιασμένους Ναούς. Ἔχουμε παλαιά ἐντολή, πού λέγει: «Μηδείς ἐν ἐκκλησίᾳ θαπτέτω νεκρόν». 1 Ἐρχόμενοι, λοιπόν, οἱ χριστιανοί παλαιά στόν Ναό τοῦ Κυρίου γιά νά προσευχηθοῦν συναντοῦσαν πρῶτα στόν αὐλόγηρό του τά μνήματα τῶν νεκρῶν. Αὐτό τούς ἔκανε νά σκεφθοῦν διαφορετικά.νά σκεφθοῦν ὅτι μιά μέρα θά φύγουν καί αὐτοί ἀπό τόν μάταιο αὐτό κόσμο, ὅτι θά πᾶνε στήν ἄλλη ζωή, τήν αἰώνια, καί ἔτσι προετοιμάζονταν κατάλληλα γιά τήν θεία λατρεία μέσα στόν Ναό πού πήγαιναν. Ὅταν ὅμως ἀργότερα πλήθυναν οἱ χριστιανοί, τά μνήματα τῶν νεκρῶν μετατέθηκαν σέ εἰδικό τόπο, πάλι ὅμως μέ Ναό στόν τόπο αὐτό, τό «νεκροταφεῖο» ἤ τό «κοιμητήριο» καλύτερα. Ἐκεῖ πάλι ἔχουμε εἰδικό «νεκροταφιακό» Ναό, ὅπως τόν λέμε. Μᾶς κάνει ὅμως ἐντύπωση ὅτι οἱ νεκροταφιακοί Ναοί μᾶς ὑπενθυμίζουν κάτι τό σχετικό μέ τόν θάνατο καί τούς νεκρούς μας. Γι αὐτό τιμοῦνται ἤ στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἤ εἶναι Ναοί τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, γιά νά δείξουμε ὅτι στέλνουμε τούς κεκοιμημένους μας στήν ἀγκαλιά τῆς Παναγιᾶς, ἤ τιμοῦνται στήν Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ, γιά νά δείξουμε ὅτι γιά τούς ἀγαπητούς μας νεκρούς εὐχόμαστε νά ἀπολαμβάνουν τό Θεῖο Φῶς ἐκεῖ πού εἶναι ἤ, τέλος πάντων, οἱ νεκροταφιακοί Ναοί τιμοῦνται σέ ὁποιονδήποτε ἅγιο. Πάντως καταλαβαίνουμε καί ἀπό αὐτό ὅτι οἱ παλαιοί τά πρόσεχαν ὅλα καί ἤθελαν μέ ὅλα νά ἐκδηλώνουν τήν πίστη τους καί νά ὠφελοῦνται πνευματικά. 3. Καί πραγματικά, χριστιανοί μου, μέ τό νά θάβει ἡ Ἐκκλησία τούς νεκρούς γύρω ἀπό τόν Ναό, σάν στήν ἀγκαλιά της, ἐκδήλωνε καί τήν ἀγάπη της καί τήν πίστη της γι αὐτούς. Καί κατά πρῶτον σκεφθεῖτε ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας δέν καίει τά σώματα τῶν νεκρῶν, ἀλλά τά ἀφήνει ἄθικτα καί τά τιμᾶ καί τά θυμιάζει καί τούς ψάλλει νεκρώσιμη Ἀκολουθία καί τά ἐνταφιάζει κοντά στόν πιό ἱερό της τόπο, στόν ἅγιο Ναό. 1. Βλ. σημείωση Πηδαλίου εἰς 83 Κανόνα τῆς ΣΤ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. 2
Ἡ ἐπιμονή μερικῶν σήμερα νά καίγονται οἱ νεκροί καί νά ἀποτεφρώνονται εἶναι ἀντίθετη πρός τήν χριστιανική μας πίστη καί τήν ἀνθρώπινη καρδιά μας, πού θέλει νά διατηρεῖται αὐτό πού σέβεται καί ἀγαπᾶ τά λείψανα τῶν ἀγαπητῶν μας προσώπων, ἀλλά εἶναι καί μία ἐπαναφορά στήν εἰδωλολατρία, πού ἀποτέφρωνε τούς νεκρούς. 4. Γιά σᾶς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί χριστιανοί, δέν εἶναι ἀνάγκη νά σᾶς πῶ ὅτι πρέπει νά ἐπισκέπτεσθε τά μνήματα τῶν νεκρῶν σας καί νά τά φροντίζετε, γιατί ξέρω ὅτι τό κάνετε. Ὁ πιό ἀγαπητός χῶρος γιά μᾶς τούς χριστιανούς, μετά τόν Ναό τοῦ Κυρίου, πρέπει νά εἶναι τό Νεκροταφεῖο ἤ Κοιμητήριο, καλύτερα, γιατί κοιμοῦνται οἱ νεκροί μας καί περιμένουν τό σάλπισμα τοῦ ἀγχαγγέλου Μιχαήλ, γιά νά ἀναστηθοῦν. Τό «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν» εἶναι δόγμα τῆς πίστης μας. Ἐκεῖ λοιπόν στό Νεκροταφεῖο, πού πηγαίνω καί ἐγώ, γιά νά διαβάσω Τρισάγιο γιά κάποιον κοιμημένο ἤ γενικά γιά ὅλους τούς ἐκεῖ κεκοιμημένους, Σᾶς βλέπω καί σᾶς ἐκεῖ. Σᾶς βλέπω μέ πολλή χαρά καί συγκίνηση σκυμμένους στόν τάφο τοῦ νεκροῦ σας νά ἀνάβετε τό καντήλι του ἤ νά εὐπρεπίζετε τό μνῆμα του. Βλέπει ὁ νεκρός σας αὐτή τήν ἀγάπη πού τοῦ δείχνετε καί χαίρεται γι αὐτό καί προσεύχεται γιά σᾶς ἐκεῖ πού εἶναι. Αὐτή τήν καλή συνήθεια, ἀγαπητοί μου, πού τήν πήρατε ἀπό τούς γονεῖς σας, νά τήν κληρονομήσετε καί σεῖς στά παιδιά σας. Οἱ νεκροί μας ζοῦν. Καί αὐτοί μᾶς κυβερνοῦν! Ἄς εἶναι ἀναπαυμένοι καί ἄς ἔχουμε τήν εὐχή τους. Αἰωνία τους ἡ μνήμη! Μέ πολλές εὐχές, Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας bc 3
EΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΝ ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ Κον Κον ΝΕΚΤΑΡΙΟΝ Σεβασμιώτατε Ἅγιε Ἀργολίδος, Κε Κε ΝΕΚΤΑΡΙΕ, Εὐλογεῖτε. 4 Ἐν Δημητσάνῃ τῇ 15ῃ Ἰουνίου 2017 Ἐπειδή ἡ ἐπιστολή Σας πρός τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πειραιῶς κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ καί ἡ δική Του ἀπάντηση πρός Σᾶς θίγουν σπουδαῖο θέμα, διότι ἀποτελοῦν σύγκρουση δύο ρευμάτων παρατηρουμένων ἀείποτε στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας, καί ἐπειδή, ὡς γράφετε, «τέτοιες ὑποθέσεις ἀφοροῦν ὁλόκληρο τό σῶμα τῆς διοικούσης Ἐκκλησίας», ἐπιτρέψατέ μου, παρακαλῶ, νά καταθέσω τήν θέση μου ἐπί τῆς ἀλληλογραφίας αὐτῆς. 1. Σεβασμιώτατε, παρά τήν ἀγάπη μου καί τόν σεβασμό μου πρός Σᾶς, ἔτι δέ καί τήν εὐγνωμοσύνη μου, μετά τοῦ πλήθους τῶν εὐσεβῶν, διότι μᾶς ἐγνωρίσατε περισσότερο τόν ἠγαπημένο μας ἅγιο Λουκᾶ, τόν Ἀρχιεπίσκοπο Συμφερουπόλεως καί Κριμαίας, θαυματουργό ἰατρό, ὅμως, θέλω νά Σᾶς πῶ, ὅτι δέν μοῦ ἄρεσαν τά γραφόμενά Σας πρός τόν ἅγιο Πειραιῶς καί κατά τό περιεχόμενό τους καί κατά τό ὕφος τους. Θεωρῶ δέ ὡς βέβαιο ὅτι ὁ γλυκός μας ἅγιος Ἐπίσκοπος τῆς Κριμαίας δέν θά ἔγραφε ποτέ, μά ποτέ δέν θά ἔγραφε πρός συνεπίσκοπό Του τοιαύτη ἐπιστολή. Δέν μοῦ ἄρεσαν, Σεβασμιώτατε, τά γραφόμενά Σας στήν ἐπιστολή αὐτή διότι, ὡς νομίζω, ἐναντιοῦνται πρός τήν διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τούς λόγους καί τήν ζωή τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, πού συνιστοῦν τήν Ἱερά μας παράδοση. Οἱ Προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἐλέγχουν μέ πολλή δύναμη καί μέ ὠμές μάλιστα ἐκφράσεις τήν πεπλανημένη διδασκαλία τῶν ψευδοπροφητῶν καί τίς πιέσεις τῶν βασιλέων τοῦ Ἰσραήλ, οἱ ὁποῖοι, καί οἱ δύο, ἤθελαν τήν καθαρά θρησκεία τοῦ Γιαχβέ νά ἀναμείξουν μέ τίς διδασκαλίες τῶν γειτόνων λαῶν (συγκρητισμός, οἰκουμενισμός). Ὠμές ἐκφράσεις κατά τῆς οἰκουμενιστικῆς κινήσεως χρησιμοποιεῖ καί ὁ συνθέτης τοῦ 1ου Ψαλμοῦ, 1 ἐναντίον τῶν Ἰουδαίων ἐκείνων, 1. Κατά τήν ἐπιστήμη ἡ σύνθεση τοῦ Ψαλμοῦ αὐτοῦ ἀνάγεται στούς μετέπειτα ἑλληνιστικούς χρόνους.
οἱ ὁποῖοι, παρασυρθέντες ἀπό τό πνεῦμα τῆς ἐποχῆς, συνεκρότουν συλλόγους καί ἔκαναν διαλέξεις θέλοντας νά προσεγγίσουν τόν Νόμο τοῦ Μωυσέως μέ τά ἑλληνιστικά διδάγματα. Τούς τοιούτους ὁ Ψαλμωδός ἀποκαλεῖ σαφῶς «ἀσεβεῖς», «ἁμαρτωλούς» καί «λοιμούς» (= διεφθαρμένους) («Μακάριος ἀνήρ, ὅς οὐκ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἀσεβῶν καί ἐν ὁδῷ ἁμαρτωλῶν οὐκ ἔστη καί ἐπί καθέδρᾳ λοιμῶν οὐκ ἐκάθισεν» 2 ). Ὁμοίως, ὅπως πολύ καλῶς, Σεβασμιώτατε, γνωρίζετε, καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὡς ἐπιστήμονες- φωτισμένοι ποιμένες, ἐνῶ μέ πολλή ἀγάπη ἐδέχοντο τόν ἁμαρτωλό καί προσεφέροντο θυσιαστικά σ αὐτόν γιά τήν σωτηρία του, ὅμως ἔναντι τῶν ἀρχόντων, τῶν νομοθετούντων κατά τῶν ἱερῶν θεσμῶν τῆς Ἐκκλησίας μας, καί κατά τῶν δεδηλωμένων αἱρετικῶν τῆς πίστεως ἦσαν ἰσχυροί πολέμιοι καί σφοδροί ἐλεγκτές. Μέ τά παραπάνω, γνωστά εἰς Σᾶς, θέλω νά πῶ ὅτι στήν Ἐκκλησία ὑπάρχει, ὡς χάρισμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος βεβαίως, τό προφητικό πνεῦμα καί δέν πρέπει νά τό ἀποκρούομε ὅταν τό ἀκούομε καί σήμερα στήν Ἐκκλησία μας, ἀλλά ἀντίθετα νά τό δεχόμαστε ὡς θεῖο δῶρο καί νά χαιρόμαστε αὐτούς, οἱ ὁποῖοι τό ἔχουν. Τό ἀγωνιστικό φρόνημα ἀποβαίνει πρός τό καλό τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀρκεῖ μόνο αὐτό νά ἐκφέρεται μέ ταπείνωση, μέ ἀγάπη καί μέ θεολογικό λόγο. Στήν χώρα μας, Σεβασμιώτατε, συμβαίνουν πολλά κακά, ὅπως καί Σεῖς τά βλέπετε. Καί ὅμως δέν ἀκούεται παρά τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας μας ἡ ἰσχυρή ὡς σάλπιγγα φωνή τοῦ Ἠσαΐα, γιά τά πλεονάζοντα αὐτά κακά. Ἔτσι εἶπε ὁ Θεός στόν προφήτη Του νά γίνεται: «Ἀναβόησον ἐν ἰσχύϊ καί μή φείσῃ, ὡς σάλπιγγα ὕψωσον τήν φωνήν σου, καί ἀνάγγειλον τῷ λαῷ μου τά ἁμαρτήματα αὐτῶν καί τῷ οἴκῳ Ἰακώβ τάς ἀνομίας αὐτῶν» (Ἠσ. 58,1). 2. Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πειραιῶς κ. Σεραφείμ εἶναι ἐξ ἐκείνων ἤ, καλύτερα, στήν πραγματικότητα εἶναι ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος ὑψώνει τήν φωνή Του καί διαμαρτύρεται καί ἐλέγχει τήν κραυγαλέα στήν ἐποχή μας ἁμαρτία, ἐπιτιθέμενος πρός πᾶσαν κατεύθυνσιν ἀπ ὅπου προέρχεται αὐτή. Ἐγώ μετά πολλῶν ἄλλων, τό πλῆθος τῶν εὐσεβῶν, τόν θαυμάζω γιά τήν παρρησία του καί στό ὅτι «οὐ δύναται βαστᾶσαι κακούς» (Ἀποκ. 2,2). Ὅμως ἐγώ, ἄν καί ἔγραψα τά παραπάνω, γιά τήν πνευματική μου ἀτέλεια καί ἀδυναμία, δέν δύναμαι νά Τόν μιμηθῶ. Τόν θαυμάζω ὅμως, ξαναλέγω, καί τόν βλέπω μάλιστα καί ὡς ὑποψήφιο 2. Τά τρία ρήματα «ἐπορεύθη», «ἔστη» καί «ἐκάθισεν» δεικνύουν τρεῖς συνεχεῖς ἐνέργειες τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά βρεθεῖ σέ ἕνα χῶρο, καί, στήν περίπτωσή μας, στόν χῶρο ὅπου συνήρχοντο οἱ θέλοντες νά γειτνιάσουν καί νά ἑνοποιήσουν τίς ξένες διδασκαλίες Ἰουδαῖοι μέ τήν μωσαϊκή θρησκεία. 5
μάρτυρα ἤ, κατά τήν πρόθεσή Του, ἤδη μάρτυρα. Ναί! Πιθανῶς καί πιθανώτατα μπορεῖ νά συμβεῖ καί αὐτό καί νά ἔχει μαρτυρικό τέλος ὁ Ἐπίσκοπος Πειραιῶς Σεραφείμ δι ὅσα γράφει καί λέγει κατά τῶν ἰσχυρῶν καί τῶν σφόδρα κακοποιῶν. Ἔτσι, ἄν καί γιά τήν ἀτέλειά μου, ξαναλέγω, δέν δύναμαι νά μιμηθῶ τόν Σεβασμιώτατο κ. Σεραφείμ, ὅμως τόν θαυμάζω διά τήν τόλμη Του ὑπέρ τῆς πίστεώς μας καί δέομαι ὑπέρ Αὐτοῦ νά εἶναι πάντοτε ἰσχυρός στούς ἀγῶνες Του καί νά Τόν προστατεύει ἡ Παναγία Δέσποινα ἀπό τούς πολεμίους Του. Ἐπ οὐδενί ὅμως, Σεβασμιώτατε ἅγιε Ἀργολίδος, θά προχωρήσω στήν «ἁμαρτία» στό νά κατηγορήσω τόν ἅγιο Πειραιῶς γιά τόν ἔλεγχό Του πρός τό κακό καί τήν πολεμική Του πρός τήν αἵρεση τοῦ Παπισμοῦ ἤ τήν παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ. Ἐγώ δέν ἔχω τό χάρισμα αὐτό, ὄχι ὅμως καί νά κατηγορῶ αὐτόν πού τό ἔχει. Ἐχαρακτήρισα τό πράγμα αὐτό ὡς «ἁμαρτία». Ναί, λέγω τώρα, καί μεγάλη μου μάλιστα ἁμαρτία θά ἦταν μία τέτοια μου πράξη, ἐάν τήν ἔπραττα, καί ἐξηγοῦμαι τό γιατί: Ἔγραψα παραπάνω ὅτι τό προφητικό πνεῦμα, ὅπως αὐτό τό βλέπουμε στήν Ἁγία Γραφή καί στήν ζωή τῶν ἁγίων Πατέρων, εἶναι χάρισμα στήν Ἐκκλησία, χάρισμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἕνας, λοιπόν, Ἐπίσκοπος, ὁ Ὁποῖος πονᾶ γιά τίς παραβάσεις τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου Σαβαώθ καί διαμαρτύρεται γι αὐτό καί ἐλέγχει τούς πρωτεργάτες τοῦ κακοῦ καί ἀποκαλύπτει τά ψεύδη τῶν αἱρέσεων καί ὀνομάζει αὐτές «αἱρέσεις», ὅπως εἶναι, δέν κινεῖται ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ ὁ Ἐπίσκοπος αὐτός; Ἐγώ νομίζω καί πιστεύω ὅτι ναί, κινεῖται ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ στόν ζῆλο του καί τίς ἐνέργειές του ὁ Ἐπίσκοπος αὐτός. Κινεῖται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού ἔχει μέσα του. Ἔτσι, λοιπόν, φοβοῦμαι νά κατηγορήσω ἕνα τοιοῦτο Ἐπίσκοπο πατέρα, διότι θεωρῶ ὅτι ἡ κατηγορία μου αὐτή θά στραφεῖ κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού τόν κινεῖ, καί αὐτό, ὅπως τό ἐδιάβασα, σέ ἕνα ξένο μάλιστα ἑρμηνευτικό ὑπόμνημα, αὐτό εἶναι ἡ βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τό νά θεωροῦμε ὡς κακή μία ἐνέργεια κάποιου, ἡ ὁποία ὅμως προέρχεται ἀπό θεῖο καί ἱερό ζῆλο. 3. Γιά τόν Παπισμό, Σεβασμιώτατε, καί τόν Οἰκουμενισμό τό γνωρίζουμε πιά ὡς Ὀρθόδοξοι, ὡς γνῶστες τῆς Ὀρθόδοξης Δογματικῆς μας, ὅτι πρόκειται περί αἱρέσεων. Ἐγώ, γιά νά προφυλάξω τούς χριστιανούς τῆς ἐπαρχίας μου ἀπό τούς αἱρετικούς Χιλιαστές, τούς λέγω μέ ἁπλότητα, ὅτι, Χριστιανοί μου, φυλαχθεῖτε ἀπ αὐτούς. Γιατί αὐτοί οὔτε Ἁγία Τριάδα πιστεύουν, οὔτε Παναγία, οὔτε σταυρό κάνουν. Τό ἴδιο ἀκριβῶς, Σεβασμιώτατε ἅγιε Ἀργολίδος, μποροῦμε νά ποῦμε καί περί τῶν Καθολικῶν. Διότι, μέ τό «φιλιόκβε» τους, οἱ Καθολικοί πιστεύουν σέ ἄλλη Ἁγία Τριάδα, καί ἀκόμη, ἔχουν ἄλλη Παναγία καί δέν κάνουν τόν σταυρό 6
τους, ὅπως ἐμεῖς. Αὐτά τά τρία τά βασικά, διά νά παραλείψω τήν πλειάδα τῶν ἄλλων αἱρετικῶν τους δογμάτων, αὐτά τά τρία, λέγω, δέν εἶναι ἀρκετά καί πειστικά, γιά νά ποῦμε ὅτι πρόκειται περί αἱρετικῶν; Ἀλλά ἀφοῦ ἔτσι, ὡς αἱρετικούς, χαρακτηρίζουν οἱ ἅγιοι Πατέρες μας τούς Καθολικούς (βλ. λόγου χάριν, τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ), τί;, ἐμεῖς θά δώσουμε διαφορετικό χαρακτηρισμό στούς Καθολικούς ἀπό τούς Πατέρες μας; Βέβαια, βλέπουμε τούς Καθολικούς μέ ἀγάπη, ἀποβλέποντες στήν σωτηρία τους, γι αὐτό καί συναντόμαστε μαζί τους σέ συνέδρια διά νά συμφωνήσουμε (νά συμφωνήσουν αὐτοί μέ τήν ἰδική μας πίστη καί ὄχι νά περιτάμουμε ἐμεῖς τήν πίστη μας, γιά συμφωνήσει αὐτή μέ τήν ἰδική τους πλάνη). Ἔτσι, εἴμεθα ὑπέρ τοῦ διαλόγου μέ τούς Καθολικούς, διότι, ὅπως λέγει ὁ σήμερον ἑορταζόμενος ἅγιος Ἀμώς, «πῶς θά συμφωνήσουν δύο, ἄν δέν ἔχουν συναντηθεῖ;» (3,3). Καί περί τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, Σεβασμιώτατε, ὡς Ὀρθόδοξοι πάλι λέγουμε ἡμεῖς ὅτι εἶναι παναίρεση, διότι εἶναι συμπίλημα πολλῶν αἱρέσεων. Ἀλλά, περί τοῦ ὅτι ὁ Οἰκουμενισμός εἶναι πράγματι παναίρεση, μᾶς ἔγραψε ὡραιότατο βιβλίο ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος ὁ Πόποβιτς, τοῦ ὁποίου τήν μνήμη του χθές, 14 Ἰουνίου, ἑόρτασε ἡ Ἐκκλησία μας. Ἐάν τιμοῦμε τούς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, καί τούς τιμοῦμε βέβαια, πρέπει νά δεχόμαστε καί τήν διδασκαλία τους. Τό κακό ὅμως, εἰδικά περί τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, εἶναι ὅτι ὁ λαός μας ἔχει παντελῆ ἄγνοια περί αὐτοῦ, τόση, ὥστε, ὅπως εἴπατε κάποτε στήν Ἱεραρχία, μερικοί χριστιανοί, ἀκούσαντες ἕνα ἱεροκήρυκα ὁμιλοῦντα περί τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, ἐνόμισαν ὅτι ὁμιλεῖ περί τοῦ Κομμουνισμοῦ! Ἀλλά ἀκριβῶς αὐτή ἡ παχυλή ἄγνοια τῶν χριστιανῶν μας περί τῆς μεγάλης αὐτῆς αἱρέσεως πρέπει νά μᾶς κάνει νά κινητοποιηθοῦμε καί νά ὁμιλοῦμε συνεχῶς περί αὐτῆς πρός διαφώτιση καί διαφύλαξη τοῦ λαοῦ μας. Διότι ὁ ἐχθρός εἶναι ὄχι «πρό τῶν πυλῶν», ἀλλά «ἐντός τῶν πυλῶν»! Σᾶς ζητῶ συγγνώμην, Σεβασμιώτατε ἅγιε Ἀργολίδος, ἐάν σᾶς ἐλύπησα μέ τήν ἐπιστολή μου αὐτή, ἀλλά μοῦ τήν ἐπέβαλαν λόγοι συνειδήσεως νά τήν γράψω, στούς ὁποίους δέν μποροῦσα νά ἀντιστῶ. Πρός τούτοις δηλῶ τήν ἀγάπη μου καί τόν βαθύτατο σεβασμό μου πρός Σᾶς. Μέ ἀγάπη Χριστοῦ, Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας 7