ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 7 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΕ ΛΥΚΕΙΑΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 7 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΕ ΛΥΚΕΙΑΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ

ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ

Πολλοί έθεσαν το παραπάνω ερώτημα. Η απάντηση είναι απλή. Όσο περισσότερο γνωρίζεις κάποιον, τόσο περισσότερο τον θαυμάζεις και τον αγαπάς.

Όποιος περπάτησε στα μονοπάτια του, όποιος ξεδίψασε από τα κρυστάλλινα νερά του, όποιος πλάγιασε μέσα στα δροσερά του δάση...

... όποιος αγνάντεψε την μισή Ελλάδα πάνω από τον Μύτικα μπορεί να πει με βεβαιότητα: το θαύμα το έζησα! Δεν το είδα μόνο!

Και κατεβαίνοντας από το βουνό ξέρει πολύ καλά πως ένα κομμάτι της καρδιά του το άφησε εκεί. Γιατί σίγουρα θα ξανάρθει να το βρει!

Δεν τελειώνει ούτε με μια, ούτε με δέκα αλλά ούτε και με εκατό επισκέψεις ο Όλυμπος! Γιατί; Γιατί απλά είναι ένα Θαύμα!

Ο Όλυμπος είναι παγκόσμια γνωστός τόσο για τα οικολογικά χαρακτηριστικά και την ανεπανάληπτη φυσική ομορφιά του, όσο και για τη σχέση του με την αρχαία ελληνική μυθολογία.

Είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και το δεύτερο σε ύψος βουνό των Βαλκανίων. Το ανάγλυφό του εμπεριέχει πολλά χαρακτηριστικά στοιχεία που του προσδίδουν γοητεία και αίγλη. Βραχώδεις και απόκρημνες κορυφές, βαθιές χαράδρες, αλπικά λιβάδια και πυκνά δάση, συνθέτουν αυτό το σπάνιο γλυπτό που ακούει στο όνομα Όλυμπος.

Το σχήμα του Ολύμπου, η πολύμορφη και ευμετάβλητη γοητεία της φύσης του, οι ψηλές κορυφές του, γεμάτες ομίχλη και χαμηλά σύννεφα που φέρνουν συχνά καταιγίδες, προκάλεσαν δέος και θαυμασμό στον προϊστορικό άνθρωπο που κατοίκησε στους πρόποδές του, όπου η αρχαιολογική σκαπάνη αποκαλύπτει σήμερα ευρήματα από οικισμούς της εποχής του σιδήρου.

Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι της περιοχής θα δημιουργήσουν τους θρύλους που αργότερα θα δώσουν το δωδεκάθεο των αρχαίων Ελλήνων. Οι δώδεκα θεοί κατοικούσαν στα φαράγγια - στις πτυχές του Ολύμπου όπως τα αποκαλεί ο Όμηρος - όπου βρίσκονται και τα παλάτια τους.

Το Πάνθεον (Ο σημερινός Μύτικας), είναι το σημείο συνάντησής τους, θέατρο των θυελλωδών συζητήσεών τους.

Ο θρόνος του Δία (το σημερινό Στεφάνι), φιλοξενεί αποκλειστικά τον αρχηγό των θεών, τον Δία. Από κει εξαπολύει τους κεραυνούς του δείχνοντας έτσι την «θεϊκήν του μήνιν».

Οι Μούσες, ιδιαίτερα, είναι δεμένες με τον Όλυμπο και τη γειτονική Πιερία όπου γεννήθηκαν, γι αυτό και αποκαλούνται Πιερίδες, Πιμπλειίδες ( από την Πίμπλεια ), Λειβηθρίδες ( από τα Λείβηθρα ) και Ολυμπιάδες.

Στους πρόποδες του Ολύμπου, 5 χλμ. από τη θάλασσα, βρίσκεται το Δίον, ιερή πόλη των Μακεδόνων αφιερωμένη στο Δία και στους δώδεκα θεούς.

Η Πίμπλεια και τα Λείβηθρα, άλλες δύο αρχαίες πόλεις στην περιοχή του Ολύμπου, σχετίζονται με το μύθο του Ορφέα και τα ορφικά μυστήρια.

Αλλά και αργότερα η ιστορία στάθηκε πολυτάραχη στον Όλυμπο. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το βουνό υπήρξε κρησφύγετο και ορμητήριο διάσημων κλεφτών και αρματολών. Στα νεώτερα χρόνια, μετά το 1900, έδρασαν εδώ ληστές.

Μετά την εισβολή των Γερμανών το 1941 φώλιασε εδώ η Εθνική Αντίσταση. Tο Μηχανικό Ολύμπου έδρασε στην κοιλάδα των Τεμπών, όπου έκανε τα μεγαλύτερα σαμποτάζ, ανατινάζοντας τις γερμανικές αμαξοστοιχίες, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει ο ανεφοδιασμός τους κατά ένα μήνα.

52 κορυφές υψώνονται από τα 760 μ. (Παλαιόκαστρο) μέχρι τα 2.917 του Μύτικα, μεγάλες ρεματιές και βαθιές χαράδρες, βαθιές αμφιθεατρικές κοιλότητες (Μικρά και Μεγάλα Καζάνια, Μικρή και Μεγάλη Γούρνα), σπήλαια και βάραθρα που πολλά ακόμα μένουν ανεξερεύνητα.

Στεφάνι 2909 μ. - Μύτικας 2917 μ. - Σκολιό 2911 μ.

Η ιστορία των περιηγήσεων και των εξερευνήσεων του Ολύμπου καθώς και ο αγώνας για την κατάκτηση της ψηλότερης και απάτητης κορυφής του αρχίζει από τον 17 ο αιώνα.

Τον Ιούλιο του 1913 οι Ελβετοί Frederic Boissonas - φωτογράφος και εκδότης - και Daniel Baud-Bovy - συγγραφέας και τεχνοκριτικός - αποφασίζουν να εξερευνήσουν τον Όλυμπο. Στις 28 του ίδιου μήνα με οδηγό τον Λιτοχωρίτη κυνηγό Χρήστο Κάκαλο ξεκινούν για την κατάκτηση του μυθικού Ολύμπου.

Μετά από πολλές προσπάθειες, στις 2 Αυγούστου του 1913, ώρα 10.25 το πρωί, ο Χρήστος Κάκαλος και οι δύο Ελβετοί φτάνουν στην κορυφή. Ο Χρήστος Κάκαλος έγινε αργότερα ο πρώτος επίσημος οδηγός του Ολύμπου.

Οι αναβάσεις συνεχίστηκαν και συνεχίζονται από μεγάλο αριθμό επισκεπτών (επιστήμονες, ορειβάτες, απλοί επισκέπτες, προσκυνητές στο βουνό των θεών) οι οποίοι για διαφορετικούς λόγους θέλουν να ανεβούν στο βουνό της ιστορίας και του θρύλου, στην κατοικία των θεών.

Αξίζει να αναφερθούμε στον ζωγράφο Βασίλη Ιθακήσιο ο οποίος μαζί με τον Χρήστο Κάκαλο ανεβαίνει στον Όλυμπο στις 7 Μαρτίου του 1928, και στο δρόμο της επιστροφής φτάνει σε μια σπηλιά, ένα κοίλωμα στην ουσία, που την ονόμασε Άσυλο των Μουσών που έγινε γνωστή ως Σπηλιά του Ιθακήσιου.

Σπηλιά που ο Ιθακήσιος την χρησιμοποίησε για καταφύγιο, εργαστήριο και ορμητήριο - έμεινε σ αυτή σχεδόν όλα τα καλοκαίρια μέχρι το 1940, ζωγραφίζοντας τους θεούς του Ολύμπου όπως έλεγε - καθώς και για ξενώνα για περαστικούς ορειβάτες.

Σε όλο τον ορεινό όγκο του Ολύμπου, ο οποίος παρουσιάζει ποικιλόμορφη δομή, που ικανοποιεί τόσο τον απλό πεζοπόρο όσο και τον εξασκημένο ορειβάτη, μπορούν να γίνουν πάρα πολλές θαυμάσιες διαδρομές μέσα σε πυκνά δάση ή επάνω σε βραχώδεις κορυφογραμμές από ωραιότατα μονοπάτια.

Τα κύρια μονοπάτια του Ολύμπου είναι καλοδιατηρημένα και τα περισσότερα έχουν σήμανση και κατατοπιστικές πινακίδες για την καλύτερη ασφάλεια των ορειβατών.

Η ανάβαση από την ανατολική πλευρά, την πιο ενδιαφέρουσα από άποψη ομορφιάς και ποικιλίας του τοπίου, γίνεται από το Λιτόχωρο, απ όπου ξεκινάει το διεθνές μονοπάτι ορειβατικών διαδρομών Ε4, το οποίο διασχίζει το μοναδικό σε ομορφιά φαράγγι του Ενιπέα

Φαράγγι του Ενιπέα

Η ανάβαση του Ολύμπου από την πλευρά της Ελασσόνας διαθέτει την πιο σύντομη διαδρομή που οδηγεί στην κορυφή του Ολύμπου <<Καλύβια- Καταφύγιο Χριστάκης >> και τη μοναδική χειμωνιάτικη προσέγγιση του Ολύμπου που γίνεται μέσω της διαδρομής <<Σπαρμός- Καταφύγιο Βρυσοπούλες>>.

Στον Όλυμπο υπάρχουν σήμερα σε λειτουργία εννέα καταφύγια που εξυπηρετούν τις ανάγκες των επισκεπτών, περιπατητών, πεζοπόρων, αναρριχητών και ορειβατών σε ετήσια βάση.

Επίσης, σε καίρια σημεία των κυρίων διαδρομών προς την κορυφή του Ολύμπου υπάρχουν άλλα έξι καταφύγια ανάγκης.

Τα μοναστήρια και τα ξωκλήσια που υπάρχουν στον Όλυμπο παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για τους απλούς επισκέπτες όσο και για τους πιστούς και τους προσκυνητές που ενδιαφέρονται να περιηγηθούν στα θρησκευτικά αξιοθέατα της περιοχής, ορισμένα από τα οποία χρονολογούνται από τον 14 ο αιώνα.

Η ιερά Μονή βρίσκεται σε ένα υπέροχο κατάφυτο τοπίο, σε απόσταση 17 χιλιομέτρων από το Λιτόχωρο.

Την ιερά Μονή έχτισε το 1542 ο Άγιος Διονύσιος. Στην ιστορική αυτή μονή που καταστράφηκε το 1943 από τους Γερμανούς γίνονται σήμερα εργασίες αναστηλώσεως - ανακαινίσεως. Στο εσωτερικό της, εντός του αναστηλωμένου Καθολικού βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Διονυσίου.

Η Μονή Κανάλων βρίσκεται στη Ν-ΝΑ πλευρά του Ολύμπου, σε υψόμετρο 820 μ., στη βόρεια πλευρά της ρεματιάςχαράδρας Ζιλιάνα, σε μια θέση που δεσπόζει σε όλη τη ρεματιά μέχρι την έξοδό της στη θάλασσα. Λειτούργησε μέχρι το 1927 ενώ το 1930, για να μην ερειπωθεί τελείως, ενώθηκε με τη Μονή Αγίου Διονυσίου.

Η Μονή Σπαρμού βρίσκεται στη Ν.- Ν.Δ. πλευρά του Ολύμπου σε υψόμετρο 1.020 μ. Από επιγραφές που έχουν διασωθεί συμπεραίνεται ότι η εκκλησία της Αγίας Τριάδος χτίστηκε ή ανακαινίστηκε το 1633. Το μοναστήρι αποτέλεσε κέντρο γραμμάτων και εκπαίδευσης πολλών ιερωμένων, λογίων και διδασκάλων και διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη με σπάνια έγγραφα. Πρόσφερε καταφύγιο στους κλέφτες και αρματολούς του Ολύμπου, με αποτέλεσμα να την πυρπολήσουν οι Τούρκοι το 1822. Η μονή Σπαρμού λειτούργησε μέχρι το 1932 που εγκαταλείφτηκε. Στη διάρκεια της Κατοχής αλλά και από ιερόσυλους προκλήθηκαν ζημιές. Τον Απρίλιο του 1943 υπέστη καταστροφές από τους Γερμανούς κατακτητές. Από το 2000 έχουν ανακαινισθεί όλα τα κτίρια και λειτουργεί σαν Ανδρική Κοινοβιακή Μονή με δύναμη 4 μοναχούς.

Ο ΟΛΥΜΠΟΣ, το ψηλότερο βουνό μας, η κατοικία των δώδεκα θεών της αρχαιότητας, είναι η πρώτη περιοχή, για την οποία εφαρμόστηκε πριν από 50 χρόνια ειδικό καθεστώς προστασίας στη χώρα μας.

Ο Εθνικός δρυμός Ολύμπου ιδρύθηκε το 1938. Η συνολική του έκταση φθάνει τα 39.330 στρ.

Πρόκειται για ένα από τα αξιολογότερα φυσικά μνημεία της Ελλάδας, αφού επιδεικνύει ένα περιβάλλον φυσικού κάλλους, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Προσφέρεται για επιστημονικές έρευνες καθώς και για ένα πλήθος δραστηριοτήτων.

Με ειδική νομοθεσία έχει απαγορευτεί κάθε είδους εκμετάλλευση στην ανατολική πλευρά του βουνού σε έκταση 40.000 στρεμμάτων περίπου που αντιπροσωπεύει τον πυρήνα του Δρυμού. Μια ευρύτερη περιοχή γύρω από τον πυρήνα, χαρακτηρίστηκε «περιφερειακή ζώνη του Δρυμού», ώστε η διαχείριση και εκμετάλλευσή της να γίνεται έτσι ώστε να μην επηρεάζει αρνητικά την προστασία του πυρήνα.

Ο πλούτος της πανίδας του δρυμού είναι γεγονός. Διαφορετικοί μεταξύ τους βιότοποι συνυπάρχουν στο περιβάλλον του δρυμού κι αποτελούν το "σπίτι" για πολλά είδη θηλαστικών, μεταξύ των οποίων μεγάλα και μικρότερα σαρκοφάγα, φυτοφάγα, αρπακτικά πτηνά κ.α.

Μέχρι σήμερα πολλοί βοτανολόγοι έχουν επισκεφθεί την περιοχή του Ολύμπου και ασχολήθηκαν με την πλούσια χλωρίδα του.

Συνολικά στον Όλυμπο έχουν καταμετρηθεί από τους επιστήμονες πάνω από 1700 είδη φυτών τα οποία αντιπροσωπεύουν το 25% της ελληνικής χλωρίδας. Από αυτά, τα μισά βρίσκονται μόνο στη Βαλκανική χερσόνησο και τα 23 είναι ενδημικά.

Το είδος Jankaea heldreichii, φυτικό λείψανο από την εποχή των παγετώνων, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες.

Campanula oreandum

Aubrieta thessala

Στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών με πιο γνωστά το αγριόγιδο, το ζαρκάδι, το λύκο, το αγριογούρουνο, την αλεπού, το κουνάβι, το σκίουρο, το τσακάλι, την αγριόγατα, κ.α.

Επίσης έχουν εντοπιστεί 108 είδη πτηνών τα οποία βρίσκουν καταφύγιο στα απρόσιτα δάση και στις απόκρημνες βραχώδεις πλαγιές. Ορισμένα από τα παραπάνω είδη πανίδας όπως το αγριόγιδο, ο χρυσαετός και οι σπάνιοι δρυοκολάπτες, είναι απειλούμενα είδη, τα οποία προστατεύονται με διεθνείς συμβάσεις. Παράλληλα, στα ρέματα και στις λιμνούλες συναντάμε ένα σημαντικό αριθμό αμφιβίων κι ερπετών καθώς και έναν τεράστιο αριθμό πεταλούδων για τις οποίες ο Όλυμπος φημίζεται.

Ο Όλυμπος με τις ψηλότερες ελληνικές κορυφές και τον εντυπωσιακό όγκο του, είναι σύμβολο του ελληνικού πνεύματος, της πίστης και της ελευθερίας, πολιτισμικός ομφαλός του ελληνικού χώρου και παγκόσμιο μνημείο της φύσης. Οποιαδήποτε ενέργεια ή σκέψη για επέμβαση στον Όλυμπο, πρέπει να γίνεται σαν να είναι κάτι παραπάνω από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης και στη θέση των κορυφών του να βρίσκεται ο Παρθενώνας.

Στην εποχή μας ο οικοτουρισμός προσλαμβάνει τεράστιες διαστάσεις. Η περιοχή του Ολύμπου έχει όλες τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ενός τέτοιου τουρισμού. Κι όχι μόνο στον Όλυμπο, αλλά και στα Πιέρια και στους υγροβιότοπους. Εκείνο που χρειάζεται είναι η προστασία των περιοχών αυτών και η δημιουργία υψηλού επιπέδου τουριστικής υποδομής με όλους τους κανόνες της αισθητικής, της ελληνικής παράδοσης, της σωστής φιλοξενίας, του σεβασμού του περιβάλλοντος.

Δεν έχουμε το δικαίωμα να καταστρέψουμε τον Όλυμπο. Είναι το χρέος μας ως Έλληνες να τον παραδώσουμε όσο γίνεται πιο Αμόλυντο στις επόμενες γενεές. Άλλωστε ο Όλυμπος δεν ανήκει μόνο σ' εμάς. Ο ΟΛΥΜΠΟΣ ΑΝΗΚΕΙ Σ' ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ, Σ' ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ, Σ' ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΓΗΣ.