ФИЗИКА. ІІ курс. Саба қ барысында сайтынан алынған материалдар қолданылады.

Σχετικά έγγραφα
МГД- ҚОНДЫРҒЫЛАР ЖӘНЕ ЦИКЛДАРЫ

Инерция моменті Инерция тензоры

А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті. Электроэнергетика және физика кафедрасы. Г.Асанова

Сабақты ң тақырыбы: Күш. Масса. Ньютонны ң екінші заңы. 9 А сыныбы

САБАҚ ЖОСПАРЫ. Əбдірахманова Күнсая Жамбыл облысы, Тараз қаласы, ФМБ НЗМ, 11-сынып. ҰБТ-ға дайындық үшін геометрия пəнінен тест тапсырмалары

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ. Физика кафедрасы. А.К.Салькеева, Н.А.

Иондаушы сәулелердің затпен әсерлесуі

Теллурдың жаңа туындыларының синтезі және қасиеттері

Электростатика мейрамханасы

Жарық жылдамдығын өлшеудің лабороториялық әдістері.

Тақырыбы: Кері функция. Функцияның нүктедегі шегі. Шектің негізгі қасиеттері

Толқындардың интерференция құбылысы

ФИЗИКАНЫҢ АРНАЙЫ ТАРАУЛАРЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ. М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Каналдағы судың өтімін анықтау

факторлары келесі формулалармен анықталады

ДЕНЕЛЕРДІҢ ЕРКІН ТҮСУІ

Ф И З И К А - 2. пәні бойынша техникалық мамандықтарына арналған есептер жинағы ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Тексерген: Рысжанова Айжан Сайлаухановна Орындаған: Оралғазин Бекнар Болатқазыұлы

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті МАНАТ. 6D Математика (Қолданбалы математика)

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрілігі

рметті студент! Мамандыты атауы Жауап парағыны 6-9 секторларындағы пəндер реті 1. Жоғары математика 2. Физика 3. Сызыты автоматты реттеу ж(йелері

Қ аза қ стан Республикасыны ң білім ж ә не ғ министрлігі. университеті Инженерлік технологиялы қ Химия кафедрасы

5 ДИФФЕРЕНЦИАЛДЫҚ ЖӘНЕ ИНТЕГРАЛДЫҚ ЕСЕПТЕУЛЕРДІҢ САНДЫҚ ӘДІСТЕРІ. 5.1 Интегралдарды жуықтап есептеу

МАТЕРИАЛДАР КЕДЕРГІСІ

КИНЕМАТИКАНЫҢ НЕГІЗГІ ҰҒЫМДАРЫ. Кинематика деп денелердің қозғалысын зерттейтін, бірақ қозғалыстың туу себебін қарастырмайтын физиканың бөлімі.

САБАҚ ЖОСПАРЫ. Сұйықтықтардағы қысым формуласы мен анықтамасын біледі. Қатынас ыдыстардың түрлерін біледі. Жетістік критерийлері

Металдар мен бейметалдар қасиеттері

Тема: 23-Көпжақтар. Олардың аудандары мен көлемдері Подтема: 01-Призма. Тік жəне көлбеу призмалар. Куб. Олардың бет аудандары мен көлемдері.

Тақырып: Жоғары молекулалы қосылыстар

СТУДЕНТТІҢ ПӘНДІК ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ЭЛЕКТР ЭНЕГИЯСЫН ЖЕТКІЗУ. 5В Ауыл шаруашылығын энергиямен қамтамасыз ету мамандығының студенттері үшін дәрістер жинағы

Тақырыбы: 11 сынып оқушыларын ҰБТ-ге математика және физика пәндерінен дайындаудың кейбір тиімді әдістері.

Жарық Интерференциясын зерттеу

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі. С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

АВТОМАТИКА ЖӘНЕ ТЕЛЕМЕХАНИКА ЖҮЙЕЛЕРІН ЖОБАЛАУ

Дəрістің қысқаша мазмұны. 1-тақырып. Механика пəні. Материалдық нүктенің кинематикасы

Математика талапкерге

Сұлтанғали Төлегенов БИОМЕТРИЯ. ОҚУлық

АНОМАЛЬДЫ БАЛАЛАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДЫҢ КЕЙБІР АСПЕКТІЛЕРІ

9. СҰЙЫҚ ЖӘНЕ ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДЕГІ ЖАРЫҚТЫҢ ЖҰТЫЛУЫ

Қазақстан Республикасының білім жєне ғылым министрлігі. Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Криптография. ОРЫНДАҒАН: Сабитов Аманбек ОИН-302 тобы.

рметті студент! Мамандыты атауы Жауап парағыны 6-9 секторларындағы пəндер реті 5В «Механика» 1. Математикалы талдау I

БАҒДАРЛАМАЛАУ ЖƏНЕ ДЕРЕКҚОР НЕГІЗДЕРІ

МАЗМҰНЫ. 13 ерекше (жеке) жағдайда орналасуы 2.6 Түзудегі нүкте. Түзудің ізі Жалпы жағдайда орналасқан түзу кесіндісінің сызбада

Энергия өзгерістері. Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар дегеніміз не? 1-бөлім: Энергия өзгерістері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ АЛИХАНОВА Х.Б.

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР ЖИНАҒЫ электр энергетикалық мамандықтар тәлімгерлері үшін «Электрлік станциялар мен қосалқы станциялар» пәні бойынша

МАТЕМАТИКАЛЫҚ ФИЗИКА ТЕҢДЕУЛЕРІ

Жануарлар биохимиясы. Орындаған: Тобы: Қабылдаған:

Сабақ жоспары. 1. М(2;-5), Р(-5;-2), К(2;5) болса, МРК үшбұрышының периметрін табыңдар.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ. М.Өтемісов атындағы Батыс-Қазақстан мемлекеттік университеті ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ.

SB300. Қолданушының нұсқасы. Шағын динамик. Өнімді мына жерде тіркеп, оған қолдау алыңыз:

І. ТАРАУ 1.1. Оператор ұғымы 4 Мат.анализ I. Функция. Функционал анализ I.Оператор амалгер бейнелік f : X Y x X, мұндағы X R,

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

ырыбы: Қатты денелерді ң қасиеттері.

ФИЗИКА 1. 5В Ғарыштық техника және технологиялар мамандығының студенттері үшін есептеу-сызба жұмыстарды орындау бойынша әдістемелік нұсқаулықтар

нарықтың дамыған инфрақұрылымның болуы; тұрақты салықтық-бюджеттік және кредитті-ақшалай жүйенің болуы. Еркін нарықтың қызмет етуін қамтамасыз ететін

Михайлова Светлана Леонидовнаның

І ТАРАУ ТЕХНИКАЛЫҚ ТЕРМОДИНАМИКА ПӘНІ МЕН ОНЫҢ МІНДЕТТЕРІ

1-бөлім: Эрозия және үгілу. Үгілу мен эрозия арасында қандай айырмашылық бар?

АЛГОРИТМДЕУ ЖƏНЕ ПРОГРАММАЛАУ ТІЛДЕРІ

Атом құрылысы және химиялық байланыс

рметті студент! Мамандыты атауы Жауап парағыны 6-9 секторларындағы пəндер реті 1. Алгебра «Математикалы жəне 2. Физика компьютерлік 2.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ. М.Өтемісов атындағы Батыс-Қазақстан мемлекеттік университеті ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ.

7. ПОЛЯРИЗАЦИЯ ЖАЗЫҚТЫҒЫНЫҢ БҰРЫЛУЫН ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ САХАРИМЕТР КӨМЕГІМЕН ҚАНТ ЕРІТІНДІСІНІҢ КОНЦЕНТРАЦИЯСЫН АНЫҚТАУ

АВТОМАТТЫ БАСҚАРУ ТЕОРИЯСЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНЫҢ ҚАУЫМДАСТЫҒЫ А. Т.

БӨЖ. ғ Тексерген :Омарбеков Е.О. Орында ан :Сырымова.Б.Е

Архаикалы м қ д ә ениет

Б.Қ. Бұқарбаев, Ж.Ғ. Займолдина, Б.Б. Ораз, О.Ж. Ұлқабай ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ

ЭЛЕКТРОМАГНЕТИЗМ НЕГІЗГІ ЗАҢДАР

BT7900. Қолданушының нұсқасы. Өнімді мына жерде тіркеп, оған қолдау алыңыз:

ДӘРІСТЕР КЕШЕНІ Дәріс 1-2. Тақырыбы: Алгоритм және оның қасиеттері. Алгоритм терминінің тарихы. Алгоритм түрлері

1 1.2 Курстық жұмысқа тапсырма Құбырдың параллельді тармақтарындағы G 1, G 2, G 3 массалық

1. ВИРУСТАРДЫ Ң ОРГАНИЗМГЕ ЕНУІ, ТАРАЛУЫ, ОРНАЛАСУЫ. ИНФЕКЦИЯ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРҒА СИПАТТАМА.

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Қанны ң тамырлар бойымен қозғалысыны гемодинамикалы қ. реологиялы қ қасиеттері.

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚ

Тема: 12 Функциялар Подтема: 01-Функцияның анықтамасы. Функцияның анықталу жəне өзгеру облысы. у =

Павлодар облысы, Павлодар қаласы, Кенжекөл ауылы, Кенжекөл жалпы орта білім беру мектебі

Жарнама саясаты.өткізу және тарату саясаты. Орындаған:Канагат Акерке

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

АЛГОРИТМДЕУ ЖӘНЕ ПРОГРАММАЛАУ НЕГІЗДЕРІі

кедергісі бар туннелдік диодтың(теріс кедергісі бар) электрондық сулбесін қарастырамыз.

Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданы, Қожамберді ауылы, 162 орта мектеп

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

МИКРООРГАНИЗМДЕР ОРГАНИКАЛЫ Қ ҚЫШҚЫЛ ӨНДІРУШІЛЕР

Көмектесу үшін әрдайым осындамын. Өнімді мына жерде тіркеп, оған қолдау алыңыз: HTL2100. Қолданушының нұсқасы

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі. Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Оттексіз тыныс алу процестері. Анаэробты тыныс алудыңрекшелігі. Анаэробты жағдайда электрондар тасымалдануы.

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі. Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Дəрілік заттың медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық ИНСУМАН РАПИД ГТ

Техникалық термодинамика

«Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Cambridge International Examinations ФОРМУЛАЛАР ТІЗІМІ ЖƏНЕ СТАТИСТИКАЛЫҚ КЕСТЕЛЕР

рметті студент! Мамандыты атауы Жауап парағыны 6-9 секторларындағы пəндер реті 1. Математика электроника жəне 3. Электронды жəне лшеу

ПӘНДІ ОҚЫТУДАҒЫ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

ФИЗИКАЛЫҚ және КОЛЛОИДТЫҚ ХИМИЯ

ЖАЛПЫ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯ

Transcript:

ФИЗИКА ІІ курс Саба қ барысында http://school-collection.edu.ru сайтынан алынған материалдар қолданылады. 1

Сабақты ң тақырыбы: ТРАНСФОРМАТОР ІІ курс Саба қ барысында http://school-collection.edu.ru сайтынан алынған материалдар қолданылады. 2

«ДОМИНО» ойыны Айнымалы ток дегеніміз не? 3

«ДОМИНО» ойыны Төменгі кернеуге қанша вольт қа дейінгілер жатады? 4

«ДОМИНО» ойыны Жоғарғы кернеуге қандай вольттарды атаймыз? 5

«ДОМИНО» ойыны Электр тогын қ айдан аламыз? 6

«ДОМИНО» ойыны Электр энергиясын механикалы қ энергияға нені ң көмегімен айналдырады? 7

«ДОМИНО» ойыны Ток генераторы дегеніміз не? Оны ң негізгі бөліктері мен атқаратын қызметі қ андай? 8

«электромагниттік индукция» құбылысын еске түсіру 9

Сызбаны ң қатесін тап: Тұрақты электр тогы Тұрақты Магнит өрісі Контурда тұйықталған индукциялы қ ток жүреді Айнымалы магнит өрісі Айнымалы электр тогы i N Ф t 10

Жаңа сабақ Жаңа материалды меңгерту. 11

Q = 2 Формуланы жаз I R t Р 2 >Р 1? Болуы мүмкін бе? Q қалай арттырамыз? Жүктеме Тізбекке қалай қандай өзгереді? құрал қажет? I P 2 = 2 Формуланы жаз 2 U Айнымалы ток көзі Айнымалы ток күшін тудырушы I Формуланы жаз P 1 = 1 1 U 12

«Түрлендіру» сөзін басқаша «Трансформациялау» деп айтамыз? «Түрлендіру» сөзін басқаша «Трансформатор» деп атаймыз 13

Трансформатор 14

Көптеген жағдайда бiр ток көзiнен әртүрлi кернеуге арналған құралдарды қоректендiру қ ажет болады. Мысалы, теледидарды 220 В-ты қ ток көзiне қосқан кезде оның iшiндегi қыздыру шамдарына 6,3 В, транзисторларғ а 1-2 В, ал электрондысәулелендiру түтiкшесiне 15000 В кернеу беру қ ажет. Кернеудi осылай қажетiмiзше көтерiп, немесе төмендету үшiн трансформаторлар деп аталатын құ ралдар пайдаланылады. Қуатты ң тұрақты дерлік мәнінде айнымалы ток кернеуіні ң ток күшімен қатар өзгеруін айнымалы токты ң трансформациясы дейді. Айнымалы токты ң трансформациясын жүзеге асыратын құрал трансформатор деп аталады. Ол электромагниттік индукция құбылысына негізделген. Трансформаторды алғаш рет 1878 жылы орыс ғалымы П.Н.Яблочков ойлап тапқан, кейін оны 1882 жылы И.Ф. Усагин жетілдірді. Қарапайым трансформатор ферромагниттi өзекшеге кигiзiлген өткiзгiштердi ң екi жақты орамдарынан тұрады 15

Павел Николаевич Яблочков (1847 1894) 16

Иван Филиппович Усагин (1855-1919) 17

Трансформаторды ң құрылысы Темір өзекше 18

Бiрiншi реттi орам қоректендiрушi кернеу көзiне, ал екiншi реттi орам тұтынушыларға қосылған. Оларды ң сәйкес орамдарыны ң саны n1 және n2-ге те ң. Трансформаторды ң жұмыс iстеу принципi электромагниттiк индукция құбылысына негiзделген. Бiрiншi реттi орамдар арқылы айнымалы ток өткен кезде ферромагниттiк өзекшеде айнымалы магнит ағыны пайда болады. Бұл магнит ағыны өз кезегiнде екiншi реттi орамдарды да тесiп өтетiн болғандықтан осы орамдарда индукциялы қ ЭҚК-iн туғызады. Егер екiншi реттi орамдар тұтынушыларға қосылған болса, онда бұл тiзбектен де айнымалы ток өтедi. Ал бұл айнымалы ток өзекшеде қайтадан өзiнi ң айнымалы магнит ағынын туғызады. Екiншi орамдарды ң туғызған магнит ағыны өзекшедегi толы қ магнит ағынын кемiтедi, бұл өз кезегiнде бiрiншi реттi орамдардағы өздiк индукция ЭҚК-iнi ң кемуiне алып келедi. Өздiк индукция ЭҚК-iнi ң кемуiнен бiрiншi реттi тiзбекте ток арта бастайды да, қоректендiрушi кернеудi ң мәнi өздiк индукция ЭҚК-iне теңескенде жүйеде тепе-теңдiк орнайды. Орамдар саныны ң бiр-бiрiне қатынасын 19

трансформациялау коэффициентi деп атайды. К>1 болғанда трансформаторлар төмендеткiш, ал K<1 болса жоғарылатқыш трансформаторлар болып табылады. Бiрiншi және екiншi орамдардағы ток күшi, кернеу мен орам сандарыны ң арасында мынадай байланыс бар Энергияны ң сақталу заңына сәйкес Р2=P1-Pор-Pөз мұндағы Р2=I2U2cosφ2 екiншi тiзбектен тұтынушылар пайдаланатын қуат, Р1 =I1U1cosφ1 бiрiншi тiзбекке қоректену көзiнен берiлетiн қуат, ал Рор=I12r1+I22r2 актив кедергiлерi r1 және r2 ге те ң орамдардағы қуат шығыны да, Рөз ферромагниттiк өзекшенi ң магниттелуiмен байланысты қуат шығыны. 20

Трансформаторды ң жұмыс принципі Айнымалы ток көзі жүктеме II I Трансформаторды ң пайдалы әсер коэффициентi (ПӘК) 21

Айнымалы ток көзі жүктеме II I ЭҚК катушкаға әсер етуі; Екі катушканы ң орам саны бірдей бол ғ трансформаор кернеуіні ң өзгеруі; анда, 22

Трансформаторды ң түзілуі жүктеме N 2 N 1 Айнымалы ток көзі 23

Бүгiнгi күннi ң технологиялары ПӘК-i 97-98% болатын трансформаторлар жасауға мүмкiндiк бередi. Трансформаторларды ң электр энергиясын тасымалдаудағы ролi ерекше. Электр энергиясын қашы қ аралықтарға тасымалдау күрделi ғылыми-техникалы қ мәселе болып табылады. Бұл жердегi негiзгi мәселе энергия шығынымен байланысты. Өткiзгiштердi ң қызуынан болатын энергия шығыны Джоуль-Ленц заңына сәйкес тiзбектегi ток күшiнi ң квадратына пропорционал, яғни Q=I2Rt. Олай болса, тасымалдау кезiндегi бос шығынды азайту үшiн тасымалданатын қуатты кемiтпестен, ток күшiн мүмкiндiгiнше азайту қажет. Оны ң бiрден-бiр жолы кернеудi ң шамасын аса жоғары, жүздеген мы ң вольт қа көтеру. Жоғарғы вольтты электр тасымалдау жүйелерiнi ң болуы осымен байланысты. Электр энергиясын өндiретiн жерде кернеудi трансформаторларды ң көмегiмен 400-500 мы ң вольт қа дейiн жоғарылатады да, тасымалдап жеткiзген со ң энергияны тұтынатын жерде керiсiнше өндiрiстiк 220 вольт қа дейiн кемiтедi. 24

Трансформаторды ң мінездемесін дәптерге жазып алыңдар: U 1, U 2 бірінші және екінші жүктемені ң электр кернеуі. I 1, I 2 бірінші және екінші жүктемені ң ток күші N 1, N 2 бірінші және екінші жүктемені ң орама саны k трансформация коэффициенті k U 1 N 1 I 2 U 2 N 2 I 1 25

Трансформаторды ң ПӘК-і Р 1 и Р 2 бірінші және екінші жүктемені ң қуат күші η Пайдалы әсер коэффициенті 2 Р Р 1 I I 2 1 U U 2 1 26

Трансформаторды ң ПӘК-і Бүгiнгi күннi ң технологиялары ПӘК-i 97-98% болатын трансформаторлар жасауға мү мкiндiк бередi I U I U I U 2 2 1 1 1 1 27

Трансформаторды ң сызбалы қ белгісі 28

Трансформаторды ң түрлері 29

Бекіту сұрақтары: Трансформатор не үшін қажет? Трансформатор құрылысы? Трансформаторды ң шартты белгісі? Трансформация коэффициентіні ң формуласы? Төмендеткіш және жоғарылатқыш трансформатор дегеніміз не? 30

ЕСЕП ШЫҒАРУ 976(Р) Трансформатор кернеуді 220 дан 660 В-қа дейін арттырады, оны ң бірінші реттік орамасы 840 орамнан тұрады. Трансформация коэффициенті қандай? Екінші реттік орамада қанша орам бар? Қай орамдағы өткізгішті ң қимасы арты қ? 979(Р) Трансформатор төмендеуі 120 В болғанда 20 А ток береді. Алғашқ ы кернеуі 22000 В-қа те ң. Онда бірінші жүктемені ң ПӘК 90 % болса, трансформаторды ң бастапқы ток күші мен кіріс-шығыс қуаты неге те ң? 31

«ТРАНСФОРМАТОР» сөзжұмбағын құрастыру БАҒАЛАУ Үй тапсырмасы 2.10. Трансформатор тақырыбын оқып келу. Оқулықтан 2.10.1 есепті шығарып келу. П.Н.Яблочков пен И.Ф.Усагин туралы реферат жазу. Тақырыпты ң бақылау сұрақтарына жауап беру. 32