1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ Α Στις παρακάτω προτάσεις, από Α1 μέχρι και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμίας και δίπλα του τη λέξη «Σωστό», αν η πρόταση είναι σωστή, ή «Λάθος», αν η πρόταση είναι λανθασμένη. Α1. Όταν δυο γραμμικές συναρτήσεις ζήτησης είναι παράλληλες μεταξύ τους, αυτή που βρίσκεται πιο κοντά στην αρχή των αξόνων έχει μεγαλύτερη ελαστικότητα ζήτησης. Α2. Η επιβολή κατώτατης τιμής πρέπει να είναι βραχυχρόνια για να αποφεύγεται η δημιουργία «μαύρης αγοράς». Α3. Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης ισχύει στη βραχυχρόνια περίοδο με δεδομένη και αμετάβλητη τεχνολογία. Α4. Καταναλωτά αγαθά είναι εκείνα που χρησιμοποιούνται για την άμεση ικανοποίηση των αναγκών των ανθρώπων, δηλαδή για κατανάλωση. Α5. Η καμπύλη προσφοράς μιας επιχείρησης, στην βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής, είναι το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης του AVC που βρίσκεται πάνω από την καμπύλη του MC. Για τις προτάσεις Α6 και Α7 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α6. Έστω δυο αγαθά Χ και συμπληρωματικά. Η E DX =,5 και E D =1,2. Η αύξηση της τιμής Χ θα προκαλέσει: α. μείωση της ζητούμενης ποσότητας του Χ. β. μείωση της ζήτησης του. γ. αύξηση της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών για το αγαθό Χ. δ. όλα τα παραπάνω είναι πιθανά. Α7. Μια αύξηση της τιμής του γάλακτος: α. θα αυξήσει την ζήτηση στο γιαούρτι με αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής και της ποσότητας ισορροπίας του. β. θα μειώσει την προσφορά στο γιαούρτι με αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής και την μείωση της ποσότητας ισορροπίας του.
γ. θα μειώσει την ζήτηση του γιαουρτιού με αποτέλεσμα την μείωση της τιμής και της ποσότητας ισορροπίας του. δ. θα αυξήσει την προσφορά στο γιαούρτι με αποτέλεσμα την μείωση της τιμής και την αύξηση της ποσότητας ισορροπίας του. ΟΜΑΔΑ Β Β1. Τι εννοούμε με τον όρο παραγωγή (Μονάδες 4) και ποια τα χαρακτηριστικά στοιχεία της παραγωγικής διαδικασίας (Μονάδες 6). Β2. Τι εκφράζει η συνάρτηση παραγωγής () και τι διακρίνουμε μέσα από αυτήν (). Β3. Να εξηγήσετε γιατί το οριακό κόστος είναι σημαντικό μέγεθος για μια επιχείρηση (). ΟΜΑΔΑ Γ Οι παραγωγικές δυνατότητες μιας υποθετικής οικονομίας που παράγει δυο αγαθά Χ, περιγράφονται από τον παρακάτω πίνακα : Συνδυασμοί ποσοτήτων Παραγόμενες ποσότητες αγαθού Χ Παραγόμενες ποσότητες αγαθού Α ; Β 2 ; Γ 5 ; Δ 6 ; Ε 65 Κόστος Ευκαιρίας αγαθού Χ σε μονάδες Κόστος Ευκαιρίας αγαθού σε Χ 1 ; ;,5 ; ; ; ; μονάδες Αν γνωρίζετε ότι για κάθε επιπλέον μονάδα του Χ που παράγεται από τον συνδυασμό Γ στον συνδυασμό Δ απαιτείται θυσία 4 μονάδων του αγαθού και ότι για κάθε μια επιπλέον μονάδα του που παράγεται από τον συνδυασμό Ε στον συνδυασμό Δ απαιτείται θυσία,2 μονάδων του Χ, ζητείται: Γ1. Να συμπληρωθούν τα κενά του παραπάνω πίνακα.
Γ2. Να σχολιάσετε με την βοήθεια του Κόστους Ευκαιρίας τον συνδυασμό παραγωγής Κ (Χ=25,=11). Γ3. Ποια ποσότητα του αγαθού Χ πρέπει να θυσιαστεί προκειμένου η οικονομία να παράγει τις τελευταίες 15 μονάδες του αγαθού. Μονάδες 7 Γ4. Μια βελτίωση της τεχνολογίας στην παραγωγή του αγαθού Χ προκάλεσε μια μεταβολή στην παραγωγή του κατά 25%. Να σχολιάσετε με την βοήθεια του Κόστους Ευκαιρίας τον συνδυασμό παραγωγής Μ ( Χ=2, =129). Μονάδες 8 ΟΜΑΔΑ Δ Για ένα αγαθό με γραμμικές συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς, στην τιμή των 5 ευρώ η ζητούμενη ποσότητα είναι 6 μονάδες προϊόντος και η προσφερόμενη ποσότητα 8 μονάδες προϊόντος. Όταν μεταβάλλεται η τιμή από τα πέντε ευρώ προς την τιμή ισορροπίας, η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι -,5 και η ελαστικότητα της προσφοράς είναι,25. Δ1. Να υπολογίσετε την τιμή και την ποσότητα ισορροπίας του αγαθού. Δ2. Να βρεθεί η ποσοστιαία μεταβολή στην συνολική δαπάνη των καταναλωτών μεταξύ του αρχικού σημείου και του σημείου ισορροπίας και να αιτιολογηθεί το αποτέλεσμα. Δ3. Σε ποια τιμή στην αγορά του αγαθού θα εμφανιστεί πλεονάζουσα προσφορά 1 μονάδων; Δ4. Το κράτος, θεωρώντας υψηλή την τιμή ισορροπίας διατιμά το αγαθό και ολόκληρη η προσφερόμενη ποσότητα στην τιμή διατίμησης πωλείται με ένα καπέλο πάνω στην τιμή που καθόρισε το κράτος,το μέγεθός του οποίου είναι 2,5 ευρώ. Να βρεθεί η τιμή διατίμησης. Δ5. Μια μείωση στις τιμές των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή του αγαθού, προκαλεί μια μεταβολή στην προσφορά του κατά 25%, ενώ μια αύξηση του εισοδήματος των καταναλωτών κατά 12,5 % με Ε Υ =2 (παντού σταθερή) μεταβάλει την ζήτηση του αγαθού. Να βρεθεί το νέο σημείο ισορροπίας και ερμηνεύσετε την μεταβολή του(σε σχέση με το αρχικό). Μονάδες 7
Α1. Σ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ Α Α2. Λ Α3. Σ Α4. Λ Α5. Λ Α6. δ Α7. β ΟΜΑΔΑ Β Β1. Σχολικό βιβλίο, σελίδα 53: «Με τον όρο παραγωγή εννοούμε τη διαδικασία με την οποία οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές μετατρέπονται (μετασχηματίζονται) σε αγαθά χρήσιμα για τον άνθρωπο.» και «Χαρακτηριστικά στοιχεία της παραγωγικής διαδικασίας είναι ή μιας υπηρεσίας (π.χ. ιατρικής).» Β2. Σχολικό βιβλίο, σελίδα 54: «Η συνάρτηση παραγωγής εκφράζει το μεγαλύτερο κέρδος.» Β3. Σχολικό βιβλίο, σελίδα 66: «Το οριακό κόστος είναι σημαντικό μέγεθος και μεταβλητών συντελεστών παραγωγής.» ΟΜΑΔΑ Γ Γ1. Σύμφωνα με τα δεδομένα της εκφώνησης ο πίνακας παραγωγικών δυνατοτήτων έχει την ακόλουθη μορφή: Συνδυασμοί ποσοτήτων Α ψ Α x ψ ΚΕx σε μονάδες ψ Β 2 ψ Β Γ 5 ψ Γ Δ 6 ψ Δ Ε 65 ΚΕψ σε μονάδες x 1 ; ;,5 4 ; ;,2
65 6 ΚΕψσε μον.χ =,2 =,2 ψ Δ = 25 Ε Δ ψ ψ 25 ΚΕχ σε μον.ψ=4 Γ = 4 ψ 65 6 5 Γ = Γ Δ Δ 5 2 ΚΕψ σε μον.χ=,5 =,5 ψ 125 65 Β = ψ Β Γ ψ 125 ΚΕχ σε μον.ψ=1 Α = 1 ψ = 145 2 Α Α Β Β ΚΕψ σε μον.χ= 1 1 Β Α 1 = ΚΕχ σε μον.ψ= 1 2 Β Γ,5 = ΚΕψ σε μον.χ= 1,25 Δ Γ 4 = ΚΕχ σε μον.ψ= 1 5 Δ Ε,2 = Άρα ο πίνακας συμπληρωμένος: Συνδυασμοί ποσοτήτων x ψ ΚΕx σε μονάδες ψ ΚΕψ σε μονάδες x Α 145 1 1 Β 2 125 2,5 Γ 5 65 4,25 Δ 6 25 5,2 Ε 65
Γ2. Χ Β 2 125 Β 25 Β Γ 5 65 ΚΕχ σε μον. =2= ΚΕχ σε μον. Β Γ Β Β Άρα 2= 125 ψβ ψ 115 25 2 Β = Άρα ο συνδυασμός Κ είναι εφικτός, αφού για Χ=25 η οικονομία παράγει μέγιστο y max =115> κ =11. Γ3. Οι τελευταίες μονάδες του ξεκινούν από: 145-15=13 Χ Α 145 Α χ Α 13 Β 2 125 ΚΕχ σε μον. =1 = ΚΕχ σε μον. Α Β Α Α 145 13 Άρα 1= χ = 15 μονάδες πρέπει να θυσιαστούν. χ Α Α Γ4. Ο νέος Π.Π.Δ θα είναι: Συνδυασμοί παραγωγής 25 Χ = x+ x 1 Α 145 Β 25 125 Γ 62,5 65 Δ 75 25 Ε 81,25 Χ Α 145 Μ 2 ψ Α Β 25 125 145 125 ΚΕχ = =,8 = ΚΕχ Α Β ' ' 25 Α Μ '
145 ψ Άρα,8 = Μ ψ 129 2 Μ = Άρα ο συνδυασμός Μ είναι μέγιστος. ΟΜΑΔΑ Δ Ρ Q D Q S E D E S 5 6 8 -.5.25 Ρ Q Q Q Δ1. Ε D =-,5 6 5,5 = Q= 9 6P P ή Q D =9-6P 5 6 Q E S =,25,25= 8 5 Q = 6 + 4P P 5 8 ή Q S =6+4P QD = Qs 9 6P= 6+ 4P P = 3 ευρώ. και Q = 6+ 4 3= 72 μονάδες. Δ2. Αρχική ΣΔ= Ρ Q D =5 6=3 ευρώ Τελική ΣΔ=Ρ Q =3 72=216 ευρώ Άρα ποσοστιαία μεταβολής ΣΔ = 216 3 x1 = 28%. 3 Αιτιολόγηση: E D =,5<1 άρα y Δ Q < y Δ P άρα η συνολική δαπάνη θα επηρεάζεται περισσότερο από την μεταβολή της τιμής. Η τιμή του αγαθού μειώνεται άρα μειώνεται και η ΣΔ. Δ3. Πλεόνασμα =1 ή Q s -Q D =1 6+4P-9+6P=1 P=4 ευρώ Δ4. P ' P A= 2,5 P ' = 2,5+ P A σχέση (1). Όπου Ρ η τιμή του αγαθού στην μαύρη αγορά. Για P A =25 οι παραγωγοί είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν ποσότητα Q SA =6+4P A. Την ποσότητα αυτή οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να τη ζητήσουν σε τιμή P η οποία είναι: Q = 6+ 4P 6+ 4P = 9+ 6 P' 6 P' + 4P = 3 σχέση (2). S A A A Από σχέση 1 η 2 γίνεται: 6(2,5 + P ) + 4P = 3 P = 1,5. A A A
Δ5. Η μείωση στις τιμές των πρώτων υλών θα προκαλέσει αύξηση της προσφοράς. Άρα η νέα συνάρτηση προσφοράς θα είναι: Q S' = Q S +,25 Q S = 1,25 Q S = 1, 25(6 + 4 P ) = 75 + 5 P ΔQ% Από Ey = 2 2 = Δ Q% = 25 12,5 Άρα η νέα συνάρτηση ζήτησης θα είναι: Q D' = Q D+,25 Q D= 1,25 Q D= 1, 25(9 6 P ) = 112,5 7,5 P. Το νέο σημείο ισορροπίας είναι: Q S' = Q D' 75+ 5 P ' = 112,5 7,5 P ' P ' = 3. Για P' = 3 Q' = 75+ 5(3) = 9. Παρατηρούμε ότι η τιμή ισορροπίας παραμένει σταθερή και η ποσότητα ισορροπίας αυξάνεται. Αυτό συμβαίνει διότι οι μεταβολές της προσφοράς και της ζήτησης είναι ισόρροπες και προς την ίδια κατεύθυνση.