ΣτΕ 2754/2016 [Ειδική αποζημίωση διατήρησης αυθαιρέτου σε αναδασωτέα έκταση]

ΣτΕ 2754/2016 [Ειδική αποζημίωση διατήρησης αυθαιρέτου σε αναδασωτέα έκταση] Περίληψη -Σε αντίθεση προς τα κριθέντα με την 2839/2008 απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας, το δικάσαν δικαστήριο ερευνώντας τη δυνατότητα του αναιρεσίβλητου να προβεί σε οικειοθελή κατεδάφιση ή παράδοση προς κατεδάφιση των επίδικων αυθαίρετων κατασκευών, έκρινε με την αναιρεσιβαλλομένη ότι κρίσιμος χρόνος είναι το χρονικό διάστημα για το οποίο εκδόθηκε το προσβαλλόμενο με την προσφυγή πρωτόκολλο (εν προκειμένω διάστημα εντός του έτους 2000), ενώ το πρωτοβάθμιο δικαστήριο θα έπρεπε να λάβει υπόψη του και το χρονικό διάστημα μετά την έκδοση του πρωτοκόλλου μέχρι και τη συζήτηση της υποθέσεως ενώπιον του, κατά το οποίο, σε κάθε περίπτωση, δεν συνέτρεχαν οι ανωτέρω «λόγοι ανωτέρας βίας» και τούτο, ανεξάρτητα από το εάν οι λόγοι αυτοί πράγματι επηρέαζαν τη νομιμότητα του επίδικου πρωτοκόλλου σε βάρος του αναιρεσίβλητου- κύριου της εκτάσεως επί της οποίας είχαν ανεγερθεί οι αυθαίρετες κατασκευές. Πράγματι, με την προαναφερθείσα απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίθηκε ότι κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 71 παρ. 1 του ν, 998/1979 και του άρθρου 114 του ν.1892/1990, αν ο ενδιαφερόμενος παραδώσει οικειοθελώς προς κατεδάφιση το αυθαίρετο κτίσμα, έστω και μετά την έκδοση του πρωτοκόλλου επιβολής της ειδικής αποζημίωσης, μπορεί να αποφύγει την καταβολή της. Συνεπώς, η ανωτέρω κρίση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης έρχεται σε αντίθεση προς την 2839/2008 απόφαση του ΣτΕ, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το αναιρεσείον και ο εξεταζόμενος λόγος αναιρέσεως προβάλλεται παραδεκτώς. Περαιτέρω, ο λόγος αυτός, κατά τα προεκτεθέντα, είναι και βάσιμος και ως εκ τούτου πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση. Πρόεδρος: Κ. Σακελλαροπούλου Εισηγητής: Ζ. Θεοδωρικάκου Βασικές σκέψεις 1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την οποία δεν απαιτείται κατά νόμο η καταβολή παραβόλου, ζητείται η αναίρεση της 8449/2009 αποφάσεως του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία έγινε δεκτή προσφυγή του ήδη αναιρεσιβλήτου ΟΤΑ και ακυρώθηκε το 1/3-1-2005 πρωτόκολλο του Δασάρχη Πάρνηθας περί επιβολής σε βάρος του αναιρεσιβλήτου ειδικής αποζημίωσης ύψους 21.599,41 ευρώ, λόγω 1 / 8

διατήρησης αυθαίρετου κτίσματος εντός περιοχής κηρυχθείσας ως αναδασωτέας, στη θέση «Λεκάνες» του Δήμου Αχαρνών, για το χρονικό διάστημα από 1.7.2000 έως 30.9.2000. 2. Επειδή, η κρινόμενη αίτηση νομίμως συζητείται παρά την απουσία του αναιρεσιβλήτου, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από την υπ αριθμ. 9021/11.5.2012 έκθεση επιδόσεως της δικαστικής επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Αθηνών Φωτεινής Καρατζά, που ευρίσκεται στον φάκελο της υποθέσεως, αντίγραφο της υπό κρίση αιτήσεως και της πράξεως του Προέδρου του Τμήματος περί ορισμού εισηγητή και δικασίμου, κοινοποιήθηκε νομίμως και εμπροθέσμως στον αναιρεσίβλητο. 3. Επειδή, στο άρθρο 53 παρ. 3 του π.δ. 18/1989, όπως ίσχυε μετά την αντικατάσταση της παραγράφου 3 με το άρθρο 36 παρ. 2 του ν. 2721/1999 (Α 112/3.6.1999) και την τροποποίησή της με το άρθρο 35 παρ. 1 του ν. 3772/2009 (Α 112/10.7.2009), προτού αντικατασταθεί από την παρ. 1 του άρθρου 12 του ν. 3900/2010 (A 213/17.12.2010), που άρχισε να ισχύει από 1.1.2011 (άρθρο 70 του ν. 3900/2010), ορίζεται ότι «Δεν επιτρέπεται η άσκηση αίτησης αναιρέσεως όταν το ποσό της διαφοράς που άγεται ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι κατώτερο από σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ. Κατ εξαίρεση, ασκείται παραδεκτώς αίτηση αναιρέσεως με αντικείμενο κατώτερο από τα ανωτέρω ποσά, όταν προβάλλεται από τον διάδικο με συγκεκριμένους ισχυρισμούς που περιέχονται στο δικόγραφο της αιτήσεως αναιρέσεως ότι: α) β) με αυτήν τίθεται σπουδαίο νομικό ζήτημα ή υφίσταται αντίθεση της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως προς τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ή άλλου ανώτατου δικαστηρίου ή προς άλλες αποφάσεις διοικητικών δικαστηρίων». 4. Όπως συνάγεται από τις παραπάνω διατάξεις, οι οποίες, σύμφωνα με τα άρθρα 35 παρ. 3 και 51 του ν. 3772/2009 ισχύουν από τη δημοσίευση αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (10.7.2009) και καταλαμβάνουν τις εφεξής ασκούμενες αιτήσεις αναίρεσης, το ζήτημα της συνδρομής «σπουδαίου νομικού ζητήματος» ή «αντίθεσης της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως προς τη νομολογία», που δικαιολογεί, κατ εξαίρεση, την άσκηση αίτησης αναίρεσης με χρηματικό αντικείμενο υπολειπόμενο του νόμιμου ορίου, ερευνάται από το αναιρετικό δικαστήριο κατόπιν προβολής από τον αναιρεσείοντα συγκεκριμένων σχετικών ισχυρισμών που περιέχονται στο ίδιο το εισαγωγικό δικόγραφο και εφόσον προβάλλεται με αυτούς κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο είτε α) ότι τίθεται με την αίτηση σπουδαίο νομικό ζήτημα που δικαιολογεί την κατ εξαίρεση άσκησή της, εξηγείται δε με σαφήνεια και τεκμηριώνεται από τον αναιρεσείοντα σε τι ακριβώς συνίσταται, κατά την άποψή του, η σπουδαιότητα του εν λόγω ζητήματος, ώστε να επιβάλλεται κατά το νόμο η επίλυσή του από το αναιρετικό δικαστήριο, είτε β) ότι υπάρχει, κατά την άποψή του, αντίθεση της προσβαλλόμενης απόφασης προς συγκεκριμένη απόφαση ανώτατου δικαστηρίου ή τελεσίδικες ή ανέκκλητες 2 / 8

αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων, ως προς το ίδιο νομικό ζήτημα, η επίλυση του οποίου ήταν αναγκαία για τη διάγνωση των σχετικών υποθέσεων (βλ. OλομΣτΕ. 3323, 3325/2011, 3475/2011). Στην τελευταία αυτή περίπτωση υπάρχει αντίθεση όταν αυτή προκύπτει από τις αναγκαίες για τη θεμελίωση του διατακτικού των αποφάσεων αιτιολογίες τους (βλ. Ολομ. ΣτΕ 3475-6/2011, πρβλ. ΣτΕ 1393/2016, 3067/2015, 4285/2015, 4970/2013 κ.ά.). 5. Επειδή, η κρινόμενη αίτηση, η οποία ασκήθηκε στις 9.2.2010, καταλαμβάνεται από τις διατάξεις του άρθρου 35 παρ. 1 του ν. 3772/2009, το αντικείμενο δε της διαφοράς, ανερχόμενο, κατά τα προεκτεθέντα, στο ποσό των 21.599,41ευρώ, υπολείπεται του κατωτάτου ορίου των 40.000 ευρώ που τάσσεται με τις προαναφερθείσες διατάξεις για το κατ αρχήν παραδεκτό της αίτησης αναίρεσης. Προβάλλεται, ωστόσο, με συγκεκριμένους ισχυρισμούς, που περιέχονται στο αναιρετήριο, ότι η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης ασκείται παραδεκτώς, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 53 παρ. 3 του π.δ. 18/1989, όπως ισχύει μετά την αντικατάσταση της από το άρθρο 35 παρ. 1 του ν. 3772/2009, διότι: α) υφίσταται αντίθεση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης προς τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και ειδικότερα προς την απόφαση 2839/2008 του Ε Τμήματος, ως προς τον κρίσιμο χρόνο που λαμβάνεται υπόψη για την οικειοθελή παράδοση προς κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 114 του ν. 1892/1990, και β) διότι το νομικό ζήτημα που επιλύεται με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση είναι σπουδαίο, καθ όσον αφορά στις προϋποθέσεις για τη νόμιμη και έγκυρη έκδοση πρωτοκόλλου ειδικής αποζημιώσεως σε βάρος του κυρίου δασικής εκτάσεως για αυθαίρετη κατασκευή, την οποία δεν έχει ανεγείρει ο ίδιος αλλά ο μισθωτής της εν λόγω έκτασης. Εξάλλου, δοθέντος ότι κατά τον χρόνο της άσκησής της είχε καταργηθεί η υποχρέωση κατάθεσης θετικής γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (άρθρο 13 παρ. 9 του ν. 3790/2009, Α 143/7.8.2009), η αίτηση είναι περαιτέρω εξεταστέα (βλ. ΣτΕ 3067/2015). 6. Επειδή, κατά τα εκτιθέμενα στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, το 1/3-1-2005 πρωτόκολλο εκδόθηκε δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 114 του ν. 1892/1990 (Α 101), οι οποίες εντάσσονται στο σύστημα προστασίας των δασών και δασικών εκτάσεων που καθιερώνει το παραπάνω άρθρο σε συνδυασμό με το άρθρο 71 του ν. 998/1979 (Α 289). Ειδικότερα, κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 71 του ν. 998/1979, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 46 παρ. 1 του ν. 2145/1993 (Α 88), «Εργολάβοι, υπεργολάβοι, κατασκευαστές, οι εντολείς τους και κάθε τρίτος που επιχειρεί, άνευ δικαιώματος [ ] την ανέγερση οποιουδήποτε κτίσματος ή κατασκευάσματος, οριστικής ή προσωρινής μορφής, ή πραγματοποιεί οποιασδήποτε φύσεως εγκατάσταση εντός δάσους ή δασικής εκτάσεως, δημόσιας ή ιδιωτικής, τιμωρούνται με φυλάκιση [ ] και με χρηματική ποινή [ ]», ενώ, κατά την παράγραφο 2 του αυτού άρθρου 71 «[...] Η δασική αρχή διατάσσει και, εν 3 / 8

αρνήσει του υποχρέου, εκτελεί άνευ ετέρας διατυπώσεως την κατεδάφισιν των κτισμάτων». Εξάλλου, στην παράγραφο 1 του άρθρου 114 του ν. 1892/1990 ορίζεται ότι «Απαγορεύεται η ανέγερση οικοδομών, κτισμάτων και πάσης φύσεως εγκαταστάσεων εντός δημόσιων ή ιδιωτικών δασών ή δασικών ή αναδασωτέων εκτάσεων, που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαϊά [...]», κατά δε την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 9 παρ. 5 του ν. 2880/2001 (Α 9), «Ανεγερθείσες ή ανεγειρόμενες οικοδομές, κτίσματα και πάσης φύσεως εγκαταστάσεις, στις ανωτέρω εκτάσεις, κατεδαφίζονται υποχρεωτικά, κατόπιν αποφάσεως του οικείου Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας [ ]». Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου 114, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 45 παρ. 1 του ν. 2145/1993, «Η απόφαση περί κατεδαφίσεως εκδίδεται μετά από κλήτευση προ δύο (2) τουλάχιστον εργάσιμων ημερών, του φερόμενου ως κυρίου ή νομέα ή κατόχου ή του εργολάβου της οικοδομής, του κτίσματος ή της εγκαταστάσεως. Η κλήτευση αυτή ενεργείται κατά τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας. Αν τα παραπάνω πρόσωπα είναι άγνωστα ή άγνωστης διαμονής, η κλήση τοιχοκολλάται στην είσοδο του κτίσματος. Κατά της αποφάσεως του νομάρχη περί κατεδαφίσεως επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον του προέδρου του διοικητικού πρωτοδικείου της τοποθεσίας του ακινήτου [ ] Η απόφαση κοινοποιείται με επιμέλεια της γραμματείας του δικαστηρίου εντός δέκα (10) ημερών από τη δημοσίευσή της στους διαδίκους, στον οικείο δασάρχη και στον Υπουργό Οικονομικών, εφαρμοζομένου αναλόγως και για την κοινοποίηση αυτήν του πρώτου εδαφίου της παρούσας παραγράφου. Οι επί της [...] προσφυγής αποφάσεις δεν υπόκεινται σε ένδικα μέσα [...]». Περαιτέρω, στην παράγραφο 5 του προαναφερθέντος άρθρου 114 του ν. 1892/1990, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 45 παρ. 2 του ν. 2145/1993, ορίζεται ότι «Από της κλητεύσεως και μέχρι την κατεδάφιση ο κύριος, ο νομέας ή ο κάτοχος υποχρεούνται, εις ολόκληρον έκαστος, στην καταβολή ειδικής αποζημιώσεως που επιβάλλεται με πρωτόκολλα του οικείου δασάρχη, από τα οποία το πρώτο εκδίδεται και κοινοποιείται εφαρμοζομένης αναλόγως και της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου, εντός δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση στο δασάρχη της δικαστικής αποφάσεως της παραγράφου 3. Της υποχρεώσεως αυτής απαλλάσσονται οι παραπάνω, προκειμένου περί οικοδομών, κτισμάτων ή εγκαταστάσεων εντός των δημόσιων δασών ή εκτάσεων της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, εφόσον αυτά παραδοθούν οικειοθελώς στο Δημόσιο προς κατεδάφιση με τη σύνταξη από το δασάρχη πρωτοκόλλου παραδόσεως και παραλαβής. Κατά των πρωτοκόλλων επιβολής αποζημιώσεως, τα οποία εκδίδονται ανά τρίμηνο (και μετά τον ν. 3208/2003, Α 303, ανά έτος κατ άρθρο 19 παρ. 8 αυτού), χωρεί προσφυγή [ ] ενώπιον του μονομελούς διοικητικού πρωτοδικείου της τοποθεσίας του ακινήτου. [ ] Η απόφαση αυτή του δικαστηρίου δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα. [...] Κατά τα λοιπά 4 / 8

εφαρμόζονται ευθέως ή αναλόγως οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας [ ]». Τέλος, στην παράγραφο 6 του άρθρου 114 του ν. 1892/1990 ορίζεται ότι «Οι προηγούμενες παράγραφοι 2 έως και 5 εφαρμόζονται αναλόγως και για περιπτώσεις κατεδάφισης κτιρίων ή εγκαταστάσεων, που προβλέπονται στην παρ. 2 του άρθρου 71 του ν. 998/1979», μεταγενεστέρως δε με το άρθρο 21 παρ. 5 του ν. 3208/2003 ορίσθηκε ότι «Πρωτόκολλα επιβολής ειδικής αποζημίωσης, που εκδόθηκαν [ ] ανακαλούνται, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι εντός ανατρεπτικής προθεσμίας έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, προβούν στην κατεδάφιση των αυθαίρετων κτισμάτων που ανεγέρθηκαν σε ιδιόκτητα δάση ή ιδιόκτητες δασικές εκτάσεις ή στη δια πρωτοκόλλου παράδοση των αυθαίρετων κτισμάτων που ανεγέρθηκαν σε δημόσια δάση και δημόσιες δασικές εκτάσεις, στην οικεία δασική αρχή». 7. Επειδή, η προβλεπόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις «ειδική αποζημίωση» αποτελεί, κατ ουσίαν, διοικητική κύρωση επιβαλλόμενη για τη διατήρηση αυθαίρετης κατασκευής εντός δάσους ή δασικής έκτασης και όχι αποζημίωση για την αυθαίρετη χρήση δημόσιας δασικής έκτασης, συνεπεία της κατασκευής αυτής, αφού μάλιστα μπορεί να επιβάλλεται και σε βάρος του ιδιοκτήτη αυτής. Δεδομένου δε ότι η επιβολή της εξυπηρετεί τον δημόσιο σκοπό της προστασίας των δασών και δασικών εκτάσεων της χώρας και γίνεται κατά ειδική διοικητική διαδικασία, οι γεννώμενες από την έκδοση του οικείου πρωτοκόλλου διαφορές είναι διοικητικές και, επομένως, η επίλυσή τους ανήκει στην δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων. Περαιτέρω, οι διαφορές αυτές, των οποίων αντικείμενο δεν είναι η νομιμότητα της διοικητικής πράξης με την οποία κρίνεται αν κτίσμα έχει ανεγερθεί ή όχι εντός δάσους, αφού το ζήτημα αυτό έχει ήδη επιλυθεί στο πλαίσιο της ακυρωτικής δίκης που διεξάγεται κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 3 του άρθρου 114 του ν. 1892/1990, αλλά η νομιμότητα του πρωτοκόλλου επιβολής της διοικητικής κύρωσης για ήδη διαγνωσθείσα παράβαση, διαμορφώθηκαν με την ανωτέρω διάταξη, που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο ασκήσεως της επίδικης προσφυγής [πριν την έναρξη ισχύος του άρθρου 49 παρ. 3 του ν. 3659/2008 (Α 77), με το οποίο αντικαταστάθηκε η περίπτωση η της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του ν. 702/1977 (Α 268)], ως διοικητικές διαφορές ουσίας και είχαν υπαχθεί στην αρμοδιότητα των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και συγκεκριμένα στην ειδική αρμοδιότητα του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου, ενώπιον του οποίου άγονταν με την άσκηση προσφυγής. Εξ άλλου, ναι μεν, κατά τις διατάξεις αυτές, οι αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου επί της κατά τα ανωτέρω προσφυγής δεν υπόκεινται σε τακτικά ένδικα μέσα, υπόκεινται όμως, κατά την αληθή έννοιά τους, στο έκτακτο ένδικο μέσο της αίτησης αναίρεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, εφόσον ο νομοθέτης δεν απέκλεισε ρητώς τη δυνατότητα άσκησής του (ΣτΕ 3379/2015, 3067/2015, 1672/2014, 1129/2011, 5 / 8

1785/2001 7μ. κ.ά.). 8. Επειδή, εξάλλου, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, και εν όψει του σκοπού τους, που είναι τελικώς η κατεδάφιση των κτισμάτων που έχουν αυθαίρετα κατασκευασθεί σε δάσος ή δασική ή αναδασωτέα έκταση, δεν αποκλείεται η έκδοση πρωτοκόλλου ειδικής αποζημίωσης για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει το τρίμηνο ή το έτος (μετά την ισχύ του ν. 3208/2003), οι δυσμενείς δε για τον διοικούμενο συνέπειες από την έκδοση του πρωτοκόλλου για το μεγαλύτερο χρονικό αυτό διάστημα αίρονται, αν παραδοθεί οικειοθελώς προς κατεδάφιση η αυθαίρετη κατασκευή, έστω και μετά την έκδοση του πρωτοκόλλου, διότι στην περίπτωση αυτή ο ενδιαφερόμενος απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής της ειδικής αποζημίωσης που έχει ήδη επιβληθεί σε όποιο ποσό και αν έχει ανέλθει αυτή (ΣτΕ 4373/2015, 4360/2015, 3379/2015, 1672/2014, 188/2012, 4668/2011, 4587/2009 7μ.). 9. Επειδή, με την αναιρεσιβαλλομένη έγιναν δεκτά τα ακόλουθα: Ο αναιρεσίβλητος Δήμος είχε εκμισθώσει, δυνάμει του από 1-3-1997 ιδιωτικού συμφωνητικού μίσθωσης, στον Δημήτριο Χατζηγιάννη, κάτοικο Αχαρνών, κατόπιν διαγωνισμού στον οποίον ανακηρύχθηκε πλειοδότης, έναν ακάλυπτο χώρο 200 τ.μ. που αποτελεί τμήμα του δημοτικού κτήματος με την επωνυμία «Λεκάνες», προκειμένου να το χρησιμοποιήσει ως αποθήκη «μηχανοκίνητων αετών». Όμως, ο ανωτέρω μισθωτής κατά παράβαση της σύμβασης μίσθωσης κατασκεύασε στο χώρο αυτό ένα αυθαίρετο κτίσμα με τσιμεντόλιθους, διαστάσεων 20 Χ 20 Χ 4, καθώς και αεροδιάδρομο (πίστα) επιφάνειας 5.880 τ.μ., καταπατώντας, κατ αυτόν τον τρόπο, μεγάλο τμήμα και του υπόλοιπου κτήματος του Δήμου. Εξάλλου, με την 202/98/11-2-1999 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Αττικής διατάχθηκε η κατεδάφιση των ως άνω αυθαίρετων κατασκευών, δεδομένου ότι, σύμφωνα με την απόφαση, αυτές κτίσθηκαν σε δασική έκταση, εμβαδού 14.680 τ.μ., στη θέση «Λεκάνες», η οποία είχε κηρυχθεί αναδασωτέα με την 3622/1936 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας. Κατά της απόφασης αυτής δεν ασκήθηκε προσφυγή, ενώ οι κατασκευές δεν κατεδαφίστηκαν, ούτε παραδόθηκαν οικειοθελώς προς κατεδάφιση. Εν συνεχεία, ο Δασάρχης Πάρνηθας εξέδωσε, μεταξύ άλλων, και το 1/3-1-2005 πρωτόκολλο, με το οποίο επέβαλε στον αναιρεσίβλητο, ως ιδιοκτήτη του εν λόγω κτήματος, ειδική αποζημίωση, ποσού 21.599,41 ευρώ, λόγω διατήρησης των ως άνω αυθαιρέτων κατασκευών για το χρονικό διάστημα από 1-7-2000 έως 30-9-2000. Ο αναιρεσίβλητος με την προσφυγή του ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, ζήτησε την ακύρωση του προσβαλλόμενου πρωτοκόλλου. Το δικάσαν δικαστήριο, λαμβάνοντας υπ όψιν ότι ο αναιρεσίβλητος με την 198/5.4.1999 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου προέβη σε καταγγελία και λύση της μίσθωσης με τον υπεύθυνο ανέγερσης των αυθαίρετων κατασκευών μισθωτή, καθώς και ότι κατά της εν λόγω απόφασης ο μισθωτής άσκησε αρχικά προσφυγή ενώπιον της Επιτροπής του άρθρου 18 6 / 8

του ν. 2218/1994 και εν συνεχεία ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών (την 1.2.2000), έκρινε ότι η απομάκρυνση ή οικειοθελής παράδοση των ως άνω αυθαίρετων κατασκευών δεν ήταν εφικτή μέχρι και το 2000, οπότε απορρίφθηκε η τελευταία ως άνω ειδική διοικητική προσφυγή του μισθωτή, για το λόγο ότι εκκρεμούσε η εν λόγω διοικητική διαδικασία αμφισβήτησης της λύσης της μίσθωσης. Περαιτέρω, δε, το δικαστήριο της ουσίας έκρινε ότι ο αναιρεσίβλητος, λόγω της σχετικής νομικής διαμάχης με τον μισθωτή του, τελούσε σε κατάσταση ανωτέρας βίας, που τον εμπόδιζε να προβεί στην οικειοθελή κατεδάφιση ή παράδοση προς κατεδάφιση των επίδικων αυθαίρετων κατασκευών εντός του 2000, δηλαδή κατά το χρονικό διάστημα που αφορούσε το προσβαλλόμενο με την προσφυγή πρωτόκολλο ειδικής αποζημίωσης. Με τις σκέψεις αυτές ακύρωσε το επίδικο πρωτόκολλο. 10. Επειδή, το Δημόσιο προβάλλει ότι, σε αντίθεση προς τα κριθέντα με την 2839/2008 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το δικάσαν δικαστήριο, ερευνώντας τη δυνατότητα του αναιρεσίβλητου να προβεί σε οικειοθελή κατεδάφιση ή παράδοση προς κατεδάφιση των επίδικων αυθαίρετων κατασκευών, έκρινε με την αναιρεσιβαλλομένη ότι κρίσιμος χρόνος είναι το χρονικό διάστημα για το οποίο εκδόθηκε το προσβαλλόμενο με την προσφυγή πρωτόκολλο (εν προκειμένω διάστημα εντός του έτους 2000), ενώ το πρωτοβάθμιο δικαστήριο θα έπρεπε να λάβει υπόψη του και το χρονικό διάστημα μετά την έκδοση του πρωτοκόλλου μέχρι και τη συζήτηση της υποθέσεως ενώπιόν του, κατά το οποίο, σε κάθε περίπτωση, δεν συνέτρεχαν οι ανωτέρω «λόγοι ανωτέρας βίας» και τούτο, ανεξάρτητα από το εάν οι λόγοι αυτοί πράγματι επηρέαζαν τη νομιμότητα του επίδικου πρωτοκόλλου σε βάρος του αναιρεσίβλητου-κυρίου της εκτάσεως επί της οποίας είχαν ανεγερθεί οι αυθαίρετες κατασκευές. Πράγματι, με την προαναφερθείσα απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε, μεταξύ άλλων, ότι, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 71 παρ. 1 του ν. 998/1979 και του άρθρου 114 του ν. 1892/1990, αν ο ενδιαφερόμενος παραδώσει οικειοθελώς προς κατεδάφιση το αυθαίρετο κτίσμα, έστω και μετά την έκδοση του πρωτοκόλλου επιβολής της ειδικής αποζημίωσης, μπορεί να αποφύγει την καταβολή της. Συνεπώς, η ανωτέρω κρίση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης έρχεται σε αντίθεση προς την 2839/2008 απόφαση του ΣτΕ, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το αναιρεσείον και ο εξεταζόμενος λόγος αναιρέσεως προβάλλεται παραδεκτώς. Περαιτέρω, ο λόγος αυτός, κατά τα προεκτεθέντα, είναι και βάσιμος και ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, η έρευνα των λοιπών λόγων της οποίας παρέλκει, να αναιρεθεί, δε, η 8449/2009 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών. 11. Επειδή, με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 49 του ν. 3659/2008 (Α 77), με την οποία αντικαταστάθηκε η περίπτωση η της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του ν. 702/1977 (Α 268), οι διαφορές οι οποίες δημιουργούνται από την προσβολή πρωτοκόλλων επιβολής ειδικής 7 / 8

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Νόμος και Φύση αποζημίωσης για την διατήρηση αυθαίρετων κατασκευών σε εκτάσεις με δασικό χαρακτήρα, υπάγονται ήδη στην αρμοδιότητα του διοικητικού εφετείου. Δεδομένου, όμως, ότι, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 57 του πδ 18/1989 (Α 8), η αναίρεση αποφάσεως διοικητικού δικαστηρίου επαναφέρει τους διαδίκους στην θέση στην οποία ευρίσκονταν πριν την έκδοση της απόφασης που αναιρέθηκε, η δε συζήτηση της υποθέσεως ενώπιον του δικαστηρίου της παραπομπής δεν είναι νέα, η παρούσα υπόθεση, η οποία χρειάζεται διευκρίνιση ως προς το πραγματικό, πρέπει να παραπεμφθεί για νέα νόμιμη κρίση στο δικαστήριο το οποίο είχε αρμοδίως εκδικάσει την προσφυγή κατ εφαρμογή του τότε ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος, δηλαδή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (βλ. ΣτΕ 1416/2016, 705/2016, 4539/2015, 4804/2013 κ.ά). 8 / 8