Α. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗ / ΙΣΤΟΡΙΚΟ 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η φιλοσοφία. Έννοια και περιεχόμενο 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Η εξέλιξη της φιλοσοφίας και η οντολογία Ι. Εισαγωγή... 25 ΙΙ. Η προσωκρατική φιλοσοφία... 31 ΙΙΙ. Ο Σωκράτης, ο Πλάτων και ο αντικειμενικός ιδεαλισμός... 45 IV. Ο εμπειρισμός του Αριστοτέλη... 50 V. Οι Σωκρατικές Σχολές... 52 VI. Η φιλοσοφική σκέψη στην ελληνιστική εποχή... 52 VII. Η Φιλοσοφία στη ρωμαϊκή εποχή... 60 VIIIα. Η χριστιανική φιλοσοφία και οι απολογητές της... 65 VIIIβ. Περιεχόμενο της χριστιανικής φιλοσοφίας και θεολογίας... 68 VIIIγ. Η βυζαντινή φιλοσοφί... 69 ΙΧ. Η μεσαιωνική δυτική φιλοσοφία... 76 Χ. Η φιλοσοφία και η θεολογία του Ισλάμ... 82 ΧΙ. Η φιλοσοφία της Αναγέννησης... 84 ΧΙΙ. Η νεότερη Ευρωπαϊκή φιλοσοφική σκέψη... 90 ΧΙΙΙ. Η γερμανικη κλασσικη φιλοσοφια... 97 XIV. Η σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη... 104 XV. Ο Μαρξισμός... 107 XVI. Οι μεταγενέστερες φιλοσοφικές σχολές... 109 XVII. Ο Μεταμοντερνισμός στη φιλοσοφία... 114 XVIIIα. Η Νεοελληνική φιλοσοφία... 119 XVIIIβ. Η φιλοσοφία των λαών της Ανατολικής Ασίας... 126 XVIIIγ. Η φιλοσοφία των λαών του Λατινικού κόσμου... 138 ΧΙΧ. Τελικές κρίσεις και συμπεράσματα... 139 Ενδεικτική βιβλιογραφία... 146
546 Πίνακας Περιεχομένων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Η γνωσιολογία Ι. Το αντικείμενο... 153 ΙΙ. Η αφετηρία της γνώσης... 153 ΙΙΙ. Οι γνωσιολογικές θέσεις του Πλάτωνα... 158 IV. Η θέση του Αριστοτέλη και των άλλων σχολών για τη γνώση... 160 V. Η γνώση στον μεσαίωνα και στην αναγέννηση... 165 VI. Η γνώση στα νεότερα χρόνια... 168 VII. Ο ορθολογισμός του Ντεκάρτ... 171 VIII. Η γερμανική σκέψη και οι άλλοι στοχαστές... 175 IX. Ο μαρξισμός... 181 Χ. Η φιλοσοφία της γνώσης τον 20ό αιώνα... 183 ΧΙ. Τελικές κρίσεις και συμπεράσματα... 186 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Λογική και διαλεκτική Ι. Εισαγωγή... 193 ΙΙ. Ο Αριστοτέλης και η τυπική λογική... 196 ΙΙΙ. Η δομή της τυπικής λογικής... 198 IV. Η λογική στους νεότερους χρόνους... 202 V. Η διαλεκτική λογική - εισαγωγή... 208 VI. Η σύγχρονη διαλεκτική λογική... 210 VII. Τελικές κρίσεις και συμπεράσματα... 215 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Η ηθική Ι. Ηθική και συναφείς έννοιες... 219 ΙΙ. Οι ηθικές επιταγές των πρώτων ελλήνων σοφών... 223 ΙΙΙ. Οι σοφιστές και η ηθική... 227 ΙV. Τα ηθικά παραγγέλματα του Σωκράτη... 230 V. Ο Πλάτων και η ηθική... 231 VI. Η ηθική σκέψη του Αριστοτέλη... 233
Πίνακας Περιεχομένων 547 VII. Ο ηδονισμός και ο Δημόκριτος... 235 VIII. Ο ασκητισμός, η απραξία των κυνικών και οι νεοκυνικοί... 238 ΙΧ. Ο Επίκουρος και οι Στωικοί... 240 Χα. Η θρησκευτική ηθική των αρχαίων λαών της Ασίας... 244 Χβ. Η χριστιανική ηθική... 246 ΧΙ. Η ηθική στο μεσαίωνα και στην αναγέννηση... 254 ΧΙΙ. Ο ωφελιμισμός... 256 ΧΙΙΙ. Η θεωρία των αξιών... 261 ΧΙV. Ο Ντεκάρτ, οι άλλοι και η ηθική τους... 264 XV. Η ηθική του γαλλικού διαφωτισμού... 266 XVΙ. Ο Καντ και οι άλλοι γερμανοί στοχαστές... 267 XVIΙ. Η βιολογική ηθική... 271 XVIIΙ. Ο ατομοκεντρισμός... 273 XΙΧ. Η επιστημονική ηθική... 275 ΧΧ. Η μαρξιστική ηθική... 276 XΧΙ. Στοιχεία της σύγχρονης ηθικής... 278 ΧΧΙΙ. Τελικές κρίσεις και συμπεράσματα... 280 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ Θρησκεία και θεός Ι. Εισαγωγή... 289 ΙΙ. Η θρησκεία των πρώτων ελλήνων... 292 ΙΙΙ. Η αμφισβήτηση του Ολυμπιακού Πάνθεου... 296 IV. Οι σοφιστές, η θρησκεία και οι άλλοι... 301 V. Ο Πανθεϊσμός του Ξενοφάνη. Οι Στωϊκοί... 303 VI. Ο Σωκράτης και ο Πλάτων περί τη θρησκεία... 305 VII. Ο θεός κατά τον Αριστοτέλη... 308 VIII. Οι επιγονικές σχολές και η εμφάνιση του Χριστιανισμού... 309 ΙΧ. Ελληνική φιλοσοφία - Ιουδαϊσμός - Χριστιανισμός και οι άλλες αρχαίες θρησκείες. Συγκλίσεις και αποκλίσεις... 314 Χ. Η θρησκεία στη νεότερη εποχή... 329 ΧΙ. Η θρησκεία στα τελευταία χρόνια... 336 ΧΙΙ. Ο Μαρξισμός και η θρησκεία... 341 ΧΙΙΙ. Τελικές κρίσεις και συμπεράσματα... 342
548 Πίνακας Περιεχομένων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Περί ψυχής Ι. Αθανασία και μετεμψύχωση... 355 ΙΙ. Η πνευματικότητα της ψυχής... 359 ΙΙΙ. Ο Αριστοτέλης, η ψυχή και οι άλλοι στοχαστές... 365 IV. Η ψυχή στην ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή... 366 V. Η ελληνοχριστιανική περίοδος... 370 VI. Η ψυχή, μεσαίωνας και αναγέννηση... 372 VII. Η ψυχή στη σύγχρονη εποχή... 374 VIII. Τελικές κρίσεις και συμπεράσματα... 377 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Η πολιτική φιλοσοφία Ι. Η πολιτειακή οργάνωση των πρώτων Ελλήνων... 383 ΙΙ. Ο Μίνωας της Κρήτης... 385 ΙΙΙ. Ο Ησίοδος και οι μεταγενέστεροι... 386 IV. Οι «τύραννοι», ο Σόλων και η Αθηναϊκή Δημοκρατία... 388 V. Πρωταγόρας, ο πρώτος θεωρητικός της δημοκρατίας... 392 VI. Ο Σωκράτης και άλλοι... 397 VII. Ο Πλάτων και η πολιτική φιλοσοφία του... 399 VIII. Η πολιτική φιλοσοφία του Αριστοτέλη... 404 ΙΧ. Η πολιτική σκέψη του Θουκυδίδη... 408 Χ. Ο Ισοκράτης και οι άλλοι... 410 ΧΙ. Η πολιτική σκέψη στην ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή... 414 ΧΙΙ. Πολιτική φιλοσοφία, θρησκεία και χριστιανισμός... 416 ΧΙΙΙ. Η πολιτική σκέψη στον μεσαίωνα... 423 XIV. Η πολιτική σκέψη στα χρόνια της αναγέννησης... 425 XV. Η σύγχρονη θεωρία περί κοινωνικού συμβολαίου... 427 XVI. Η πολιτική φιλοσοφία στους νεότερους χρόνους... 432 XVII. Φιλελευθερισμός και σοσιαλισμός... 438 XVIII. Κριτική του μαρξισμού... 446 ΧΙΧ. Τελικές κρίσεις και συμπεράσματα... 459
Πίνακας Περιεχομένων 549 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Αισθητική Ι. Εισαγωγή... 471 ΙΙ. Οι σοφιστές και η κριτική της τέχνης... 478 ΙΙΙ. Η Πλατωνική αισθητική... 480 IV. Η αισθητική θεωρία του Αριστοτέλη και οι άλλες σχολές... 484 V. Η Αισθητική στο μεσαίωνα... 489 VI. Η Αναγέννηση και η τέχνη... 491 VII. Κλασσικισμός, νεοκλασσικισμός και καρτεσιανικός ορθολογισμός... 493 VIII. Η φαντασία στην τέχνη... 498 ΙΧ. Ο ρομαντισμός... 501 Χ. Η αισθητική στη γερμανική κλασσική φιλοσοφία... 508 ΧΙ. Οι άλλοι περί αισθητικής φιλόσοφοι... 512 ΧΙΙ. Ο ρεαλισμός... 513 ΧΙΙΙ. Η Μαρξιστική αισθητική... 515 ΧIV. Ο Σοσιαλιστικός ρεαλισμός... 516 XV. Τα αισθητικά ρεύματα του 20ού αιώνα... 518 XVI. Η ιστορική εξέλιξη της ελληνικής αισθητικής στη νεότερη εποχή... 524 Α) Η βυζαντινή αισθητική... 524 Β) Η νεοελληνική αισθητική φιλοσοφική θεώρηση και παραγωγή... 526 Γ) Τα πρόσωπα και τα θέματα της λογοτεχνίας... 530 Δ) Τα έργα της ελληνικής τέχνης... 534 Α. Η αρχιτεκτονική... 534 Β. Η ζωγραφική και η μουσική... 534 XVIΙ. Τελικές κρίσεις και συμπεράσματα... 536