ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Transcript

1 Μαθητικό Συνέδριο Ιστορίας "Το Βυζάντιο ανάμεσα στην αρχαιότητα και τη σύγχρονη Ελλάδα" ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η επίδραση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στο Βυζαντινό Πολιτισμό

2 Μαθητική Κοινότητα του Λυκείου των Εκπαιδευτηρίων Δούκα Θέμα εργασίας: «Πνευματικός βίος και πολιτισμός: η επίδραση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στο βυζαντινό πολιτισμό». Συμμετέχοντες μαθητές: Καραγιάννη Άντα Καραγιάννη Αρετή Μανωλά Στελίνα Μπράτσου Αλίσια Παράσχου Σοφία Ροδανού Ίρις Σιώκος Γεράσιμος Υπεύθυνοι καθηγητές: Μυκωνιάτης Αντώνιος, Φιλόλογος Χαδιάρη Σπυριδούλα, Φιλόλογος

3 Εισαγωγή Η αδιάλειπτη ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού Το Βυζάντιο: Ένωση αρχαιοελληνικού κόσμου με σύγχρονη Ευρώπη Ευδοκίμηση ιδεών Πλάτωνα και Αριστοτέλη Μεταλαμπάδευση ιδεών και αξιών του αρχαίου ελληνικού κόσμου

4 Εισαγωγή Πρωτοβυζαντινή περίοδος Πλάτωνας και Αριστοτέλης: ιδεολογική θεμελίωση του αυτοκρατορικού θεσμού Μεσοβυζαντινή περίοδος Μιχαήλ Ψελλός: αναβίωση αρχαίων ελληνικών σπουδών Υστεροβυζαντινή περίοδος Πλήθων Γεμιστός: αναγέννηση κλασικών σπουδών

5 Η θέση του Αυτοκράτορα έμψυχος νόμος Ο ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ «ὁ αύτοκράτωρ τοῖς νόμοις οὐχ ὑπόκειται» Υψηλή θέση απόλυτη εξουσία Ιουστινιάνειος νομοθεσία «ὅπερ ἀρέσει τω βασιλεῑ νόμος ἐστίν»

6 Πλάτων «Πολιτεία» Δυσπιστία για δημοκρατία Ιδεώδες πολίτευμα: αριστοκρατία του πνεύματος απόλυτος μονάρχης ο φιλόσοφος- βασιλιάς Χρέος φιλοσόφου: η διακυβέρνηση της Πολιτείας Στόχος: η ευδαιμονία Υπεράνω νόμων και συγκατάθεσης υπηκόων Νόμοι : πρότυπα για τους άλλους (μεγαλύτερη αξία η σοφία και η αρετή) «Νόμοι» Συνδυασμός σοφής διακυβέρνησης μονάρχη- δημοκρατικών θεσμών Νόμος: κυρίαρχος όλων (και του μονάρχη)

7 Αριστοτέλης Συγγένεια με πολιτικές απόψεις Πλάτωνα «Πολιτικά» Ιδεώδες πολίτευμα : βασιλεία (αρχή άνδρα που υπερέχει σε αρετή- πολιτικές ικανότητες) Ανέφικτο το ιδεώδες πολίτευμα πολιτεία (το άριστο εφικτό πολίτευμα ) Ο αξιόλογος άνδρας πρέπει να κυβερνά υπεράνω του νόμου Συνειδητοποίηση ουτοπίας από Πλάτωνα Αριστοτέλη

8 Μιχαήλ Ψελλός Ο πιο διαπρεπής διανοούμενος και αξιόλογος φιλόσοφος του Μεσαίωνα «Ὁ ὕπατος των φιλοσόφων» Αγάπη για ομηρικά έπη και Πλάτωνα Μελέτη πλατωνικής, αριστοτελικής και νεοπλατωνικής φιλοσοφίας Διατύπωση κατηγοριών για τον θαυμασμό του προς τον Πλάτωνα Αντίκρουση κατηγοριών: αποδοχή ιδεών εναρμονισμένων με το πνεύμα του Χριστιανισμού

9 Μιχαήλ Ψελλός Ενδιαφέρον για το έργο του Αριστοτέλη : η συλλογιστική του Αριστοτέλη στην διατύπωση των φυσικών νόμων Σχολιασμός έργων Αριστοτέλη «Περί Ερμηνείας» και «Αναλυτικά» «Διδασκαλία παντοδαπή» Σύντομη και επιστημονική εγκυκλοπαίδεια Ερμηνεία χριστιανικού δόγματος με βάση τη νεοπλατωνική φιλοσοφία Επιδράσεις Πλάτωνα, Αριστοτέλη και νεοπλατωνικών σε ιδέες για τον Θεό, την ηθική και την ψυχή

10 Προσφορά Μιχαήλ Ψελλού Μετάδοση ενθουσιασμού στους συγχρόνους του για τις φιλοσοφικές ιδέες Διάσωση χωρίων νεοπλατωνικών φιλοσόφων Η ελληνική φιλοσοφία: όργανο διατύπωσης και υπεράσπισης του χριστιανικού δόγματος

11 Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων Βασική θέση: αναγέννηση του Βυζαντίου στηριζόμενη στις αρχαίες ελληνικές αντιλήψεις Πλάτωνας: πολιτικός παιδαγωγός Πλατωνική θεωρία: βάση μεταρρύθμισης για το βυζαντινό κράτος Ιδανική πολιτεία: η αρχαία Σπάρτη με πλατωνική θεμελίωση «Η τελευταία αναλαμπή του βυζαντινού ελληνισμού» Έργο: μεταφύτευση πλατωνικών ιδεών στην Ιταλία (Πλατωνική Ακαδημία Μεδίκων στη Φλωρεντία)

12 Η συμβολή του Βυζαντίου στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό Μεταλαμπάδευση αρχαίας ελληνικής σκέψης από το Βυζάντιο στην αναγεννησιακή Δύση: Διασύνδεση μοναχών μεταξύ Ελλάδος και Κάτω Ιταλίας Διδασκαλία Ελλήνων λογίων στην Ιταλία και αλλού Διάσωση κειμένων αρχαίας ελληνικής γραμματείας (Αναγεννήσεις Φώτιου, Μακεδόνων και Παλαιολόγων) και διάδοση στη Δύση Πνευματική αφύπνιση της Δύσης

13 Ευρωπαίος είναι αυτός που υπέστη την επίδραση της ελληνικής ορθολογιστικής σκέψης, που γνώρισε την εμβέλεια των ρωμαϊκών διοικητικών θεσμών και που ζει σύμφωνα με την ιουδαϊκοχριστιανική πνευματικότητα. Paul Valery

14 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Εκδοτική Αθηνών Α. Ε. «Ιστορία του ελληνικού έθνους», τόμοι Ζ, Η, Θ, Αθήνα, Κοπιδάκης, Μ. Ζ., Πατρικίου, Ε., Λυπουρλής, Δ., Μωραϊτου Δ., «Αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφικός Λόγος, Πλάτων- Αριστοτέλης», Γ Γενικού Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης, Αθήνα, 2014 Γλυκατζή- Αρβελέρ, Ε. «Γιατί το Βυζάντιο», Μεταίχμιο, Μπακουνάκης, Τ. Συνέντευξη «Ελένη Γλυκατζή- Αρβελέρ, Είμαστε όλοι Βυζαντινοί», στο ΒΗΜΑ, 3/4/2010, διαθέσιμο στο Γλυκατζή- Αρβελέρ, Ε. Ομιλία, «Η ανιστόρητη ονομασία Βυζάντιο», διαθέσιμο στο Γλυκατζή- Αρβελέρ, Ε. Ομιλία, «Βυζάντιο, Ιστορία και Πολιτισμός», διαθέσιμο στο

15 Ευχαριστούμε..