ΣτΕ 1441/2016 [Διάνοιξη δημοτικής δασικής οδού]

ΣτΕ 1441/2016 [Διάνοιξη δημοτικής δασικής οδού] Περίληψη -Η προσβαλλόμενη έγκριση περιβαλλοντικών όρων δεν αιτιολογείται νομίμως. Ειδικότερα, υπό την εκδοχή ότι αφορά την διάνοιξη «δασικής οδού» σύμφωνα με το άρθρο 15 του ν. 998/1979, η αιτιολογία είναι πλημμελής διότι η κατασκευή του επίμαχου δρόμου δεν υπαγορεύεται από κάποιον από τους λόγους που κατά την παράγρ. 1 του άρθρου αυτού επιτρέπουν την κατασκευή δασικής οδού, όπως η προστασία και εκμετάλλευση του δάσους, η πρόσβαση προς «υφιστάμενες» τεχνικές εγκαταστάσεις, ή αισθητικά τοπία, η εκτέλεση και συντήρηση δασικών έργων και η μεταφορά δασικών προϊόντων, αλλά αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση τριών παρακείμενων ιδιοκτησιών και της μέλλουσας να ανεγερθεί στη μία από αυτές τουριστικής μονάδας της παρεμβαίνουσας εταιρείας, η οποία εξ άλλου εκπόνησε στη συνέχεια την ανωτέρω οριστική μελέτη και πρόκειται να κατασκευάσει με ευθύνη και δαπάνες της την επίμαχη οδό για λογαριασμό του Δήμου Γρεβενών. Και ναι μεν στη σχετική έκθεση ελέγχου αναφέρεται ότι «Η κατασκευή του δρόμου αυτού θα εξυπηρετήσει και υλωρικές ανάγκες, όπως αντιπυρική προστασία του Δημοτικού Δάσους Γρεβενών (πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών), φύλαξη από λαθροϋλοτομίες και λαθροθηρία», οι λόγοι όμως αυτοί, ανεξαρτήτως αν μπορούν να παράσχουν έρεισμα εκ των υστέρων στην προσβαλλόμενη πράξη, πάντως παρίστανται όλως δευτερεύοντες εν σχέσει προς τον κύριο λόγο κατασκευής της οδού, ήτοι την εξυπηρέτηση ιδιωτικών αγροκτημάτων και της μη υφιστάμενης εισέτι τουριστικής μονάδας της παρεμβαίνουσας, και δεν επιστηρίζονται σε άλλα στοιχεία του φακέλου, ενώ ειδικά ως προς την «αντιπυρική προστασία» δεν προκύπτει ότι η διάνοιξη του επίμαχου δασικού δρόμου εντάσσεται σε ευρύτερο δίκτυο πυρασφάλειας της δασικής περιοχής, όπως απαιτείται από τις οικείες διατάξεις. Υπό την εκδοχή δε ότι η προσβαλλόμενη πράξη αφορά τη διάνοιξη δημόσιας οδού διά μέσου δάσους σύμφωνα κατά το άρθρο 48 του ν. 998/1979, είναι επίσης μη νόμιμη. Και τούτο προεχόντως διότι, μετά την διαπιστωθείσα παράνομη αποψίλωση, η επίμαχη έκταση είναι αναδασωτέα κατά συνταγματική επιταγή και απαγορεύεται η διάθεσή της για άλλο σκοπό πριν την πραγματοποίηση της αναδασώσεως και την αναδημιουργία της καταστραφείσας δασικής βλαστήσεως, κατά τα εκτιθέμενα σε προηγούμενη σκέψη. Πρόεδρος: Χρ. Ράμμος Εισηγητής: Θ. Αραβάνης Βασικές σκέψεις 1. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση: 1) της 805&1923/9.10.2007 1 / 8

αποφάσεως του Νομάρχη Γρεβενών, με την οποία εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι για το έργο της διάνοιξης «δημοτικής οδού» στην εκτός σχεδίου πόλεως περιοχή «Βαγγέλη Δένδρο» της περιφέρειας του Δήμου Γρεβενών, και 2) της 2913/09/10.6.2010 αποφάσεως του αυτού Νομάρχη, με την οποία τροποποιήθηκε η προηγούμενη απόφαση ως προς τον χαρακτήρα της οδού, η οποία χαρακτηρίσθηκε ως «δασική», και ως προς τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά αυτής. 2. Επειδή, στη δίκη παρεμβαίνουν, με κοινό δικόγραφο, η εταιρεία «Ντακόλας Α.Ε.», η οποία πρόκειται να κατασκευάσει στην περιοχή ξενοδοχειακή μονάδα, και ο Κων/νος Τακόλας, ο οποίος φέρεται ως ιδιοκτήτης ακινήτου που εξυπηρετείται από την υπό κατασκευή δασική οδό. Η παρέμβαση όμως αυτή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη διότι ο υπογράφων το δικόγραφο δικηγόρος ως πληρεξούσιος των παρεμβαινόντων δεν νομιμοποιήθηκε με κάποιον από τους τρόπους που προβλέπονται στο άρθρο 27 παράγρ. 1 και 2 του π.δ. 18/1989 (Α 8), όπως ισχύει. 3. Επειδή, νομίμως συζητήθηκε η υπόθεση χωρίς την παράσταση της καθ ης Ν. Α. Γρεβενών [ήδη Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, άρθρα 186 παράγρ. ΙΙ περίπτ. ΣΤ στοιχ. 18 και 183 παράγρ. 2 του ν. 3852/2010 (Α 87), όπως η τελευταία διάταξη τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 παράγρ. 13 του ν. 4071/2012 (Α 85)] δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, έγιναν ως προς αυτήν οι νόμιμες κοινοποιήσεις. 4. Επειδή, η πρώτη προσβαλλόμενη πράξη αφορούσε σε διάνοιξη δημοτικής οδού, υπαγόμενη στα έργα της 1 ης ομάδας, 2 ης κατηγορίας, 3 ης υποκατηγορίας, με α/α 11.1 «Δημοτικές και κοινοτικές οδοί - Εκτός σχεδίων πόλεων ή ορίων οικισμών» της κ.υ.α. 15393/2332/5.8.2002 (Β 1022, διόρθ. σφαλμ. Β 1117), εκδόθηκε μετά (α) την από Φεβρουαρίου 2007 περιβαλλοντική μελέτη και β) την απόφαση 333/2007 του Δημοτικού Συμβουλίου Γρεβενών και όριζε ότι ισχύει μέχρι τις 9.10.2017. Η δεύτερη προσβαλλόμενη πράξη αφορά σε διάνοιξη δασικού δρόμου εμπίπτουσα στην ίδια ως άνω ομάδα, κατηγορία και υποκατηγορία έργων της ανωτέρω κ.υ.α., αλλά στον α/α 14.2 «Δασικοί δρόμοι που εξυπηρετούν ειδικές χρήσεις (π.χ. τουριστικές, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις) ή προτείνονται από μη Δασικές Υπηρεσίες», εκδόθηκε μετά (α) την από Ιουνίου 2009 «τεχνική έκθεση», στην οποία περιέχεται και εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου, (β) την 94482/6253/25.9.2009 πράξη του Διευθυντή Δασών Ν. Γρεβενών περί χαρακτηρισμού της εκτάσεως που καταλαμβάνεται από τον υπό κατασκευή δρόμο ως «δάσους» και (γ) την 126/2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Γρεβενών, με την οποία αυτό ετάχθη υπέρ της διανοίξεως δασικής οδού στην παραπάνω θέση, περιλαμβάνει δε διαφορετικούς περιβαλλοντικούς όρους από ότι η πρώτη πράξη και ορίζει ότι ισχύει μέχρι τις 8.6.2013. Με τα δεδομένα αυτά, η δεύτερη προσβαλλόμενη πράξη, η οποία εκδόθηκε βάσει νέων πραγματικών και νομικών δεδομένων και έχει διαφορετικό περιεχόμενο, αντικατέστησε στο σύνολό της την πρώτη 2 / 8

πράξη, η οποία έπαυσε να ισχύει πριν την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως. Επομένως η δεύτερη πράξη είναι η μόνη εκτελεστή και παραδεκτώς προσβαλλόμενη πράξη, ενώ η πρώτη πράξη προσβάλλεται απαραδέκτως (βλ. ΣΕ 4150/2011 σκ. 7, 1153/2007 σκ. 3, 397/2000 σκ. 4 κ.ά.). 5. Επειδή, όπως προαναφέρθηκε, η παραδεκτώς προσβαλλόμενη πράξη ορίζει ότι ισχύει μέχρι τις 8.6.2013, και συνεπώς η ισχύς της έληξε μετά την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως και πριν τη συζήτηση της υποθέσεως. Εξ αυτού του λόγου όμως δεν συντρέχει περίπτωση καταργήσεως της δίκης διότι ο αιτών έχει ιδιαίτερο έννομο συμφέρον για τη συνέχισή της, κατ άρθρο 32 παράγρ. 2 του π.δ. 18/1989, δεδομένου ότι, όπως προβάλλεται, η προσβαλλόμενη πράξη ελήφθη υπ όψη για την έκδοση άλλης πράξεως, ήτοι της 78027/2317/26.8.2010 αποφάσεως του Γ. Γ. Π. Δυτικής Μακεδονίας περί εγκρίσεως της οριστικής μελέτης διάνοιξης του επίδικου δασικού δρόμου, κατά της οποίας ο αιτών έχει ασκήσει άλλη αίτηση ακυρώσεως (Ε 8844/2010), που εκδικάσθηκε κατά την ίδια δικάσιμο (βλ. ΣΕ 1344/2006 σκ. 5, 2203/1993 σκ. 5, ΣΕ 4952/2014 σκ. 5, 2727/2011 σκ. 7). 6. Επειδή, ο αιτών, φερόμενος ως δημότης Γρεβενών και ιδιοκτήτης ξενοδοχειακής μονάδας στην περιοχή, με έννομο συμφέρον και εν γένει παραδεκτώς ασκεί την κρινόμενη αίτηση, προβάλλοντας ότι το έργο στο οποίο αφορά η προσβαλλόμενη πράξη αλλοιώνει ανεπιτρέπτως τον δασικό και αναδασωτέο χαρακτήρα της καταλαμβανόμενης από την οδό εκτάσεως. 7. Επειδή, στη διάταξη του άρθρου 24 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον, και στο άρθρο 117 παρ. 3 αυτού ότι: «Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό». Σε εκτέλεση των ως άνω συνταγματικών διατάξεων, εκδόθηκε ο ν. 998/1979 «Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας» (Α 289), ο οποίος στο πέμπτο κεφάλαιο αυτού (άρθρα 37-44) ρυθμίζει τα θέματα κηρύξεως και άρσεως αναδασώσεως και στο έκτο κεφάλαιο (άρθρα 45-61) προβλέπει τις επιτρεπόμενες επεμβάσεις στα δάση και τις δασικές εκτάσεις. Ειδικότερα, στον νόμο αυτό ορίζονται μεταξύ άλλων τα εξής: Άρθρο 37: «1. Ως αναδάσωσις νοείται η αναδημιουργία της καθ' οιονδήποτε τρόπον καταστραφείσης ή σημαντικώς αραιωθείσης ή άλλως πως υποβαθμισθείσης δασικής βλαστήσεως, είτε διά της φυτεύσεως ή σποράς, είτε διά της διευκολύνσεως της φυσικής αναγεννήσεως, προς δημιουργίαν δάσους ή δασικής εκτάσεως.». Άρθρο 38: «1. Κηρύσσονται υποχρεωτικώς ως αναδασωτέα τα δάση και αι δασικαί εκτάσεις, ανεξαρτήτως της ειδικωτέρας 3 / 8

κατηγορίας αυτών ή της θέσεως εις ην ευρίσκονται, εφόσον ταύτα καταστρέφονται ή αποψιλούνται συνεπεία πυρκαϊάς ή παρανόμου υλοτομίας αυτών». Άρθρο 44: «1., 2., 3 [όπως η παράγρ. αυτή συμπληρώθηκε με το άρθρο 1 παράγρ. 9 του ν. 3208/2003 (Α 303)]: «... η αναδάσωσις δύναται να αρθή μόνον κατά την διαδικασίαν και υπό τας προϋποθέσεις υφ' ας επιτρέπεται η μεταβολή του προορισμού δάσους ή δασικής εκτάσεως κατά τας εις το ΣΤ' κεφάλαιον του παρόντος νόμου οριζόμεναι». Άρθρο 45: «1 [όπως η παρ. αυτή αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρ. δέκατου τρίτου του ν. 1822/1988 (Α' 272)]: «Στα δάση και τις δασικές εκτάσεις περί των οποίων το άρθρ. 117 παρ. 3 του Συντάγματος, ουδεμία επιτρέπεται επέμβαση προβλεπομένη από τις διατάξεις του παρόντος ή από άλλη διάταξη, με εξαίρεση τα αναφερόμενα στις διατάξεις του άρθρ. 59 του Ν. 998/79, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρ. 17 του Ν. 1734/87, των παρ. 1 και 2 του άρθρ. 58 του παρόντος και τα όλως απαραίτητα για την τεχνητή αναδάσωση και την προστασία της βλαστήσεως». Περαιτέρω, το άρθρο 59 του ίδιου νόμου αναφέρεται στην εκτέλεση στρατιωτικών έργων, ενώ το άρθρο 58 του αυτού νόμου στην μεν παράγρ. 1 ορίζει ότι "1. Διά την εκτέλεσιν μεγάλων δημοσίων έργων, ως αεροδρομίων, τεχνητών λιμνών, φραγμάτων κ.λ.π. είναι δυνατή η κατάληψις και εκχέρσωσις ή κάλυψις δασών ή δασικών εκτάσεων, εάν περί της εκτελέσεως των έργων τούτων εις την συγκεκριμένην περιοχήν υφίσταται ειδικός νόμος και κατά τους όρους τούτου...", στην δε παράγρ. 2 ορίζει τις προϋποθέσεις εκτέλεσης τεχνικών έργων που αφορούν την υποδομή και εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α. με χρήση Α.Π.Ε., καθώς και δικτύων μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου και πετρελαϊκών προϊόντων. Εξ άλλου, στο μεν άρθρο 15 του ν. 998/1979 ορίζεται ότι: "1. Δασικαί οδοί είναι αι κατασκευαζόμεναι εντός ή εις τας παρυφάς δασών ή δασικών εκτάσεων και εξυπηρετούσαι την προστασίαν και εκμετάλλευσιν τούτων, ή την πρόσβασιν προς υφισταμένας τεχνικάς εγκαταστάσεις ή αισθητικά τοπία, ή την εκτέλεσιν και συντήρησιν δασικών έργων ή τας μεταφοράς δασικών προϊόντων και μη συμπίπτουσαι μετά του εθνικού, επαρχιακού ή κοινοτικού οδικού δικτύου της Χώρας. 2....", στο δε άρθρο 48 του ίδιου νόμου ότι : "1. Η διάνοιξις δημοσίων οδών διά μέσου δασών ή δασικών εκτάσεων είναι επιτρεπτή, εφ' όσον διά της μελέτης κατασκευής τούτων λαμβάνεται πρόνοια διά την διαφύλαξιν του τυχόν προστατευτικού χαρακτήρος των δασών. Επίσης κατά την χάραξιν και την κατασκευήν των οδών δέον να προβλέπωνται και λαμβάνωνται μέτρα διά την προστασίαν της εκατέρωθεν δασικής βλαστήσεως και την μη αλλοίωσιν του φυσικού περιβάλλοντος..., 2., 3. Η διάνοιξις οδών διά μέσου δασών ή δασικών εκτάσεων δι' εξυπηρέτησιν εκμεταλλεύσεων, βιομηχανιών, μεταλλείων και λατομείων, περί ων τα άρθρ. 56 και 57 του παρόντος, είναι επιτρεπτή κατόπιν αδείας της δασικής αρχής και συμφώνως προς χάραξιν εγκρινομένην υπ αυτής. Αι δαπάναι τυχόν αποζημιώσεων, ως και τα έξοδα 4 / 8

κατασκευής και συντηρήσεως των οδών τούτων, βαρύνουν τας εξυπηρετουμένας δι αυτών επιχειρήσεις. Εκλιπόντος του λόγου, δι ον ηνοίχθησαν αι κατά την παρούσαν παράγραφον οδοί, αύται διατηρούνται ως δασικαί, εφ'όσον ανταποκρίνονται εις τους όρους του άρθρ. 15, άλλως αναδασούνται μερίμνη της δασικής υπηρεσίας. ". 8. Επειδή, όπως έχει κριθεί, από το συνδυασμό των παρατεθεισών διατάξεων των άρθρων 24 παρ. 1 και 117 παρ. 3 του Συντάγματος, καθώς και των άρθρων 38 παρ. 1, 41 παρ. 1 και 45 επόμ. του ν. 998/1979 (Α 289) συνάγεται ότι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις της Χώρας υπάγονται σε ιδιαίτερο προστατευτικό καθεστώς για να διατηρείται η κατά προορισμό χρήση τους. Μόνο δε κατ εξαίρεση παρέχεται η δυνατότητα στον κοινό νομοθέτη να επιτρέπει επεμβάσεις που μεταβάλλουν ή αλλοιώνουν τον δασικό χαρακτήρα τους και, ειδικότερα, μόνο αν συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος, αλλά, και στην περίπτωση αυτή, μόνον αν η θυσία της δασικής βλαστήσεως αποτελεί το μόνο πρόσφορο μέσο για την ικανοποίηση των εν λόγω αναγκών και αν οι επεμβάσεις περιορίζονται στο απολύτως αναγκαίο μέτρο. Εξ άλλου, στο ίδιο προστατευτικό καθεστώς υπάγονται και οι εκτάσεις που κηρύσσονται αναδασωτέες είτε για την αναδημιουργία προϋπάρχουσας δασικής βλαστήσεως, είτε για τη δάσωση το πρώτον, και δη ανεξαρτήτως αν η πράξη κηρύξεως της αναδασώσεως έχει εκδοθεί πριν ή μετά την ισχύ του Συντάγματος. Ειδικότερα, όμως, σε περίπτωση καταστροφής ή αποψιλώσεως του δάσους ή της δασικής εκτάσεως από πυρκαϊά ή οποιαδήποτε άλλη αιτία, προερχομένη είτε από ανθρώπινη ενέργεια είτε από φυσικά αίτια, είναι υποχρεωτική η κήρυξη της καταστραφείσας ή αποψιλωθείσας εκτάσεως ως αναδασωτέας και αποκλείεται η διάθεση αυτής για άλλο σκοπό δημοσίου συμφέροντος που θα δικαιολογούσε κατά νόμο (έκτο κεφάλαιο ν. 998/1979) επέμβαση στο δάσος πριν την καταστροφή του. Τέτοια επέμβαση επιτρέπεται στο άκρως απαραίτητο μέτρο μόνο μετά την πραγματοποίηση της αναδασώσεως και την ανάκτηση της δασικής μορφής της καταστραφείσας εκτάσεως, απαγορευομένης απολύτως τέτοιας επεμβάσεως πριν την πραγματοποίηση του σκοπού της αναδασώσεως (ΣΕ 2872/2010, 3280/2008, 1153/2007, 286/2005, ΣΕ 2171/1994, ΣΕ 2778/1988 Ολομ.) και με την προϋπόθεση ότι δεν επακολούθησε νέα παράνομη εκχέρσωση (ΣΕ 286/2005 κ.ά.). Άρση δε της αναδασώσεως, κατά τις ως άνω διατάξεις, επιτρέπεται μόνο εφ όσον αρμοδίως και αιτιολογημένως διαπιστωθεί ότι εκπληρώθηκε ο σκοπός της αναδασώσεως, ότι δηλαδή επιτεύχθηκε η αναδημιουργία της δασικής βλαστήσεως (ΣΕ 2872/2010), προκειμένου, προδήλως, να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο παράνομης καταστροφής των δασών ή των δασικών εκτάσεων προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για αλλότριο σκοπό πριν την αναδημιουργία της δασικής βλαστήσεως. 9. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Στις 15.2.2007 στην δασική περιοχή «Κατή Πηγάδι» του Δήμου 5 / 8

Γρεβενών, ο δασοφύλακας Σερ. Μπέϊκος διαπίστωσε παράνομη κοπή 136 περίπου νεαρών ατόμων βαλανιδιάς από αγνώστους, με αποτέλεσμα τη δημιουργία «δασολωρίδας» εντός του δάσους, για την οποία υπεβλήθη η από 2.4.2007 μηνυτήριος αναφορά, χωρίς έκτοτε να ευρεθούν οι δράστες (βλ. έγγραφο 68133/8218/20.10.2013 έγγραφο της Διεύθυνσης Δασών Ν. Γρεβενών προς το Δικαστήριο). Ακολούθως, με την 8665/2.5.2007 αίτησή τους προς τον Δήμο Γρεβενών, ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων στην παρακείμενη θέση «Βαγγέλη Δέντρο», μεταξύ των οποίων ο παρεμβαίνων Κ. Τακόλας, ζήτησαν τη διαπλάτυνση «υφιστάμενης αγροτικής οδού», η οποία συμπίπτει με την αποψιλωθείσα έκταση, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση στα αγροκτήματά τους. Το Δημοτικό Συμβούλιο Γρεβενών με την απόφασή του 333/2007 (συν. 13.6.2007), αφού διαπίστωσε ότι εκεί δεν υπήρχε αγροτική οδός και ως εκ τούτου δεν συνέτρεχε περίπτωση διαπλατύνσεως ή βελτιώσεώς της (βλ. από 8.6.2007 υπηρεσιακή εισήγηση), αποφάσισε την κατασκευή «νέας αγροτικής οδού», με κατεύθυνση από την εθνική οδό Γρεβενών Κοζάνης προς τα κτήματα των ενδιαφερομένων. Στη συνέχεια, κατόπιν αιτήσεως του παρεμβαίνοντος Κ. Τακόλα, το Δημοτικό Συμβούλιο Γρεβενών, με την απόφαση 338/2007 (πρακτ. 12/9.7.2007), τροποποίησε και συμπλήρωσε την προηγούμενη απόφασή του με τον χαρακτηρισμό της επίμαχης οδού ως «δημοτικής» και την πρόβλεψη ότι η διάνοιξη της νέας οδού θα γίνει μετά την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου και τη χορήγηση εγκρίσεως επέμβασης από τις αρμόδιες δασικές αρχές, εν όψει του δασικού χαρακτήρα της περιοχής. Προσφυγή του αιτούντος κατά της αποφάσεως αυτής απερρίφθη με την απόφαση 76922/4828/17.8.2007 του Γ.Γ.Π. Δυτικής Μακεδονίας, προσφυγή δε του αυτού κατά της τελευταίας απερρίφθη με την απόφαση 25/11.10.2007 της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006. Κατόπιν τούτου με την απόφαση 805&1923/9.10.2007 του Νομάρχη Γρεβενών εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Διάνοιξη δημοτικής οδού» στην ανωτέρω θέση. Ακολούθως, με την πράξη 94482/6253/25.9.2009 του Διευθυντή Δασών Ν. Γρεβενών, η οποία εκδόθηκε κατόπιν αιτήσεως του παρεμβαίνοντος, η καταλαμβανόμενη από την ανωτέρω «οδό» έκταση χαρακτηρίσθηκε ως δάσος υπαγόμενο στο άρθρο 3 παράγρ. 1 και 3 του ν. 998/1979, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 του ν. 3208/2003, και από απόψεως θέσεως στο άρθρο 4 παράγρ. 2 περίπτ. γ του ίδιου νόμου («Δάση και δασικαί εκτάσεις κείμεναι εντός ζώνης πλάτους 1.000 μέτρων εκατέρωθεν των εθνικών οδών και 200 μέτρων εκατέρωθεν επαρχιακών οδών»). Στη συνέχεια, με την προσβαλλόμενη απόφαση 2913/09/10.6.2010 του αυτού Νομάρχη, η οποία εκδόθηκε μετά την από Ιουνίου 2009 «τεχνική έκθεση» με τίτλο «Διάνοιξη δασικού δρόμου, ιδιοκτησίας του Δήμου Γρεβενών, και κυκλοφοριακή σύνδεσή του με Ε.Ο. Γρεβενών-Κοζάνης», τροποποιήθηκε η προηγούμενη απόφαση ε.π.ο. ως προς τον χαρακτήρα του έργου, αφορώντος πλέον στην διάνοιξη «δασικού δρόμου» και ως προς τα γεωμετρικά 6 / 8

χαρακτηριστικά του. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, η οποία στο προοίμιό της επικαλείται γενικώς τον ν. 998/1979, ο υπό διάνοιξη δασικός δρόμος θα εξυπηρετεί την πρόσβαση σε παρακείμενες γεωργικές καλλιέργειες (βλ. παράγρ. α της αποφάσεως και σελ. 15 της από Ιουνίου 2009 τεχνικής εκθέσεως). Εξ άλλου, όπως αναφέρεται στην 58703/4034/1.7.2010 έκθεση ελέγχου της οριστικής μελέτης διάνοιξης του επίμαχου δασικού δρόμου, η οποία θεωρήθηκε με την 58964/1793/2.7.2010 πράξη του προϊσταμένου της Διεύθυνσης Δασών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, «ο δρόμος θα εξυπηρετήσει την ιδιοκτήτρια εταιρεία «Ντακόλας Α.Ε.» του με αριθ. 24 αγροτεμαχίου, που προτίθεται να κατασκευάσει ξενοδοχειακή μονάδα στο προαναφερόμενο αγροτεμάχιο, βάσει των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 48 του ν. 998/79» (βλ. και μνημνονευόμενη στην ανωτέρω πράξη θεώρησης υπεύθυνη δήλωση της εταιρείας «Ντακόλας Α.Ε.» με την οποία δηλώνεται ότι η εξυπηρετούμενη από την οδό εκμετάλλευση είναι η ίδρυση ξενοδοχειακής μονάδας). 10. Επειδή, με τα ανωτέρω δεδομένα, η προσβαλλόμενη έγκριση περιβαλλοντικών όρων δεν αιτιολογείται νομίμως. Ειδικότερα, υπό την εκδοχή ότι αφορά σε διάνοιξη «δασικής οδού» σύμφωνα με το άρθρο 15 του ν. 998/1979, η αιτιολογία είναι πλημμελής διότι η κατασκευή του επίμαχου δρόμου δεν υπαγορεύεται από κάποιον από τους λόγους που κατά την παράγρ. 1 του άρθρου αυτού επιτρέπουν την κατασκευή δασικής οδού, όπως η προστασία και εκμετάλλευση του δάσους, η πρόσβαση προς «υφιστάμενες» τεχνικές εγκαταστάσεις, ή αισθητικά τοπία, η εκτέλεση και συντήρηση δασικών έργων και η μεταφορά δασικών προϊόντων, αλλά αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση τριών παρακείμενων ιδιοκτησιών και της μέλλουσας να ανεγερθεί στη μία από αυτές τουριστικής μονάδας της παρεμβαίνουσας εταιρείας, η οποία εξ άλλου εκπόνησε στη συνέχεια την ανωτέρω οριστική μελέτη και πρόκειται να κατασκευάσει με ευθύνη και δαπάνες της την επίμαχη οδό για λογαριασμό του Δήμου Γρεβενών (βλ. 78027/2317/26.8.2010 απόφαση του Γ.Γ.Π. Δυτικής Μακεδονίας περί εγκρίσεως της οριστικής μελέτης οδοποιίας, πρβλ. ΣΕ 2770/1998). Και ναι μεν στην ανωτέρω από 1.7.2010 έκθεση ελέγχου αναφέρεται ότι «Η κατασκευή του δρόμου αυτού θα εξυπηρετήσει, εκτός από την εταιρεία «Ντακόλας Α.Ε.», και υλωρικές ανάγκες, όπως αντιπυρική προστασία του Δημοτικού Δάσους Γρεβενών (πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών), φύλαξη από λαθροϋλοτομίες και λαθροθηρία», οι λόγοι όμως αυτοί, ανεξαρτήτως αν μπορούν να παράσχουν έρεισμα εκ των υστέρων στην προσβαλλόμενη πράξη, πάντως παρίστανται όλως δευτερεύοντες εν σχέσει προς τον κύριο λόγο κατασκευής της οδού, ήτοι την εξυπηρέτηση ιδιωτικών αγροκτημάτων και μη υφιστάμενης εισέτι τουριστικής μονάδας της παρεμβαίνουσας, δεν επιστηρίζονται δε σε άλλα στοιχεία του φακέλου, ενώ ειδικά ως προς την "αντιπυρική προστασία" δεν προκύπτει ότι η διάνοιξη του επίμαχου δασικού δρόμου εντάσσεται σε ευρύτερο δίκτυο πυρασφάλειας της 7 / 8

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Νόμος και Φύση δασικής περιοχής, όπως απαιτείται από τις οικείες διατάξεις (ΣΕ 3056/2004, 772/1992). Υπό την εκδοχή δε ότι η προσβαλλόμενη πράξη αφορά σε διάνοιξη δημόσιας οδού διά μέσου δάσους σύμφωνα κατά το άρθρο 48 του ν. 998/1979, είναι επίσης μη νόμιμη. Και τούτο προεχόντως διότι, μετά την διαπιστωθείσα παράνομη αποψίλωση, η επίμαχη έκταση είναι αναδασωτέα κατά συνταγματική επιταγή και απαγορεύεται η διάθεσή της για άλλο σκοπό πριν την πραγματοποίηση της αναδασώσεως και την αναδημιουργία της καταστραφείσας δασικής βλαστήσεως, κατά τα εκτιθέμενα σε προηγούμενη σκέψη. Και ναι μεν στο 96970/6429/27.10.2009 έγγραφο της Διεύθυνσης Δασών Ν. Γρεβενών προς τον αιτούντα αναφέρεται ότι «[ο]ι εκτάσεις της πρεμνοφυούς δρυός που υλοτομούνται. παρανόμως αναδασώνονται φυσικώς όταν στην περιοχή δεν βόσκει κτηνοτροφικό κεφάλαιο και δεν κηρύσσονται αναδασωτέες» και ότι «στην συγκεκριμένη έκταση ήδη υπάρχει πρεμνοβλάστηση σε ικανοποιητικό βαθμό που καθιστά περιττή την κήρυξη της εκτάσεως ως αναδασωτέας», πλην το γεγονός ότι δεν εκδόθηκε τυπική πράξη αναδασώσεως δεν ασκεί επιρροή εν προκειμένω, ούτε εξαιρεί την επίμαχη έκταση της προστασίας του άρθρου 117 παρ. 3 του Συντάγματος. Εξ άλλου από το ανωτέρω έγγραφο ουδόλως συνάγεται ότι ολοκληρώθηκε η αναδάσωση της επίμαχης εκτάσεως, η οποία μάλιστα εξαρτάται από τη μη βόσκηση εντός αυτής, εν όψει και του σύντομου χρονικού διαστήματος που διέρρευσε από την παράνομη εκχέρσωση μέχρι τη σύνταξη του εν λόγω εγγράφου (2 έτη και 8 μήνες περίπου), ώστε η έκταση να μπορεί να διατεθεί για άλλον σκοπό. Τέλος ούτε ο χαρακτηρισμός της επίμαχης εκτάσεως ως δάσους με την πράξη 94482/25.9.2009 του Διευθυντή Δασών Ν. Γρεβενών ασκεί επιρροή από την ανωτέρω άποψη. Και τούτο διότι η πράξη αυτή, για την έκδοση της οποίας είναι κατά νόμο ληπτέα υπ όψη η μορφή της εκτάσεως τόσο κατά το παρόν όσο και στο παρελθόν, λόγω της παράνομης αποψίλωσης (ΣΕ 2009/2003 Ολομ. σκ. 5, 3457/2009 7μ. σκ. 15, 4462/2011 σκ. 7 κ.ά.), απλώς επιβεβαιώνει τον δασικό χαρακτήρα της επίμαχης εκτάσεως διαχρονικώς (βλ. από 25.9.2009 υπηρεσιακή εισήγηση και έγγραφο 126030/9678/14.11.2006 της Διεύθυνσης Δασών Ν. Γρεβενών), ο οποίος άλλωστε αποτελεί προϋπόθεση της αναδασώσεως, δεν αναιρεί δε τον χαρακτήρα της εκτάσεως ως υποκειμένης υποχρεωτικώς σε αναδάσωση με μόνη τη συνδρομή του αντικειμενικού γεγονότος της παράνομης αποψιλωσής της (βλ. ΣΕ 3685/2010 7μ. σκ. 10, 18, 4078/2014 7μ. σκ 7 κ.ά.), ούτε αρκεί για τη διάθεσή της για άλλον σκοπό πριν την ολοκλήρωση της αναδασώσεως, όπως επιτάσσει το άρθρο 117 παράγρ. 3 του Συντάγματος. 11. Επειδή, επομένως, για τον λόγο αυτό, που προβάλλεται βασίμως, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη πράξη, κατόπιν δε τούτου αποβαίνει περιττή η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως. 8 / 8