ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ Περιοδικό ἐκδιδόμενο κάθε Κυριακή Ὑπό Ἐπισκόπου Ἰερεμίου, Μητροπολίτου Ἱ. Μ. Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως «Εἰς πόλιν ἤ εἰς Ρούμελην, ὅπου περιπατήσεις, παντοῦ ἀκούεις ὄνομα τό τῆς Προυσιωτίσσης» (Ἆσμα τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ) Κυριακή 29 Μαΐου 2016 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ Θεοδοσίας παρθενομ., Ἀλεξάνδρου ὁσίου, Ὑπομονῆς ὁσίας Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης Ἦχος α Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχος καί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φωτίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύνεις δαίμονας καί παραλύτους δέ συσφίγγεις, Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβης τούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ τοκετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα. ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ Ο ΠΟΝΟΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΜΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ 1. Ἡ σημερινή ἡμέρα 29 Μαΐου, ἀδελφοί μου χριστιανοί, μιλάει πολύ πονετικά στήν καρδιά ἡμῶν τῶν Ἑλλήνων. Γιατί τέτοια μέρα, 29 Μαΐου 1453, ἡμέρα Τρίτη, ἔπεσε ἡ Κωνσταντινούπολη, ἡ πρωτεύουσα τοῦ Βυζαντίου, στά χέρια τῶν Τούρκων. Οἱ χιλιάδες Μουσουλμάνοι στρατιῶτες, μεθυσμένοι ἀπό τόν θρίαμβο
τῆς νίκης, δέν εἶχαν κανένα φραγμό στίς βιαιοπραγίες τους πρός τήν κατακτηθεῖσα πόλη. Δέν σεβάστηκαν καί δέν λυπήθηκαν κανένα. Οὔτε μικρά παιδιά, οὔτε γυναῖκες, οὔτε ἱερεῖς, οὔτε μοναχούς καί μοναχές. Πέρναγαν ἀπό τό στόμα τοῦ μαχαιριοῦ ὅσους ἔβρισκαν μπροστά τους. Οἱ σκηνές πού συνέβηκαν ἦταν οἱ χειρότερες στήν ἀνθρώπινη ἱστορία. Ἔγινε ὅ,τι τό χειρότερο μπορεῖ νά φανταστεῖ κανείς. Μέ βίαιο καί μέ ὠμό τρόπο ἔπαιρναν τά τρυφερά παιδιά ἀπό τά χέρια τῶν μανάδων τους καί τά ἔσφαζαν. Καί ἀφοῦ κουράστηκαν νά σφάζουν, τότε, μοιρασμένοι σέ συμμορίες, ἔμπαιναν στά σπίτια τῶν ἀρχόντων, ἀλλά καί ὅλων τά σπίτια, γιά νά ἁρπάξουν καί γιά νά κατακλέψουν. Τό χειρότερο ὅμως ἦταν ἡ βεβήλωση πού ἔκαναν στούς ἱερούς Ναούς καί σ αὐτό τό θαῦμα τῶν αἰώνων, τόν περίφημο Ναό τῆς Ἁγιᾶς Σοφιᾶς. Ποδοπατοῦσαν τίς εἰκόνες της καί τά ἅγια Λείψανά της, ἔπαιρναν τά ἅγια Ποτήρια καί τά διαπόμπευαν καί τά χρησιμοποιοῦσαν γιά νά μεθᾶνε, ξέσχιζαν καί ἔκαιγαν ἱερά βιβλία, φόραγαν ἐμπαικτικά τά ἄμφια τῶν ἱερέων καί γενικά ἔκαναν τά χειρότερα αἴσχη αὐτοί οἱ πρόδρομοι τοῦ Ἀντιχρίστου. Κατά μία πληροφορία κάποιου χρονογράφου οἱ Τοῦρκοι ἐγκατέστησαν πόρνες στήν Ἁγία Σοφία καί ἔφτιαξαν στάβλους γιά τά ἄλογά τους. Μία φρικαλέα καί αἱματοβαμμένη ἔρημος κατάντησε μέσα σέ τρεῖς μέρες ἡ ἄλλοτε τεράστια καί πλούσια καί ἔνδοξη βασιλεύουσα πόλη. Μέσα σέ ἐλάχιστο χρόνο ὅλοι οἱ κάτοικοι ἤ σφάχτηκαν ἤ πουλήθηκαν σέ μακρυνούς τόπους ἤ τούς μετέφεραν στήν Ἀσία. 2. Εἶναι σημαντικό ὅμως νά ποῦμε καί τό ἑξῆς παρακάτω: Τήν ὥρα πού οἱ Τοῦρκοι μπῆκαν στήν Ἁγιά Σοφιά γιά νά τήν μιάνουν καί νά τήν καταστρέψουν, ἦταν σ αὐτήν πάρα πολλοί ἱερεῖς, ἑκατοντάδες, οἱ ὁποῖοι, φορῶντας τά ἄμφιά τους, τελοῦσαν στό βάθος τοῦ μεγάλου Ναοῦ τήν θεία Λειτουργία. Ἡ τύχη καί αὐτῶν ἦταν παρόμοια μέ τήν τύχη τῶν πιστῶν, πού βρίσκονταν μέσα στόν Ναό. Τούς συνέλαβαν, τούς ἔγδυσαν καί τούς ἔδεσαν. Ἄλλους τούς ἔσφαξαν καί ἄλλους τούς πούλησαν σάν δούλους. Ὑπάρχει ὅμως καί ἕνας παρήγορος θρύλος, πού διατηρεῖται μέχρι σήμερα. Ὁ θρύλος λέει ὅτι τήν ὥρα πού τά μανιασμένα στίφη τῶν Τούρκων δολοφόνων παραβίαζαν τίς πόρτες τῆς Ἁγίας Σοφίας, ἀνοίχτηκε ξαφνικά ὁ τοῖχος πίσω ἀπό τό Ἅγιο Βῆμα. Τότε ὁ ἱερέας, πού τελοῦσε τήν Θεία Λειτουργία, πῆρε τό Δισκοπότηρο, μπῆκε στόν τοῖχο αὐτόν καί ἐξαφανίστηκε. Ἔπειτα ὁ τοῖχος ἔκλεισε ἀστραπιαῖα. Ὁ θρύλος αὐτός μᾶς λέει ὅτι, ὅταν εὐδοκήσει ὁ Θεός καί ἡ Ἁγιά Σοφιά γίνει πάλι δική μας, θά βγεῖ ἀπ αὐτόν τόν τοῖχο ὁ ἴδιος ἱερέας καί θά συνεχίσει πάνω στήν Ἁγία Τράπεζα τήν Θεία Λειτουργία, πού διέκοψε πρίν ἀπό πεντακόσια ἑξήντα τρία χρόνια, μέ τήν εἰσβολή στόν Ναό τῶν προδρόμων τοῦ Ἀντιχρίστου. 2
3. Ἔδωσε ὁ Θεός, χριστιανοί μου, καί ἐλευθερωθήκαμε καί τινάξαμε τόν τουρκικό ζυγό. Μά τήν Κωνσταντινούπολη τήν πατοῦν ἀκόμη τά πόδια τῶν παιδιῶν τῆς Ἄγαρ καί στήν Ἁγιά Σοφιά μας δέν μποροῦμε νά τελέσουμε τήν Θεία Λειτουργία. Γι αὐτό θερμή ἀπό τήν καρδιά ἄς ἀνεβαίνει ἡ προσευχή μας στούς ἁγίους μας: «Βοήθα ἅγιε Γιώργη καί σύ ἅγιε Κοσμᾶ νά πάρουμε τήν Πόλη καί τήν Ἁγιά Σοφιά»! Ἀμήν Παναγία μου! Μέ πολλές εὐχές, Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΕΝΑ-ΕΝΑ 4. ΑΡΙΘΜΟΙ 1. Οἱ «Ἀριθμοί» εἶναι τό τέταρτο βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὀνομάζεται ἔτσι γιά τήν ἀρίθμηση τήν ἀπογραφή τῶν Ἰσραηλιτῶν πού περιγράφεται στά κεφ. 1 καί 26 τοῦ βιβλίου αὐτοῦ. Στά Ἑβραϊκά ὅμως ὁ τίτλος τοῦ βιβλίου εἶναι «μπεμιντμπάρ», πού σημαίνει «στήν ἔρημο». Ὁ τίτλος αὐτός εἶναι πιό πετυχημένος, γιατί ἐκφράζει καλύτερα τό περιεχόμενο τοῦ βιβλίου. Καί τό περιεχόμενο τοῦ βιβλίου τῶν Ἀριθμῶν εἶναι γενικά τό ταξίδι τοῦ Ἰσραήλ στήν ἔρημο, ἀπό τό Σινᾶ ὅπου παρέλαβε πρῶτα τόν θεῖο Νόμο μέχρι τίς πεδιάδες τῆς Μωάβ, λίγο πρίν ἀπό τήν εἴσοδό του στήν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Οἱ Ἰσραηλῖτες, λόγω τῶν ἁμαρτιῶν τους, γιά τήν ἀπιστία τους καί τήν ἀνυπακοή τους στόν Νόμο τοῦ Θεοῦ, δέν πέτυχαν νά εἰσέλθουν ἀμέσως στήν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Ἀντίθετα μάλιστα δοκιμάστηκαν μέ περιπλάνηση σαράντα χρόνων στήν ἔρημο πρός τήν νότια Χαναάν. 2. Πιό συγκεκριμένα τό βιβλίο τῶν Ἀριθμῶν περιέχει γενικά τά ἑξῆς τρία θέματα: Πρῶτον, τήν ὀργάνωση τοῦ Ἰσραήλ πρίν ἀπό τήν ἀναχώρησή του ἀπό τό Σινᾶ (1,1-10,10). Στό τμῆμα αὐτό βλέπουμε ὅτι ὁ Ἰσραήλ ὀργανώνεται σάν μία ἱερή 3
κοινότητα μέ ἐπικεφαλῆς τόν Μωυσῆ καί τόν Ἀαρών. Ἀρχηγός τοῦ ἔθνους τους εἶναι ὁ Θεός καί γι αὐτό ὅλα πρέπει νά γίνονται σύμφωνα μέ τίς ἐντολές Του. Δεύτερον, τό βιβλίο τῶν Ἀριθμῶν λέγει γιά τήν πορεία τῶν Ἰσραηλιτῶν στήν ἔρημο, ἀπό τό Σινᾶ μέχρι τίς πεδιάδες τῆς Μωάβ (10,11-21,35). Ἡ πορεία αὐτή διήρκεσε σαράντα χρόνια. Τήν ἱστορία τῆς πορείας αὐτῆς τό βιβλίο τῶν Ἀριθμῶν δέν τήν διηγεῖται συστηματικά, ἀλλά ἀναφέρει ἰδιαίτερες μόνο ἱστορίες ἀπό τά πρῶτα καί τά τελευταῖα χρόνια τῶν σαράντα ἐτῶν. Ἱστορίες πού λέγουν γιά τήν ἀπιστία καί τήν ἐπανάσταση τῶν Ἰσραηλιτῶν κατά τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί τίς τιμωρίες τους γι αὐτό. Τρίτον, τό βιβλίο τῶν Ἀριθμῶν λέγει γιά τήν πορεία τῶν Ἰσραηλιτῶν στίς πεδιάδες τῆς Μωάβ καί τήν προετοιμασία τους γιά τήν εἴσοδο στήν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας (22,1-36,13). Ἐδῶ οἱ Ἰσραηλῖτες ἐμφανίζονται ὅτι ἔχουν στρατοπεδεύσει στίς πεδιάδες τῆς Μωάβ, δίπλα στόν Ἰορδάνη ποταμό, ἀπέναντι ἀπό τήν Ἰεριχώ, ἀπ ὅπου ἑτοιμάζονται νά εἰσέλθουν στήν γῆ Χαναάν. 3. Ὅλες οἱ ἱστορίες τοῦ βιβλίου τῶν Ἀριθμῶν ἀποτελοῦν τύπο τῆς ζωῆς τῶν πιστῶν χριστιανῶν ὅλων τῶν ἐποχῶν. Ἡ ζωή τοῦ κάθε χριστιανοῦ μοιάζει μέ τό ταξίδι τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπό τήν Αἴγυπτο πρός τήν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Ὡς Αἴγυπτο ἄς νοήσουμε τήν ζωή τῆς δουλείας στά πάθη καί Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν πρός τήν ὁποία πορευόμαστε ἐμεῖς ἡ Ἐκκλησία, ὁ νέος Ἰσραήλ τῆς Χάριτος. Ἔχουμε λάβει καί ἐμεῖς τόν θεῖο Νόμο, ὁ Κύριος σύναψε μαζί μας διαθήκη μέ τό Αἷμά Του. Στήν πορεία μας στήν ἔρημο αὐτῆς τῆς ζωῆς ἀντιμετωπίζουμε δυσκολίες καί πειρασμούς. Δέν πρέπει ὅμως νά δειλιάζουμε καί νά θέλουμε νά γυρίσουμε στήν Αἴγυπτο τῶν παθῶν μας, οὔτε νά ἐπαναστατοῦμε ἐναντίον τοῦ Κυρίου μας καί τῶν πνευματικῶν μας καθοδηγῶν, ἀλλά νά πορευόμαστε σταθερά τήν ὁδό τοῦ Κυρίου. Καί Αὐτός θά ἀποδιώκει ἀπό μπροστά μας μέ τούς ἀγγέλους Του τούς νοητούς «Ἀμαλήκ» καί θά μᾶς εἰσαγάγει στήν Βασιλεία Του. 5. Τά σαράντα χρόνια τῶν Ἰσραηλιτῶν στήν ἔρημο καί τῆς κατάκτησης τελικά τῆς ἁγίας Γῆς ἑρμηνεύονται πάλιν ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας σάν μιά τυπολογική εἰκόνα τοῦ σατανικοῦ πειρασμοῦ τοῦ Χριστοῦ, πού ἔλαβε χώρα σέ περίοδο σαράντα ἡμερῶν (βλ. Ματθ. 4,1-11 καί Λουκ. 4,1-13). Σάν τόν παλαιό Ἰσραήλ, ὁ «Ἰησοῦς ὁδηγήθηκε ἀπό τό Πνεῦμα στήν ἔρημο, γιά νά ἀντιμετωπίσει τούς πειρασμούς τοῦ Διαβόλου» (Ματθ. 4,1). Ἀντίθετα ὅμως πρός τόν Ἰσραήλ, ὁ Ἰησοῦς δέν ἔγινε ἔνοχος ἁμαρτίας. Ἀλλά ἀφοῦ σαρκώθηκε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ δηλαδή ταυτίστηκε, χωρίς ἁμαρτία, μέ τήν ἀνθρώπινη κατάσταση μπῆκε καί στήν ἔρημο πού δημιούργησε ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου. Καί νικώντας τόν Σατανᾶ 4
στήν ἔρημο ἐπέστρεψε στόν κόσμο γιά νά βρεῖ τήν Ἐκκλησία, τόν νέο Ἰσραήλ, καί νά τόν ὁδηγήσει στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, στήν πραγματικά Ἁγία Γῆ, τῆς ὁποίας ἡ βιβλική Χαναάν ἦταν ἕνα φυσικό σύμβολο. Mέ πολλές εὐχές Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας 5