Γ ΓΕΛ 12/ 04 / 2018 Βιολογία Γενικής Παιδείας ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Το πρώτο είδος ανθρώπων είναι ο: Α. Αυστραλοπίθηκος Β. Homo sapiens Γ. Homo habilis Δ. Άνθρωπος του Κρο-Μανιόν Α2. Η στερεοσκοπική όραση των πρωτευόντων οφείλεται: Α. Στον ανεπτυγμένο εγκέφαλό τους Β. Στην εξέλιξη της έγχρωμης όρασης Γ. Στην προσαρμογή τους στην εδαφόβια και δενδρόβια διαβίωση Δ. Στη θέση των ματιών τους στο κέντρο του κρανίου Σελίδα 1 από 7
Α3. Η όξινη βροχή προκαλείται από: Α. Το όζον Β. Τα οξείδια του αζώτου και του θείου Γ. Τους υδρογονάνθρακες Δ. Το μονοξείδιο του άνθρακα Α4. Με αντιβιοτικό δεν αντιμετωπίζεται η: Α. Χολέρα Β. Σύφιλη Γ. Πνευμονική καντιντίαση Δ. Πολιομυελίτιδα Α5. Οι τοξίνες που παράγουν οι μικροοργανισμοί: Α. Αποτελούν αντιγόνα ιστοσυμβατότητας Β. Αποτελούν αλλεργιογόνα Γ. Προκαλούν πόνο Δ. Ανήκουν στις ενδορφίνες ΜΟΝΑΔΕΣ 25 Σελίδα 2 από 7
ΘΕΜΑ Β Β1. Το σχήμα αφορά τη δομή του ανοσοβιολογικού συστήματος. Να συμπληρώσετε τις έννοιες που λείπουν στα τετράγωνα με τα γράμματα Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Η, Θ, Ι. ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΡΓΑΝΑ Α. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ Β. Β ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ Τ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ ΜΥΕΛΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΕΣ Η. Θ. Γ. Δ. Β ΜΝΗΜΗΣ Τ ΜΝΗΜΗΣ Ε. Ι. Ζ. Τ ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΜΟΝΑΔΕΣ 9 Β2. Να γράψετε τους ορισμούς για τις έννοιες: Ομοιόσταση, Φλεγμονή, Εξελικτική θεωρία. ΜΟΝΑΔΕΣ 6 (2Χ3) Σελίδα 3 από 7
Β3. Να αντιστοιχίσετε κάθε όρο της στήλης Ι με έναν όρο της στήλης ΙΙ. Στήλη Ι 1. Αζωτοδεσμευτικά βακτήρια 2. Νιτροποιητικά βακτήρια 3. Απονιτροποιητικά βακτήρια Στήλη ΙΙ Α. μετατροπή αμμωνίας σε νιτρικά ιόντα Β. παραγωγή αμμωνίας Γ. μετατροπή μοριακού αζώτου σε νιτρικά ιόντα 4. Αποικοδομητές Δ. μετατροπή νιτρικών ιόντων σε μοριακό άζωτο ΜΟΝΑΔΕΣ 4 Β4. Ένα άτομο έχει εμβολιαστεί για το μικρόβιο της ηπατίτιδας Β. Μερικούς μήνες μετά τον εμβολιασμό του μολύνεται ταυτόχρονα από τον ιό της ηπατίτιδας Β και για πρώτη φορά από τον ιό του κίτρινου πυρετού. Η μεταβολή της συγκέντρωσης των αντιγόνων στο αίμα του φαίνεται στη γραφική παράσταση: Β Αριθμός αντιγόνων Α Να εξηγήσετε ποια καμπύλη αντιστοιχεί στον ιό της ηπατίτιδας. ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Σελίδα 4 από 7
ΘΕΜΑ Γ Γ1. Δίνεται το φυλογενετικό δέντρο ορισμένων οργανισμών διαφορετικού είδους που ζουν σήμερα. Οι αριθμοί στις θέσεις 1, 2, 3 και 4 απεικονίζουν τις προγονικές μορφές των οργανισμών που δίνονται στο φυλογενετικό δέντρο. Λύκος 1 3 Ζέβρα Άλογο 2 4 Καμήλα Αγελάδα Α. Να εξηγήσετε ποια από τα παραπάνω είδη είναι περισσότερο συγγενικά μεταξύ τους. ΜΟΝΑΔΕΣ 4 Β. Να αναφέρετε ποιος είναι ο πιο πρόσφατος κοινός πρόγονος της ζέβρας και της καμήλας. ΜΟΝΑΔΕΣ 2 Γ. Η καμήλα και η αγελάδα ανήκουν σε διαφορετικές οικογένειες αλλά σε κοινή τάξη. Αυτό σημαίνει ότι η καμήλα και η αγελάδα ανήκουν σε: i. Διαφορετικό φύλο ii. Κοινό γένος iii. Κοινή κλάση Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 3). ΜΟΝΑΔΕΣ 5 (2+3) Γ2. Να εξηγήσετε τον ρόλο της γεωγραφικής απομόνωσης στην εξέλιξη των ειδών. ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Σελίδα 5 από 7
Γ3. Η πνευμονία αποτελεί φλεγμονή των πνευμόνων που προκαλείται από ποικίλους μικροοργανισμούς. Α. Να αναφέρετε (ονομαστικά) τους παθογόνους μικροοργανισμούς που γνωρίζετε ότι μολύνουν κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 Β. Για ποιον από τους μικροοργανισμούς που αναφέρατε στο προηγούμενο ερώτημα είναι δυνατό να παραχθούν ιντερφερόνες (μονάδες 2) και με ποιον τρόπο θα συμβάλλουν στην αντιμετώπισή του (μονάδες 3); ΜΟΝΑΔΕΣ 5 (2+3) ΘΕΜΑ Δ Σε ένα οικοσύστημα ζουν 10.000 έντομα που τρέφονται από το νέκταρ και τους καρπούς 1.000 φυτών. Τα έντομα αποτελούν τροφή για 200 σπίνους που επίσης ζουν στο οικοσύστημα και οι σπίνοι αποτελούν τροφή για τις 5 κουκουβάγιες του οικοσυστήματος. Δ1. Να γράψετε την τροφική αλυσίδα για τους οργανισμούς (μονάδες 2) που αναφέρονται και να σχεδιάσετε την πυραμίδα πληθυσμού του οικοσυστήματος (μονάδες 4). Να αιτιολογήσετε τη μορφή της πυραμίδας (μονάδες 3). ΜΟΝΑΔΕΣ 9 (2+4+3) Δ2. Εάν είναι γνωστό ότι μία κουκουβάγια έχει βιομάζα περίπου 1 κιλό, να υπολογίσετε τη βιομάζα του ενός σπίνου (μονάδες 2) και τη βιομάζα όλου του τροφικού επιπέδου των φυτών στο οικοσύστημα (μονάδες 2). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 4). ΜΟΝΑΔΕΣ 8 (2+2+4) Δ3. Κάποια χρονική στιγμή εντοπίστηκε μη βιοδιασπώμενο εντομοκτόνο στις κουκουβάγιες και οι μετρήσεις έδειξαν ότι σε κάθε κουκουβάγια υπήρχαν 4mg εντομοκτόνου. Να υπολογίσετε τη συνολική ποσότητα εντομοκτόνου που υπήρχε στο οικοσύστημα (μονάδες 2) και τη συγκέντρωση του εντομοκτόνου στους σπίνους (μονάδες 3). ΜΟΝΑΔΕΣ 5 (2+3) Σελίδα 6 από 7
Δ4. Να εξηγήσετε για ποιο από τα είδη του οικοσυστήματος είναι περισσότερο επικίνδυνο το εντομοκτόνο. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω- πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ Σελίδα 7 από 7