ΣτΕ 843*/2016 [Νόμιμη απαλλοτρίωση για κατασκευή του ΧΥΤΑ Μαυροράχη 2]

ΣτΕ 843*/2016 [Νόμιμη απαλλοτρίωση για κατασκευή του ΧΥΤΑ Μαυροράχη 2] Περίληψη -Ο χώρος εγκατάστασης ΧΥΤΑ ευρίσκεται σε ικανή απόσταση από την προστατευόμενη από τη συνθήκη Ραμσάρ λίμνη Κορώνειας και γενικότερα από τις λίμνες της ευρύτερης περιοχής, στα πλαίσια δε της ΜΠΕ εξετάσθηκε επισταμένως η γειτνίαση αυτή, εν όψει και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης και αποκλείσθηκε το ενδεχόμενο δυσμενών επιδράσεων από το συγκεκριμένο έργο. -Στην περίπτωση, κατά την οποία δεν αναγράφονται μεν στην πράξη κηρύξεως της απαλλοτρίωσης όλα τα σχετικά με την δαπάνη ως άνω στοιχεία, από τα στοιχεία του φακέλου όμως προκύπτει κατά τρόπο αναμφίβολο το ποσό της δαπάνης και η πηγή κάλυψής του, ικανοποιείται ο σκοπός του νόμου και η πλημμέλεια της μη αναγραφής των στοιχείων αυτών στο σώμα της απαλλοτριωτικής πράξης θεραπεύεται, η κηρυχθείσα δε απαλλοτρίωση δεν καθίσταται εκ του λόγου αυτού ακυρωτέα. *Όμοιες οι ΣτΕ 844/2016, 845/2016 και 846/2016 Πρόεδρος: Ν. Ρόζος Εισηγητής: Θ. Αραβάνης Δικηγόροι: Χαρ. Χρυσανθάκης, Κων. Χριστοπούλου Βασικές Σκέψεις 2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της 2/18.7.2002 αποφάσεως του Δ.Σ. του Συνδέσμου Ο.Τ.Α. Μείζονος Θεσσαλονίκης, με την οποία κηρύχθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση εκτάσεως για την κατασκευή χώρου υγειονομικής ταφής απορριμμάτων και οδού πρόσβασης, κατά το μέρος που η απόφαση αυτή αφορά το φερόμενο ως ανήκον στην αιτούσα τμήμα, ενός αγροτεμαχίου, εμβαδού 7.665,5 τ.μ., κειμένου στην αγροτική περιοχή του αγροκτήματος Ασσήρου Ν. Θεσσαλονίκης. 3. Επειδή, η κρινόμενη αίτηση εισήχθη αρχικά προς εκδίκαση ενώπιον του ΣΤ Τμήματος του Δικαστηρίου, το οποίο με την απόφαση 2006/2005 έκρινε ότι, εν όψει των προβαλλομένων λόγων, πρέπει να θεωρηθεί συμπροσβαλλομένη και η χρονικώς προγενέστερη απόφαση 102736/21.9.2001 του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., με την οποία αποφασίσθηκε η προέγκριση χωροθέτησης του έργου «Χώρος 1 / 9

Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων Β.Δ. Τομέα Θεσσαλονίκης» (ΧΥΤΑ) στη θέση Μαυροράχη 2 του Δήμου Λαχανά, εν όψει δε τούτου παρέπεμψε την υπόθεση στο Ε Τμήμα του Δικαστηρίου λόγω αρμοδιότητας. Το Ε Τμήμα με την 393/2008 απόφασή του έκρινε ότι αρμόδιο είναι το ΣΤ Τμήμα εν όψει της μόνης ληπτέας υπ όψη ρητώς προσβαλλόμενης πράξεως απαλλοτριώσεως, λόγω δε της διαφωνίας περί την αρμοδιότητα παρέπεμψε το ζήτημα στην Ολομέλεια, κατ άρθρο 14 παρ. 6 του π.δ. 18/1989 (Α 8). Η Ολομέλεια με την απόφαση 1183/2009 έκρινε ότι, εν όψει των προβαλλομένων λόγων, πρέπει να θεωρηθεί ως συμπροσβαλλομένη και η χρονικώς προγενέστερη απόφαση 102736/21.9.2001 του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. περί προεγκρίσεως της χωροθετήσεως του ανωτέρω έργου, κατόπιν δε τούτου παρέπεμψε την υπόθεση στο παρόν Τμήμα ως αρμόδιο για την εκδίκαση του συνόλου της υποθέσεως, κατ άρθρο 14 παράγρ. 7 του π.δ. 18/1989. 4. Επειδή, ως συμπροσβαλλομένη με την απόφαση 102736/21.9.2001 περί προεγκρίσεως χωροθετήσεως και μόνη παραδεκτώς προσβαλλομένη πρέπει να θεωρηθεί η 82174/21.3.2002 κοινή απόφαση των Υπουργών ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Γεωργίας «Έγκριση περιβαλλοντικών όρων για την κατασκευή και λειτουργία του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων στη θέση Κλέφτικα - Ερυθρά Καμέλη του Δημοτικού διαμερίσματος Μαυροράχη του Δήμου Λαχανά στο Βόρειο Τμήμα του Νομού Θεσσαλονίκης», με την οποία ολοκληρώθηκε η σύνθετη διοικητική ενέργεια εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων (ΣΕ 769/2005 7μ., 2495/2003 κ.α.). Η ισχύς της ως άνω αποφάσεως εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων έληξε στις 31.12.2007, η απόφαση, όμως, ήταν σε ισχύ κατά την συζήτηση της υποθέσεως ενώπιον του ΣΤ Τμήματος (23.5.2005), μετά την οποία δημοσιεύθηκε η 2006/2005 παραπεμπτική απόφαση, αλλά και κατά τη συζήτηση της υποθέσεως ενώπιον του παρόντος Τμήματος (31.1.2007), μετά την οποία δημοσιεύθηκε η 393/2008 απόφαση, οπότε η δίκη πρέπει να θεωρηθεί ότι διατηρεί σε κάθε περίπτωση το αντικείμενό της (ΣΕ 3651/2013 σκ. 7 κ.ά.). Εξ άλλου, η ισχύς της αποφάσεως αυτής ανανεώθηκε, μέχρι τις 31.12.2013, με την κ.υ.α. 104927/9.6.2008, η οποία ορίζει ρητά ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της αρχικής αποφάσεως εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων, χωρίς να επιφέρει άλλη τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων και η οποία πρέπει, συνεπώς, να θεωρηθεί επίσης ως συμπροσβαλλομένη (ΣΕ 3651/2013 σκ. 7 κ.ά.). Περαιτέρω, η απόφαση 82174/21.3.2002, όπως η ισχύς της ανανεώθηκε κατά τα ανωτέρω, είναι συναφής με την απόφαση περί κηρύξεως της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως διότι και οι δύο πράξεις αποβλέπουν στην πραγματοποίηση του αυτού έργου. 5. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, μετά την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως η αιτούσα απεβίωσε στις 11.6.2009 (βλ. 24/Β/2009 ληξιαρχική πράξη θανάτου του ληξιάρχου Ασσήρου), κατέλιπε δε πλησιέστερους συγγενείς τον σύζυγό της Παναγιώτη Μπελογιάννη και τα 2 / 9

τέκνα τους Ιωάννη, Απόστολο και Βασίλειο Μπελογιάννη, οι οποίοι νομίμως συνεχίζουν τη δίκη, κατ άρθρο 31 παράγρ. 1 του π.δ. 18/1989, σύμφωνα με την Π 1861/27.3.2012 έγγραφη δήλωση του υπογράφοντος την αίτηση πληρεξούσιου δικηγόρου τους προς το Δικαστήριο. 6. Επειδή, σύμφωνα με την παράγρ. 7 του άρθρου 275 του ΚΔΔ [π.δ. 410/1995 (Α 231)], η οποία εφαρμόζεται αναλόγως και επί απαλλοτριώσεων υπέρ συνδέσμων δήμων και κοινοτήτων κατ άρθρο 208 παρ. 3 του ΚΔΔ, η κήρυξη της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως ολοκληρώνεται με τη δημοσίευση αυτούσιου του κειμένου της απαλλοτριωτικής αποφάσεως, κατ αρχήν μεν μία φορά σε ημερήσια εφημερίδα του νομού και, αν δεν εκδίδεται ημερήσια εφημερίδα στα όρια του νομού, δύο φορές σε εβδομαδιαίες ή δεκαπενθήμερες εφημερίδες του νομού. Η δημοσίευση αυτή συνιστά συστατικό τύπο της αποφάσεως περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, από και διά της οποίας η τελευταία αποκτά νόμιμη υπόσταση. Κατά συνέπεια, απόφαση περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, η οποία δεν έχει δημοσιευθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στις ανωτέρω διατάξεις, είναι ανυπόστατη και για τον λόγο αυτό η κατ αυτής ασκούμενη αίτηση ακυρώσεως είναι, κατ αρχήν, απορριπτέα ως απαράδεκτη (ΣΕ 2562/2004, 985/2001 κ.ά.). Το εξ αυτού του λόγου απαράδεκτο θεραπεύεται, όμως, εάν η πράξη του οικείου οργάνου, μετά την άσκηση κατ αυτής αιτήσεως ακυρώσεως, αλλά πριν από τη συζήτησή της, δημοσιευθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στις ανωτέρω διατάξεις ΣΕ 2562/2004, 985/2001 κ.ά.). Στην προκειμένη περίπτωση αυτούσιο το κείμενο της προσβαλλόμενης αποφάσεως του καθ ου Συνδέσμου δημοσιεύθηκε, μετά την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως και πριν από τη συζήτηση αυτής, στην ημερήσια εφημερίδα «Μακεδονία», στο φύλλο της 16.1.2004, και συνεπώς θεραπεύθηκε το απαράδεκτο από τη μη δημοσίευσή της, η δε κρινόμενη αίτηση ασκείται παραδεκτώς από την άποψη αυτή. 7. Επειδή η αίτηση ασκείται με έννομο συμφέρον εφ όσον η αιτούσα φέρεται ως κυρία εκτάσεως που απαλλοτριώθηκε αναγκαστικώς για την πραγματοποίηση του επίδικου έργου. 8. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και την 769/2005 απόφαση του Δικαστηρίου, με την απόφαση 45/8.3.2000 (Συν. 4) του Νομαρχιακού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης εγκρίθηκε το Νομαρχιακό Πλαίσιο Σχεδιασμού Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων με βάση μελέτη που είχε εκπονηθεί από την αναπτυξιακή εταιρεία της τοπικής αυτοδιοίκησης «Ανατολική Α.Ε.». Σύμφωνα με το από 14.7.2000 Πρακτικό γνωμοδοτικής επιτροπής που συνεστήθη για την έρευνα κατάλληλων θέσεων χωροθέτησης του έργου του ΧΥΤΑ, εξετάσθηκαν οι αναφερόμενες στη μελέτη θέσεις Μαυροράχη 1 (Δήμος Βερτίσκου), Μαυροράχη 2 (Δήμος Λαχανά) και Εξαμήλι (Δήμος Ασσήρου), από τις οποίες καταλληλότερη θεωρήθηκε η θέση Μαυροράχη 2. Κατόπιν τηρήσεως της νόμιμης διαδικασίας εκδόθηκαν η απόφαση 102736/21.9.2001 του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. περί προεγκρίσεως 3 / 9

χωροθετήσεως του επίμαχου έργου στην ανωτέρω θέση και η κ.υ.α. 82174/21.3.2002 με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι αυτού. Στη συνέχεια, βάσει σχετικών κτηματολογικών διαγραμμάτων και κτηματολογικών πινάκων εικαζομένων ιδιοκτητών, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση 2/18.7.2002 του Διοικητικού Συμβουλίου του καθ ου Συνδέσμου, με την οποία κηρύχθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση αφ ενός εκτάσεως 135.210 τ.μ. για την κατασκευή του ΧΥΤΑ και αφετέρου εκτάσεως 66.349,69 τ.μ. για την κατασκευή οδού πρόσβασης σ αυτόν. Κατόπιν σχετικού αιτήματος του καθ ου συνδέσμου, εκδόθηκε η απόφαση C(2002) 4710/27.12.2002 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (CCI:2002 GR 16C PE 006), με την οποία εγκρίθηκε η χορήγηση συνδρομής από το Ταμείο Συνοχής της Ε.Ε. για την κατασκευή του επίμαχου έργου, ύψους 25.494.157 ευρώ, από τα οποία 89.680 ευρώ για την «αγορά γης» (βλ. παράρτημα Ι). Ακολούθως, με την 25624/10.4.2003 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών εγκρίθηκε η ένταξη του επίδικου έργου, προϋπολογισθείσας δαπάνης 33.992.210 ευρώ, στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) 2003 (Σ.Α.Ε.Π. 008/3), καθώς και σχετική πίστωση ύψους 6.000.000 ευρώ. Στις 16.1.2004 ολοκληρώθηκε, κατά τα ήδη εκτεθέντα, η διαδικασία κήρυξης της απαλλοτρίωσης με τη δημοσίευση της απαλλοτριωτικής αποφάσεως στην εφημερίδα «Μακεδονία». Με την 34710/2005 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης προσδιορίσθηκε προσωρινή τιμή μονάδας αποζημιώσεως για τις απαλλοτριωθείσες εκτάσεις, το συνολικό ποσό της οποία ανήλθε σε 500.000 ευρώ, για την κάλυψη δε της διαφοράς μεταξύ του ποσού αυτού και του ανωτέρω ποσού των 89.680 ευρώ εκδόθηκε η απόφαση 6537/ΔΕ-943/13.2.2006 του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, με την οποία τροποποιήθηκε το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ως προς το επίδικο έργο, στη συνέχεια δε ο Γ.Γ.Π. Κεντρικής Μακεδονίας, με την 1014/20.2.2006 απόφασή του, ενέκρινε τη διάθεση συμπληρωματικής πιστώσεως ύψους 410.320 ευρώ για την «αγορά γης». Τέλος, στις 22.3.2006 κατατέθηκε από τον καθ ου σύνδεσμο στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (κατάστημα Θεσσαλονίκης) ποσό 407.825,71 ευρώ που αντιστοιχεί στην αποζημίωση για τις απαλλοτριωθείσες εκτάσεις βάσει της προσωρινώς καθορισθείσας τιμής μονάδας (βλ. δημοσίευση της ειδοποίησης περί παρακαταθέσεως της αποζημιώσεως υπέρ των αναγνωρισθησόμενων ως δικαιούχων αυτής στο ΦΕΚ Δ 241/29.3.2006). 9. Επειδή, προβάλλεται ότι ο ΧΥΤΑ εμπίπτει στη Γ Ζώνη προστασίας της λίμνης Κορώνειας σύμφωνα με τη συνθήκη Ραμσάρ (ν.δ. 191/1974, Α 350, άρθρο 1) και ότι η επιλογή της θέσεως αυτής παραβιάζει τις διατάξεις της ανωτέρω διεθνούς συνθήκης, τις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος, με τις οποίες θεσπίζονται οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, της αειφορίας και της προστασίας του περιβαλλοντικού κεκτημένου, καθώς και τις διατάξεις των άρθρων 1 και 18 του ν. 1650/1986 (Α 160). Στην προκειμένη περίπτωση, όπως κρίθηκε και με την απόφαση 769/2005 7μ. του Τμήματος, κατά τα 4 / 9

προκύπτοντα από τα στοιχεία του φακέλου στον οικείο πίνακα της συνθήκης Ραμσάρ, μεταξύ των 11 υγροβιοτόπων διεθνούς ενδιαφέροντος οι οποίοι έχουν εγγραφεί κατόπιν υποδείξεως της Ελλάδας, περιλαμβάνεται η λίμνη Κορώνεια (Αγ. Βασιλείου ή Λαγκαδά), η οποία περιλαμβάνεται επίσης στον ελληνικό κατάλογο για το ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000. Η ίδια λίμνη περιελήφθη ακόμη στις ευαίσθητες περιοχές που προβλέπονται στο Παράρτημα ΙΙ (παράγ. Α) του άρθρου 16 της κ.υ.α. 5673/400/1997 «Μέτρα και όροι για την επεξεργασία αστικών λυμάτων» (Β 192) με το άρθρο 2 Κεφ. Β της κ.υ.α. 19.661/1982/2.8.1999 (Β 1811) περί τροποποιήσεως της ανωτέρω κ.υ.α. 5673/400/1997. Εν προκειμένω, σύμφωνα με τη ΜΠΕ, η θέση στην οποία προβλέπεται να εγκατασταθεί ο ΧΥΤΑ αποτελεί μέρος της λεκάνης Μυγδονίας και ανήκει στην υδρογεωλογική ενότητα της λίμνης Κορώνειας (υπολεκάνη Λαγκαδά, της οποίας βασικός αποδέκτης των αποστραγγιζομένων υδάτων είναι η λίμνη Κορώνεια - τεύχος 2, σελ. 12). Η θέση του ΧΥΤΑ ενέπιπτε στη Γ Ζώνη προστασίας του σχεδιαζόμενου «Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων των λιμνών Κορώνειας - Βόλβης και των Μακεδονικών Τεμπών», για τον λόγο δε αυτό γίνεται στη ΜΠΕ αναλυτική αναφορά στις περιοχές της Ζώνης αυτής και στα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά τους «ώστε να επιτευχθεί η συμβατότητα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό και η μέγιστη προστασία του φυσικού οικοσυστήματος» (σελ. 12-20). Όπως αναφέρεται στη σελ. 20, «η λειτουργία του ΧΥΤΑ ΒΔ Ν. Θεσσαλονίκης αποτελεί την ικανή και αναγκαία συνθήκη για την οριστική διακοπή λειτουργίας και την αποκατάσταση των σαράντα έξι (46) χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων που εντοπίστηκαν στα όρια των Ζωνών Προστασίας του «Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων των λιμνών Κορώνειας - Βόλβης και των Μακεδονικών Τεμπών», προτείνονται δε ειδικά μέτρα προστασίας. Και ναι μεν κατά τον χρόνο σύνταξης της μελέτης ήταν ακόμα εκκρεμής η διαδικασία θέσπισης του εν λόγω πάρκου, η οποία ολοκληρώθηκε με την κ.υ.α. 6919/5.3.2004 (Δ 248), ήτοι μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξεως εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων, σύμφωνα, πάντως, με το άρθρο 3 περ. 6 παρ. 2γ της εν λόγω αποφάσεως στην Γ Ζώνη επιτρέπονται έργα και δραστηριότητες ΧΥΤΑ μη επικινδύνων στερεών αποβλήτων. Με τα δεδομένα αυτά, ο ανωτέρω λόγος είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι η χωροθέτηση του ΧΥΤΑ είναι σύμφωνη με το καθεστώς προστασίας του υγροτόπου που θεσπίζεται με τις ανωτέρω υπουργικές αποφάσεις και, πάντως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο χώρος εγκατάστασης ΧΥΤΑ ευρίσκεται σε ικανή απόσταση από την προστατευόμενη από τη συνθήκη Ραμσάρ λίμνη Κορώνειας (15,3 χιλιόμετρα, βλ. ΜΠΕ, τεύχος 2, σελ. 19) και γενικότερα από τις λίμνες της ευρύτερης περιοχής, στα πλαίσια δε της ΜΠΕ εξετάσθηκε επισταμένως η γειτνίαση αυτή, εν όψει και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης (βλ. ΜΠΕ, τεύχος 2, σελ. 17 επ.) και αποκλείσθηκε το ενδεχόμενο δυσμενών επιδράσεων από το συγκεκριμένο έργο. Απορριπτέος δε, 5 / 9

κατά τα ανωτέρω, είναι και ο συναφής λόγος, με τον οποίο προβάλλεται παράβαση των διατάξεων των άρθρων 24 του Συντάγματος, με τις οποίες θεσπίζονται οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, της αειφορίας και της προστασίας του περιβαλλοντικού κεκτημένου, καθώς και των άρθρων 1 παρ. 2, 12 παρ. 1, 2, 3, 4 και 18 παρ. 1 του ν. 1650/ 1986 (ΣΕ 769/2005 7μ. σκ. 13, βλ. και 3651/2013 σκ. 9). 10. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων εκδόθηκε κατά παράβαση του άρθρου 12 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (L 206), για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, διότι δεν συνεκτίμησε το γεγονός ότι στην περιοχή ενδημεί το σπάνιο ερπετό «Agama Stellio Stellio», το οποίο περιλαμβάνεται στο Παράρτημα IV «ζωικά και φυτικά είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος που απαιτούν αυστηρή προστασία» της Οδηγίας αυτής. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος διότι, όπως κρίθηκε και με τη απόφαση ΣΕ 769/2005 7μ., από τα στοιχεία του φακέλου (γνωματεύσεις από 18.3, 27.4, 25.8 και 17.9.2004 του αναπληρωτή καθηγητή βιολογίας Ν. Λουμπουρδή), το εν λόγω ερπετό δεν απαντάται στην περιοχή εγκατάστασης του ΧΥΤΑ (βλ. και ΣΕ 3651/2013 σκ. 12). 11. Επειδή, προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση 2/18.7.2002 περί κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως είναι ακυρωτέα διότι δεν προηγήθηκε βεβαίωση του αρμόδιου οργάνου περί του μεγέθους της δαπάνης της απαλλοτριώσεως και του τρόπου καλύψεως αυτής, κατά παράβαση του άρθρου 3 παρ. 7 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (ν. 2882/2001). 12. Επειδή, το άρθρο 17 παρ. 2 του Συντάγματος, όπως ισχύει μετά την αναθεώρησή του με το Ψήφισμα της 6ης Απριλίου 2001 της Ζ Αναθεωρητικής Βουλής, ορίζεται στο πρώτο εδάφιο ότι «Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση, που να ανταποκρίνεται στην αξία την οποία είχε το απαλλοτριούμενο κατά το χρόνο της συζήτησης στο δικαστήριο για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης», στο δε τέταρτο εδάφιο ότι «Στην απόφαση κήρυξης πρέπει να δικαιολογείται ειδικά η δυνατότητα κάλυψης της δαπάνης αποζημίωσης». Εξ άλλου, ο κυρωθείς με το άρθρο πρώτο του ν. 2882/2001 (Α 17) Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (ΚΑΑΑ), στην παράγρ. 7 του άρθρου 3 αυτού, η οποία προστέθηκε με το άρθρο 1 παρ. 1 περ. γ του ν. 2985/2002 (Α 18) και είναι συμπληρωματικώς εφαρμοστέα, σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 1 και 9 του ίδιου κώδικα, και επί απαλλοτριώσεων υπέρ συνδέσμων δήμων και κοινοτήτων, δεδομένου ότι οι σχετικές διατάξεις του π.δ. 410/1995 δεν ρυθμίζουν το ζήτημα αυτό [βλ. άρθρα 208 παρ. 3, 274 παρ. 1 και 275 παρ. 10 του Κ.Δ.Δ., π.δ. 410/1995 (Α 231) - βλ. ήδη ρητώς άρθ. 212 παρ. 5 περ. ε του νέου Κ.Δ.Δ., ν. 3463/2006 (Α 6 / 9

114), πρβλ. ΣΕ 2213, 4275/2009, 1908-1910/2008)], ορίζει ότι: «Εφόσον υπόχρεος για την καταβολή της αποζημίωσης είναι το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ., απαιτείται βεβαίωση του αρμόδιου για την έκδοση της πράξης οργάνου για το μέγεθος της δαπάνης και τον τρόπο καλύψεώς της, με μνεία του αντίστοιχου φορέα και Κωδικού αριθμού εξόδου του οικείου προϋπολογισμού από την εγγεγραμμένη πίστωση των οποίων πρόκειται να καλυφθεί η εν λόγω δαπάνη. Σε περίπτωση που δεν έχει εγγραφεί σχετική πίστωση στον προϋπολογισμό ή η εγγεγραμμένη έχει εξαντληθεί ή είναι ανεπαρκής, αναγράφεται η κατά τα άρθρα 15-18 του Κώδικα Δημοσίου Λογιστικού [Ν. 2362/1995 (ΦΕΚ 247 Α )] απόφαση του Υπουργού Οικονομικών για εγγραφή ή μεταφορά πιστώσεως ή, εν πάση περιπτώσει, η πηγή από την οποία θα καλυφθεί η σχετική δαπάνη. Η βεβαίωση αυτή μνημονεύεται υποχρεωτικά στο προοίμιο της πράξης κήρυξης της απαλλοτρίωσης». Από τις διατάξεις αυτές, ερμηνευόμενες υπό το φως του ανωτέρω άρθρου 17 παρ. 2 του Συντάγματος, συνάγεται ότι με την κατά τα άνω βεβαίωση περί του μεγέθους και του τρόπου καλύψεως της δαπάνης επιδιώκεται η εκ των προτέρων εξασφάλιση των πιστώσεων εκείνων που, κατά την εκτίμηση της Διοικήσεως, απαιτούνται για τη συντέλεση της κηρυχθείσας αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, δηλαδή για την αποζημίωση των ιδιωτών των οποίων τα ακίνητα κηρύσσονται απαλλοτριωτέα. Κατ ακολουθίαν, στην περίπτωση, κατά την οποία δεν αναγράφονται μεν στην πράξη κηρύξεως της απαλλοτρίωσης όλα τα σχετικά με την δαπάνη ως άνω στοιχεία, από τα στοιχεία του φακέλου όμως προκύπτει κατά τρόπο αναμφίβολο το ποσό της δαπάνης και η πηγή κάλυψής του, ικανοποιείται ο σκοπός του νόμου και η πλημμέλεια της μη αναγραφής των στοιχείων αυτών στο σώμα της απαλλοτριωτικής πράξης θεραπεύεται, η κηρυχθείσα δε απαλλοτρίωση δεν καθίσταται εκ του λόγου αυτού ακυρωτέα (πρβλ. ΣΕ 5356/2012 7μ., σκ. 5). 13. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, ναι μεν στην 2/18.7.2002 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του καθ ου Συνδέσμου, με την οποία κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση του ακινήτου της αιτούσας, δεν μνημονεύεται βεβαίωση του αρμόδιου οργάνου περί του μεγέθους της δαπάνης αποζημίωσης και του τρόπου καλύψεώς της, πλην καθ ον χρόνο η πράξη αυτή απέκτησε νόμιμη υπόσταση, κατά τα εκτεθέντα στην 6η σκέψη, είχαν ήδη εκδοθεί η C(2002) 4710/27.12.2002 απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία εγκρίθηκε η συγχρηματοδότηση του επίδικου έργου από το Ταμείο Συνοχής της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένου ποσού 89.680 ευρώ για την αγορά γης, αφ ετέρου δε η 25624/10.4.2003 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, με την οποία εγκρίθηκε η ένταξη του επίδικου έργου, προϋπολογισθείσας δαπάνης 33.992.210 ευρώ, στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) 2003 (Σ.Α.Ε.Π. 008/3), καθώς και σχετική πίστωση ύψους 6.000.000 ευρώ. Επομένως προκύπτει εν προκειμένω η πηγή, από την οποία επρόκειτο να καλυφθεί η σχετική δαπάνη και πληρούται, συνεπώς, ο κατά τα άνω συνταγματικός όρος περί ειδικής δικαιολογήσεως της δυνατότητας 7 / 9

κάλυψης της δαπάνης αποζημιώσεως, εξυπηρετείται δε αντιστοίχως και ο επιδιωκόμενος με το ανωτέρω άρθρο 3 παρ. 7 του Κ.Α.Α.Α. σκοπός της συντέλεσης της απαλλοτριώσεως. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο λόγος ακυρώσεως, με τον οποίο προβάλλεται ότι μη νομίμως δεν περιέχεται στην προσβαλλόμενη πράξη απαλλοτρίωσης βεβαίωση για το μέγεθος της δαπάνης και για τον τρόπο καλύψεώς της. 14. Επειδή, προβάλλεται ότι η απαλλοτριωτική απόφαση είναι μη νόμιμη, διότι το αρμόδιο για την κήρυξή της όργανο δεν ζήτησε προηγουμένως τη γνώμη της κατά τόπο αρμόδιας υπηρεσίας Γεωργίας της Ν. Α. Θεσσαλονίκης, κατά παράβαση του άρθρου 3 παρ. 3 του ΚΑΑΑ. 15. Επειδή, η διάταξη της παραγρ. 3 του άρθρου 3 του ΚΑΑΑ, η οποία επίσης εφαρμόζεται συμπληρωματικώς και σε απαλλοτριώσεις όπως η επίδικη, για τους λόγους που εκτίθενται σε προηγούμενη σκέψη, ορίζει ότι: «Για την κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αγροτικής έκτασης απαιτείται επιπλέον και γνώμη της αρμόδιας Υπηρεσίας Γεωργίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης στην περιοχή της οποίας βρίσκεται η έκταση ή το μεγαλύτερο τμήμα αυτής. Η αρνητική γνώμη δεν παρακωλύει την κήρυξη της απαλλοτρίωσης». Εξ άλλου, στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 6 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι «Η τήρηση των διατυπώσεων των παραγράφων 3 και 4 του παρόντος άρθρου παραλείπεται, αν τα σχετικά ζητήματα έχουν ήδη αρμοδίως εξετασθεί στο πλαίσιο τήρησης των διαδικασιών της περίπτωσης γ της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου». Στην δε περίπτ. γ της παραγρ. 1 του άρθρου 3 ορίζεται ότι: «Για την έκδοση απόφασης κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης απαιτούνται: α) γ) τήρηση των διαδικασιών για τη χωροθέτηση του έργου, που προβλέπονται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση από το ν. 1650/1986 και την κ.υ.α. 69269/5387/25.10.1990 (ΦΕΚ 67 Β`), όπως ισχύουν κάθε φορά, εφόσον το έργο για το οποίο θα κηρυχθεί απαλλοτρίωση περιλαμβάνεται μεταξύ των αναφερομένων στις διατάξεις αυτές». 16. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, κατά το στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του επίδικου έργου η Νομαρχιακή Επιτροπή Χωροταξίας και Περιβάλλοντος (ΝΕΧΩΠ) της Ν.Α. Θεσσαλονίκης συνέταξε, κατόπιν αυτοψίας που πραγματοποιήθηκε στις 11.7.2001, πρακτικό, το οποίο διαβιβάσθηκε στο Υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ με το 12/4899/19.7.2001 έγγραφο της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της Ν. Α. Θεσσαλονίκης ως εκφράζον, προφανώς, τις απόψεις και της τελευταίας αυτής υπηρεσίας. Στο πρακτικό αυτό αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι από την κατασκευή του ΧΥΤΑ και τη διάνοιξη της οδού πρόσβασης θα θιγεί μικρός αριθμός γεωργικών εκτάσεων μη υψηλής παραγωγικότητας, οι οποίες αποτελούν μικρό ποσοστό του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της ευρύτερης περιοχής του έργου, και ότι η υπηρεσία συμφωνεί με την κατασκευή του ΧΥΤΑ. Με τα δεδομένα αυτά, εφ όσον το σχετικό ζήτημα εξετάσθηκε από την αρμόδια υπηρεσία κατά το στάδιο της χωροθέτησης του επίδικου έργου, το Διοικητικό Συμβούλιο του 8 / 9

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Νόμος και Φύση καθ ου Συνδέσμου δεν υπεχρεούτο να ζητήσει εκ νέου τη γνώμη της υπηρεσίας αυτής κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης απαλλοτριωτικής αποφάσεως, ο δε αντίθετος λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. 17. Επειδή, επομένως, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί. 9 / 9