ΣτΕ 2600/2016 [Άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης]

Transcript

1 ΣτΕ 2600/2016 [Άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης] Περίληψη -Ο αναιρεσείων Δήμος προέβαλε με το υπόμνημά του ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου σειρά ισχυρισμών, με τους οποίους αμφισβητήθηκε η ιδιότητα των αναιρεσιβλήτων ως κυρίων του απαλλοτριωθέντος ακινήτου. Ισχυρίσθηκε, ειδικότερα, ο Δήμος ότι οι αναιρεσίβλητοι δεν αντέδρασαν στην από πλευράς Δήμου κατάληψη του ακινήτου, η οποία έλαβε χώρα προ εικοσαετίας, και στη διαμόρφωσή του ως κοινοχρήστου χώρου, ενώ, περαιτέρω, αναγνωριστική περί της κυριότητάς τους αγωγή δεν ευδοκίμησε ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων, που έχουν δικαιοδοσία να κρίνουν περί του ως άνω ιδιοκτησιακού δικαιώματος. Οι ισχυρισμοί αυτοί, οι οποίοι είχαν την έννοια ότι επληρούντο, εν προκειμένω, οι προϋποθέσεις του ως άνω άρθρου 28 του ν. 1337/1983 και ότι, επομένως, το επίμαχο ακίνητο ανήκε, κατά τη διατύπωση των εν λόγω διατάξεων, στον ίδιο τον αναιρεσείοντα Δήμο, με συνέπεια να μην οφείλεται αποζημίωση στους αναιρεσιβλήτους, απορρίφθηκαν από το δικάσαν δικαστήριο, ήδη με το μοναδικό λόγο αναιρέσεως, ο αναιρεσείων Δήμος αμφισβητεί τη νομιμότητα της σχετικής κρίσεως της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως. Οι αναιρεσίβλητοι, όμως, ή οι δικαιοπάροχοί τους, η ρυμοτομηθείσα ιδιοκτησία των οποίων είχε αναγνωρισθεί από τη Διοίκηση, κατά τα ανελέγκτως γενόμενα δεκτά δια της αναιρεσιβαλλομένης, ως δικαιούχος αποζημίωσης που θα εβάρυνε το Δήμο Αθηναίων, αναγνωρίσθηκαν και οι ίδιοι ως δικαιούχοι της αποζημίωσης με δικαστική απόφαση, η οποία εκδόθηκε κατ αίτησή τους μετά την έκδοση, ομοίως κατ αίτησή τους, των δικαστικών αποφάσεων προσωρινού, αλλά και οριστικού, καθορισμού τιμής μονάδας. Περαιτέρω, κατά τους ισχυρισμούς του αναιρεσείοντος που προτάθηκαν με το υπόμνημά του ενώπιον του δικάσαντος δικαστηρίου, οι αναιρεσίβλητοι άσκησαν αναγνωριστική της κυριότητάς τους αγωγή ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων, απορριφθείσα, κατά τον αναιρεσείοντα Δήμο, για τυπικούς λόγους. Η στάση αυτή των αναιρεσιβλήτων, το ιδιοκτησιακό δικαίωμα των οποίων είχε γίνει δεκτό από τα πολιτικά δικαστήρια κατά την ως άνω διαδικασία, δεν συνιστά, πάντως, αποδοχή εκ μέρους τους της πραγματικής, κατάστασης της κατάληψης του ακινήτου από το Δήμο και της διαμόρφωσής του σε κοινόχρηστο χώρο, όπως ισχυρίσθηκε ο αναιρεσείων Δήμος με το προαναφερόμενο υπόμνημά του, κατά τρόπο, άλλωστε, αόριστο και αναπόδεικτο, όπως νομίμως έκρινε το δικάσαν δικαστήριο. Πρόεδρος: Αθ. Ράντος Εισηγητής: Χρ. Ντουχάνης 1 / 8

2 Βασικές σκέψεις 1. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση, για την άσκηση της οποίας δεν απαιτείται, κατά το νόμο (άρθρο 28 παρ. 4 του ν. 2579/1998, Α 31), η καταβολή παραβόλου, ζητείται η αναίρεση της 4214/2004 απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, κατά το μέρος που με αυτή έγινε δεκτή προσφυγή των αναιρεσιβλήτων και ακυρώθηκε η παράλειψη της Διοίκησης να εκδώσει βεβαιωτική πράξη για την αυτοδίκαιη άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ακινήτου επί των οδών Σλήμαν και Ρενιέρη των Αθηνών. 2. Επειδή, νομίμως η υπόθεση συζητήθηκε ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως, προς την οποία παραπέμφθηκε σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 5 του π.δ. 18/1989 με την 4357/2015 απόφαση του Τμήματος υπό πενταμελή σύνθεση. 3. Επειδή, όπως προκύπτει από την 93/ (Τόμος ΙΔ ) πράξη της Ληξιάρχου του Δήμου Αθηναίων, ο εκ των αναιρεσιβλήτων Θουκυδίδης Καρποδίνης απεβίωσε στις Με την από ιδιόγραφη διαθήκη του είχε ορίσει ως κληρονόμο του, μεταξύ άλλων, τον υιό του, η διαθήκη δε αυτή δημοσιεύθηκε κατά τη συνεδρίαση της του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (αρ. πρακτ. 5417/2005) και, όπως προκύπτει από το 59509/ πιστοποιητικό της Γραμματέως του Πρωτοδικείου Αθηνών, κηρύχθηκε κυρία με την 2032/2005 απόφαση του ίδιου Δικαστηρίου. Υπό τα δεδομένα αυτά, νομίμως ο εν λόγω υιός συνεχίζει την παρούσα δίκη για λογαριασμό του δικαιοπαρόχου του, με δήλωση της πληρεξουσίας δικηγόρου των αναιρεσιβλήτων, σύμφωνα με το άρθρο 31 παρ. 3 του π.δ. 18/1989, Α 8). 4. Επειδή, με το άρθρο 1 παρ. 1 περ. στ του ν. 702/1977 (Α 268), όπως αντικαταστάθηκε αρχικά με το άρθρο 29 παρ. 1 του ν. 2721/1999 (Α 112) και στη συνέχεια με το άρθρο 1 του ν. 2944/2001 (Α 222), ορίσθηκε ότι στην αρμοδιότητα του τριμελούς διοικητικού εφετείου υπάγεται η εκδίκαση αιτήσεων ακυρώσεως ατομικών διοικητικών πράξεων διοικητικών αρχών που αφορούν την ανάκληση μη συντελεσμένων ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων και την άρση διατηρουμένων για μεγάλο χρονικό διάστημα ρυμοτομικών βαρών. Περαιτέρω, με το άρθρο 1 παρ. 2 της από Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α 288), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2990/2002 (Α 30), αφενός μεν ορίσθηκε ότι αρμόδιο δικαστήριο για τις διαφορές που γεννώνται από ατομικές πράξεις διοικητικών αρχών, οι οποίες αφορούν την ανάκληση μη συντελεσμένων ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων και την άρση διατηρουμένων για μεγάλο διάστημα ρυμοτομικών βαρών, είναι το δικαστήριο του άρθρου 11 παρ. 4 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων (ν. 2882/2001), δηλαδή το οικείο τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο, αφετέρου δε καταργήθηκε η προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 1 παρ. 1 περ. στ του ν. 702/1977 περί υπαγωγής των διαφορών αυτών στην αρμοδιότητα των διοικητικών εφετείων. Η ισχύς του ανωτέρω άρθρου 1 άρχισε, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 της ίδιας Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, από την 2 / 8

3 Εξάλλου, στο άρθρο 29 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2882/2001, A 17, ορίζονται τα εξής: «1. Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται επί των απαλλοτριώσεων που κηρύσσονται από την έναρξη ισχύος του και εφεξής. 2. Απαλλοτριώσεις που κηρύχθηκαν από 1ης Φεβρουαρίου 1971 και εφεξής διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος από το σημείο στο οποίο βρίσκονται κατά την έναρξη της ισχύος αυτού. Εξαιρούνται τα θέματα εκείνα για τα οποία κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος έχει κοινοποιηθεί εισαγωγικό δικόγραφο της σχετικής δίκης ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου ή έχει εκδοθεί σχετική διοικητική πράξη, ως προς τα οποία εφαρμόζονται μόνον οι διαδικαστικές διατάξεις του παρόντος Απαλλοτριώσεις προς εφαρμογή σχεδίων πόλεων και ανάπτυξη οικιστικών περιοχών που κηρύχθηκαν οποτεδήποτε μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα διέπονται, κατά την έκταση που ορίζεται από την παράγραφο 2, από τις διατάξεις του Κώδικα τούτου, με την επιφύλαξη των εξαιρέσεων που ορίζονται από τις διατάξεις αυτές». Κατά την έννοια των ως άνω διατάξεων, εφόσον το αίτημα να βεβαιωθεί η αυτοδικαίως επελθούσα άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης υποβάλλεται μετά την ή η απόρριψή του συντελείται μετά την ημερομηνία αυτή (πρβλ. ΣτΕ 3165/2015 επταμ., 1813/2005, 1420/2003), αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση του προβλεπομένου κατά της απορρίψεως ενδίκου βοηθήματος είναι το δικαστήριο του άρθρου 11 παρ. 4 του Κ.Α.Α.Α., δηλαδή το τριμελές διοικητικό πρωτοδικείο στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το απαλλοτριωμένο ακίνητο, ακόμη και αν η ρυμοτομική απαλλοτρίωση, για την οποία πρόκειται, είχε κηρυχθεί πριν από την έναρξη ισχύος του Κώδικα αυτού (πρβλ. ΣτΕ 4281/2012, 2642/2010, 603/2008 Ολομ. κ.ά.), τούτο δε ισχύει είτε το σχετικό αίτημα υποβληθεί στη Διοίκηση είτε απευθείας ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου. Επομένως, αρμοδίως, εν προκειμένω, επελήφθη του εν λόγω αιτήματος των αναιρεσιβλήτων, υποβληθέντος απευθείας ενώπιόν του την , το διοικητικό πρωτοδικείο. 5. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 17 του Συντάγματος, «1. 2. Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση, που να ανταποκρίνεται στην αξία την οποία είχε το απαλλοτριούμενο κατά το χρόνο συζήτησης στο δικαστήριο Η αποζημίωση που ορίστηκε καταβάλλεται υποχρεωτικά το αργότερο μέσα σε ενάμισι έτος από τη δημοσίευση της απόφασης για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης και, σε περίπτωση απευθείας αίτησης για οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης, από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης του δικαστηρίου, διαφορετικά η απαλλοτρίωση αίρεται αυτοδικαίως». Η τελευταία αυτή διάταξη του εδαφίου γ της παρ. 4 του άρθρου 17 του Συντάγματος, όπως ισχύει, 3 / 8

4 καταλαμβάνει, κατά την έννοιά της, και τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις που είχαν κηρυχθεί πριν από τη θέση σε ισχύ του Συντάγματος, εφόσον η δικαστική απόφαση που προσδιόρισε την τιμή μονάδας της αποζημίωσης εκδόθηκε μετά την έναρξη της ισχύος του (ΣτΕ 3432/2005, 2663/2000 κ.ά.). Εξάλλου, στον κανόνα της αυτοδίκαιης άρσης αναγκαστικών απαλλοτριώσεων που δεν συντελέσθηκαν λόγω μη καταβολής της ορισθείσης αποζημιώσεως εντός ενάμισι έτους από τη δημοσίευση της σχετικής δικαστικής αποφάσεως, υπάγονται και οι ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις (ΣτΕ 289/2009, 3908/2007 επταμ. κ.ά.). 6. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 2-4 του ως άνω «Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων» (Κ.Α.Α.Α.), «2. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση ανακαλείται υποχρεωτικά με πράξη της αρχής η οποία την έχει κηρύξει, ύστερα από αίτηση κάθε ενδιαφερομένου που πιθανολογεί εμπράγματο δικαίωμα στο απαλλοτριωμένο ακίνητο, εάν μέσα σε τέσσερα έτη από την κήρυξή της δεν ασκηθεί αίτηση για το δικαστικό καθορισμό της αποζημίωσης ή δεν καθορισθεί αυτή εξωδίκως. Η αίτηση είναι απαράδεκτη εάν ασκηθεί μετά την πάροδο έτους από την παρέλευση της τετραετίας αυτής, σε κάθε δε περίπτωση μετά τη δημοσίευση της απόφασης καθορισμού της αποζημίωσης Οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου δεν ισχύουν προκειμένου περί απαλλοτριώσεων προς εφαρμογή σχεδίων πόλεων, ανάπτυξη οικιστικών περιοχών και για αρχαιολογικούς σκοπούς. 3. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση αίρεται αυτοδικαίως εάν δεν συντελεστεί μέσα σε ενάμισι έτος από τη δημοσίευση της απόφασης προσωρινού καθορισμού της αποζημίωσης και, σε περίπτωση απευθείας οριστικού καθορισμού αυτής, από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης. Η αρμόδια για την κήρυξη της απαλλοτρίωσης αρχή υποχρεούται να εκδώσει μέσα σε τέσσερις μήνες από τη λήξη της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου βεβαιωτική πράξη για την επελθούσα αυτοδίκαιη άρση. Η πράξη αυτή δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 4. Εάν περάσουν άπρακτες οι κατά τις προηγούμενες παραγράφους 2 και 3 προθεσμίες ή εκδοθεί πράξη αρνητική, κάθε ενδιαφερόμενος δύναται να ζητήσει από το τριμελές διοικητικό πρωτοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το απαλλοτριωμένο ακίνητο, την έκδοση δικαστικής απόφασης, με την οποία να ακυρώνεται η προσβληθείσα πράξη ή παράλειψη και να βεβαιώνεται η αυτοδίκαιη ή υποχρεωτικώς επελθούσα άρση της απαλλοτρίωσης. Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται αναλόγως η διαδικασία που ορίζεται από τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (Ν. 2717/1999), πλην του άρθρου 66 αυτού. Στη δίκη καλείται ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση και το Δημόσιο. Η εκδιδόμενη απόφαση είναι ανέκκλητη». Κατά την έννοια των ως άνω διατάξεων, η άρση ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων για τις οποίες δεν έχει καθορισθεί επί ορισμένο χρονικό διάστημα μετά την κήρυξή τους τιμή μονάδας αποζημίωσης με δικαστική απόφαση, δεν επέρχεται αυτοδικαίως, αλλά μόνον αφού κριθεί με διοικητική πράξη από το αρμόδιο διοικητικό 4 / 8

5 όργανο και, εν τέλει, από το οικείο τριμελές διοικητικό πρωτοδικείο, ότι το χρονικό διάστημα που παρήλθε άπρακτο από την κήρυξή τους υπερβαίνει, υπό τις συνθήκες που συντρέχουν σε κάθε περίπτωση, τον εύλογο χρόνο, εντός του οποίου και μόνο είναι συνταγματικώς ανεκτή η διατήρησή τους χωρίς να συντελεσθούν (πρβλ. ΣτΕ 4281/2012, 3933/2009, 3232/2008 κ.ά.). Αντιθέτως, η άρση αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, συμπεριλαμβανομένων και των ρυμοτομικών, οι οποίες δεν συντελούνται με την καταβολή της αποζημίωσης που καθορίσθηκε από το αρμόδιο δικαστήριο μέσα σε ενάμισι έτος από τη δημοσίευση της σχετικής δικαστικής απόφασης, επέρχεται αυτοδικαίως, κατά τον κανόνα του ως άνω άρθρου 11 παρ. 3 του Κ.Α.Α.Α. Ο αυτοδίκαιος χαρακτήρας της άρσης των εν λόγω ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων εξηγείται, στην περίπτωση αυτή, από το γεγονός ότι η άρση τους δεν συναρτάται, κατά το νόμο, με ουσιαστική εκτίμηση των συνθηκών κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, οι οποίες θα καθιστούσαν εύλογο ή μη το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει από την κήρυξή τους μέχρι την υποβολή του αιτήματος για την άρση τους, όπως συμβαίνει ως προς τις ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις που παραμένουν εκκρεμείς μετά την κήρυξή τους χωρίς να ασκηθεί αίτηση καθορισμού τιμής μονάδας, αλλά προβλέπεται από το Σύνταγμα (άρθρο 17 παρ. 4, τέταρτο εδάφιο) και το νόμο ως αυτόθροη συνέπεια της παράλειψης καταβολής της ορισθείσης αποζημιώσεως εντός τακτής προθεσμίας από τη δημοσίευση της δικαστικής απόφασης καθορισμού τιμής μονάδας. Για το λόγο, άλλωστε, αυτό η σχετική διοικητική πράξη, η οποία πρέπει να εκδίδεται ομοίως εντός τακτής προθεσμίας από την άπρακτη πάροδο ενάμισι έτους από τη δημοσίευση της ως άνω δικαστικής αποφάσεως, έχει «βεβαιωτικό», κατά τη διατύπωση του νόμου, χαρακτήρα, περιορίζεται, δηλαδή, στη διαπίστωση της παρόδου της δεκαοκτάμηνης προθεσμίας, η οποία επιφέρει αυτοδικαίως την έννομη συνέπεια της άρσης της απαλλοτρίωσης, χωρίς να καταλείπεται πεδίο συνεκτιμήσεως άλλων στοιχείων. Ενόψει τούτων, η παράλειψη της Διοίκησης να εκδώσει την εν λόγω βεβαιωτική πράξη, ακόμη και χωρίς την υποβολή σχετικού αιτήματος εκ μέρους του ενδιαφερομένου, συνιστά παράβαση της τασσόμενης από τις ως άνω διατάξεις νόμιμης υποχρέωσής της, ο δε ενδιαφερόμενος δικαιούται, στην περίπτωση αυτή, να επιδιώξει την προβλεπόμενη από τις προαναφερόμενες διατάξεις δικαστική προστασία, δηλαδή την ακύρωση της παράλειψης της Διοίκησης να εκδώσει την ως άνω βεβαιωτική πράξη και, περαιτέρω, τη βεβαίωση της αυτοδίκαιης άρσης της απαλλοτρίωσης, και απευθείας από το αρμόδιο δικαστήριο, χωρίς, μάλιστα, η άσκηση της αιτήσεως να υπόκειται στην προθεσμία του άρθρου 66 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν. 2717/1999, Α 97). 7. Επειδή, όπως έκανε δεκτό εν προκειμένω η αναιρεσιβαλλομένη απόφαση, με το από β.δ/μα (Δ 154), μνημονευόμενο στην απόφαση αυτή με την ημερομηνία δημοσίευσής του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ( ), τροποποιήθηκαν τα ρυμοτομικά σχέδια των Αθηνών και της (τότε) Κοινότητας 5 / 8

6 Νέας Χαλκηδόνας του Νομού Αττικής. Με το εν λόγω ρυμοτομικό διάταγμα απαλλοτριώθηκε αναγκαστικώς λόγω ρυμοτομίας έκταση εμβαδού 316 τ.μ., η οποία ευρίσκεται στη συμβολή των οδών Σλήμαν (Βλαστού) και Ρενιέρη των Αθηνών. Για την εν λόγω ρυμοτομική απαλλοτρίωση συντάχθηκε από την πολεοδομική υπηρεσία Αθηνών η 167/1963 πράξη αναλογισμού αποζημίωσης, η οποία κυρώθηκε με την Ε24556/1963 απόφαση του Υπουργείου Δημοσίων Έργων. Με την πράξη αναλογισμού αναγνωρίσθηκε ο αναιρεσείων Δήμος Αθηναίων ως υπόχρεος για την αποζημίωση των διαδόχων του ιδιοκτήτη της έκτασης που είχε ρυμοτομηθεί, Αλεξάνδρου Καρποδίνη. Το Δημόσιο με την από αίτησή του ενώπιον του Προέδρου Πρωτοδικών Αθηνών ζήτησε τον καθορισμό προσωρινής τιμής μονάδας για την εν λόγω ρυμοτομική απαλλοτρίωση, εκδόθηκε δε η 2160/1963 απόφαση του Προέδρου Πρωτοδικών Αθηνών, με την οποία καθορίσθηκε προσωρινή τιμή μονάδας 500 δρχ. ανά τ.μ. Με την 621/1964 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών αναγνωρίσθηκαν ως δικαιούχοι της αποζημίωσης ο τρίτος και η τέταρτη των αναιρεσιβλήτων, καθώς και δύο άλλα πρόσωπα, το πρώτο από τα οποία έχουν διαδεχθεί οι πρώτη και δεύτερη των αναιρεσιβλήτων, και το δεύτερο οι πέμπτη και έκτη των αναιρεσιβλήτων. Η διαδικασία καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδας κινήθηκε εκ νέου με αίτηση των κληρονόμων του Αλεξάνδρου Καρποδίνη μετά τη θέση σε ισχύ του ν.δ. 797/1971 (Α 1), και εκδόθηκε σχετικώς η 112/1973 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών. Με την απόφαση αυτή ορίσθηκε και πάλι η προσωρινή τιμή μονάδας για την επίμαχη ρυμοτομική απαλλοτρίωση, σε δραχμές ανά τ.μ. Στη συνέχεια, οι ίδιοι κληρονόμοι ζήτησαν τον καθορισμό οριστικής τιμής μονάδας, εκδόθηκε δε, μετά τη θέση σε ισχύ του Συντάγματος του 1975, η 8502/1979 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία η οριστική τιμή αποζημίωσης καθορίσθηκε σε δρχ. ανά τ.μ. Περαιτέρω, ζήτησαν να αναγνωρισθούν οι ίδιοι ως δικαιούχοι της αποζημίωσης αυτής, εκδόθηκε δε η 71/1980 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία οι ως άνω κληρονόμοι ορίσθηκαν ως δικαιούχοι της οριστικής αποζημίωσης κατά 1/4 έκαστος. Με την από αίτησή τους ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία ασκήθηκε χωρίς να έχει υποβληθεί προηγουμένως σχετικό αίτημα προς τη Διοίκηση, οι ως άνω αναιρεσίβλητοι ζήτησαν να αναγνωρισθεί ότι το ρυμοτομηθέν ακίνητο δεν είχε περιέλθει στην κυριότητα του αναιρεσείοντος Δήμου, διότι η καθορισθείσα αποζημίωση δεν είχε καταβληθεί στους ίδιους ή παρακατατεθεί στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων εντός της νόμιμης προθεσμίας, να ακυρωθεί η προαναφερόμενη 167/1963 πράξη αναλογισμού αποζημίωσης και να βεβαιωθεί η αυτοδικαίως επελθούσα άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης του ακινήτου τους. Με την προσβαλλόμενη απόφαση, το δικαστήριο απέρριψε την αίτηση ως προς τα λοιπά της κεφάλαια, πλην του αφορώντος στην αυτοδίκαιη άρση της επίμαχης ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, ακύρωσε δε την παράλειψη της Διοίκησης να 6 / 8

7 εκδώσει την οικεία βεβαιωτική πράξη και, περαιτέρω, προέβη το ίδιο στην εν λόγω βεβαίωση. Ενόψει των γενομένων δεκτών στην τέταρτη σκέψη, νομίμως οι αναιρεσίβλητοι προσέφυγαν στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών υποβάλλοντας το αίτημα που έγινε δεκτό με την αναιρεσιβαλλομένη απόφαση, χωρίς να έχουν υποβάλει προηγουμένως σχετική αίτηση προς τη Διοίκηση. 8. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 28 του ν. 1337/1983 (Α 33) [βλ. άρθρο 415 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, από (Δ 580)]: «Ιδιωτικοί δρόμοι, πλατείες και λοιποί χώροι κοινής χρήσεως που έχουν σχηματιστεί με οποιοδήποτε τρόπο έστω και κατά παράβαση των κειμένων πολεοδομικών διατάξεων και που βρίσκονται μέσα σε εγκεκριμένα σχέδια πόλεων, θεωρούνται ως κοινόχρηστοι χώροι που ανήκουν στον οικείο Δήμο ή Κοινότητα. Για τους χώρους αυτούς δεν οφείλεται καμία αποζημίωση λόγω ρυμοτομίας. Σε περίπτωση όμως που οι χώροι αυτοί καταργούνται με το σχέδιο πόλεως προσκυρώνονται κατά τις κείμενες διατάξεις». Κατά την έννοια της εν λόγω διάταξης, αποκτούν την ιδιότητα του κοινοχρήστου χωρίς να καταβληθεί αποζημίωση ιδιωτικά ακίνητα, εφόσον αυτά προβλέπονται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ως κοινόχρηστοι χώροι και έχουν τεθεί σε κοινή χρήση, με την προϋπόθεση ότι η κοινοχρησία είναι αποτέλεσμα της βούλησης του ιδιοκτήτη, ρητής ή συναγόμενης εμμέσως από ενέργειές του, ή προκύπτει από πραγματική κατάσταση που διατηρήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα με την ανοχή του ιδιοκτήτη. Για τη μετάθεση, συνεπώς, της κυριότητας ακινήτων υπέρ του οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης δεν αρκεί οποιαδήποτε ενέργεια διάθεσης του ακινήτου στην κοινή χρήση, αλλά πρέπει να υπάρχουν οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις, η συνδρομή των οποίων ελέγχεται παρεμπιπτόντως από τη Διοίκηση και κρίνεται οριστικώς από τα αρμόδια πολιτικά δικαστήρια (πρβλ. ΣτΕ 392/2014, 2924/2012, 744/1987 Ολομ., ΑΠ 1194/2011, 307/2012 κ.ά.). 9. Επειδή, ο αναιρεσείων Δήμος προέβαλε με το από υπόμνημά του ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου σειρά ισχυρισμών, με τους οποίους αμφισβητήθηκε η ιδιότητα των αναιρεσιβλήτων ως κυρίων του απαλλοτριωθέντος ακινήτου. Ισχυρίσθηκε, ειδικότερα, ο Δήμος ότι οι αναιρεσίβλητοι δεν αντέδρασαν στην από πλευράς Δήμου κατάληψη του ακινήτου, η οποία έλαβε χώρα προ εικοσαετίας, και στη διαμόρφωσή του ως κοινοχρήστου χώρου, ενώ, περαιτέρω, αναγνωριστική περί της κυριότητάς τους αγωγή δεν ευδοκίμησε ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων, που έχουν δικαιοδοσία να κρίνουν περί του ως άνω ιδιοκτησιακού δικαιώματος. Οι ισχυρισμοί αυτοί, οι οποίοι είχαν την έννοια ότι επληρούντο, εν προκειμένω, οι προϋποθέσεις του ως άνω άρθρου 28 του ν. 1337/1983 και ότι, επομένως, το επίμαχο ακίνητο ανήκε, κατά τη διατύπωση των εν λόγω διατάξεων, στον ίδιο τον αναιρεσείοντα Δήμο, με συνέπεια να μην οφείλεται αποζημίωση στους αναιρεσιβλήτους, απορρίφθηκαν από το δικάσαν δικαστήριο, ήδη δε με το μοναδικό λόγο αναιρέσεως ο αναιρεσείων Δήμος αμφισβητεί τη νομιμότητα 7 / 8

8 Powered by TCPDF ( Νόμος και Φύση της σχετικής κρίσεως της αναιρεσιβαλλομένης αποφάσεως. Οι αναιρεσίβλητοι, όμως, ή οι δικαιοπάροχοί τους, η ρυμοτομηθείσα ιδιοκτησία των οποίων είχε αναγνωρισθεί από τη Διοίκηση, κατά τα ανελέγκτως γενόμενα δεκτά δια της αναιρεσιβαλλομένης, ως δικαιούχος αποζημίωσης που θα εβάρυνε το Δήμο Αθηναίων, αναγνωρίσθηκαν και οι ίδιοι ως δικαιούχοι της αποζημίωσης με δικαστική απόφαση, η οποία εκδόθηκε κατ αίτησή τους μετά την έκδοση, ομοίως κατ αίτησή τους, των δικαστικών αποφάσεων προσωρινού, αλλά και οριστικού, καθορισμού τιμής μονάδας. Περαιτέρω, κατά τους ισχυρισμούς του αναιρεσείοντος που προτάθηκαν με το από υπόμνημά του ενώπιον του δικάσαντος δικαστηρίου, οι αναιρεσίβλητοι άσκησαν αναγνωριστική της κυριότητάς τους αγωγή ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων, απορριφθείσα, κατά τον αναιρεσείοντα Δήμο, για τυπικούς λόγους. Η στάση αυτή των αναιρεσιβλήτων, το ιδιοκτησιακό δικαίωμα των οποίων είχε γίνει δεκτό από τα πολιτικά δικαστήρια κατά την ως άνω διαδικασία, δεν συνιστά, πάντως, αποδοχή εκ μέρους τους της πραγματικής κατάστασης της κατάληψης του ακινήτου από το Δήμο και της διαμόρφωσής του σε κοινόχρηστο χώρο, όπως ισχυρίσθηκε ο αναιρεσείων Δήμος με το προαναφερόμενο υπόμνημά του, κατά τρόπο, άλλωστε, αόριστο και αναπόδεικτο, όπως νομίμως έκρινε το δικάσαν δικαστήριο. Πρέπει, επομένως, ο λόγος αυτός αναιρέσεως να απορριφθεί ως αβάσιμος. 10. Επειδή, κατόπιν τούτου, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της. 8 / 8