UNIVERSITÄT STUTTGART/ HAUPTZOLLAMT STUTTGART-OST ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ( τέταρτο τμήμα ) της 15ης Μαρτίου 1989 * Στην υπόθεση 303/87, που έχει ως αντικείμενο αίτηση του Finanzgericht Baden-Württemberg προς το Δικαστήριο, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, με την οποία ζητείται, στο πλαίσιο της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου μεταξύ Universität Stuttgart και Hauptzollamt Stuttgart-Ost, η έκδοση προδικαστικής αποφάσεως ως προς το κύρος της αποφάσεως 85/C 57/03 της Επιτροπής, της 1ης Μαρτίου 1985, με την οποία διαπιστώνεται ότι η υπό την ονομασία «Jarrel-Ash-Plasma-Atomcomp Direct Reading Spectrometer System (τύπος 1125 Α)» συσκευή δεν μπορεί να εισαχθεί ατελώς ως προς τους εισαγωγικούς δασμούς, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τέταρτο τμήμα) συγκείμενο από τους Τ. Koopmans, πρόεδρο τμήματος, Κ. Ν. Κακούρη και Μ. Diez de Velasco, δικαστές, γενικός εισαγγελέας: Μ. Darmon γραμματέας: Η. Α. Rühi, κύριος υπάλληλος διοικήσεως λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που κατέθεσαν: η κυβέρνηση του Βασιλείου του Βελγίου, εκπροσωπούμενη από τον Koen Lenaerts, * Γλώσσα διαδικασίας: η γερμανική. 715
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ 15. 3. 1989 ΥΠΟΘΕΣΗ 303/87 η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον Jörn Sack, μέλος της νομικής της υπηρεσίας, έχοντας υπόψη την έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση και κατόπιν της προφορικής διαδικασίας της 1ης Δεκεμβρίου 1988, αφού άκουσε το γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 11ης Ιανουαρίου 1989, εκδίδει την ακόλουθη Απόφαση 1 Με Διάταξη της 7ης Σεπτεμβρίου 1987, η οποία περιήλθε στο Δικαστήριο στις 5 Οκτωβρίου 1987, το Finanzgericht Baden-Württemberg υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, προδικαστικό ερώτημα ως προς το κύρος της αποφάσεως 85/C 57/03 της Επιτροπής, της 1ης Μαρτίου 1985 ( ΕΕ C 57, σ. 3 ), με την οποία διαπιστώνεται ότι η υπό την ονομασία «Jarrel-Ash-Plasma-Atomcomp Direct Reading Spectrometer System (τύπος 1125 Α)» συσκευή δεν μπορεί να εισαχθεί ατελώς ως προς τους εισαγωγικούς δασμούς. 2 Το ερώτημα αυτό ανέκυψε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ του πανεπιστημίου της Στουτγάρδης και του Hauptzollamt Stuttgart-Ost ( κεντρικό τελωνείο της ανατολικής Στουτγάρδης ) το οποίο, με απόφαση της 26ης Απριλίου 1985, αρνήθηκε να δεχθεί την ατελή, ως προς τους εισαγωγικούς δασμούς, εισαγωγή του προαναφερθέντος φασματόμετρου. 3 Η αμερικανική συσκευή, την οποία παρήγγειλε το προσφεύγον της κύριας δίκης στις 13 Ιανουαρίου 1982 και η οποία εισήχθη από τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Γερμανία στις 19 Απριλίου 1982, προορίζεται, κατά την αίτηση εκτελωνισμού που υπέβαλε το πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης στις 16 Μαρτίου 1982, να χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση συγκεντρώσεων μετάλλων στα λύματα και την ιλύ, σε συνδυασμό με ερευνητικές εργασίες για την ανάπτυξη και δοκιμή διαφόρων μεθόδων επεξεργασίας λυμάτων και ιλύων. 716
UNIVERSITÄT STUTTGART/HAUPTZOLLAMT STUTTGART-OST 4 Στο πλαίσιο της διαδικασίας για τη χορήγηση τελωνειακής ατέλειας για την εν λόγω συσκευή, όπως είχε ζητήσει το πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης, οι γερμανικές αρχές ζήτησαν από την Επιτροπή, στις 20 Αυγούστου 1984, να αποφανθεί ως προς το αν το εν λόγω φασματόμετρο μπορούσε να θεωρηθεί ως επιστημονική συσκευή, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, στοιχείο β), του κανονισμού 1798/75 του Συμβουλίου, της 10ης Ιουλίου 1975, περί της ατελούς, ως προς τους δασμούς του κοινού δασμολογίου, εισαγωγής αντικειμένων εκπαιδευτικού, επιστημονικού ή μορφωτικού χαρακτήρος (ΕΕ ειδ. έκδ. 02/02, σ. 87), όπως τροποποιήθηκε, από 1ης Ιανουαρίου 1980, με τον κανονισμό 1027/79 του Συμβουλίου, της 8ης Μαΐου 1979 ( ΕΕ ειδ. έκδ. 02/07, σ. 223 ). 5 Η Επιτροπή, αφού υπέβαλε την αίτηση αυτή στην επιτροπή δασμολογικών ατελειών, αρμόδια για το θέμα αυτό, αποφάσισε, την 1η Μαρτίου 1985, ότι, παρά τον επιστημονικό χαρακτήρα της αμερικανικής συσκευής, δεν μπορούσε να χορηγηθεί ατέλεια ως προς τους εισαγωγικούς δασμούς δεδομένου ότι συσκευές ισοδύναμης επιστημονικής αξίας, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον ίδιο σκοπό, κατασκευάζονται σήμερα στην Κοινότητα, όπως η συσκευή «PV 8210/PV 8490», που κατασκευάζεται στο Βέλγιο από την εταιρία Philips και οι συσκευές «JY 48» και «JY 70 Ρ» που κατασκευάζονται στη Γαλλία από την επιχείρηση Jobin Yvon. 6 Στην προσφυγή που άσκησε ενώπιον του Finanzgericht κατά της αρνήσεως χορηγήσεως δασμολογικής ατέλειας, διά της αποφάσεως που προαναφέρθηκε, το προσφεύγον προέβαλε τον ισχυρισμό ότι η απόφαση της Επιτροπής ήταν ανεπαρκώς αιτιολογημένη, ως προς τον τύπο και πεπλανημένη, ως προς την ουσία. Προς στήριξη του τελευταίου αυτού επιχειρήματος ισχυρίστηκε ότι η βελγική και γαλλική συσκευή που αναφέρθηκαν, λόγω του περιορισμένου φάσματος κυμάτων, δεν επιτρέπουν την ταυτόχρονη ανίχνευση του στοιχείου κάλιο στη φασματική γραμμή των 766,4 nm. Η ανάλυση αυτή, όμως, είναι απαραίτητη για την υλοποίηση του ερευνητικού σχεδίου του πανεπιστημίου. 7 Κατά την άποψη εμπειρογνώμονος, από τον οποίο ζητήθηκε να γνωμοδοτήσει στο πλαίσιο της διαφοράς της κύριας δίκης, οι ευρωπαϊκής κατασκευής συσκευές είναι ισοδύναμες προς την εν λόγω αμερικανική συσκευή, εκτός από ορισμένες διαφορές που αφορούν το φάσμα των κυμάτων. Οι συσκευές που κατασκευάζονται στην Κοινότητα ανιχνεύουν το στοιχείο κάλιο μόνο στη φασματική γραμμή αναλύσεως των 404,4 nm. Η ανίχνευση, όμως, του στοιχείου αυτού σε μία ευρύτερη φασματική γραμμή είναι ουσιώδης για την υλοποίηση του ερευνητικού σχεδίου του προσφεύγοντος. 717
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ 15. 3. 1989 ΥΠΟΘΕΣΗ 303/87 8 Κρίνοντας ότι η απόφαση της Επιτροπής δημιουργεί ορισμένες αμφιβολίες ως προς το κύρος της, το Finanzgericht υπέβαλε προς το Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα: «Είναι άκυρη η απόφαση της Επιτροπής 85/C 57/03, της 1ης Μαρτίου 1985 ( ΕΕ C 57, σ. 3 );» 9 Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση, όπως συμπληρώθηκε μετά την προφορική διαδικασία, αναπτύσσονται διεξοδικώς τα πραγματικά περιστατικά και το κανονιστικό πλαίσιο της υποθέσεως της κύριας δίκης, η εξέλιξη της διαδικασίας και οι γραπτές και προφορικές παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου. Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται κατωτέρω παρά μόνο καθόσον απαιτείται για τη συλλογιστική του Δικαστηρίου. 10 Η απόφαση της Επιτροπής, της 1ης Μαρτίου 1985, η οποία έχει τεθεί υπό την κρίση του Δικαστηρίου, εκδόθηκε βάσει του κανονισμού 918/83 του Συμβουλίου, της 28ης Μαρτίου 1983, περί θεσπίσεως κοινοτικού συστήματος δασμολογικών ατελειών ( ΕΕ L 105, σ. 1 ) και του κανονισμού 2290/83 της Επιτροπής, της 29ης Ιουλίου 1983, περί καθορισμού των διατάξεων εφαρμογής των άρθρων 50 έως 59 του κανονισμού 918/83 του Συμβουλίου, που προαναφέρθηκε ( ΕΕ L 220, σ. 20 ). 11 Στο σκεπτικό της Διατάξεως παραπομπής το Finanzgericht τονίζει ότι η αιτιολογία της επίδικης απόφασης μπορεί να θεωρηθεί ως ανεπαρκής, λόγω του λακωνικού χαρακτήρα της εκτιμήσεως, εκ μέρους της Επιτροπής, της ισοδυναμίας μεταξύ των συσκευών βελγικής και γαλλικής κατασκευής και της συσκευής που εισήχθη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. 12 Η βελγική κυβέρνηση και η Επιτροπή ισχυρίζονται ότι η απόφαση της 1ης Μαρτίου 1985 είναι επαρκώς αιτιολογημένη καθόσον περιγράφει τις ευρωπαϊκές συσκευές με τις οποίες συγκρίθηκε η αμερικανική συσκευή και τονίζει ότι οι εμπειρογνώμονες που γνωμοδότησαν θεώρησαν ότι όλες οι συσκευές αυτές ήταν ισοδύναμες από επιστημονικής απόψεως. Οι διευκρινίσεις αυτές, σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που είχε προηγουμένως συγκεντρώσει το αιτούν τη δασμολογική ατέλεια από τους κατασκευαστές που είναι εγκατεστημένοι εντός της Κοινότητας, σύμφωνα με την υποχρέωση που επιβάλλει το άρθρο 6, παράγραφος 2, στοιχείο ι ), του προαναφερθέντος κανονισμού 718
UNIVERSITÄT STUTTGART/HAUPTZOLLAMT STUTTGART-OST 2290/83, παρείχε τη δυνατότητα στους ενδιαφερομένους να γνωρίσουν το σύνολο των στοιχείων βάσει των οποίων ελήφθη η απόφαση της Επιτροπής. 1 3 Πρέπει να τονιστεί ότι, όπως έχει αποφανθεί το Δικαστήριο στην απόφαση του της 25ης Οκτωβρίου 1984 ( Rijksuniversiteit te Groningen, 185/83, Συλλογή 1984, σ. 3623 ), καίτοι είναι αληθές ότι, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, από την αιτιολογία την οποία επιβάλλει το άρθρο 190 της Συνθήκης πρέπει να προκύπτει, κατά τρόπο σαφή και μη αμφιλεγόμενο, ο συλλογισμός της κοινοτικής αρχής, η οποία εξέδωσε την αμφισβητούμενη πράξη, κατά τρόπο ώστε να επιτρέπει στους μεν ενδιαφερόμενους να γνωρίζουν τη δικαιολογητική βάση του ληφθέντος μέτρου για να υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους, στο δε Δικαστήριο να ασκήσει τον έλεγχό του, ωστόσο η αιτιολογία δεν απαιτείται να εξειδικεύει όλα τα ποικίλα ουσιώδη πραγματικά και νομικά στοιχεία. Πράγματι, το ζήτημα κατά πόσον η αιτιολογία μιας αποφάσεως είναι σύμφωνη με τις επιταγές αυτές πρέπει να κριθεί όχι μόνο βάσει της διατυπώσεώς της, αλλά και των συμφραζομένων, καθώς και του συνόλου των κανόνων δικαίου που διέπουν το σχετικό θέμα. 1 4 Στην παρούσα περίπτωση, πρέπει να παρατηρηθεί ότι παρά το λακωνικό της χαρακτήρα η αιτιολογία της αποφάσεως της 1ης Μαρτίου 1985 ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του άρθρου 190 της Συνθήκης ΕΟΚ, καθόσον περιέχει τα στοιχεία που είναι απαραίτητα προκειμένου να κριθεί η ισοδυναμία των εν λόγω επιστημονικών συσκευών. 15 Ως προς την ουσία, το εθνικό δικαστήριο θέτει το ζήτημα αν οι ευρωπαϊκές συσκευές είναι ισοδύναμες προς το εισαχθέν φασματόμετρο, σε σχέση με ορισμένα από τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους. Πρέπει να εξεταστούν, καταρχάς, οι αμφισβητήσεις που αναφέρονται στην ισοδυναμία της συσκευής που κατασκευάζεται στο Βέλγιο. 16 Από τη δικογραφία προκύπτει ότι το μόνο αμφισβητούμενο σημείο που αφορά τη βελγική συσκευή αναφέρεται στην ανίχνευση του στοιχείου κάλιο. Σύμφωνα με την πραγματογνωμοσύνη που διέταξε το Finanzgericht η συσκευή Philips δεν ανιχνεύει το κάλιο στη φασματική γραμμή 766,4 nm, όπως η αμερικανική συσκευή, αλλά στη φασματική γραμμή 404,4 nm. 1 7 Τον ισχυρισμό αυτό αμφισβητεί η βελγική κυβέρνηση η οποία υπογραμμίζει ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέσχε η εταιρία Philips στο πλαίσιο της κύριας δίκης, η συσκευή «PV 8210/PV 8490» ανιχνεύει το κάλιο στη φασματική γραμμή των 766,4 nm. 719
ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ 15. 3. 1989 ΥΠΟΘΕΣΗ 303/87 18 Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι η συσκευή Philips έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύσει το κάλιο, κατά τρόπο πλήρη, δηλαδή στη φασματική γραμμή των 766,4 nm, με τη βοήθεια εξαρτήματος που κατασκευάζει η ίδια εταιρία και το οποίο φέρει την ονομασία «PV 8291/00». 19 Εφόσον δεν αμφισβητείται ο επιστημονικός χαρακτήρας των εν λόγω συσκευών πρέπει να εξεταστεί αν, όπως υποστηρίζει η προσφεύγουσα της κύριας δίκης, η συσκευή Philips δεν έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύσει το κάλιο στη φασματική γραμμή των 766,4 nm. 20 Πρέπει να τονιστεί ότι στο πλαίσιο ενός ελέγχου που αφορά το ουσιαστικό κύρος της αποφάσεως της Επιτροπής, το Δικαστήριο διαθέτει περιορισμένη εξουσία ελέγχου. Πράγματι, όπως έχει υπογραμμίσει το Δικαστήριο στην απόφαση της 27ης Σεπτεμβρίου 1983, Universität Hamburg (216/82, Συλλογή 1983, σ. 2771), δοθέντος του τεχνικού χαρακτήρα της εξετάσεως που αποσκοπεί στη διαπίστωση της υπάρξεως ή μη ισοδυναμίας, το Δικαστήριο δεν μπορεί να αμφισβητήσει το περιεχόμενο μιας αποφάσεως που έλαβε η Επιτροπή σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής δασμολογικών ατελειών, παρά μόνο σε περίπτωση πρόδηλης πλάνης εκτιμήσεως ή καταχρήσεως εξουσίας. 21 Πρέπει σχετικώς να υπογραμμιστεί ότι η διαφωνία που υφίσταται μεταξύ του προσφεύγοντος της κύριας δίκης, αφενός, και της βελγικής κυβερνήσεως και της Επιτροπής, αφετέρου, ως προς τις επιδόσεις της βελγικής συσκευής, σε σύγκριση με τις επιδόσεις της συσκευής που εισήχθη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αφορά μόνο τα χαρακτηριστικά των εν λόγω συσκευών αυτά καθεαυτά. Συνεπώς, αυτή η διαφορά απόψεων δεν αμφισβητεί την ικανότητα των εν λόγω συσκευών να προσαρμοστούν ώστε να μπορούν να ανιχνεύουν το ποτάσιο στη φασματική γραμμή των 766,4 nm με τη βοήθεια προσθέτων οργάνων, που διαθέτει ο ίδιος κατασκευαστής, συγκεκριμένα του εξαρτήματος «PV 8291/00». 22 Πράγματι, την τεχνική αυτή δυνατότητα την έχει υπογραμμίσει η Επιτροπή η οποία κατέθεσε το εμπορικό ενημερωτικό φυλλάδιο της εταιρίας Philips, το σχετικό με τα εξαρτήματα που απαιτούνται για τη διευρυμένη ανίχνευση καλίου. Τη δυνατότητα αυτή επιβεβαίωσε εκ νέου η βελγική κυβέρνηση και η Επιτροπή κατά την προφορική διαδικασία, χωρίς το προσφεύγον της κύριας δίκης να αμφισβητήσει τον ισχυρισμό αυτό. Η τεχνική αυτή διαπίστωση αντιστοιχεί, τέλος, προς τα πορίσματα της πραγματογνωμοσύνης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της κύριας δίκης, η οποία όχι μόνο απέκλεισε αλλά, αντιθέτως, σιωπηρώς δέχθηκε τη δυνατότητα προσαρμογής της συσκευής Philips. 720
UNIVERSITÄT STUTTGART/HAUPTZOLLAMT STUTTGART-OST 23 Το γεγονός ότι απαιτείται ένα πρόσθετο εξάρτημα για τη διευρυμένη ανίχνευση του καλίου δεν επηρεάζει την εκτίμηση της ισοδυναμίας των εν λόγω συσκευών, αν ληφθεί υπόψη ο σκοπός του κανονισμού που είναι η αποφυγή εισαγωγής συσκευών από τρίτες χώρες όταν συσκευές που κατασκευάζονται εντός της Κοινότητας προσφέρουν ισοδύναμες τεχνικές δυνατότητες. 24 Κατά συνέπεια, επιβάλλεται να κριθεί ότι η απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται η ισοδυναμία της βελγικής συσκευής με την αμερικανική συσκευή δεν βαρύνεται με πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως. 25 Βάσει της διαπιστώσεως αυτής μπορεί να δοθεί απάντηση στο εθνικό δικαστήριο χωρίς να απαιτείται να εξεταστεί αν και οι γαλλικές συσκευές είναι επίσης ισοδύναμες προς την εν λόγω αμερικανική συσκευή. 26 Πρέπει, συνεπώς, να δοθεί ως απάντηση στο εθνικό δικαστήριο ότι από την εξέταση του ερωτήματος που υποβλήθηκε δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να επηρεάσει το κύρος της αποφάσεως 85/C 57/03 της Επιτροπής, της 1ης Μαρτίου 1985. Επί των δικαστικών εξόδων 27 Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η βελγική κυβέρνηση και η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, οι οποίες κατέθεσαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η διαδικασία έχει, ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης, το χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. 721
ΑΠΟΦΑΣΗ THE 15. 3. 1989 - ΥΠΌΘΕΧΗ 303/87 Για τους λόγους αυτούς ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (τέταρτο τμήμα), κρίνοντας επί του ερωτήματος που του υπέβαλε το Finanzgericht Baden-Württemberg, με Διάταξη της 7ης Σεπτεμβρίου 1987, αποφαίνεται: Από την εξέταση του ερωτήματος που υποβλήθηκε δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να επηρεάσει το κόρος της αποφάσεως 85/C 57/03 της Επιτροπής, της 1ης Μαρτίου 1985. Koopmans Κακούρης Diez de Velasco Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο στις 15 Μαρτίου 1989. Ο γραμματέας J.-G. Giraud Ο πρόεδρος του τετάρτου τμήματος Τ. Koopmans 722