Φορολογικό Δίκαιο Η αρχή της περιορισμένης αναδρομικότητας Α. Τσουρουφλής 20,26-27/3/2018
Άρθρο 78 παρ. 2 του Συντάγματος «Φόρος ή άλλο οποιοδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμο αναδρομικής ισχύος που εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος το προηγούμενο εκείνου κατά το οποίο επιβλήθηκε.»
Στοιχεία της απαγόρευσης της αναδρομικότητας Έννοια οικονομικού έτους: Σύνταγμα - δημοσιονομικό δίκαιο: οικ. έτος = ημερολογιακό έτος Φορολογία εισοδήματος: Έως το 2013: Οικ. έτος ημερολογιακό έτος Χρήση (ή διαχειριστική περίοδος) = ημερολογιακό έτος Οικονομικό έτος: χρήση + 1 Π.χ.: οικ. έτος 2013 = χρήση 2012 Από το 2014: Καταργείται η έννοια του οικονομικού έτους Φορολογικό έτος = ημερολογιακό έτος
Παράδειγμα Νέος νόμος 2016 2017 2018
Παράδειγμα Νέος νόμος 2016 2017 2018
Παράδειγμα Νέος νόμος 2016 2017 2018
Παράδειγμα Νέος νόμος 2016 2017 2018
Παραδείγματα αναδρομικότητας Δεν αποτελεί απαγορευμένη αναδρομικότητα η επιμήκυνση του χρόνου παραγραφής, εφόσον: Γίνεται με τυπικό νόμο Ο νόμος τίθεται σε ισχύ πριν από τη λήξη της παραγραφής η έναρξη της παραγραφής είναι προγενέστερη του προηγούμενου της δημοσιεύσεως οικονομικού έτους (αρχή της περιορισμένης αναδρομικότητας) Γενικά κριτήρια νομιμότητας της παραγραφής Είναι εκ των προτέρων γνωστή (αρχή της ασφάλειας δικαίου) Έχει εύλογη διάρκεια (αρχή της αναλογικότητας)
ΣτΕ 3174/2014 5. Επειδή, η πρόβλεψη στο νόμο ότι με την πάροδο ορισμένου χρονικού διαστήματος παραγράφεται η αξίωση του Δημοσίου για τη βεβαίωση και επιβολή συγκεκριμένου φόρου, συνιστά, κατά την έννοια της παραγράφου 1 του πιο πάνω άρθρου 78 του Συντάγματος, ουσιαστικό στοιχείο της οικείας φορολογικής ενοχής. Μετά τη συμπλήρωση, επομένως, του εν λόγω διαστήματος και τη συνακόλουθη παραγραφή των αντίστοιχων φορολογικών αξιώσεων, νομοθετική ρύθμιση η οποία θα «παρέτεινε», ως προς τις αξιώσεις αυτές, το χρόνο της παραγραφής, τροποποιώντας έτσι αναδρομικά, εις βάρος των φορολογουμένων, το νομοθετικό καθεστώς βάσει του οποίου είχε λήξει η υποχρέωσή τους, θα ενέπιπτε στο πεδίο εφαρμογής της διατάξεως της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου του Συντάγματος διότι, με την τελευταία αυτή διάταξη, ο συνταγματικός νομοθέτης, θεσπίζοντας για την επιβολή εν γένει των φορολογικών βαρών καθεστώς ιδιαίτερης ασφάλειας δικαίου και προστασίας της εμπιστοσύνης, απαγορεύει την αναδρομική νομοθετική διαμόρφωση του ουσιαστικού περιεχομένου των φορολογικών σχέσεων, εφ όσον άγει σε επιβάρυνση της θέσης των φορολογουμένων, η δε ισχύς της οικείας αναδρομικής διατάξεως εκτείνεται πέραν του οικονομικού έτους που προηγείται της δημοσιεύσεώς της.
ΣτΕ 3174/2014 5.... Κατά συνέπεια, διάταξη νόμου περί «παρατάσεως», κατά τ ανωτέρω, του χρόνου παραγραφής φορολογικών αξιώσεων οι οποίες ήταν ήδη παραγεγραμμένες κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού και των οποίων η έναρξη της παραγραφής είναι προγενέστερη του προηγούμενου της δημοσιεύσεως οικονομικού έτους, θα ήταν ανίσχυρη ως αντικείμενη στις πιο πάνω συνταγματικές διατάξεις.
ΣτΕ 1738/2017 Αρχή της περιορισμένης αναδρομικότητας «Επειδή, με τις παρατεθείσες στην όγδοη σκέψη διατάξεις παρατείνεται διαδοχικώς ο χρόνος παραγραφής φορολογικών αξιώσεων του Δημοσίου λίγο πριν από την λήξη είτε της αρχικής παραγραφής είτε της προηγούμενης παρατάσεως αυτής ώστε η θεσπιζόμενη με το άρθρο 84 παρ. 1 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος ως κανόνας πενταετής παραγραφή, που είναι, άλλωστε, εύλογη, να φαίνεται ότι δεν έχει πλέον σε καμία περίπτωση εφαρμογή για τις φορολογικές υποχρεώσεις που γεννήθηκαν κατά τις χρήσεις στις οποίες αφορούν οι ανωτέρω διατάξεις και, αντιθέτως, να διαφαίνεται από τις ρυθμίσεις αυτές αδυναμία οποιασδήποτε προβλέψεως περί του χρόνου λήξεως της παραγραφής τους, με συνέπεια να κλονίζεται η αξιοπιστία του κράτους γενικότερα, πράγμα που δεν συμβάλλει στην εμπέδωση της συνειδήσεως στους πολίτες ότι οφείλουν να εκπληρώνουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Άλλωστε, όπως προκύπτει από τις παρατεθείσες στην προηγούμενη σκέψη διατάξεις, η παραγραφή αυτή παρατάθηκε στη συνέχεια και πάλι, επανειλημμένως, ώστε έως τον χρόνο συζητήσεως της υποθέσεως ενώπιον του Τμήματος, αλλά και ενώπιον της Ολομελείας, να υπάρχουν, ενδεχομένως, υποθέσεις,...»
ΣτΕ 1738/2017 «... αφορώσες στο ένδικο οικονομικό έτος 2002, για τις οποίες, ενόψει των εν λόγω διατάξεων, η παραγραφή δεν έχει ακόμη λήξει (δοθέντος ότι η παράταση της παραγραφής εξαρτάται πλέον από ενέργειες διαφόρων αρχών, με συνέπεια ο χρόνος παραγραφής των φορολογικών αξιώσεων του ίδιου έτους ενδεχομένως να διαφέρει από φορολογούμενο σε φορολογούμενο αναλόγως εάν για συγκεκριμένο φορολογούμενο έχει εκδοθεί εντολή ελέγχου από κάποια από τις προβλεπόμενες στις ανωτέρω διατάξεις αρχή) και ως προς τις οποίες να μην είναι, ενδεχομένως, δυνατόν ούτε καν να προβλεφθεί ευχερώς πότε συμπληρώνεται η παραγραφή. Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει των εκτεθέντων στις σκέψεις 5 και 6, οι παρατεθείσες στην όγδοη σκέψη διατάξεις αντίκεινται στις εξειδικεύουσες την (απορρέουσα από την αρχή του κράτους δικαίου) αρχή της ασφάλειας δικαίου διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος, διότι παρατείνουν την προθεσμία παραγραφής φορολογικών αξιώσεων του Δημοσίου αναγομένων σε ημερολογιακά έτη προγενέστερα του προηγουμένου της δημοσιεύσεως των σχετικών νόμων ετών.»
ΣτΕ 2934/2018 «11. Επειδή, οι νομοθετικές διατάξεις που ορίζουν το χρόνο παραγραφής της εξουσίας της Διοίκησης για επιβολή φόρου εισοδήματος και των σχετικών κυρώσεων, λόγω ανακρίβειας της δήλωσης, πρέπει να συνάδουν προς τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, σύμφωνα με τα κριθέντα στις σκέψεις 5 και 6 της απόφασης 1738/2017 της Ολομέλειας του Δικαστηρίου. Από τις εν λόγω σκέψεις της Ολομέλειας προκύπτει ότι η επιταγή αναλογικότητας/εύλογης διάρκειας της παραγραφής που ορίζεται στο νόμο για τις φορολογικές ενοχές και παραβάσεις συνδέεται κυρίως (α) με την αποτελεσματικότητα αλλά και τη φερεγγυότητα των φορολογικών ελέγχων και, περαιτέρω, την εισπραξιμότητα των καταλογιζόμενων ποσών, ήτοι στα συνταγματικώς προστατευόμενα έννομα αγαθά της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής (και, ιδίως, της μεγάλης, από απόψεως ποσού) και της διασφάλισης της τήρησης στην πράξη της αρχής της ισότητας ενώπιον των δημοσίων βαρών, (β) με τη δυνατότητα προγραμματισμού και ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων, προς όφελος και της εθνικής οικονομίας, ήτοι εννόμων αγαθών προστατευό-μενων επίσης από το Σύνταγμα (άρθρα 5 παρ. 1 και 106 παρ. 1 και 2) και (γ) με τη δυνατότητα προσήκουσας άσκησης του συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματος άμυνας του φορολογούμενου (ή των κληρονόμων του, σε περίπτωση θανάτου του).»
ΣτΕ 2934/2018 «11.... Η εύλογη διάρκεια του χρονικού διαστήματος παραγραφής πρέπει, κατά τα συναγόμενα από τη σκέψη 6 της απόφασης της Ολομέλειας, να είναι σχετικώς μικρή, απαίτηση στην οποία ανταποκρίνεται η προβλεπόμενη στο άρθρο 84 παρ. 1 του ΚΦΕ πενταετία, κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 10 της ίδιας απόφασης. Η τοιαύτη (εύλογη) διάρκεια προκύπτει από δίκαιη στάθμιση και εξισορρόπηση των προαναφερόμενων, ερειδόμενων στο Σύνταγμα, συμφερόντων και δικαιωμάτων, στο πλαίσιο δε αυτό λαμβάνονται υπόψη και η ταχύτητα των εξελίξεων στην κοινωνική και οικονομική ζωή, που καθιστά αναγκαία την κατά το δυνατόν γρήγορη εκκαθάριση των οικονομικών υποχρεώσεων των φορολογούμενων, η διευκόλυνση της διαδικασίας φορολογικού ελέγχου από τις ηλεκτρονικές και λοιπές σύγχρονες ελεγκτικές μεθόδους, η υποχρέωση (ή η υποχρεωτική παροχή της δυνατότητας) διενέργειας των συναλλαγών των φορολογούμενων ηλεκτρονικά, μέσω του τραπεζικού συστήματος, καθώς και το ότι διάφορα δεδομένα που αφορούν την οικονομική δραστηριότητα των φορολογούμενων, όπως εκείνα περί των τόκων των τραπεζικών τους καταθέσεων, εισάγονται στο σύστημα ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων φόρου εισοδήματος χωρίς να χρειάζεται κάποια ενέργεια εκ μέρους τους....»
ΣτΕ 2934/2018 «11.... Εξάλλου, νομοθετικές διατάξεις που προβλέπουν (ήδη κατά το χρόνο τέλεσης της αποδιδόμενης φορολογικής παράβασης και όχι αναδρομικά) παρέκταση του κατ αρχήν οριζόμενου χρόνου παραγραφής πρέπει επίσης να ανταποκρίνονται στην αρχή της αναλογικότητας, τόσο σε σχέση με την προβλεπόμενη γενεσιουργό αιτία της επιμήκυνσης όσο και αναφορικά με το χρονικό διάστημά της, ενόψει του οικείου λόγου της παράτασης αλλά και του κατ αρχήν ισχύοντος χρόνου παραγραφής. Τέλος, οι διατάξεις αυτές πρέπει να ερμηνεύονται στενά, ως θεσπίζουσες απόκλιση από κανόνα, ο οποίος, μάλιστα, έχει τεθεί προς εξυπηρέτηση της θεμελιώδους αρχής της ασφάλειας δικαίου.»
ΝΣΚ 268/2017 «Ενόψει των γενομένων δεκτών με τις υπ' αριθ. ΣτΕ 1738/2017, ΣτΕ 2934/2017 και ΣτΕ 2935/2017 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) επί της ερμηνείας και εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 78 ( 1-2) του ισχύοντος Συντάγματος, η διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 36 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας - ΚΦΔ - (ν.4174/2013), σε συνδυασμό με τη διάταξη της παραγράφου 11, εδάφιο δεύτερο, του άρθρου 72 του ίδιου Κώδικα, με τις οποίες παρεκτείνεται ο χρόνος της παραγραφής σε εικοσαετή σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής που διαπράχθηκε πριν την έναρξη ισχύος του ΚΦΔ, υπό την προϋπόθεση ότι το δικαίωμα του Δημοσίου δεν έχει παραγραφεί μέχρι τότε, είναι εφαρμοστέες από τη Φορολογική Διοίκηση», εφόσον υπάρχει δυνατότητα «εκδόσεως πράξεων προσδιορισμού φόρου και προστίμων σε εκκρεμείς υποθέσεις ελέγχου που αφορούν στις χρήσεις των ετών 2012 και 2013 και όχι σε προγενέστερες του έτους 2012».
ΝΣΚ 268/2017 «Είναι προφανές ότιανακύπτει ζήτημα αν η προβλεπόμενη στον ΚΦΔ εικοσαετής παραγραφή, σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής, συνάδει προς το συνταγματικό κανόνα περί εύλογης διάρκειας της οριζόμενης στο νόμο προθεσμίας παραγραφής. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι, ενόψει και της αρχής της αναλογικότητας, ο χρόνος παραγραφής επιτρεπτώς εξ απόψεως των συνταγματικών διατάξεων διαφοροποιείται από το νομοθέτη, με βάση τις προαναφερθείσες διατάξεις, σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής, δηλαδή ανάλογα με τη βαρύτητα της παραβάσεως, οριζομένης μεγαλυτέρας (εικοσαετούς) παραγραφής, έναντι του κανόνα της πενταετούς παραγραφής του άρθρου 36 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα και της πενταετούς ή και δεκαετούς παραγραφής των διατάξεων των άρθρων 85 παρ. 4 και 68 παρ. 2 του ν. 2238/1994 (προϊσχύσαντος ΚΦΕ), πράγμα που ισχύει ήδη στο ποινικό δίκαιο....»
ΝΣΚ 268/2017 «... Αν και η κρίση των αποφάσεων του ΣτΕ, ότι η διάρκεια της παραγραφής πρέπει να είναι εύλογη και συνάδουσα με την αρχή της αναλογικότητας και ότι η λήψη της παραγραφής δεν μπορεί να συναρτάται με το ύψος του ποσού, στο οποίο η διοίκηση θα προσδιορίσει τις φορολογικές υποχρεώσεις του διοικουμένου και από το οποίο εξαρτάται η πλήρωση της αντικειμενικής υποστάσεως των εγκλημάτων φοροδιαφυγής, δεν φαίνεται να παρέχει έδαφος εφαρμογής των πραγματευομένων στην παρούσα παράγραφο διατάξεων, ως αντικειμένων στις αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου, εφόσον το ζήτημα της συνταγματικότητας ή μη ή/και της ερμηνείας και εφαρμογής των εν λόγω διατάξεων των άρθρων 36 παρ. 3 και 72 παρ. 11 του ΚΦΔ, προφανώς ως προς το εύλογο ή μη της διάρκειας της προβλεπόμενης σε αυτές προθεσμίας παραγραφής, δεν έχει αντιμετωπισθεί ευθέως από το ΣτΕ, η Φορολογική Διοίκηση πρέπει να τις εφαρμόζει μέχρις εκδόσεως σχετικής αποφάσεως, πράττουσα στη συνέχεια αναλόγως προς τα γενόμενα δεκτά με την εκδοθησόμενη απόφαση.».
Ευμενέστερη αναδρομική ρύθμιση Καταρχήν δεν απαγορεύεται η αναδρομή ΣτΕ 4055/1998: Η νέα επιεικέστερη ρύθμιση έχει αναδρομική ισχύ και εφαρμόζεται και επί των εκκρεμών υποθέσεων, εφόσον στο νόμο δεν υπάρχει σαφής αντίθετη διάταξη Νομοθετικά παραδείγματα: Άρθρο 24 παρ. 4 Ν. 2523/1997: αναδρομική εφαρμογή, εφόσον το παλαιότερο καθεστώς ήταν δυσμενέστερο Άρθρο 72 παρ. 32 Ν. 4174/2013: αναδρομική εφαρμογή ευνοϊκότερων κυρώσεων για εικονικά τιμολόγια Άρθρο 49 Ν. 4509/2017: επιβολή της επιεικέστερης κύρωσης κατά την έκδοση πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού φόρου
ΔΕφΑθ 3673/2014 11. Επειδή, όσον αφορά τον πρόσθετο φόρο, εφόσον με τους νεώτερους νόμοους 3296/2004 (άρθρο 24 και 3943/2011 (άρθρο 26), που έχουν προπαρατεθεί θεσπίζονται ευμενέστερες διατάξεις σε σχέση με το παλαιότερο αυστηρό νομοθετικό καθεστώς, μια και αφενός το ποσοστό του επιβαλλόμενου πρόσθετου φόρου για μη υποβολή δήλωσης μειώθηκε σε 2% επί του φόρου την πληρωμή του οποίου απέφυγε o φορολογούμενος (από 3% που ισχύει για κάθε μήνα καθυστέρησης, αφετέρου το ανώτατο όριο αυτού (πρόσθετου φόρου) δεν μπορεί να υπερβεί το 120% του φόρου που απέφυγε να πληρώσει ο υπόχρεος (έναντι 300% αρχικά και 200% μεταγενέστερα), οι νέες αυτές ρυθμίσεις, ως επιεικέστερες από τις προηγούμενες και ενόψει του ότι δεν προβλέπεται στους εν λόγω νόμους ρητή αντίθετη διάταξη, εφαρμόζονται αναδρομικά και επί των εκκρεμών υποθέσεων (ΣτΕ 4055/1988).
ΣτΕ 2402/2016 «14. Επειδή με τις ως άνω 2460/1981 και 1525/1955 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, τις οποίες επικαλείται η αναιρεσείουσα, κρίθηκε ότι κύριος σκοπός των διατάξεων των φορολογικών νόμων, με τις οποίες επβάλλεται πρόσθετος φόρος ή προσαύξηση σε βάρος του παραλείποντος την υποβολή της φορολογικής δηλώσεως ή του υποβάλλοντος εκπρόθεσμη ή ανακριβή δήλωση είναι ο, επ' απειλή οικονομικής κυρώσεως, εξαναγκασμός σε ταχεία και ακριβή συμμόρφωση προς τη σχετική υποχρέωσή του. Όταν, όμως, ο νομοθέτης, μεταβάλλοντας αντιλήψεις, κρίνει ότι ο σκοπός αυτός δύναται να επιτευχθεί με ηπιότερα μέσα, τότε ελέγχεται όχι μόνον ως άσκοπη και αδικαιολόγητη, αλλά και ως αντίθετη κατ αρχήν προς τη νεότερη νομοθετική βούληση η επιβολή των παλαιοτέρων αυστηρότερων κυρώσεων, οι οποίες υπερβάλλουν το μέτρο, το οποίο ήδη κρίνεται από τον νομοθέτη ως αναγκαίο....»
ΣτΕ 2402/2016 «14.... Στις περιπτώσεις αυτές ειδικώς, κατ' εξαίρεση του γενικού κανόνα περί μη αναδρομικότητας του νόμου υπάρχει τεκμήριο αναδρομικής εφαρμογής του νέου ηπιότερου νόμου και επί εκκρεμών υποθέσεων τεκμήριο το οποίο μόνο με σαφή αντίθετη διάταξη δύναται να ανατραπεί (βλ και ΣτΕ 2672/1984). Ήδη δε, με την απόφαση 2031/2013 του Δικαστηρίου, κρίθηκε ότι η αρχή της αναδρομικής εφαρμογής της ηπιότερης, ως προς την επιβολή κυρώσεων, διατάξεως έχει συνταγματική βάση, ως απορρέουσα από την αρχή της αναλογικότητας. Εξάλλου, με την απόφαση ΣτΕ 459/2013 Ολομ., κρίθηκε ότι η πιο πάνω αρχή δεν έχει εν πάση περιπτώσει έδαφος εφαρμογής όταν η μεταγενέστερη ηπιότερη νομοθετική ρύθμιση υπαγορεύθηκε όχι από μεταβολή «επί το επιεικέστερον» των σχετικών αξιολογήσεων του νομοθέτη, αλλά από άλλους λόγους.»
Έκτακτη εισφορά του Ν. 3758/2009 Άρθρο 18: «1.α. Επιβάλλεται έκτακτη εφάπαξ εισφορά στο εισόδημα των φυσικών προσώπων που φορολογούνται κατά τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 2 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 2238/1994), καθώς και στο εισόδημα σχoλάζουσας κληρονομιάς. Επίσης στο εισόδημα των φυσικών προσώπων τα οποία φορολογούνται με βάση τις διατάξεις του άρθρου 5 του Z Ψηφίσματος του έτους 1975 (ΦΕΚ 23 Α'), β. Για την επιβολή της εισφοράς λαμβάνεται υπόψη το συνολικό καθαρό εισόδημα, πραγματικό ή τεκμαρτό, φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο του φυσικού προσώπου ή της σχολάζουσας κληρονομιάς των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 2008 εφόσον αυτό είναι εξήντα χιλιάδες ευρώ (60.000 ) και άνω.»
Έκτακτη εισφορά του Ν. 3758/2009 ΔΠρΑθ 18440/2009: αντισυνταγματική ΔΕφΑθ 1123/2010: δεν αντίκειται στο Σύνταγμα Το εισόδημα δεν αποτελεί το αντικείμενο της εισφοράς αλλά το κριτήριο βάσει του οποίου θεωρείται ότι υπάρχει φοροδοτική ικανότητα Κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου δεν ήταν γνωστά τα εισοδήματα του οικ. έτους 2009 ΣτΕ 693/2011: Αρχή της περιορισμένης αναδρομικότητας Αντισυνταγματική Παραπέμπει στην Ολομέλεια ΣτΕ (Ολομ.) 1685/2013: συνταγματική
ΣτΕ (Ολομ.) 1685/2013 Υπό τα δεδομένα αυτά, όπως παγίως έχει κριθεί σε ανάλογες περιπτώσεις επιβολής εκτάκτων εισφορών (ΣτΕ 1317, 1318/1979, Ολομ., 3098, 3653/1981, 3202/1982, 116, 2209, 3515/1983, 357/1984, επταμ., 3639/1984, 797, 2729/1986), η εν λόγω εισφορά δεν έχει ως αντικείμενο τα πιο πάνω εισοδήματα του οικονομικού έτους 2008, ώστε να τίθεται ζήτημα αναδρομικής φορολόγησής τους κατά την έννοια του άρθρου 78 του Συντάγματος. Απλώς, τα εισοδήματα αυτά, εν όψει και του ότι, όταν ανέκυψε η έκτακτη, λόγω της κρίσεως, δημοσιονομική ανάγκη, και επιβλήθηκε η επίμαχη εισφορά με τον δημοσιευθέντα στο ΦΕΚ Α 68/5.5.2009 ως άνω νόμο, δεν είχε καν ολοκληρωθεί η υποβολή των σχετικών δηλώσεων, για το οικονομικό έτος 2009, θεωρήθηκαν - ευλόγως - από το νομοθέτη ως τα πλέον πρόσφατα ασφαλή στοιχεία διαγνώσεως της αυξημένης φοροδοτικής ικανότητας στην οποία απέβλεψε, απετέλεσαν, δηλαδή, το κριτήριο και, συνακόλουθα, τη βάση επιβολής της έκτακτης εισφοράς, έτσι ώστε και το ποσό που θα συγκεντρωνόταν να μπορεί να προϋπολογισθεί, και να επιβαρυνθούν με την εισφορά οι κατά τεκμήριο πλουσιότεροι πολίτες. Υπό τα δεδομένα δε αυτά, το εν λόγω κριτήριο δεν παρίσταται απρόσφορο ούτε αντίθετο με την αρχή της φοροδοτικής ικανότητας και δεν αντίκειται, συνεπώς, στο Σύνταγμα.
Άλλες συνέπειες της περιορισμένης αναδρομικότητας Δεν επιτρέπεται η νομοθετική κύρωση φορολογικών κανονιστικών πράξεων Αναδρομικότητα ερμηνευτικών διατάξεων γνήσια ερμηνευτικές: επιτρέπεται ψευδοερμηνευτικές: δεν επιτρέπεται
Άρθρο 7 N. 1160/1981 42. Εις την έννοιαν του άρτου περί ου το εδάφιον ιβ` της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Α.Ν. 660/1937, ως ισχύει, περιλαμβάνονται και τα κοινά ή απλά αρτοσκευάσματα εξ αλεύρου, ήτοι τα κοινά κουλούρια, τα σημίτια, τα παξιμάδια, αι φρυγανιαί, αι λαγάναι, τα κριτσίνια, ο διπυρίτης άρτος και τα επτάζυμα, τα μη περιέχοντα ετέρας βρωσίμους ύλας ή και τα περιέχοντα τοιαύτας ύλας εις μικράς ποσότητας. Άρθρο 20 N. 1563/1985 1. Στην έννοια του άρτου, που ορίζεται από το εδάφιο ιβ` της παραγράφου 3 του άρθρου 3 του α.ν. 660/1937 (ΦΕΚ Α` 159), όπως αυτό ερμηνεύτηκε με τη διάταξη της παραγράφου 42 του άρθρου 7 του ν. 1160/1981 (ΦΕΚ Α ` 147), περιλαμβάνονται και οι πίτες για σουβλάκια.
ΣτΕ 62/1991 3. Επειδή, κατά την σαφή έννοιαν της πρώτης των εν τη ηγουμένη σκέψει διατάξεων της παρ. 2 περίπτ. ιβ` του άρθρου 3 του αν.ν. 660/1937, στενώς ερμηνευτέας ως εισαγούσης απαλλαγήν από του δια του άρθρου 1 περ. α` του αυτού αν. νόμου επιβληθέντος φόρου, εις την δι` αυτής θεσπιζόμενην απαλλαγήν υπάγονται, πλην άλλων, και τα ακαθάριστα έσοδα εκ της πωλήσεως άρτου, ως τοιούτου νοουμένου του κατά κοινήν πείραν αποτελούντος τον άρτον προϊόντος, μη συμπεριλαμβανομένων εν τη εννοία αυτού και των αρτοσκευασμάτων, οία τα περί ων η διάταξις της παρ. 42 του άρθρου 7 του ν. 1160/1981. Εξ άλλου, κατά την έννοιαν της τελευταίας αυτής διατάξεως, στενώς και ταύτης ερμηνευτέας ως εισαγούσης απαλλαγήν από του αυτού ως άνω φόρου, του φόρου τούτου απαλλάσσονται μόνον τα εν αυτή αναφερόμενα κοινά ή απλά εξ αλεύρου και μη περιέχοντα ετέρας βρωσίμους ύλας ή περιέχοντα τοιαύτας ύλας εις μικράς ποσότητας αρτοσκευάσματα, η απαρίθμησις των οποίων εν τη διατάξει ταύτη δέον να θεωρηθή περιοριστική.
ΣτΕ 62/1991 3.... Περαιτέρω, η αυτή ως άνω διάταξις της παρ. 42 του άρθρου 7 του ν. 1160/1981, μη συντρεχουσών των προϋποθέσεων αυθεντικής ερμηνείας της διατάξεως του άρθρου 3 παρ. 2 περίπτ. ιβ` του αν.ν. 660/1937, αφού αύτη ούτε ασαφής ούτε αμφιβόλου εννοίας είναι, ώστε να υπάρχη λόγω τούτου αβεβαιότης και ανάγκη ερμηνείας ίνα προσδοθή εις αυτήν συγκεκριμένη έννοια, δεν δύναται να θεωρηθή γνησίως ερμηνευτική και, συνεπώς, ισχύει μόνον από της δημοσιεύσεως του ως άνω νόμου εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (5.5.1981). Διά τον αυτόν λόγον και η διάταξις της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 1563/1985 δεν δύναται να θεωρηθή γνησίως ερμηνευτική ούτε της αυτής ως άνω διατάξεως του άρθρου 3 παρ. 2 περίπτ. ιβ` του αν.ν. 660/1937 ούτε της παρ. 42 του άρθρου 7 του ν. 1160/1981, διότι και η τελευταία αύτη διάταξις έχει σαφή και αναμφίβολον έννοιαν, μη έχουσα ανάγκην ερμηνείας. Κατ` ακολουθίαν και η εν λόγω διάταξις ισχύει μόνον από της δημοσιεύσεώς της εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (17.9.1985).
ΣτΕ 62/1991 3.... Εν όψει των ανωτέρω, τα ακαθάριστα έσοδα εκ της πωλήσεως του προϊόντος "πίττα δια σουβλάκια", μη αποτελούντος κατά κοινήν πείραν άρτον, αλλ` αρτοσκεύασμα, το οποίον δεν περιλαμβάνεται εις τα περιοριστικώς εν τη παρ. 42 του άρθρου 7 του ν. 1160/1981 απαριθμούμενα, δεν απηλλάσσοντο του φόρου κύκλου εργασιών μέχρι της 17ης Σεπτεμβρίου 1985, αφ` ης απαλλάσσονται του φόρου τούτου δυνάμει της ευθέως θεσπισάσης την απαλλαγήν ταύτην διατάξεως της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 1563/1985.