ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ

ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ Το «Λαϊκόν Νοσοκομείο Αθηνών» όπως ήταν το αρχικό όνομά του, είναι ένα νοσοκομείο που αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία, με δράση 70 περίπου χρόνων, στον αγώνα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας στη χώρα μας. Μέσα στα σχέδια των πολιτικών της δεκαετίας του 1930 ήταν η ανάγκη της ύπαρξης ενός νοσοκομείου με σκοπό τη νοσηλεία αρρώστων κυρίως των κατοίκων της πόλης των Αθηνών χωρίς οικονομικές διακρίσεις. Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις των Καθηγητών της Ιατρικής Σχολής και της Συγκλήτου αποφασίστηκε το πανεπιστημιακό περίπτερο στο Γουδί που προοριζόταν για εργαστήρια Μικροβιολογίας και Υγιεινής, να μετατραπεί σε νοσοκομείο και να στεγαστούν σε αυτό η Α Παθολογική και η Α Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η τοποθεσία αυτή θεωρήθηκε καταλληλότερη μια και ήταν εκτός πόλεως, σε καλύτερο περιβάλλον, ήσυχο, υγιεινό και μακριά από το θόρυβο της πόλης. Το 1933 ο Πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης συμφώνησε με την πρόταση των Καθηγητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών να ιδρυθεί ένα νοσοκομείο για άπορους πολίτες. Μεταξύ Πανεπιστημίου και Κράτους συμφωνήθηκε το Κράτος και ειδικότερα το Υπουργείο Υγιεινής και Αντιλήψεως να αναλάβει την κάλυψη των δαπανών για τις οποιαδήποτε μεταβολές, οικοδομικές μετατροπές και εγκαταστάσεις του Λαϊκού καθώς και τα έξοδα νοσηλείας μέχρι 300 ασθενών, και τη μισθοδοσία όλου του προσωπικού εκτός του ιατρικού. Επί προεδρίας της Δημοκρατίας του Αλέξανδρου Ζαΐμη στις 2 Σεπτεμβρίου 1933 ψηφίστηκε ο Νόμος 5746, από τη Βουλή και τη Γερουσία για την ίδρυση και οργάνωση Νοσοκομείου με την επωνυμία «Λαϊκόν Νοσοκομείον Αθηνών». Το νοσοκομείο άνηκε στη δικαιοδοσία του τότε Υπουργείου Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως και αποτελούσε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Ο πρωταρχικός σκοπός της ιδρύσεως του Νοσοκομείου ήταν η νοσηλεία των πασχόντων απόρων από κοινά νοσήματα, και συγχρόνως η εκπαίδευση των ιατρών, των φοιτητών της Ιατρικής Σχολής και των νοσοκόμων. ΑΡΧΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ Το όλο κτίριο του Νοσοκομείου αποτελείτο από το ημιϋπόγειο, ισόγειο και δύο ορόφους. Στο ημιϋπόγειο και στο ισόγειο εγκαταστάθηκαν οι διοικητικές υπηρεσίες, το φαρμακείο, η αποθήκη τροφίμων και σε τρία δωμάτια τα εργαστήρια της Παθολογικής Κλινικής. Η έκταση του χώρου του καθενός εξ αυτών δεν ήταν ικανοποιητική για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Νοσοκομείου. Στο 2ο όροφο εγκαταστάθηκε η Α Χειρουργική Κλινική και τα χειρουργεία με την αποστείρωση. Στον 1ο υπήρχε η Α Παθολογική Κλινική και το αμφιθέατρο που βρίσκεται στην ίδια θέση και σήμερα. Η λειτουργία της Α Παθολογικής Κλινικής άρχισε τον Οκτώβριο του 1933 με διευθυντή τον Καθηγητή Σπ. Λιβιεράτο και από το 1934 με προϊσταμένη τη Νοσηλεύτρια του Ε.Ε.Σ. Καλ. 1 / 6

Γιουλούντα. Η δύναμη των κλινών της Κλινικής ήταν περισσότερες από 100. Η λειτουργία της Α Χειρουργικής Κλινικής άρχισε τον Ιούνιο του 1934 με διευθυντή τον Καθηγητή Μ. Γερουλάνο και με προϊσταμένη τη Νοσηλεύτρια του Ε.Ε.Σ. Μ. Κολέτσου. Η καθυστέρηση της λειτουργίας της Χειρουργικής Κλινικής, οφειλόταν στην καθυστέρηση αποπεράτωσης των εγκαταστάσεων των χειρουργείων. Η δύναμη σε κλίνες της κλινικής ήταν μόνο 28 κλίνες. Τα χειρουργεία του Νοσοκομείου και η αποστείρωση, ήταν ευρύχωρα και θεωρούνταν τα πλέον σύγχρονα για την εποχή εκείνη αφού από την αρχή είχαν σχεδιαστεί γι αυτό το σκοπό. Αποτελούνταν από δύο αίθουσες, με δύο χειρουργικά τραπέζια σε κάθε αίθουσα. Η μία αίθουσα εξυπηρετούσε άσηπτες επεμβάσεις και η άλλη σηπτικές. Μεταξύ των δύο κλινικών υπήρχε αρμονική συνεργασία και οι εργαστηριακές εξετάσεις των ασθενών της Χειρουργικής Κλινικής γίνονταν στα εργαστήρια της Παθολογικής Κλινικής για τα οποία παραχωρήθηκαν τρία δωμάτια της Παθολογικής Κλινικής. Το εξωτερικό Παθολογικό και Χειρουργικό Ιατρείο στεγαζόταν στο ίδιο δωμάτιο λόγω έλλειψης χώρων. Μεγάλη δυσχέρεια υπήρξε στην ανεύρεση χώρου για τη στέγαση και λειτουργία ακτινολογικού εργαστηρίου. Μέχρι το 1940 οι άρρωστοι εξυπηρετούνταν από ακτινολογικά εργαστήρια άλλων Νοσοκομείων, συνήθως του Δημοτικού Νοσοκομείου και του Ευαγγελισμού. Το Ακτινολογικό Εργαστήριο λειτούργησε μετά τον πόλεμο του 1940 που διορίστηκε ο πρώτος ακτινολόγος Διευθυντής Ευτ. Χαρτ. Επίσης έλλειψη χώρου παρατηρήθηκε και για τη στέγαση των διοικητικών και άλλων βοηθητικών υπηρεσιών. Για την αντιμετώπιση των παραπάνω ελλείψεων επί υπουργίας Αλ. Κορύζη χορηγήθηκαν 30.000.000 δρχ. για βελτιώσεις του Νοσοκομείου. Σχετικές εργασίες άρχισαν το 1938 οι οποίες παρέμειναν ημιτελείς λόγω του πολέμου του 1940. Κατά την κατοχή από τα γερμανικά στρατεύματα έγινε επίταξη του Νοσοκομείου από τους Γερμανούς και οι νοσηλευόμενοι ασθενείς μεταφέρθηκαν σε αλλού. Με την έναρξη της λειτουργίας του Νοσοκομείου διορίστηκαν για την φροντίδα των αρρώστων 30 άνδρες νοσοκόμοι χωρίς καμία εκπαίδευση. Οι Καθηγητές και των δύο Κλινικών διαπίστωσαν ότι οι διορισθέντες ανεκπαίδευτοι άνδρες νοσοκόμοι δεν ήταν κατάλληλοι για τη νοσηλεία των αρρώστων. Μετά από πολλές προσπάθειες των Καθηγητών κα σε συνεργασία με το Υπουργείο διορίσθηκαν ωρομίσθιες μερικές πρακτικές νοσοκόμες και από το καλοκαίρι του 1934 ανέλαβαν Νοσηλεύτριες προϊστάμενες στην Παθολογική Κλινική η Καλ. Γιουλούντα, στη Χειρουργική Κλινική η Μ. Κολέτσου και στο Χειρουργείο η Καλ. Λαζαρίδου. Πρώτος Διοικητικός Διευθυντής φαίνεται ότι διετέλεσε ο κ. Λελούδας. Εκτός του ιατρικού προσωπικού και του Διοικητικού Διευθυντού, υπήρξε στην αρχή της λειτουργίας του Νοσοκομείου το εξής προσωπικό: Ένας διαχειριστής Ένας φαρμακοποιός Ένας βοηθός διαχειριστού Ένας γραφέας Ένας οικονόμος Δύο φαρμακοτρίφτες Ένας ιματιοφύλακας 2 / 6

Ένας μάγειρας Τρεις βοηθοί μαγείρου Δύο ράπτριες Δύο πλύντριες Δύο θυρωροί Δύο προϊστάμενες αδελφές (από μία σε κάθε Κλινική) 30 νοσοκόμοι (άνδρες γυναίκες) 15 υπηρέτες και υπηρέτριες ένας ηλεκτρολόγος ένας κλιβανιστής Με την έναρξη της λειτουργίας του Νοσοκομείου δεν είχε προβλεφθεί θέση Διευθύντριας Νοσηλευτικής Υπηρεσίας. Πρώτη Διευθύνουσα διετέλεσε η Β. Ραμπαούνη (1939 1944). ΚΛΙΝΙΚΕΣ, ΤΜΗΜΑΤΑ & ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ 1940 Οι Κλινικές, τα Τμήματα και τα Εργα-στήρια που λειτούργησαν μετά τον πόλεμο του 1940, από το 1948 μέχρι το 1960 ήταν: Ακτινολογικό Εργαστήριο Οφθαλμολογική, Ωτορινολαρυγγολογική και Καρδιολογική Κλινική Γυναικολογική Κλινική Αιμοδοσία Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Ουρολογική Κλινική Ορθοπαιδική Κλινική Αποστείρωση Από το 1960 λειτούργησαν οι παρακάτω νέες Κλινικές και Τμήματα: Αιμοδυναμικό Εργαστήριο Β Προπαιδευτική Χειρουργική Κλιν. (ΒΠΧΚ) Μονάδα Τεχνητού Νεφρού Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας (ΠΦ) Τμήμα Μεταμοσχεύσεων Νεφρού και Χειρουργικής Νεφροπαθών Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) Αλλεργιολογικό Τμήμα Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής Νεφρολογική Κλινική Τμήμα Συνεχούς Φορητής Περιτοναϊκής Κάθαρσης (ΣΦΟΠΕΚ) Μονάδα Εμφραγμάτων (ΜΕΜΦ) Τμήμα Ασθενών με Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας Διεύθυνση Νοσηλευτικής Υπηρεσίας και Διοικητική Διεύθυνση 3 / 6

ΣΧΟΛΕΣ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΑΝ ΣΤΟ ΛΑΪΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Με ιδρυτικό Νόμο το 1952 από το 1958 άρχισε να λειτουργεί στο Λαϊκό «Ανωτέρα Σχολή Φυσιοθεραπευτών». Από το 1954 1969 λειτούργησε στο Λαϊκό Νοσοκομείο Σχολή Βοηθών Νοσοκόμων από την οποία αποφοίτησαν 703 νοσοκόμες. Από το 1969 με Βασιλικό Διάταγμα ιδρύθηκε και λειτούργησε μέχρι το 1980 εντός του Νοσοκομείου Ανωτέρα Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων (ΑΣΑΝ) Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Βασιλεύς Παύλος». Η Σχολή ήταν Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και υπαγόταν στο Υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών. Το 1980 αγοράστηκε από το Νοσοκομείο το πρώην Μαιευτήριο «Μητέρα» επί της οδού Σεβαστουπόλεως 16, το οποίο αρχικά χρησιμοποιήθηκε για τη στέγαση της ΑΣΑΝ του Λαϊκού Νοσοκομείου και αργότερα σαν οίκημα αδελφών νοσοκόμων του Νοσοκομείου. Σήμερα στεγάζονται διάφορα Τμήματα, Εργαστήρια, Ιατρεία και Κλινική μιας ημέρας νοσηλείας. ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Το Νοσοκομείο υπάγεται στην 1η ΥΠΕ Αττικής. Με την υπουργική απόφαση 13/1-5/2/87 και με το Ν. 2519/97, άρθ. 18 (ΦΕΚ 165/21.8.97 τ.α ) για την αναμόρφωση του οργανισμού του Νοσοκομείου, το Νοσοκομείο απαρτίζεται από τέσσερεις υπηρεσίες: α) Ιατρική, β) Νοσηλευτική γ) Διοικητική και δ) Τεχνική. Και οι τέσσερεις υπηρεσίες είναι ισότιμες μεταξύ τους, ενώ η κάθε μία έχει δική της διάρθρωση και στελέχωση, υπαγόμενες στο Διοικητή και το Συμβούλιο Διοίκησης του Νοσοκομείου. Α) η Διοικητική Υπηρεσία σήμερα χωρίζεται σε δύο υποδιευθύνσεις 1) Διοικητικού, 2) Οικονομικού. Σε κάθε υποδιεύθυνση υπάγονται τα τμήματα και τα αυτοτελή γραφεία της, ενώ υπάγονται σε αυτήν και εργαζόμενοι, κατηγορίας ΥΕ, σαν Λοιπό Προσωπικό. Β) η Νοσηλευτική Υπηρεσία σήμερα διαρθρώνεται σε πέντε τομείς. Κάθε τομέας καλύπτει τα αντίστοιχα τμήματα των τομέων της Ιατρικής Υπηρεσίας. 4 / 6

Γ) η Ιατρική Υπηρεσία αποτελείται 1) από του Τομείς και 2) από τα Διατομεακά Τμήματα. Στους τομείς ανήκουν α) ο παθολογικός, β) ο χειρουργικός και γ) ο εργαστηριακός. Στα Διατομεακά Τμήματα ανήκουν α) επειγόντων περιστατικών, β) ημερήσιας νοσηλείας, γ) μονάδα μεσογειακής αναιμίας, δ) προγεννητικής διάγνωσης και ε) βραχείας νοσηλείας. Στους Τομείς λειτουργούν τακτικά εξωτερικά ιατρεία αντιστοίχων ειδικοτήτων με τις ειδικότητες των υπηρετούντων ιατρών στο Νοσοκομείο. Εκτός των ιατρών, στην ίδια υπηρεσία υπάγονται οι θέσεις του Επιστημονικού Μη Ιατρικού προσωπικού (Τεχνολόγοι, Φυσιοθεραπευτές, Χημικοί, Βιοχημικοί, Φυσικοί κλπ). Δ) η Τεχνική Υπηρεσία. Περιλαμβάνει το τμήμα Τεχνικού και το τμήμα Βιοϊατρικής Τεχνολογίας. Στο Νοσοκομείο σήμερα λειτουργούν οι εξής Πανεπιστημιακές Κλινικές υπαγόμενες στους αντίστοιχους τομείς της Ιατρικής Υπηρεσίας: Α Παθολογική Κλινική, Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας, Α Χειρουργική Κλινική, Β Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ουρολογική Κλινική, Αιματολογική Κλινική. Εκτός αυτών λειτουργούν επίσης και οι μη πανεπιστημιακές Κλινικές, Τμήματα, Μονάδες και Εργαστήρια: ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ: 1. Καρδιολογική Κλινική 2. Νεφρολογική Κλινική 3. Αλλεργιολογικό Τμήμα 4. Τμήμα βρογχοσκοπήσεων και σπειρομετρίας 5. Μονάδα Εμφραγμάτων 6. Μονάδα Εντατικής Θεραπείας 7. Μονάδα Τεχνητού Νεφρού 8. Μονάδα Φορητής Περιτοναϊκής κάθαρσης ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ: 9. Ορθοπαιδική Κλινική 10. Οφθαλμολογική Κλινική 11. Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική 12. Γυναικολογική Κλινική 13. Αναισθησιολογικό Τμήμα 14. Κλινική Μεταμοσχεύσεων Νεφρού και Χειρουργικής Νεφροπαθών ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ: 15. Μικροβιολογικό Τμήμα 16. Αιματολογικό Τμήμα 17. Βιοχημικό Τμήμα 5 / 6

18. Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής 19. Ακτινοδιαγνωστικό Τμήμα 20. Κυτταρολογικό Τμήμα 21. Παθολογοανατομικό Τμήμα 22. Τμήμα Ανοσολογίας ιστοσυμβατότητας 23. Φαρμακευτικό Τμήμα 24. Τμήμα Αιμοδοσίας Τριανταφυλλιά Δημητράκη Νοσηλεύτρια ΠΕ, PhD, Τομεάρχης Νοσηλευτικής Υπηρεσίας ΓΝΑ ΛΑΪΚΟ Δημοσίευση στο "Σημειώσεις για την Οργάνωση - Διοίκηση & Διαχείριση Νοσηλευτικής Υπηρεσίας", Αθήνα 2004 6 / 6