1 GOAL BALL Οι αγώνες του Goalball διαφέρουν από όλα τα άλλα αθλήματα των Παραολυμπιακών αγώνων λόγω της μοναδικότητας της ατμόσφαιρας στο χώρο που παίζεται το παιχνίδι. Το Goalball παίζεται από αθλητές (άνδρες και γυναίκες) που είναι τυφλοί ή έχουν σοβαρά προβλήματα όρασης. Τρεις παίκτες της ομάδας βρίσκονται κάθε στιγμή στο γήπεδο. Στόχος τους είναι να ρίξουν την μπάλα στο τέρμα της αντίπαλης ομάδας. Τα κουδουνάκια που βρίσκονται μέσα στην μπάλα, βοηθούν στον προσανατολισμό των παικτών, δείχνοντας την κατεύθυνση που αυτή κινείται. Όταν το παιχνίδι είναι σε εξέλιξη, στον αθλητικό χώρο επικρατεί απόλυτη ησυχία για να μπορούν οι παίκτες να συγκεντρωθούν και ν αντιδράσουν αμέσως. Οι ευθυμίες ξεσπούν αμέσως μόλις σημειωθεί κάποιο τέρμα. Όταν η μπάλα επιστρέψει στο παιχνίδι επικρατεί και πάλι σιωπή. Ένας αγώνας διαρκεί συνολικά 20 λεπτά (2 ισόχρονα ημίχρονα). Στον αγωνιστικό χώρο όλοι οι παίκτες φορούν μάσκες. Αυτό επιτρέπει στους αθλητές με ποικίλους βαθμούς οπτικής οξύτητας να συμμετέχουν από κοινού στην ίδια ομάδα.
2 ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Οδηγίες: Κάθε επικοινωνία από τον πάγκο της ομάδας με τους παίκτες μέσα στο γήπεδο. Επιτρέπεται μόνο κατά τη διάρκεια των time out και των διαλειμμάτων. Καλύμματα ματιών: Ένα μέσο που δεν επιτρέπει σε κανένα παίκτη με όραση να τη χρησιμοποιεί κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ημίχρονο: Μία περίοδος 10 λεπτών κανονικού παιχνιδιού ή τριών λεπτών επιπλέον χρόνου. Διάλειμμα: Ένα διάλειμμα τριών λεπτών ανάμεσα στα ημίχρονα. Σήματα με τα χέρια: Προκαθορισμένα σήματα που χρησιμοποιούνται από τους προπονητές για να ζητήσουν αλλαγές και time out. Ψηλή μπαλιά: Όταν η πρώτη επαφή της μπάλας με το έδαφος δεν είναι στην περιοχή της ομάδας ή της περιοχής προσγείωσης. Παραβίαση: Κάθε παράβαση των κανονισμών που δεν τιμωρείται με ποινή. Μακριά μπαλιά: Όταν η μπάλα δεν έρχεται σε επαφή με το έδαφος στην ουδέτερη περιοχή. Επίσημη διακοπή του παιχνιδιού: Κάθε περίπτωση που ο διαιτητής σταματάει το παιχνίδι. Έξω από τις γραμμές: Κάθε περιοχή έξω από το γήπεδο. Επιπλέον χρόνος: Δυο ημίχρονα των 3 λεπτών για να καθορίσουν το νικητή, εάν υπάρχει ισοπαλία στο τέλος του κανονικού παιχνιδιού. Ποινή: Κάθε παράβαση των κανόνων που καταλήγει σε ποινή. Αναπληρωματικός: Ένας παίκτης της ομάδας που βρίσκεται στον πάγκο. Είναι έτοιμος να μπει στο γήπεδο στη θέση ενός, από τους ήδη υπάρχοντες παίκτες του παιχνιδιού. Αλλαγή: Η ενέργεια της αντικατάστασης ενός παίκτη με έναν άλλο ύστερα από αίτημα του προπονητή της ομάδας. Απτική γραμμή: Μία υπερυψωμένη γραμμή που εάν δεν είναι υπερυψωμένη σε όλο το πλάτος της πρέπει να υπερυψωθεί στο κέντρο. Το ύψος δεν πρέπει να ξεπερνά τα 3 χιλιοστά σε καμία περίπτωση. Ρίψη: Κάθε φορά που η μπάλα φεύγει από τα χέρια ενός παίκτη με σκοπό να επιτύχει γκολ.
3 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ GOALBALL Όπως φαίνεται από το όνομά του, το Goalball είναι ένα ομαδικό παιχνίδι που παίζεται με μπάλα. Έχει 3 χαρακτηριστικά που το κάνουν να ξεχωρίζει από όλα τα άλλα ομαδικά παιχνίδια με μπάλα που παίζονται από άτομα με φυσιολογική όραση. Πρώτον, παίζεται με μία μπάλα που παράγει θόρυβο όταν είναι σε κίνηση, έτσι ώστε η θέση της να μπορεί να προσδιοριστεί με την ακοή. Δεύτερον, παίζεται σε γήπεδο με σημάδια που προσδιορίζονται με την αφή. Αυτό επιτρέπει στον κάθε παίκτη να καθορίσει τη θέση του στο γήπεδο και την κατεύθυνση που κινείται, με την ανίχνευση σημαδιών με τα πόδια και τα χέρια του. Τρίτον. όλοι οι παίκτες φορούν καλύμματα στα μάτια. Με τον τρόπο αυτό εξισώνονται τα προβλήματα των ατόμων με προβλήματα όρασης και εκείνων με τύφλωση κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ο ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΗΠΕΔΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ Το γήπεδο έχει διαστάσεις 18 Χ 9 μ.. Στα πρωταθλήματα όλες οι γραμμές διακρίνονται με την αφή, αλλά σε ανεπίσημους αγώνες μόνο οι τελικές γραμμές και οι γραμμές που καθορίζουν τις περιοχές των ομάδων προεξέχουν. Οι υπόλοιπες γραμμές απλά είναι ορατές. Οι περιοχές των ομάδων είναι εκείνα τα τμήματα του αγωνιστικού χώρου που βρίσκονται μέχρι 3 μέτρα από το τέρμα. Το πλάτος των τερμάτων πρέπει να είναι εννέα μέτρα ( 0,05μ.). Τα τέρματα είναι 1.30 μέτρα ( 0,02 μ.) σε ύψος και πρέπει να είναι στρογγυλά. Το υλικό που φτιάχνεται το τέρμα πρέπει να είναι άκαμπτο. Τα τέρματα πρέπει να είναι έξω από το γήπεδο, αλλά στη βασική γραμμή του τέρματος. Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται απ τις εσωτερικές διαστάσεις των τερμάτων. Η μέγιστη διάμετρος των τερμάτων δεν πρέπει να ξεπερνά τα 0,15 μέτρα. Τα τέρματα πρέπει να είναι ασφαλούς κατασκευής. Τα οπτικά σημάδια ενισχύονται σε επίσημους αγώνες με κάλυψη γραμμών με ειδικό κορδόνι ή με υψηλής ποιότητας ταινία. Για τις λιγότερο επίσημες καταστάσεις
4 και για αρχάριους, μία γραμμή με ύφασμα χρησιμοποιείται συχνά και δένεται κάτω με ταινία πλάτους 5 εκατ. Τα 12 σημάδια προσανατολισμού στον αγωνιστικό χώρο έχουν μήκος 150 εκ. (4), 50 εκ. (4) και 15 εκ. (4). Στην οριοθέτηση του γηπέδου είναι ενδεδειγμένο να ψάχνουμε μόνιμες γραμμές 18μ.Χ 9 μ., που βρίσκονται στο έδαφος των γηπέδων πετοσφαίρισης. Περιοχή προσγείωσης Ακριβώς δίπλα, αλλά μπροστά από την περιοχή της ομάδας βρίσκεται η περιοχή προσγείωσης. Αυτή είμαι μία περιοχή εννέα μέτρων ( 0,05μ.) πλάτους και τριών μέτρων ( 0,05μ.) μήκους. Ουδέτερη περιοχή Ουδέτερη περιοχή είναι ο χώρος που απομένει ανάμεσα στις δύο περιοχές προσγείωσης. Έχει έξι μέτρα ( 0,05μ.) μήκος και 9μ. πλάτος. Περιοχή πάγκου της ομάδας Οι θέσεις των πάγκων των ομάδων πρέπει να βρίσκονται δεξιά και αριστερά του πίνακα των αποτελεσμάτων και σε απόσταση το ελάχιστο τρία μέτρα από τις πλάγιες γραμμές του αγωνιστικού χώρου. Η περιοχή του πάγκου πρέπει να βρίσκεται όσο γίνεται πιο κοντά στον πίνακα των αποτελεσμάτων και δεν πρέπει να είναι κοντά στην περιοχή της ομάδας. Η περιοχή του πάγκου πρέπει να είναι τέσσερα μέτρα ( 0,05μ.) σε μήκος. Πρέπει να καθορίζεται από μία μπροστινή γραμμή τέσσερα μέτρα ( 0,05μ.) σε μήκος και δύο πλάγιες γραμμές όχι λιγότερο από ένα μέτρο σε μήκος. Όλα τα μέλη της ομάδας πρέπει να μένουν μέσα στη σχεδιασμένη περιοχή κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Όταν οι ομάδες αλλάζουν περιοχές στο ημίχρονο, οι πάγκοι αλλάζουν επίσης. Οι περιοχές των πάγκων των ομάδων πρέπει να βρίσκονται στην ίδια πλευρά του γηπέδου που βρίσκεται η ομάδα. Η ΜΠΑΛΑ Το παιχνίδι παίζεται με μπάλα βάρους 1.250gr (άνδρες) ή 950gr (γυναίκες) που κατασκευάζεται με τις προδιαγραφές της ΙΒSA. Το ουσιαστικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της μπάλας είναι ότι ακούγεται καθώς βρίσκεται σε κίνηση. Οι παίκτες εντοπίζουν την μπάλα με την ακοή.
5 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Όλοι οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να φορούν ένα επίσημο αθλητικό μπλουζάκι. Το μπλουζάκι πρέπει να έχει επάνω αριθμούς μπροστά και πίσω, μόνιμα. Οι αριθμοί πρέπει να είναι από το (0) έως το (9) και πρέπει να είναι το ελάχιστο 20 εκατοστά στο ύψος. Η ενδυμασία δεν πρέπει να προεξέχει από το σώμα περισσότερο από 10 εκατοστά. Στο Goalball όλοι οι παίκτες πρέπει να κρύβουν τα μάτια τους, για να εξισωθούν τα προβλήματα όρασης ή της τύφλωσης που αντιμετωπίζουν. Για τους επίσημους αγώνες η ποιότητα των καλυμμάτων πρέπει ν ανταποκρίνεται σε υψηλά πρότυπα, αλλά σε λιγότερο επίσημα παιχνίδια το κάλυμμα των ματιών μπορεί να λάβει μια πιο αυτοσχέδια μορφή. Οι κανόνες απαιτούν οι παίκτες να μην αγγίζουν τα καλύμματά τους κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Οι παίκτες πρέπει να ζητούν την άδεια του διαιτητή για να διενεργήσουν οποιαδήποτε απαραίτητη προσαρμογή στα καλύμματά τους κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ο προστατευτικός εξοπλισμός είναι γενικά θέμα προσωπικής προτίμησης. Τα πιο ευαίσθητα τμήματα για επαφή με το πάτωμα είναι τα γόνατα, οι αγκώνες και τα ισχία, ενώ το πρόσωπο, τα γεννητικά όργανα στους άνδρες και το στήθος στις γυναίκες για να χτυπηθούν από την μπάλα. Πολλοί παίκτες φτιάχνουν το δικό τους εξοπλισμό από αφρό και ελαστικό επίδεσμο. Χρησιμοποιείται ο εξοπλισμός που κυκλοφορεί στο εμπόριο για την πετοσφαίριση και το skateboard. Τα καλύτερα προστατευτικά για τους αγκώνες είναι εκείνα που χρησιμοποιούνται στο hockey στον πάγο. ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Για να διεξαχθεί ο αγώνας πρέπει να υπάρχουν τρεις παίκτες στο γήπεδο για κάθε μία από τις δύο ομάδες. Η μία ομάδα παίζει από τη μία πλευρά του γηπέδου και η άλλη ομάδα από την άλλη πλευρά. Η μπάλα ρίχνεται από την μία άκρη στην άλλη. Όταν ένα νόμιμο «πέταγμα» πραγματοποιείται το αποτέλεσμα είναι συνήθως μία από τις παρακάτω πιθανότητες: Πρώτον: η μπάλα να περάσει πέρα από τη γραμμή του τέρματος. Σ αυτή την περίπτωση σημειώνεται ένα τέρμα (goal). Δεύτερον: η μπάλα να περάσει έξω από το γήπεδο από τις πλάγιες γραμμές. Σ αυτή την περίπτωση καλείται «έξω». Η μπάλα δίνεται στον παίκτη, που βρίσκεται, απέναντι από εκείνον που έριξε την μπάλα. Ακούγεται «έναρξη» και το παιχνίδι συνεχίζεται.
6 Τρίτον: η μπάλα να βγει έξω από το γήπεδο από τις πλάγιες γραμμές, αφού την έχει ακουμπήσει ένας αμυντικός παίκτης. Σ αυτή την περίπτωση καλείται «blocked out» και η μπάλα δίνεται στον απέναντι παίκτη από εκείνον που έριξε την μπάλα. Ακούγεται «έναρξη» και το παιχνίδι συνεχίζεται. Τέταρτον: μπορεί να πάρει την μπάλα ένας αμυντικός. Σ αυτή την περίπτωση το παιχνίδι απλά συνεχίζεται χωρίς διακοπή. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΡΙΨΗ Υπάρχουν τρεις κύριοι περιορισμοί που ισχύουν για τον τρόπο της ρίψης: Πρώτον, όταν ρίχνεται η μπάλα πρέπει να αγγίξει το πάτωμα του γηπέδου πριν περάσει πέρα από τη γραμμή υψηλής μπαλιάς, η οποία είναι η γραμμή που βρίσκεται έξι μέτρα από τη γραμμή του τέρματος του παίκτη που ρίχνει την μπάλα. Δεύτερον, η ρίψη πρέπει να πραγματοποιείται σε δέκα δευτερόλεπτα από τη στιγμή που η μπάλα έρχεται στην κατοχή της αμυνόμενης ομάδας. Το πέρασμα πρέπει να πραγματοποιείται σε 10 δευτερόλεπτα, και οι παίκτες μπορούν να κινηθούν μέσα στο γήπεδο για να λάβουν ευνοϊκές θέσεις. Τρίτον, κανένας παίκτης δεν μπορεί να ρίξει την μπάλα περισσότερο από δυο συνεχόμενες φορές για την ομάδα του. ΑΜΥΝΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ Και οι τρεις παίκτες που εμπλέκονται στην άμυνα, αν και οι κανόνες δεν το απαιτούν να υιοθετούνται συγκεκριμένες θέσεις, η πρακτική δείχνει ότι παίζουν με ένα κεντρικό άτομο κοντά στο σημείο 50 εκ. μπροστά από την περιοχή της ομάδας, και δυο πλάγιους παίκτες κοντά στο σημείο 150 εκ. σε κάθε πλευρά της περιοχής των ομάδων. Η αρχική αμυντική επαφή με την μπάλα πρέπει να πραγματοποιείται μέσα στην περιοχή των ομάδων, δηλ. στα τρία μέτρα, στο πίσω τμήμα του γηπέδου. ΠΟΙΝΕΣ Μια ποινή αξιολογείται για μία ομάδα ανάλογα με την παραβίαση που έχει αναφερθεί. Αυτό σημαίνει ότι η επιτιθέμενη ομάδα πρέπει να εκτελέσει ένα πέναλτι με ένα μόνο αμυντικό. Στις περιπτώσεις που αγγίζονται τα καλύμματα για τα μάτια, πάει ψηλά η μπάλα, τρίτη ρίψη, αντικανονική άμυνα, ο επιτιθέμενος παίκτης πρέπει να αμυνθεί για το πέναλτι. Για μια ποινή 10 δευτερολέπτων ο αμυντικός που πραγματοποίησε την προηγούμενη ρίψη για την ομάδα του είναι ο παίκτης που θα χτυπήσει το πέναλτι.
7 ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ Στην οργάνωση της προπόνησης προβλήματα προκύπτουν από την σποραδικότητα των νέων με προβλήματα όρασης. Επειδή υπάρχουν λίγοι παίκτες, η δραστηριότητα πρέπει να είναι ανοικτή τόσο σε εκείνους που παίζουν για κοινωνικούς λόγους όσο και σε εκείνους, των οποίων οι φιλοδοξίες είναι να παίξουν σε Πανευρωπαϊκά, Παγκόσμια και Παραολυμπιακά Πρωταθλήματα. Στις προπονήσεις και στα αθλητικά γεγονότα, πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν αθλητές διαφορετικής ηλικίας και φύλου. Παρόλα αυτά πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη ότι υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού, όταν αμύνονται παιδιά στη ρίψη αθλούμενων ενηλίκων. Οι δεξιότητες που ένας προπονητής πρέπει ν αναπτύξει στους παίκτες ταξινομούνται σε γενικές, αμυντικές και επιθετικές. Οι γενικές δεξιότητες είναι επέκταση των κινητικών δεξιοτήτων που οι περισσότεροι παίκτες με προβλήματα όρασης αποκτούν. Οι παίκτες πρέπει να είναι σε θέση να κινούνται στο γήπεδο ελεύθερα και με αυτοπεποίθηση, να κινούνται με άνεση προς μία ευνοϊκή θέση ρίψης, γνωρίζοντας ότι μπορούν να επιστρέψουν γρήγορα σε μια στρατηγική θέση άμυνας. Οι προπονητές είναι ανάγκη να ενθαρρύνουν την καλή επικοινωνία μεταξύ των παικτών. Ο καλός αμυντικός παίκτης έχει καλές δεξιότητες ακοής, καλό χρόνο αντίδρασης και συγχρονισμό για να γνωρίζει την ακριβή στιγμή που πρέπει να κάνει μία αποτελεσματική κίνηση. Στο αρχικό στάδιο, ο παίκτης πρέπει να διδαχθεί πόσο καλά μπορεί να απλώσει το σώμα του για να παρουσιάσει αποτελεσματικότερο «τοίχο» στην μπάλα που πλησιάζει. Οι επιθετικές δεξιότητες που πρέπει ν αναπτυχθούν είναι η ακρίβεια, η δύναμη και η τεχνική. Ο καλός αμυντικός παίκτης είναι σε θέση όχι μόνο να εκτελέσει βολή σε συγκεκριμένο σημείο στο αντίπαλο τέρμα, αλλά να μπορεί επίσης να προσχεδιάσει να προσγειωθεί η μπάλα, ώστε η πρώτη αναπήδηση να είναι ακριβώς πάνω από τη γραμμή «ψηλή μπαλιά». Παρόλο που η αποτελεσματικότερη ρίψη είναι εκείνη που εκτελείται με δύναμη, η ρίψη περιέχει πολλά στοιχεία τεχνικής. Ο έξυπνος τρόπος απελευθέρωσης της μπάλας μπορεί μερικές φορές ν αναγκάσει τους αμυντικούς να κινηθούν πολύ νωρίς, αλλά και η μπάλα, της οποίας η πορεία είναι καμπύλη μπορεί να εξαπατήσει τους αμυντικούς. Σε πρωταθλήματα οι δεξιότητες προπόνησης είναι κυρίως εκείνες που συνδέονται με τη σωστή στρατηγική χρήση των αλλαγών και των time out. Οι προπονητές απαγορεύεται να επικοινωνούν με τους παίκτες κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.
8 Ταξινόμηση Ο αγώνας πρέπει να χωριστεί σύμφωνα με το φύλο, σε άνδρες και γυναίκες. Η σύνθεση της ομάδας Στην έναρξη του αγώνα, μία ομάδα πρέπει να αποτελείται από τρεις (3) παίκτες και τρεις αναπληρωματικούς, το μέγιστο. Σε περίπτωση που κάποιος αγωνιζόμενος χτυπήσει τόσο ώστε να μην είναι ικανός/ικανή να συνεχίσει το παιχνίδι για το υπόλοιπο του αγώνα, τότε αυτή η ομάδα μπορεί να επιλέξει να συνεχίσει το παιχνίδι στο υπόλοιπο του αγώνα με λιγότερο από τον ελάχιστο αριθμό των επίσημων παικτών της ομάδας. Παρόλα αυτά μία ομάδα μπορεί να μην συνεχίσει να παίζει στον αγώνα με ένα παίχτη. Κάθε ομάδα είναι περιορισμένη να έχει τρεις συνοδούς στον πάγκο της. Διάρκεια παιχνιδιού Ένα παιχνίδι θα πρέπει να έχει διάρκεια ολοκληρωμένα 20 λεπτά, χωρισμένα σε 2 ημίχρονα των 10 λεπτών το καθένα. Η ηχητική ειδοποίηση θα πρέπει να ακουστεί 30 δευτερόλεπτα πριν την έναρξη των ημιχρόνων από τον χρονομέτρη. Κάθε ημίχρονο του παιχνιδιού θεωρείται ολοκληρωμένο όταν λήξει ο χρόνος. Το διάλειμμα μεταξύ των ημιχρόνων θα πρέπει να έχει διάρκεια τρία λεπτά. Το παιχνίδι θα πρέπει να ξεκινάει ακριβώς μετά την λήξη των τριών λεπτών. Μετά τη λήξη των τριών λεπτών αρχίζει το άλλο ημίχρονο. Η καθυστέρηση έναρξης του παιχνιδιού από τη μία ομάδα θα πρέπει να τιμωρείται με πέναλτι. Κατά τη διάρκεια του πέναλτι έχει σταματήσει ο χρόνος. Παράταση Εάν χρειάζεται να υπάρξει νικητής στην περίπτωση που υπάρχει ισοπαλία στο τέλος της κανονικής διάρκειας του αγώνα, οι ομάδες θα παίξουν επιπλέον δυο ημίχρονα των τριών λεπτών. Αν απαιτείται, μπορούν να συμφωνήσουν οι ομάδες, αυτή που θα βάλει πρώτη γκολ να είναι η νικήτρια και να τελειώσει το παιχνίδι. Ανάμεσα στο τέλος της κανονικής διάρκειας του αγώνα και του πρώτου ημιχρόνου της παράτασης θα υπάρξει τρίλεπτο διάλειμμα. Πριν την έναρξη της παράτασης θα γίνει το πέταγμα του νομίσματος για να βρεθεί πια ομάδα θα έχει την ρίψη και ποια την υποδοχή της μπάλας κατά την έναρξη της παράτασης. Κατά την διάρκεια του δεύτερου ημιχρόνου της παράτασης οι καταστάσεις έναρξης του παιχνιδιού αντιστρέφονται. Εάν και μετά τη λήξη της παράτασης δεν υπάρξει νικητής και υπάρχει περιορισμός χρόνου, το πρόβλημα θα επιλυθεί με την εκτέλεση ελευθέρων βολών.
9 Πέταγμα νομίσματος Πριν την έναρξη του παιχνιδιού, θα πρέπει να έχει διεξαχθεί το πέταγμα του νομίσματος απ τον διαιτητή ή κάποιον άλλο αρμόδιο. Ο νικητής μπορεί να διαλέξει είτε περιοχή για να αμυνθεί ή μπορεί να επιλέξει να κάνει ρίψη ή υποδοχή της μπάλας. Η επιλογή που μένει ακολούθως την παίρνει ο χαμένος. Κατά την έναρξη του δεύτερου ημιχρόνου, τα τέρματα και οι βολές εναλλάσσονται. Όταν ο εκπρόσωπος της μιας ομάδας δεν είναι παρών κατά το πέταγμα του νομίσματος και καθυστερεί η έναρξη του παιχνιδιού θα πρέπει να δοθεί πέναλτι κατά την έναρξη του παιχνιδιού. Επαναπροσανατολισμός Κατά τη διάρκεια του αγώνα, οδηγίες προσανατολισμού δίνονται στον αμυνόμενο παίκτη όταν είναι σε κατάσταση τιμωρίας και οι παίκτες έχουν μετακινηθεί απ το γήπεδο. Κρίνεται αναγκαίο να προσανατολίζεται ο παίκτης οποιαδήποτε άλλη στιγμή. Η προσωπική καθυστέρηση που οδηγεί στην καθυστέρηση του αγώνα πρέπει να τιμωρείται με πέναλτι. Σκοραρίσματα Οποιαδήποτε στιγμή η μπάλα περάσει τη γραμμή του τέρματος εσωτερικά είναι γκολ ή θα πρέπει να είναι γκολ. Ωστόσο, ένα γκολ δεν μπορεί να κατοχυρωθεί εάν το ρίξει ο διαιτητής ή ο κριτής σκοραρίσματος κατά λάθος. Αν ένα γκολ επιτευχθεί στην λήξη του χρόνου αυτό το γκολ θα πρέπει να μετρήσει μόνο εάν η μπάλα έχει περάσει τη γραμμή του τέρματος πριν τη λήξη του χρόνου. Time outs Time out της ομάδας Κάθε ομάδα επιτρέπεται να πάρει τρία time out, διάρκειας 45 δευτερολέπτων, κατά τη διάρκεια ενός κανονικού παιχνιδιού, για τον σκοπό που τα επιθυμεί ο προπονητής. Όταν ζητείται και οι δυο ομάδες θα πρέπει να κάνουν time out. Μετά αφ ότου μια ομάδα καλέσει time out, τουλάχιστον μία βολή θα πρέπει να γίνει πριν η ίδια ομάδα ζητήσει νέο time out. Ακόμη κάθε ομάδα μπορεί να ζητήσει ένα time out, 45 δευτερολέπτων κατά τη διάρκεια της παράτασης. Ένα time out μπορεί να ζητηθεί οποιαδήποτε στιγμή απ τον προπονητή ή κάποιον παίκτη χωρίς όμως να χρησιμοποιηθούν λεκτικές χειρονομίες από το διαιτητή. Το time out θα πρέπει να γνωστοποιηθεί απ τον διαιτητή κατά τη διάρκεια ενός τεχνικού διαλείμματος του παιχνιδιού ή όταν η μπάλα είναι στην κατοχή της ομάδας που
10 ζητάει το time out. Η γνωστοποίηση από το διαιτητή πρέπει να λαμβάνει χώρα όταν ο διαιτητής προσφωνήσει προφορικά με το όνομά της την ομάδα που το ζητάει. Ο χρονομέτρης πρέπει να δώσει ένα ηχητικό προειδοποιητικό σήμα 15 δευτερολέπτων πριν την λήξη του time out. Τεχνικό time out Ο διαιτητής μπορεί να καλέσει τεχνικό time out όποια στιγμή το θεωρήσει απαραίτητο. Οι προπονητές δεν θα πρέπει να επιτρέπονται να δίνουν οδηγίες στους παίκτες μέσα στο γήπεδο κατά τη διάρκεια του τεχνικού time out, διαφορετικά αυτό θα πρέπει να εκτιμάται σαν αντιαθλητική συμπεριφορά. Ιατρικό time out Σε περίπτωση τραυματισμού ή αρρώστιας, μπορεί να ζητηθεί ιατρικό time out απ τον διαιτητή εάν ο τραυματισμένος παίκτης δεν είναι έτοιμος να παίξει στη λήξη των 45 δευτερολέπτων ή αν οποιοδήποτε μέλος της ομάδας μπει στο γήπεδο. Ο παίκτης αυτός πρέπει να αντικατασταθεί μέχρι το τέλος αυτού του ημιχρόνου. Αλλαγές Αλλαγές της ομάδας Σε κάθε παιχνίδι, κάθε ομάδα μπορεί να κάνει το μέγιστο τρεις αλλαγές κατά τη διάρκεια του κανονικού χρόνου. Κάθε ομάδα μπορεί να κάνει μια αλλαγή κατά τη διάρκεια της παράτασης. Ο ίδιος παίκτης μπορεί να αντικατασταθεί περισσότερο από μία φορά. Κάθε αλλαγή παίκτη θα πρέπει να δηλώνεται ως αντικατάσταση. Την αλλαγή μπορεί να ζητήσει οποιαδήποτε στιγμή ο προπονητής ή κάποιος παίκτης από το διαιτητή. Η αντικατάσταση θα πρέπει να γίνει γνωστή από το διαιτητή κατά τη διάρκεια ενός τεχνικού time out ή όταν η μπάλα βρίσκεται στον έλεγχο της ομάδας που έχει ζητήσει την αλλαγή. Καθώς γνωστοποιείται η αλλαγή στο διαιτητή ο προπονητής πρέπει να υποδείξει με έναν πίνακα αντικατάστασης τον αριθμό του παίκτη που πρέπει να βγει έξω απ το παιχνίδι και τον αριθμό εκείνου του παίκτη που θα τον αντικαταστήσει στο παιχνίδι. Αντικατάσταση μαζί με τον αποκλεισμό ενός τιμωρημένου παίκτη, θα επιτραπεί κατά τη διάρκεια της τιμωρίας. Ο παίκτης θα πρέπει αμέσως να εγκαταλείψει το γήπεδο με τη βοήθεια ενός αρμόδιου, χωρίς να δεχθεί λεκτικές οδηγίες από τον προπονητή. Ο διαιτητής θα δώσει εντολή στον προπονητή να δώσει οδηγίες στους παίκτες του και θα πρέπει να δοθεί πέναλτι.
11 Αλλαγή μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια του time out. Η ομάδα μαζί με το time out θα χρεωθεί μια αλλαγή και ο προπονητής θα έχει την άδεια να δώσει οδηγίες στους παίκτες του. Κάθε παίκτης που γίνεται αλλαγή στο τέλος κάθε ημιχρόνου δε θα πρέπει να θεωρείται ως αντικατάσταση, αλλά θα πρέπει να γίνεται γνωστό στο διαιτητή. Αλλαγές λόγω ιατρικών προβλημάτων Σε περίπτωση τραυματισμού όταν ο προπονητής ή οποιοδήποτε άλλο μέλος της ομάδας πρέπει να μπει στο γήπεδο να προσφέρει τις πρώτες βοήθειες, ή όταν ο παίκτης δεν μπορεί να συνεχίσει να παίζει μέσα στο χρόνο των 45 δευτερολέπτων για λόγους υγείας, θα πρέπει να γίνει αντικατάσταση του παίκτη όσον το δυνατόν συντομότερα. Στον τραυματισμένο παίκτη δε θα επιτραπεί να επιστρέψει στο γήπεδο μέχρι την ολοκλήρωση του ημιχρόνου. Τέτοιες αλλαγές δεν θα πρέπει να υπολογίζονται στις τρεις επιτρεπόμενες αλλαγές. ομάδα. ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ / ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ Σε περίπτωση παραβίασης η μπάλα θα πρέπει να επιστραφεί στην αμυνόμενη Πρόωρη βολή Αν ένας παίκτης ή παίκτρια εκτελέσει ρίψη πριν απ τη στιγμή που του/της επιτρέπεται, η ρίψη μετράει αλλά δεν μπορεί να μετρήσει για γκολ. Step over Ο παίκτης ο οποίος εκτελεί ρίψη θα πρέπει να έχει μέρος του σώματός του σ επαφή με την περιοχή τέρματος, στο σημείο που απελευθερώνει την μπάλα. Εάν όχι, η ρίψη μετράει αλλά δεν μπορεί να μετρήσει για γκολ. Κατά τη διάρκεια του προσανατολισμού, ένας παίκτης μπορεί να μην τιμωρηθεί ότι βγήκε έξω απ τα όρια. Pass out - Πάσα Όταν κατά την ανταλλαγή της πάσας μεταξύ συμπαικτών, η μπάλα πηγαίνει έξω απ τα όρια πάνω απ την πλάγια γραμμή, θα θεωρηθεί ως έλλειψη ικανότητας της ομάδας να έχει τον έλεγχο της μπάλας. Οποιαδήποτε στιγμή η μπάλα χτυπήσει ένα αντικείμενο μέσα στο γήπεδο, πάλι θα θεωρηθεί στην έλλειψη ικανότητας της ομάδας να ελέγχει την μπάλα. Είναι παράβαση.
12 Ball over Εάν η μπάλα αποκρουστεί από έναν αμυντικό παίκτη και επιστρέψει πίσω απ την κεντρική γραμμή στη νεκρή ζώνη, η μπάλα θα πρέπει να επιστραφεί στη θέση που είχε η ομάδα που έκανε τη βολή. Αυτός ο κανονισμός έχει εφαρμογή ακόμη και όταν η μπάλα χτυπήσει το τέρμα και κυλήσει πίσω από τη γραμμή του κέντρου. Αυτός ο κανονισμός δεν έχει εφαρμογή στις ελεύθερες βολές και στα πέναλτι. Νεκρή μπαλιά - Dead ball Αν η μπάλα σταματήσει να κινείται μετά από επαφή με τον αμυνόμενο παίκτη χωρίς η ομάδα του να έχει το πλεονέκτημα του ελέγχου, ή κάνει προσπάθεια για να το επιτύχει, αυτό θα θεωρηθεί σαν έλλειψη ικανότητας της ομάδας να ελέγχει την μπάλα και αυτό είναι παράβαση. Αυτός ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται στις ελεύθερες βολές ή στα πέναλτι. Short ball Οποιαδήποτε στιγμή η μπάλα έχει σταματήσει στην περιοχή προσγείωσης, από τη στιγμή που έχει εκτελεσθεί βολή, και δε βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο της αμυνόμενης ομάδας, θα πρέπει να διακοπεί το παιχνίδι. Η μπάλα θα θεωρηθεί ως νεκρή και θα δοθεί στην αμυνόμενη ομάδα. ΠΕΝΑΛΤΙ Υπάρχουν 2 τύποι πέναλτι: τα ατομικά και τα ομαδικά πέναλτι. Και στις 2 περιπτώσεις, μόνο ένας παίκτης παραμένει στο γήπεδο για να αμυνθεί το πέναλτι. Στην περίπτωση του ατομικού πέναλτι, θα πρέπει να είναι αυτός που έχει διαπράξει το σφάλμα. Στην περίπτωση του ομαδικού πέναλτι, θα πρέπει να είναι ο παίκτης ο οποίος έκανε την τελευταία καταγεγραμμένη βολή πριν δοθεί το πέναλτι. Στην περίπτωση που δοθεί ομαδικό πέναλτι πριν εκτελεστεί η ρίψη, ο παίκτης που θα παραμείνει στο γήπεδο για να αμυνθεί τη βολή θα είναι κάποιος που θα επιλέξει ο προπονητής. Όλα τα πέναλτι πρέπει να εκτελούνται σύμφωνα με τους κανονισμούς του παιχνιδιού. Ένα πέναλτι μπορεί να αμφισβητηθεί απ τον προπονητή ή κάποιον παίκτη χρησιμοποιώντας όμως μη λεκτικές χειρονομίες.
13 Ατομικά πέναλτι Ψιλή μπαλιά - High ball Η μπάλα πρέπει να ακουμπά στο έδαφος τουλάχιστον για μια φορά στην περιοχή της ομάδας ή στην περιοχή προσγείωσης κατά τη διάρκεια της ρίψης, μετά αφ ότου έχει φύγει απ το χέρι του παίκτη που εκτελεί τη ρίψη. Αν όχι, η ρίψη μετράει αλλά δεν μπορεί να μετρήσει σαν γκολ. Μακρινή μπαλιά - Long ball Η μπάλα θα πρέπει ν ακουμπήσει στο έδαφος τουλάχιστον για μία φορά μέσα στην ουδέτερη περιοχή. Εάν όχι η βολή μετράει αλλά δεν μπορεί να μετρήσει σαν γκολ. Καλύμματα ματιών Όποιος παίκτης ακουμπήσει τα καλύμματα των ματιών του μέσα στο γήπεδο θα πρέπει να τιμωρηθεί. Ο παίκτης καθώς φεύγει απ το γήπεδο και είναι τιμωρημένος δεν πρέπει να αγγίξει τα καλύμματα γιατί αν το κάνει θα ξανατιμωρηθεί. Αν κατά τη διάρκεια του ημιχρόνου, του time out ή άλλο σταμάτημα του παιχνιδιού, ο παίχτης θέλει να ακουμπήσει τα καλύμματα, επιβάλλεται να πάρει άδεια από το διαιτητή και μετά αφ ότου πάρει την άδεια πρέπει να γυρίσει απ την άλλη μεριά πριν ακουμπήσει τα καλύμματά του. Τρίτη μπαλιά Ένας παίκτης μπορεί να ρίξει την μπάλα μόνο δυο συνεχόμενες φορές. Η τρίτη και οποιαδήποτε άλλη βολή πριν κάποιος άλλος συμπαίκτης του κάνει βολή θα πρέπει να τιμωρείται με πέναλτι. Ο αριθμός των συνεχόμενων ρίψεων θα πρέπει να μεταφέρεται στο επόμενο ημίχρονο ή σε καταστάσεις τιμωρίας, αλλά όχι από την κανονική διάρκεια του αγώνα στην παράταση. Το να σκοράρει ένα τυχαίο γκολ εναντίον της ομάδας σου δεν μετράει σα βολή. Αντικανονική άμυνα Η πρώτη επαφή της άμυνας με την μπάλα θα πρέπει να γίνει από έναν παίκτη ο οποίος θα έχει κάποιο μέρος του σώματός του σε επαφή με την περιοχή της ομάδας του.
14 Καθυστέρηση παιχνιδιού λόγω προσωπικών προβλημάτων Η καθυστέρηση του παιχνιδιού για προσωπικούς λόγους κάποιου παίκτη θα πρέπει να τιμωρείται εάν: α. Αυτός ο παίκτης είναι επαναπροσατολισμένος από άλλο άτομο εκτός από κάποιο συμπαίκτη του που βρίσκεται μέσα στο γήπεδο. β. Αυτός ο παίκτης δεν είναι έτοιμος να αρχίσει να παίζει σύμφωνα με τις οδηγίες του διαιτητή. Ατομική αντιαθλητική συμπεριφορά Ένας διαιτητής μπορεί να υποδείξει ότι κάποιος παίκτης έχει αντιαθλητική συμπεριφορά και να του δώσει προσωπικό πέναλτι εξαιτίας της συμπεριφοράς του. Ακόμη περισσότερο, οποιαδήποτε αντιαθλητική συμπεριφορά μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την αποβολή του απ το παιχνίδι ή την αποβολή του από τους επόμενους αγώνες του τουρνουά εάν ο διαιτητής πιστεύει ότι η κατάσταση το απαιτεί. Ο παίκτης λοιπόν αποβάλλεται χωρίς να μπορεί να αντικατασταθεί κατά τη διάρκεια του αγώνα. Τιμωρίες της ομάδας Δέκα δευτερόλεπτα Ο παίκτης της ομάδας πρέπει να εκτελέσει ρίψη μέσα σε δέκα δευτερόλεπτα αφ ότου έχει αποκτήσει πλεονέκτημα η άμυνα. Αυτός ο κανονισμός εφαρμόζεται είτε αν η αμυνόμενη ομάδα έχει τον έλεγχο της μπάλας είτε όταν δεν τον έχει. Ομαδική καθυστέρηση του αγώνα Αν η ομάδα καθυστερήσει να ξεκινήσει το παιχνίδι θα πρέπει να τιμωρείται εάν: α. Η ομάδα δεν είναι έτοιμη να ξεκινήσει το παιχνίδι σύμφωνα με τις οδηγίες του διαιτητή. β. Οποιαδήποτε ενέργεια της ομάδας εμποδίζει τη συνέχεια του αγώνα. γ. Εάν η ομάδα κάνει αλλαγή στο τέλος του ημιχρόνου χωρίς να ειδοποιηθεί ο διαιτητής. Αντιαθλητική συμπεριφορά ομάδας Ο διαιτητής μπορεί να υποδείξει ότι κάποιο μέλος μιας ομάδας που βρίσκεται στον πάγκο συμπεριφέρεται αντιαθλητικά και θα πρέπει να καταλογισθεί πέναλτι εναντίον της ομάδας αυτής. Ακόμη πιο πέρα, οποιαδήποτε αντιαθλητική συμπεριφορά μπορεί να επιφέρει την αποβολή από τον αγώνα ή την απαγόρευση
15 συμμετοχής σε επόμενους αγώνες του τουρνουά εάν ο διαιτητής πιστεύει ότι η κατάσταση το απαιτεί. Αντικανονική καθοδήγηση (Coaching) Κανένα άτομο από τον πάγκο της ομάδας δεν επιτρέπεται να δίνει οδηγίες με οποιοδήποτε τρόπο παρά μόνο κατά τη διάρκεια των time out και ύστερα απ τη λήξη του κάθε ημιχρόνου. Μπορεί ο διαιτητής να υποδείξει ότι κάποιος έδωσε οδηγίες από τον πάγκο μιας ομάδας και τότε μπορεί να επιβάλλει τιμωρία εναντίον της ομάδας αυτής. Εάν υπάρξει και δεύτερο συμβάν με κάποιο μέλος να δίνει οδηγίες κατά τη διάρκεια του ίδιου αγώνα, αυτό το άτομο θα πρέπει να απομακρυνθεί απ το γήπεδο και στη συνέχεια να δοθεί πέναλτι εναντίον της ομάδας αυτής. ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΒΟΛΕΣ Αριθμός ελευθέρων βολών Ο αριθμός των ελεύθερων βολών θα πρέπει να καθορίζεται από τον ελάχιστο αριθμό παικτών που είναι στην κατάσταση ή αντιστοίχως στο φύλλο αγώνα Πέταγμα νομίσματος στην ελεύθερη ρίψη Πριν την έναρξη των ελεύθερων βολών, η επιλογή του να εκτελέσει βολή ή να υποδεχθεί θα πρέπει να καθορίζεται από το πέταγμα του νομίσματος. Η ομάδα που επέλεξε να ρίξει πρώτη, θα κάνει το ίδιο σε κάθε ζευγάρι βολών. Σειρά ελεύθερων βολών Η σειρά των ελεύθερων βολών θα καθοριστεί από τον πίνακα παράταξης που έχει υποβάλλει ο προπονητής στην αρχή του αγώνα. Το φύλλο αγώνα πρέπει να περιλαμβάνει όλους τους παίκτες που βρίσκονται στον πίνακα βαθμολόγησης. Ο πρώτος παίκτης του φύλλου παράταξης της κάθε ομάδας θα μπει στο γήπεδο συνοδευόμενος από τον διαιτητή και ο κάθε παίκτης θα εκτελέσει μία βολή. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται μέχρι και οι τελευταίοι παίκτες να έχουν την ευκαιρία να εκτελέσουν βολή και να αμυνθούν. Η ομάδα που θα πετύχει τον μεγαλύτερο αριθμό γκολ θα ανακηρυχθεί η νικήτρια. Ξαφνικός θάνατος ελευθέρων βολών Εάν συνεχίζεται η ισοπαλία, η διαδικασία θα επαναλαμβάνεται μέχρι η κάθε ομάδα να έχει κάνει τον ίδιο αριθμό βολών, ώστε μία ομάδα να κερδίσει την
16 πρωτοπορία. Πριν τη διαδικασία του ξαφνικού θανάτου με τις ελεύθερες βολές, μια καινούργια διαδικασία πετάγματος του νομίσματος θα γίνει ώστε να βρεθεί η ομάδα που θα ρίξει πρώτη. Μετά από κάθε ζευγάρι βολών, η ομάδα που ρίχνει πρώτη αλλάζει. Κινήσεις παικτών Σε όλες τις καταστάσεις ελεύθερων βολών, οι προπονητές και οι συνοδοί πρέπει να μετακινηθούν στην αντίθετη πλευρά του γηπέδου μετά από την απόφαση του διαιτητή. Όλοι οι παίκτες θα πρέπει να φοράνε καλύμματα στα μάτια. Οι παίκτες θα πρέπει να παραμείνουν στον πάγκο της ομάδας μέχρι να ολοκληρωθεί το παιχνίδι. Οι παίκτες που αποβάλλονται από το παιχνίδι, ή οι παίκτες που είναι ήδη τραυματίες και θεωρούνται ακατάλληλοι να παίξουν θα πρέπει να διαγραφούν από το φύλλο παράταξης και όλοι οι παίκτες που έχουν κατώτερη σειρά στο φύλλο παράταξης θα μετακινηθούν πιο μπροστά στη σειρά. ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΙΤΗΤΗ Σε όλα τα ζητήματα αναφορικά με την ασφάλεια, τους κανονισμούς, τους κανονισμούς του παιχνιδιού, η απόφαση διαιτητή είναι τελική. ΕΞΥΒΡΙΣΗ ΦΟΡΕΩΝ Οποιαδήποτε κατάθεση παραπόνων ή αμφισβήτησης από αυτούς που συμμετέχουν στον αγώνα αναφέρεται στην IBSA, τότε η αντίστοιχη επιτροπή της ομοσπονδίας θα πρέπει να το συζητήσει στην αμέσως προγραμματισμένη συνάντηση της επιτροπής. Κυρώσεις εναντίον αυτού του συμμετέχοντα πρέπει να θεωρούνται αναγκαίες απ την επιτροπή. ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕΙΣ- ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ Σε περίπτωση οποιασδήποτε προστριβής ανάμεσα στην ομάδα και σ έναν φορέα, μόνο ο πρώτος προπονητής μπορεί να προσεγγίσει τους διαιτητές του αγώνα. Η συζήτηση μπορεί να γίνει μόνο σ ένα τεχνικό διάλειμμα του παιχνιδιού και μόνο εφ όσον έχει γίνει γνωστή η πρόταση του προπονητή στον διαιτητή. Ο διαιτητής θα πρέπει να αποσαφηνίσει τις αμφιβολίες του πρώτου προπονητή. Σε περίπτωση που ο προπονητής δεν συμφωνεί με τη διευκρίνηση, το παιχνίδι θα ολοκληρωθεί και ο προπονητής θα έχει τη δυνατότητα να διαμαρτυρηθεί για το παιχνίδι στην IBSA. Αν ο προπονητής συνεχίσει να διαμαρτύρεται και μετά από την
17 πρώτη διευκρίνηση απ τους διαιτητές η καθυστέρηση της ομάδας θα πρέπει να τιμωρείται με πέναλτι. Ο διαιτητής μπορεί να πάρει οποιαδήποτε άλλη απόφαση θεωρεί αναγκαία. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ - ΑΘΛΗΤΩΝ ΜΕ ΤΥΦΛΩΣΗ (IBSA) 1 η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ολική απουσία αίσθησης του φωτός και από τα δυο μάτια, ή μερική αίσθηση του φωτός αλλά με ανικανότητα να ξεχωρίσει την μορφή του χεριού σε οποιαδήποτε απόσταση και σε οποιαδήποτε κατεύθυνση. 2 η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ικανότητα να αναγνωρίζει το σχήμα του χεριού με οπτικό πεδίο οπτικής οξύτητας 2/60 ή σε οπτικό πεδίο λιγότερο από 5 βαθμούς. 3 η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Από οπτικό πεδίο οπτικής οξύτητας άνω των 2/60 σε πεδίο οπτικής οξύτητας 6/60 και/ή οπτικό πεδίο περισσότερο από 5 βαθμούς και λιγότερο από 20. Όλες οι ταξινομήσεις πρέπει να γίνονται υπολογίζοντας την όραση του καλού ματιού με την υψηλότερη δυνατή διόρθωση. Αυτό σημαίνει ότι οι αθλητές όλοι όσοι χρησιμοποιούν φακούς επαφής ή γυαλιά διόρθωσης, καθημερινά, θα πρέπει να τα φορούν κατά τη διάρκεια της ταξινόμησης, ανεξάρτητα αν σκοπεύουν ή όχι να τα χρησιμοποιήσουν κατά τη διάρκεια του αγώνα.