Δελτίο ενέργειας Οικονομία... 2 Αγορά εμπορευμάτων... 2 Πετρέλαιο... 3 Φυσικό αέριο... 5 Ηλεκτρισμός & ΑΠΕ... 8 Δικαιώματα εκπομπών... 15 Ενεργειακά έργα... 17 Ειδήσεις... 19 Ημερολόγιο... 22 Επιμέλεια δελτίου: Ν. Κοντινάκης, Δρ. Φ. Θωμαΐδης Valuation and Research Specialists Αιόλου 104, 10564 Αθήνα, +30-210-3219557 www.iraj.gr research@iraj.gr 1
Οικονομία Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Βιομηχανική Παραγωγή (Γενικός Δείκτης) 114 (2005 = 100) 115 (2000 = 100) 112 110 110 108 106 105 100 104 95 102 90 100 Ιουλ 07 Οκτ 07 Ιαν 08 Απρ 08 Ιουλ 08 Οκτ 08 Ιαν 09 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος 85 Ιουν 07 Σεπ 07 Δεκ 07 Μαρ 08 Ιουν 08 Σεπ 08 Δεκ 08 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Αγορά εμπορευμάτων 1000 980 960 940 920 900 880 860 840 820 800 55 53 51 49 47 45 43 41 39 37 35 Χρυσός (London Bullion Market) $/Troy oz 5/1 17/1 29/1 10/2 22/2 6/3 18/3 30/3 11/4 23/4 /tonne Ουράνιο (Spot) Πηγή: Financial Times 5/1 17/1 29/1 10/2 22/2 6/3 18/3 30/3 11/4 23/4 Πηγή: Financial Times Πλατίνα (Spot) $/ Troy oz 1250 1200 1150 1100 1050 1000 950 900 850 800 5/1 17/1 29/1 10/2 22/2 6/3 18/3 30/3 11/4 23/4 Πηγή: Financial Times Αιθανόλη (Spot) /tonne 1,70 1,65 1,60 1,55 1,50 1,45 1,40 5/1 17/1 29/1 10/2 22/2 6/3 18/3 30/3 11/4 23/4 Πηγή: Financial Times 2
Πετρέλαιο Η γενική ανάκαμψη των αγορών, τον τελευταίο μήνα, οδήγησε και την τιμή του πετρελαίου στο επίπεδο των 50 $/b, τον Απρίλιο, από το επίπεδο των 45 $/b τον Μάρτιο και των 40 $/b τον Φεβρουάριο. Σε ευρώ, το πετρέλαιο συνεχίζει να τιμάται λιγότερο από 40 /b. 74 $ / barrel Τιμή αργού / barrel 74 68 68 62 62 56 56 50 50 44 44 38 38 32 32 26 26 20 30/1 4/2 9/2 14/2 19/2 24/2 1/3 6/3 11/3 16/3 21/3 26/3 31/3 5/4 10/4 15/4 20/4 25/4 BINDEX BWAVE m1 BWAVE m3 BWAVE DEC09 BWAVE DEC10 WTI m1 OPEC Βasket BWAVE m1 ( ΔΑ) Πηγή: Financial Times, ICE, OPEC Συνεχίζεται η μεγάλη μείωση στην ζήτηση και παραγωγή πετρελαίου καθώς τον Μάρτιο του 2009 παρήχθησαν σχεδόν 4 Mb/d λιγότερα από ότι τον Μάρτιο του 2008 (~83,5 Mb/d από ~87,5 Mb/d). Οι διεθνείς οργανισμοί αναμένουν η ζήτηση, το 2009, να βρεθεί 2,5 Mb/d κάτω από την αντίστοιχη του 2008 για τα δύο πρώτα τρίμηνα, και, προβλέποντας σταδιακή ανάκαμψη, 1,5 MB/d και 1,0 Mb/d κάτω το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο αντίστοιχα. Με ενδιαφέρον αναμένονται οι αντιδράσεις, στο επόμενο διάστημα, του ΟΠΕΚ και των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή υδρογονανθράκων για το κατά πόσο και πως η μείωση στην καθαρή παραγωγή και κατανάλωση θα επηρεάσει τις αποφάσεις επενδύσεων και νέων έργων στον τομέα της παραγωγής και μεταφοράς υδρογονανθράκων. 88,0 87,5 87,0 86,5 86,0 85,5 85,0 84,5 84,0 83,5 83,0 Mb / d Παραγωγή αργού Μαρ 07 Ιουλ 07 Νοε 07 Μαρ 08 Ιουλ 08 Νοε 08 Μαρ 09 Πηγή:IEA Mb/d 32,0 86,84 28,0 24,0 20,0 16,0 12,0 8,0 4,0 0,0 Ζήτηση αργού 85,60 85,23 85,09 84,18 83,25 Mb/d 84,08 83,72 87,0 86,5 86,0 85,5 85,0 84,5 84,0 83,5 83,0 1Q08 2Q08 3Q08 4Q08 1Q09 2Q09 3Q09 4Q09 Αφρική (Α) Αμερική (Α) Ασία/Ειρηνικός (Α) Ευρώπη (Α) πεσσδ (Α) Μέση Ανατολή (Α) Σύνολο (Δ) Πηγή:IEA, OPEC 20 Η μικρή αύξηση των τελευταίων 40 ημερών στην τιμή του αργού έχει περάσει και στην ελληνική αγορά καυσίμων, όπως αποτυπώνεται και στο ακόλουθο διάγραμμα. 3
1,45 1,35 1,25 1,15 1,05 0,95 0,85 0,75 0,65 0,55 0,45 0,35 0,25 0,15 / litre Τιμές: αργό, προϊόντα από διυλιστήριο, μερικό σύνολο, αντλία $ / barrel 10 Ιουλ 30 Ιουλ 19 Αυγ 8 Σεπ 28 Σεπ 18 Οκτ 7 Νοε 27 Νοε 17 Δεκ 6 Ιαν 26 Ιαν 15 Φεβ 7 Μαρ 27 Μαρ 16 Απρ Super LRP/ΕΛΠΕ Super LRP/Μ.Σ. Super LRP/Αντλία Unleaded 95/ΕΛΠΕ Unleaded 95/Μ.Σ. Unleaded 95/Αντλία Diesel/ΕΛΠΕ Diesel/Μ.Σ. Diesel/Αντλία BINDEX (Δ) Πηγή: ΕΛΠΕ, Υπ. Ανάπτυξης, ICE 150 141 132 123 114 105 96 87 78 69 60 51 42 33 Υπενθυμίζεται ότι οι τιμές ΕΛΠΕ περιλαμβάνουν την αξία του προϊόντος, τις ειδικές υπηρεσίες (φορτωτικά), το ΦΠΑ των ειδικών υπηρεσιών (φορτωτικών) και την εισφορά του ταμείου επικουρικής ασφάλισης βενζινοπωλών. Οι ενδεικτικές τιμές (μερικό σύνολο ή τιμή ex-factory με επιβαρύνσεις) περιλαμβάνουν την ειδική εισφορά (Ν.3335/05), το τέλος ΡΑΕ, τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και τα δικαιώματα εκτέλεσης τελωνειακών εργασιών. Οι τιμές αντλίας περιλαμβάνουν, επιπλέον, το κέρδος εμπορίας και πώλησης και το ΦΠΑ του προϊόντος. 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Παραδόσεις προϊόντων πετρελαίου 1000 mt Ιουλ 07 Οκτ 07 Ιαν 08 Απρ 08 Ιουλ 08 Οκτ 08 Ιαν 09 LPG Naptha Gasoline Kerosene Gas/Diesel Oil Residual Fuel Oil Other Πηγή:IEA 2500 2300 2100 1900 1700 1500 1300 Ελληνικό ισοζύγιο αργού πετρελαίου 1000 t Ιουν 07 Σεπ 07 Δεκ 07 Μαρ 08 Ιουν 08 Σεπ 08 Δεκ 08 Εισαγωγές Αποθέματα Κατανάλωση Πηγή:Eurostat 4
Φυσικό αέριο Στον πίνακα παρουσιάζονται τα ισοζύγια φυσικού αερίου της Ε.Ε. 27, της Ελλάδας και των έξι μεγαλύτερων αγορών της Ε.Ε. (Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία). Τον Νοέμβριο 2008 όλες οι εξεταζόμενες χώρες παρουσίασαν μείωση της κατανάλωσης, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Η Ολλανδία, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αερίου της Ε.Ε., αύξησε σημαντικά την παραγωγή (21,5%) και τις εξαγωγές της (37%) σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Ε.Ε. 27 Γαλλία Γερμανία Ελλάδα 11/2008 (Mcm) Τρεις προηγούμενοι μήνες (Mcm) Προηγούμενο έτος 8/2008 9/2008 10/2008 11/2007 % μεταβολή Παραγωγή 20040 13292 17258 18347 22735-11,9% Κατανάλωση 49818 27387 35078 44416 58243-14,5% Εισαγωγές 34705 26320 28495 34184 39897-13,0% Εξαγωγές 8991 5421 7103 7443 9345-3,8% Παραγωγή 81 84 52 45 79 2,5% Κατανάλωση 5070 1465 2117 3679 5557-8,8% Εισαγωγές 4190 2680 3041 3759 4711-11,1% Εξαγωγές 161 30 73 138 136 18,4% Παραγωγή 1374 1241 1282 1416 1541-10,8% Κατανάλωση 9372 3629 6190 8075 11000-14,8% Εισαγωγές 7570 5603 6549 7643 9845-23,1% Εξαγωγές 1193 619 884 984 1467-18,7% Παραγωγή 1 1 1 1 2-50,0% Κατανάλωση 274 360 355 285 380-27,9% Ηνωμένο Βασίλειο Ιταλία Ισπανία Εισαγωγές 276 416 322 307 390-29,2% Εξαγωγές - - - - - - Παραγωγή 6398 4904 5601 6132 6950-7,9% Κατανάλωση 9222 5689 5985 7940 9405-1,9% Εισαγωγές 3679 1891 1331 3353 3172 16,0% Εξαγωγές 928 1069 792 1514 864 7,4% Παραγωγή 706 793 754 763 772-8,5% Κατανάλωση 7634 4304 5682 5972 9125-16,3% Εισαγωγές 6483 4378 5458 6295 7566-14,3% Εξαγωγές 12 31 31 7 9 33,3% Παραγωγή 2 2 2 1 1 100,0% Κατανάλωση 3273 2796 2900 3007 3478-5,9% Εισαγωγές 3257 2857 3101 3368 3207 1,6% Εξαγωγές 2 29 9 16 8-75,0% 5
Ολλανδία Παραγωγή 8675 3761 7110 7141 10125-14,3% Κατανάλωση 4697 2616 4207 4775 6196-24,2% Εισαγωγές 1940 1977 1985 1954 2121-8,5% Εξαγωγές 5918 3122 4888 4320 6050-2,2% Η κατανάλωση αερίου στην Ε.Ε. παρουσίασε αύξηση το Νοέμβριο 2008, φτάνοντας τα 49,8 Bcm, από τα 44,4 Bcm τον Οκτώβριο. Η επιπλέον ζήτηση καλύφθηκε κυρίως με αύξηση της παραγωγής κατά 9%. Σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2007, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. μείωσαν την ζήτηση, με μοναδικές εξαιρέσεις το Βέλγιο και την Ιρλανδία, στις οποίες η κατανάλωση κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο έτος. 70.000 Μcm Ισοζύγιο EU 27 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Η ζήτηση αερίου στην Ελλάδα τον χειμώνα του 2008 κινήθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2007. Τον Δεκέμβριο 2008 η κατανάλωση ήταν 0,3 Bcm, μειωμένη 29% συγκριτικά με το 2007 (0,43 Bcm). 460 Ιουν 07 Αυγ 07 Οκτ 07 Δεκ 07 Φεβ 08 Απρ 08 Ιουν 08 Αυγ 08 Οκτ 08 Δεκ 08 Μcm Imports Consumption Exports Production Ισοζύγιο Ελλάδος Πηγή:IEA / Eurostat 430 400 370 340 310 280 250 220 Ιουν 07 Αυγ 07 Οκτ 07 Δεκ 07 Φεβ 08 Απρ 08 Ιουν 08 Αυγ 08 Οκτ 08 Δεκ 08 Imports Consumption Πηγή:IEA Οι τιμές φυσικού αερίου στις spot αγορές του NBP και του Zeebruge παρουσίασαν μικρή διακύμανση καθ όλο τον Απρίλιο. Στο NBP οι τιμές κυμάνθηκαν από 9,73 /MWh έως 13,12 /MWh, ενώ στο 6
Zeebruge από 9,93 /MWh έως 13,60 /MWh. Η τιμή στο Henry Hub παρουσίασε μικρή πτώση την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου, με ελάχιστη τιμή τα 8,30 /MWh. 30 /MWh Τιμή Spot 26 22 18 14 10 6 14/1 21/1 28/1 4/2 11/2 18/2 25/2 4/3 11/3 18/3 25/3 1/4 8/4 15/4 22/4 29/4 NBP Zeebruge Henry Hub Πηγή: Financial Times 7
Ηλεκτρισμός & ΑΠΕ Παραιτήθηκε, έπειτα από αίτημα του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της ΔΕΗ, Τ. Αθανασόπουλου, ο επί 3,5 χρόνια Γενικός Διευθυντής Ορυχείων της επιχείρησης, Κ. Μελάς. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Αθανασόπουλος ζήτησε από τον κ. Μελά την υποβολή παραίτησης για λόγους ανανέωσης που θεωρήθηκε ότι θα έπρεπε να γίνει στη συγκεκριμένη γενική Διεύθυνση προκειμένου αυτή να ανταποκριθεί στους ρυθμούς που επιδιώκει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ ενέκρινε την επικύρωση των αποτελεσμάτων του Διαγωνισμού για την προμήθεια και εγκατάσταση ενός Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας με μηχανές εσωτερικής καύσης Μονάδες στη Νότια Ρόδο και την ανάθεση του σχετικού έργου στη μειοδότρια εταιρεία ΤΕΡΝΑ Α.Ε.. Ο νέος Σταθμός θα αποτελείται από 7 ίδια Ηλεκτροπαραγωγά Ζεύγη συνολικής καθαρής ισχύος 115,439 MW με τετράχρονους κινητήρες ντίζελ και καύσιμο μαζούτ χαμηλού θείου, ενώ θα έχει τη δυνατότητα καύσης φυσικού αερίου. Η ανάθεση του έργου γίνεται έναντι συνολικού τιμήματος ~ 183 εκ. ενώ η παράδοση του νέου Σταθμού ορίσθηκε σε 30 μήνες. Σημαντική υστέρηση της Ελλάδας στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και προειδοποιεί με λήψη μέτρων, σύμφωνα με απάντηση του αρμοδίου για την ενέργεια Επιτρόπου, A. Piebalgs, σε ερώτηση της ευρωβουλευτού του ΠΑ.ΣΟ.Κ., Α. Ποδηματά. Στην ερώτησή της, η ευρωβουλευτής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. επεσήμανε ότι στην Ελλάδα, παρά την ψήφιση του νόμου 3734/2009, που προέβλεπε τη θέσπιση του Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις, «η διείσδυση των ΑΠΕ και ειδικά των φ/β στο οικιακό τομέα τίθεται εν αμφιβόλω, λόγω του τριπλασιασμού του κόστους εγκατάστασης για τον οικιακό καταναλωτή, εξαιτίας της γραφειοκρατίας». Με βάση τα ευρωπαϊκά στοιχεία, «παρά την πρόσφατη αύξηση, το 2006 το μερίδιο της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στην Ελλάδα ήταν 8,8%, δηλαδή αύξηση μόνο 1,2 ποσοστιαίων μονάδων από το 2001», σημειώνει στην απάντησή του ο αρμόδιος Επίτροπος, υπογραμμίζοντας ότι το γεγονός αυτό «μαζί με περιπτώσεις φραγμών που αναφέρονται στην ερώτησή σας, υποδηλώνουν ότι η Ελλάδα πράγματι χρειάζεται να λάβει περαιτέρω μέτρα για να διασφαλίσει σημαντική αύξηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η Επιτροπή εξετάζει επί της παρόντος τις δράσεις που θα λάβει για την αντιμετώπιση της κατάστασης», τονίζει. Τρεις λιγνιτικοί σταθμοί παραγωγής του Βορείου Συστήματος της ΔΕΗ (Καρδιάς και Αμυνταίου στο Νομό Κοζάνης και Μελίτης στο Νομό Φλώρινας) έλαβαν πιστοποιητικά εφαρμογής Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, σύμφωνα με το ISO 14001:2004 (TÜV CERT). Τα πλεονεκτήματα που εξασφαλίζουν τα Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, είναι: 1. Βέλτιστη διαχείριση των φυσικών πόρων και των πρώτων υλών, 2. Καθορισμός των αρμοδιοτήτων και υπευθυνοτήτων των στελεχών και του προσωπικού σε σχέση τις δραστηριότητες, που έχουν περιβαλλοντική διάσταση, 3. Απαίτηση από τους πάσης φύσεως εξωτερικούς συνεργάτες να διαθέτουν τις προβλεπόμενες άδειες και πιστοποιήσεις και να τηρούν τη σχετική Περιβαλλοντική Νομοθεσία, 4. Πιστή εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά στις δραστηριότητες των Σταθμών (εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων, ρυπαντικά φορτία υγρών αποβλήτων, διαχείριση στερεών αποβλήτων, αποκατάσταση εδαφών, βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος, κ.ά.) και 5. Βελτίωση της εικόνας της Επιχείρησης και των σχέσεων της με τις Αρχές και με τις τοπικές κοινωνίες. 8
Βιομάζα από αγριοαγκινάρες θα «καίνε» σύντομα οι μονάδες της ΔΕΗ στη δυτική Μακεδονία, μετά τις σχετικές συμβάσεις συνεργασίας, που υπεγράφησαν σήμερα μεταξύ των καλλιεργητών του εν λόγω φυτού και του νομάρχη Κοζάνης, Γ. Δακή. Η παραγωγή της βιομάζας θα χρησιμοποιηθεί για μικτή καύση με λιγνίτη και εκτιμάται ότι θα συνεισφέρει θετικά στα περιβαλλοντικά προβλήματα, που αντιμετωπίζει η ευρύτερη περιοχή, μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τη ΔΕΗ. Οι παραγωγοί της αγριοαγκινάρας θα εισπράξουν από τη ΔΕΗ την αξία αγοράς της ξηρής μάζας και επιδότηση από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Φρένο στο εμπόριο των αδειών φωτοβολταϊκών έργων επιχειρεί να βάλει το υπουργείο Ανάπτυξης με σχετική διάταξη. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι οι άδειες παραγωγής ή αποφάσεις εξαίρεσης για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς δεν επιτρέπεται να μεταβιβασθούν πριν από την έναρξη λειτουργίας των σταθμών. Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η μεταβίβαση εφόσον το εταιρικό κεφάλαιο της εταιρείας προς την οποία γίνεται μεταβίβαση κατέχεται εξ ολοκλήρου από τη μεταβιβάζουσα εταιρεία. Η πρόβλεψη αυτή δεν αφορά εκκρεμείς κατά τον χρόνο της δημοσίευσης του νόμου αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, καθώς και αιτήσεις για τις οποίες έχει γνωμοδοτήσει θετικά η ΡΑΕ χωρίς ωστόσο να έχει εκδοθεί η σχετική απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης. Σημειώνεται ότι το εμπόριο αδειών φωτοβολταϊκών έργων έχει λάβει σοβαρές διαστάσεις (όπως στο παρελθόν συνέβη και με τα αιολικά έργα) προκαλώντας αύξηση του κόστους των επενδύσεων έως και 20%. Την ίδρυση νέας εταιρείας, 100% θυγατρικής της, με την επωνυμία Επίλεκτος Ενεργειακή ΑΕ, ανακοίνωσε χθες η Επίλεκτος Κλωστοϋφαντουργία. Σκοπός της Επίλεκτος Ενεργειακή είναι η ίδρυση εταιρειών παντός εταιρικού τύπου, που σκοπό θα έχουν την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ή μη, την παραγωγή και διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης και συναφείς δραστηριότητες. Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) επισκέφθηκε, στις 07/04, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα, Ν. Σπέκχαρντ. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της αμερικανικής πρεσβείας, ο κ. Σπέκχαρντ «επεσήμανε την εξαιρετική διμερή συνεργασία γύρω από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πιο συγκεκριμένα τη συμφωνία ανάμεσα στην Αμερικανική Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Βοήθειας (USAID) και το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας σε προγράμματα ενεργειακής επάρκειας στα Βαλκάνια, καθώς και γενικότερης υποστήριξης». Το Μικρό Υδροηλεκτρικό Σταθμό Σμοκόβου, ισχύος 10,4 MW και κόστους 11 εκ., εγκαινίασε ο Πρόεδρος της Βουλής, Δ. Σιούφας. Το έργο κατασκευάσθηκε στο Λεοντάρι Καρδίτσας από τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες ΑΕ, θυγατρική της ΔΕΗ. Ολοκληρώθηκε η συμφωνία μεταξύ των εταιρειών Motor Oil Μυτιληναίος για τη νέα κοινή μονάδα ηλεκτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου, ισχύος 400MW περίπου, με καύσιμο φυσικό αέριο εντός των εγκαταστάσεων της Motor Oil στους Αγ. Θεοδώρους Κορινθίας. Η νέα μονάδα αναμένεται να λειτουργήσει το 2011 ενώ το συνολικό ύψος της επένδυσης ανέρχεται στο ποσό των 285 εκ.. Βάσει της συμφωνίας, υπάρχει η δυνατότητα επέκτασης και κατασκευής και δεύτερης νέας μονάδας. Η συμφωνία ολοκληρώθηκε με την απόκτηση μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, από την Αργυρίτης Γη (θυγατρική της Μυτιληναίος Α.Ε.) του 65% της Κόρινθος Power αντί ποσού 59,4 εκ.. Σημειώνεται ότι η Motor Oil παραμένει μέτοχος της Κόρινθος Power με ποσοστό 35%. 9
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ ενέκρινε δύο Μνημόνια Συνεργασίας, το ένα με τον Όμιλο Ρέστη και τη θυγατρική του GoldenEnergy One Holdings και το δεύτερο με τις εταιρίες Quantum Corporation Limited και Τράπεζα Κύπρου. Συγκεκριμένα, η συνεργασία με τον Όμιλο Ρέστη θα εστιασθεί στους εξής τομείς: 1. Ανάπτυξη, κατασκευή και λειτουργία ενεργειακού συμπλέγματος ορυχείων και λιγνιτικού σταθμού 100 150 MW στο Μαυροβούνιο, 2. Συμμετοχή στο διαγωνισμό που διενεργεί η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου για την πώληση μέρους των μετοχών και την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρίας EPCG και 3. Ανάπτυξη, κατασκευή και λειτουργία έργων ΑΠΕ στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Η συνεργασία με τις εταιρίες Quantum Corporation Limited και Τράπεζα Κύπρου αφορά την μελέτη και ανάπτυξη δύο νέων υδροηλεκτρικών μονάδων στη «Republika Srpska» της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, ισχύος 50 και 115 MW. Αποτελέσματα 2008 της ΔΕΗ Α.Ε. Στα τέλη του Μαρτίου, ο Όμιλος ΔΕΗ Α.Ε. ανακοίνωσε τα οικονομικά αποτελέσματα του ομίλου για το έτος 2008. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ομίλου: Έσοδα Τα συνολικά έσοδα ανήλθαν σε 5.823,5 εκ. από 5.154,2 εκ. το 2007, αυξημένα κατά 669,3 εκ. (13%). Τα έσοδα από πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν κατά 647,9 εκ. (13,5%), από 4.808,2 εκ. το 2007, σε 5.456,1 εκ., το 2008, ως αποτέλεσμα της αύξησης του όγκου των πωλήσεων κατά 1,4% (745.000 MWh) και της μεσοσταθμικής αύξησης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας ύψους 12,1%. Λειτουργικές δαπάνες Οι συνολικές λειτουργικές δαπάνες, προ αποσβέσεων, αυξήθηκαν κατά 1.144,4 εκ. (26,4%), από 4.335,5 εκ. το 2007, σε 5.479,9 εκ. το 2008, γεγονός που οφείλεται κυρίως στις αυξήσεις των τιμών των καυσίμων και των αγορών ενέργειας, στην κάλυψη του ελλείμματος δικαιωμάτων εκπομπών CO 2 και,δευτερευόντως, στην αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Χρηματοοικονομικές δαπάνες Τα χρηματοοικονομικά έξοδα αυξήθηκαν σε 186,7 εκ. το 2008, από 154,5 εκ. το 2007 (αύξηση 20,8%) ενώ τα συνολικά καθαρά χρηματοοικονομικά έξοδα αυξήθηκαν κατά 53,7 εκ. Συμμετοχές σε συνδεδεμένες εταιρείες Η συμμετοχή στις ζημίες συνδεδεμένων εταιρειών ύψους 23,8 εκ. το 2008, αφορά τις συμμετοχές της ΔΕΗ στην εταιρεία ΛΑΡΚΟ, στην οποία η ΔΕΗ κατέχει το 28,6%, (ζημία 22,5 εκ.), στις συμμετοχές της ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ (ζημία 0,1 εκ.) και στη SENCAP - Κοινοπραξία της ΔΕΗ με την Contour Global (ζημία 1,2 εκ.) Συνολικά, τα κέρδη προ τόκων φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθαν σε 343,6 εκ. το 2008, έναντι 818,7 εκ. το 2007, μειωμένα κατά 475,1 εκ. (-58%). Το περιθώριο EBITDA ανήλθε σε 5,9%, σε σύγκριση με 15,9% το 2007. Έτσι, οι προ φόρων ζημίες το 2008, ανήλθαν σε 395,9 εκ., έναντι προ φόρων κερδών 276,4 εκ. το 2007. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ, η συνολική παραγωγή/κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας τον Μάρτιο παρουσίασε αύξηση 3,5% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και οριακή αύξηση 0,7% σε σχέση με τον Μάρτιο του 2008. Σημειώνεται ότι οι συγκρίσεις με τον Μάρτιο του 2008 είναι επισφαλείς καθώς πέρσι, λόγω της απεργίας των εργαζομένων στη ΔΕΗ, για την μεν παραγωγή υπήρξε 10
υπολειτουργία των λιγνιτικών μονάδων και αναπλήρωσή τους από μονάδες φυσικού αερίου και εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, στη δε κατανάλωση υπήρξαν διακοπές και περιορισμοί στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί ή αύξηση κατά 5,2% από τον Μάρτιο του 2008 και κατά 2,0% από τον Φεβρουάριο του 2009 στην κατανάλωση στο δίκτυο διανομής αλλά και η σημαντική μείωση κατά 19,5% από τον Μάρτιο του 2008 στην κατανάλωση των πελατών υψηλής τάσης, γεγονός που εξηγείται από την μειωμένη βιομηχανική δραστηριότητα λόγω του δυσμενούς οικονομικού κλίματος. Ως θετική κρίνεται η αύξηση κατά 7,9% στην κατανάλωση των πελατών υψηλής τάσης σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2009, καθώς μπορεί να σηματοδοτεί την σταθεροποίηση της κατανάλωσης στη συγκεκριμένη κατηγορία και η οποία σταθερά μειωνόταν το τελευταίο τρίμηνο. MWh 03/2009 Τρεις προηγούμενοι μήνες Προηγούμενο έτος 12/2008 01/2009 02/2009 03/2008 % μεταβολή Παραγωγή Λιγνίτης 2.488.351 2.704.546 2.793.927 2.464.163 1.718.716 44,8% Πετρέλαιο 294.325 339.524 386.573 285.755 237.284 24,0% Φυσικό Αέριο 435.448 796.165 715.411 519.830 1.297.477-66,4% Υδρο/Η 493.417 225.022 280.815 439.447 217.484 126,9% ΑΠΕ & Άλλα(ΥΤ) 153.763 195.354 186.635 175.837 165.896-7,3% Εισαγωγές 474.745 466.387 283.866 309.106 672.206-29,4% Κατανάλωση Ιδιοκατανάλωση 14.615 9.443 9.082 8.137 24.572-40,5% Επιλέγοντες ΥΤ 527.799 529.773 506.913 489.213 655.309-19,5% Δίκτυο διανομής 3.559.621 3.871.228 3.830.742 3.490.179 3.382.487 5,2% Άντληση 50.786 110.232 83.230 20.157 100.815-49,6% Ορυχεία 87.127 85.099 77.986 74.989 52.538 65,8% Απώλειες 100.101 121.223 139.274 111.463 93.342 7,2% Σύνολο 4.340.049 4.726.998 4.647.227 4.194.138 4.309.063 0,7% Στο σωρευτικό διάγραμμα φαίνεται η ενίσχυση της ηλεκτροπαραγωγής από υδροηλεκτρικά (11,4% από 10,5%) και εισαγωγές (10,9% από 7,4%) εις βάρος του λιγνίτη (57,3% από 58,8%) και του φυσικού αερίου (10,0% από 12,4%) σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. 11
100% Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανά καύσιμο 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Μαρ 07 Μαϊ 07 Ιουλ 07 Σεπ 07 Νοε 07 Ιαν 08 Μαρ 08 Μαϊ 08 Ιουλ 08 Σεπ 08 Νοε 08 Ιαν 09 Μαρ 09 Λιγνίτης Πετρέλαιο Φ.Αέριο Υδρο/Η ΑΠΕ* Εισαγωγές *: Μόνο Υ/Σ ΥΤ Πηγή: ΔΕΣΜΗΕ Η αύξηση της εισαγόμενης ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας από τη πγδμ συνεχίστηκε και τον Μάρτιο, με αποτέλεσμα να εισαχθούν από αυτήν 401 GWh, ποσότητα μεγαλύτερη και από αυτή που εισήχθη από την Βουλγαρία (328 GWh). Τον Μάρτιο πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες εξαγωγές προς την Ιταλία (191 GWh) καθώς, κατά μέσο όρο, η ΟΤΣ στη γειτονική χώρα ήταν κατά 15 /MWh μεγαλύτερη. 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 GWh Ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας 0 Μαρ 07 Μαϊ 07 Ιουλ 07 Σεπ 07 Νοε 07 Ιαν 08 Μαρ 08 Μαϊ 08 Ιουλ 08 Σεπ 08 Νοε 08 Ιαν 09 Μαρ 09 GR > IT GR > AL GR > BG GR > MK GR > TR IT > GR AL > GR BG > GR MK > GR TR > GR Πηγή: ΔΕΣΜΗΕ Μικρή μείωση σημείωσε η παραγωγή από ΑΠΕ στο διασυνδεδεμένο σύστημα, λόγω της μείωσης κατά 12,0% της παραγωγής από αιολικά πάρκα. Στις άλλες κατηγορίες υπήρξε αύξηση, κατά 2,1% στα μικρά υδροηλεκτρικά, κατά 11,3% στο βιοαέριο/βιομάζα, κατά 148,6% στη συμπαραγωγή και κατά 60,5% στα φωτοβολταϊκά. 12
300 GWh Συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ (διασυνδεδεμένο) 250 200 150 100 50 0 Μαρ 07 Μαϊ 07 Ιουλ 07 Σεπ 07 Νοε 07 Ιαν 08 Μαρ 08 Μαϊ 08 Ιουλ 08 Σεπ 08 Νοε 08 Ιαν 09 Μαρ 09 Αιολικά Υδρο/Η Βιοαέριο Βιομάζα ΣΗΘΥΑ Φωτοβολταϊκά Πηγή: ΔΕΣΜΗΕ 143 130 117 104 91 78 65 52 39 26 / MWh Ημερήσια ΟΤΣ 30/10 9/11 19/11 29/11 9/12 19/12 29/12 8/1 18/1 28/1 7/2 17/2 27/2 9/3 19/3 29/3 Μέση ΟΤΣ Μέγιστη ΟΤΣ Ελάχιστη ΟΤΣ Συνολικό ημερήσιο φορτίο Πηγή: ΔΕΣΜΗΕ Η ΟΤΣ τον Μάρτιο κινήθηκε στο επίπεδο των 54,5 /MWh, μειωμένη σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (~57,5 /MWh). Έτσι, διατηρήθηκε και η διαφορά με την ΟΤΣ στην Ιταλία, όπου τον Μάρτιο κινήθηκε στο επίπεδο των 69 /MWh, μειωμένη κατά 8 /MWh από τον προηγούμενο μήνα. GWh 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 9.500 MW Ωριαία αιχμή ημέρας 110 Οριακή τιμή συστημάτος / MWh 9.000 100 8.500 90 8.000 7.500 7.000 6.500 6.000 9/12 24/12 8/1 23/1 7/2 22/2 9/3 24/3 Πηγή: ΔΕΣΜΗΕ 80 70 60 50 40 Μαρ 07Ιουν 07 Σεπ 07 Δεκ 07 Μαρ 08Ιουν 08 Σεπ 08 Δεκ 08 Μαρ 09 Ελλάδα Ιταλία Πηγή: ΔΕΣΜΗΕ, GME 13
Στο ακόλουθο διάγραμμα φαίνονται η παραγωγή λιγνίτη και οι παραδόσεις λιγνίτη σε θερμοηλεκτρικούς σταθμούς παραγωγής, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. 7.000 6.500 6.000 5.500 5.000 4.500 4.000 3.500 1000 t Λιγνίτης 3.000 Μαρ 07Ιουν 07 Σεπ 07 Δεκ 07Μαρ 08Ιουν 08 Σεπ 08 Δεκ 08Μαρ 09 Παραγωγή Παραδόσεις σε ΘΗΣ Πηγή: Eurostat 14
Δικαιώματα εκπομπών Η σταθεροποίηση των τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές καθώς και η εκτίμηση (αρχές Απριλίου) ότι υπάρχει έλλειψη πιστοποιητικών από την ευρωπαϊκή αγορά οδήγησε τις τιμές των πιστοποιητικών εκπομπών στο επίπεδο των 13 /t CO2. 31 / tco2 Τιμή spot και συμβολαίων δικαιωμάτων EUA φάσης ΙΙ 28 25 22 19 16 13 10 7 10/9 25/9 10/10 25/10 9/11 24/11 9/12 24/12 8/1 23/1 7/2 22/2 9/3 24/3 8/4 23/4 EUADEC2009 EUADEC2010 EUADEC2011 EUADEC2012 EUA Spot Πηγή:Nordpool / tco2 25 23 21 19 17 15 13 11 9 Τιμή συμβολαίων δικαιωμάτων CER 7 10/9 25/9 10/10 25/10 9/11 24/11 9/12 24/12 8/1 23/1 7/2 22/2 9/3 24/3 8/4 23/4 CERDEC2009 CERDEC2010 CERDEC2011 CERDEC2012 Πηγή: Nordpool Ο πλειστηριασμός δικαιωμάτων από την βρετανική κυβέρνηση και η προκαταρκτική δημοσίευση των στοιχείων για τις ευρωπαϊκές εκπομπές ενίσχυσαν τις αγοραπωλησίες δικαιωμάτων εκπομπών τις εβδομάδες 13 και 14. 15
240 210 mil tco2 Όγκος χρηματιστηριακών συναλλαγών 180 150 120 90 60 30 0 45/08 46/08 47/08 48/08 49/08 50/08 51/08 02/09 03/09 04/09 05/09 06/09 07/09 08/09 09/09 10/09 11/09 12/09 13/09 14/09 OTC ECX Exch ECX EFP NordPool Exch NordPool OTC NordPool CER EEX Spot EEX Dec09 BlueNext EUA BlueNext CER EXAA Carbon Pool EU Spot Carbon Pool EU CER Πηγή:Climate Corporation Τα 1596 έφθασαν τα εγκεκριμένα CDM έργα, με αναμενόμενη απόδοση περισσότερα από 1570 εκ. πιστοποιητικά CER μέχρι το 2012. Την μερίδα του λέοντος κρατούν η Κίνα και η Ινδία με 33% και 26% επί των συνολικών εγκεκριμένων έργων. Η Βρετανία και η Ελβετία παραμένουν οι χώρες από τις οποίες προέρχεται σχεδόν το 50% των επενδυτών σε έργα CDM, πλέον των συμμετεχόντων από την χώρα υποδοχής των έργων. Χιλή 32 2% Μεξικό 113 7% Μαλαισία 45 3% Σύνολο 1596 Χώρα υποδοχής εγκεκριμένων έργων CDM Άλλες 298 19% Κίνα 530 33% Βραζιλία 158 10% Ινδία 420 26% Πηγή: UNFCCC Ελβετία 409 20,9% Γερμανία 100 5,1% Γαλλία 36 1,8% Αυστρία 37 1,9% Επενδυτές AI & NAI (πλέον της χώρας υποδοχής) εγκεκριμένων έργων CDM Άλλες 113 5,8% Η.Β. 570 29,2% Ιαπωνία 211 10,8% Ισπανία 60 3,1% Ιταλία 42 Σύνολο Σουηδία Ολλανδία Καναδάς 2,1% 119 217 40 1954 Πηγή: UNFCCC 6,1% 11,1% 2,0% 16
Ενεργειακά έργα Το ενεργειακό βρέθηκε στο επίκεντρο τηλεφωνικής επικοινωνίας (28/04) του Έλληνα πρωθυπουργού, Κ. Καραμανλή, με τον Ρώσο ομόλογό του, Β. Πούτιν. Συζητήθηκε η πορεία των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΔΕΣΦΑ και Gazprom για τον αγωγό South Stream ενώ σχετικά με τον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε τη σημασία της επικαιροποίησης της σχετικής μελέτης, και οι δύο ηγέτες εξέφρασαν τη βεβαιότητα ότι η υλοποίηση του έργου θα προχωρήσει βάσει του υπάρχοντος χρονοδιαγράμματος. Της τηλεφωνικής επικοινωνίας Καραμανλή - Πούτιν είχε προηγηθεί η έκφραση της δυσαρέσκειας των Ρώσων σχετικά με τις υπαναχωρήσεις της βουλγαρικής πλευράς για τον αγωγό South Stream με την ακύρωση της προγραμματισμένης συνάντησης του Ρώσου Προέδρο, Δ. Μεντβέντεφ με τον Βούλγαρο Πρωθυπουργό, Σ. Στάνισεφ, στη Μόσχα. Φαίνεται, πάντως, ότι οι βουλγαρικοί ενδοιασμοί εκάμφθησαν, καθώς ο κ. Πούτιν δήλωσε την Πέμπτη 29/04 ότι οι όποιες διαφωνίες υπήρχαν στο θέμα του αγωγού εξαλείφθηκαν, ενώ κυβερνητικές πηγές στη Μόσχα προανήγγειλαν την οριστικοποίηση της συμφωνίας εντός του επόμενου δεκαπενθημέρου. Ο Υπουργός Ανάπτυξης, Κ. Χατζηδάκης, συμμετείχε στις 28/04 σε διεθνές συνέδριο στην Κωνσταντινούπολη, με θέμα «Αναζητώντας κοινή λύση για την Ενεργειακή Ασφάλεια». Στο περιθώριο του συνεδρίου ο κ. Χατζηδάκης συναντήθηκε με τον Τούρκο Υπουργό Ενέργειας, Dr. Η. Guler, και με τον Κοινοτικό Επίτροπο, αρμόδιο για θέματα ενέργειας, Α. Piebalgs, με τον οποίο συζήτησαν το θέμα του ITGI, του ελληνοβουλγαρικού αγωγού καθώς και του αγωγού South Stream. Ο Υπουργός Ανάπτυξης, Κ. Χατζηδάκης συμμετείχε στη Διεθνή Σύνοδο Κορυφής που διοργάνωσε η βουλγαρική κυβέρνηση στη Σόφια με θέμα «φυσικό αέριο για την Ευρώπη: ασφάλεια και συνεργασία», όπου υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης στο τομέα της ενέργειας με τον Βούλγαρο Υπουργό Οικονομίας και Ενέργειας, Π. Ντιμιτρόβ. Με το μνημόνιο ενισχύεται η συνεργασία των δύο κρατών, στο τομέα του ηλεκτρισμού με την κατασκευή της 2 ης Γραμμής ηλεκτρικής διασύνδεσης 400 KV Ελλάδας Βουλγαρίας (Νέα Σάντα Μαρίτσα). Επίσης επισημοποιείται η κατασκευή του νέου αγωγού φυσικού 17
αερίου διπλής ροής Κομοτηνή Χάσκοβο, μήκους 120 125 χλμ. Το νέο έργο εντάχθηκε στο Σχέδιο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Οικονομίας με προβλεπόμενη κοινοτική συμβολή 45 εκ.. Τέλος, το μνημόνιο προβλέπει συνεργασία των δύο χωρών στο τομέα των ΑΠΕ, στην προώθηση του αγωγού φυσικού αερίου South Stream καθώς και στην κατασκευή ελληνικού τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Βόρεια Ελλάδα. Αγωγός South Stream Εκπρόσωποι της Gazprom δήλωσαν ότι η εταιρία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την ανακήρυξη του αγωγού φυσικού αερίου South Stream ως έργο προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που θα επιτρέψει την παροχή ειδικών δανείων και την οικονομική βοήθεια για μελέτες σκοπιμότητας. Από την πλευρά της η Διεύθυνση Ενέργειας της Ε.Ε. τόνισε ότι η Gazprom πρέπει να αποδείξει την προστιθέμενη αξία του αγωγού για την Ευρώπη, ώστε αυτός να συμπεριληφθεί στα έργα προτεραιότητας. (Rigzone) Αγωγός Burgas Αλεξανδρούπολη H Trans-Balkan Pipeline BV δεν θα αξιοποιήσει την προέγκριση μελέτης χωροθέτησης που είχε δοθεί το 2000 για τον αγωγό πετρελαίου, και η οποία έχει όλες τις τυπικές εγκρίσεις, αποδεχόμενη το κόστος και το χρόνο νέας μελέτης χωροθέτησης κατόπιν των προτάσεων των τοπικών φορέων του Έβρου και των μη κυβερνητικών οργανώσεων που διατυπώθηκαν τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους. Αυτό ανακοίνωσε η εταιρεία στο πλαίσιο της 3 ης συνάντησης δημόσιας διαβούλευσης για τον αγωγό με τις τεχνικές υπηρεσίες του Έβρου, την τοπική επιτροπή διαβούλευσης, τους δημάρχους του νομού Έβρου και τις ΜΚΟ από τον Έβρο και όλη τη χώρα, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη. Στη συνάντηση οι διεθνείς εταιρείες ILF και ERM, καθώς και οι ελληνικές εταιρείες ASPROFOS και EXERGIA παρουσίασαν και περιέγραψαν αναλυτικά τις εναλλακτικές επιλογές της χερσαίας όδευσης του αγωγού και για καθεμία παρουσίασαν τις περιβαλλοντικές και άλλες σημαντικές παραμέτρους που την επηρεάζουν. Με ΚΥΑ (υπ. Εσωτερικών, Οικονομίας - Οικονομικών, Ανάπτυξης) μπορεί να συσταθεί επιτροπή για τον αγωγό πετρελαίου Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, αποτελούμενη από τον νομάρχη Έβρου, τον δήμαρχο Αλεξανδρούπολης και από εκπροσώπους της Περιφερειακής Διοίκησης, των ΟΤΑ α' και β' βαθμού, επαγγελματικών και λοιπών φορέων του νομού Έβρου κατ' εφαρμογή της τριμερούς συμφωνίας που κυρώθηκε με το Ν. 3558/2007. Για τη συγκρότηση της επιτροπής εκδίδεται σχετική απόφαση του νομάρχη. 18
Ειδήσεις Ελληνικές Στο τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους τοποθετεί, πλέον, την εκπόνηση της ετήσιας έκθεσης για τον μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας το Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής (ΣΕΕΣ). Το ΣΕΕΣ αιτιολογεί την αναβολή της δημοσίευσης της έκθεσης, η οποία σύμφωνα με το ΣΕΕΣ είναι σε προχωρημένο στάδιο, από την εξαιρετική αβεβαιότητα που έχει δημιουργήσει και για τον ενεργειακό τομέα η κρίση. Το ΣΕΕΣ επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι κάθε πρόβλεψη του αναμενόμενου ρυθμού αύξησης της κατανάλωσης μέχρι και πέραν του 2020 είναι επισφαλής, ενώ θεωρεί ότι υφίσταται αδυναμία για αξιόπιστες εκτιμήσεις στον τομέα της προσφοράς. Συναντήσεις με τον Υπουργό Βιομηχανίας και Εμπορίου της Αιγύπτου, R. M. Rashid, τον Υπουργό Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου, A. S. Fahmy και τον Υπουργό Ηλεκτρισμού και Ενέργειας, H. A. Younes, είχε ο Έλληνας Υπουργός Ανάπτυξης, Κ. Χατζηδάκης, στο πλαίσιο της διήμερης επίσκεψής του στο Κάιρο στις 12 και 13 Απριλίου. Αντικείμενο της συνάντησης ήταν το θέμα της εξαγωγής στην Ελλάδα από την Αίγυπτο συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) και το ενδιαφέρον της ΔΕΗ για την τροφοδοσία, μέσω πλοίων, του σχεδιαζόμενου σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κρήτη. Εγκρίθηκε από την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής η τοποθέτηση του καθηγητή κ. Σίμου Σιμόπουλου στην θέση του Προέδρου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Διεθνείς [Ανατολική Ασία] Η Gazprom προετοιμάζει επενδυτική μελέτη για τις πιθανές οδεύσεις μεταφοράς φυσικού αερίου στην Νότια Κορέα. Η Ρωσική εταιρία υπέγραψε τον Σεπτέμβριο του 2008 30-ετή συμφωνία με την Κορεάτικη Kogas για την προμήθεια 10 Bcm/yr από το 2015. [Αφρική] Η κρατική εταιρία πετρελαίου της Νιγηρίας, Nigerian National Petroleum Corp, ανακοίνωσε ότι 15 εταιρίες, μεταξύ των οποίων η Ρωσική Gazprom, η Γερμανική E.ON και η Ισπανική Gas Natural, έχουν επιλεγεί ως πιθανοί επενδυτές για την ανάπτυξη των υποδομών μεταφοράς και υποδομής φυσικού αερίου της χώρας. Οι απαιτούμενες επενδύσεις ανέρχονται, σύμφωνα με την Κυβέρνηση της Νιγηρίας, σε 30 δις $. Η Gazprom έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για επενδύσεις ύψους 2,5 δις $. [Κασπία] Η Κυβέρνηση της Γεωργίας υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με την εταιρία κατασκευής του αγωγού White Stream, ο οποίος στοχεύει στην μεταφορά φυσικού αερίου από την Κασπία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Ο White Stream βρίσκεται στην φάση της προμελέτης και σχεδιάζεται ως συστοιχία γραμμών διαμέτρου 26 και χωρητικότητας 8 Bcm/yr, που θα συνδέει το παράκτιο Poti στην Γεωργία με την Ρουμανία και από εκεί θα ακολουθεί την όδευση του αγωγού πετρελαίου Constanza Trieste. [Ανατολική Ασία] Ξεκίνησε η εξαγωγή Ρώσικου LNG από το έργο Sakhalin-2. Το πρώτο φορτίο, 67.000 τόνων, παρελήφθη στις αρχές Απριλίου στον Ιαπωνικό σταθμό εισαγωγής LNG του Sodegaura. Ο σταθμός παραγωγής και εξαγωγής LNG, που βρίσκεται στη νήσο Sakhalin της ανατολικής Ρωσίας, έχει χωρητικότητα 4,8 Mt/yr, η οποία αναμένεται να διπλασιαστεί έως τα μισά του 2009. Έως το 65% 19
του παραγόμενου LNG σχεδιάζεται να πωληθεί στην Ιαπωνία. Στο έργο συμμετέχουν οι Gazprom (50% συν μια μετοχή), Shell (27,5%), Mitsui (12.5%) και Mitsubishi (10%). [Κασπία] Η κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Τουρκμενιστάν Κίνας αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2009. Ο αγωγός, μήκους 7000 km και χωρητικότητας 30 Bcm/yr, θα ξεκινά από το ανατολικό Τουρκμενιστάν και μέσω Ουζμπεκιστάν και Καζακστάν θα καταλήγει στα σύνορα της Κίνας. Από τις μεταφερόμενες ποσότητες αερίου, τα 13 Bcm/yr θα προέλθουν από την περιοχή Amu Darya, όπου η Κινέζικη εταιρία CNPC έχει αποκτήσει δικαιώματα ανάπτυξης κοιτασμάτων, ενώ το Τουρκμενιστάν έχει δεσμευθεί να προμηθεύσει τα υπόλοιπα 17 Bcm/yr. [Ανατολική Ασία] Ρωσία και Κίνα υπέγραψαν διακρατική συμφωνία για συνεργασία στον τομέα πετρελαίου, η οποία ενεργοποιεί συμφωνίες που είχαν υπογραφεί μεταξύ Ρώσικων και Κινέζικων εταιριών στις αρχές του 2009. Τον Φεβρουάριο οι κρατικές Ρωσικές εταιρίες Rosneft και Transneft υπέγραψαν με την Κινέζικη εταιρία China National Petroleum Corporation (CNPC) και την Κινέζικη Τράπεζα Ανάπτυξης 20-ετές συμβόλαιο προμήθειας 300.000 b/d πετρελαίου. Το συμβόλαιο προβλέπει επίσης την παροχή δανείων ύψους 15 δις $ και 10 δις $ από την Κινέζικη Τράπεζα Ανάπτυξης σε Rosneft και Transneft αντίστοιχα. Η μεταφορά πετρελαίου έως την Κινέζικη πόλη Daqing θα πραγματοποιηθεί μέσω αγωγού, συνολικού μήκους 1030 km (70 km στην Ρωσία και 960 km στην Κίνα), που θα συνδεθεί με τον υπό κατασκευή Ρωσικό αγωγό East Siberia-Pacific Ocean (ESPO). Ο ESPO αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Δεκέμβριο του 2009, ενώ η διασύνδεση Ρωσίας Κίνας τον Οκτώβριο του 2010. Η κρατική εταιρία του Καζακστάν, KazMunaiGaz, ανακοίνωσε ότι αύξησε το μερίδιό της στον αγωγό πετρελαίου Caspian Pipeline Consortium (CPC) σε 20,75%, από 19%, καθώς ολοκλήρωσε την αγορά του μεριδίου της BP. Η κοινοπραξία του αγωγού έχει συμφωνήσει στην αύξηση της χωρητικότητας από 33 Mt/yr σε 67 Mt/yr έως το 2013. [Ρωσία] Η Ιταλική εταιρία υδρογονανθράκων ΕΝΙ ανακοίνωσε την πώληση, για 4,2 δις $, του 20% της Gazprom Neft στην Gazprom. Με την απόκτηση αυτού του μεριδίου, η Gazprom πλέον το 95,68% της Gazprom Neft, οι δραστηριότητες της οποίας περιλαμβάνουν αναζήτηση και παραγωγή πετρελαίου. Η Gazprom έχει επίσης το δικαίωμα απόκτησης μεριδίου 51% στην εταιρία Severenergia, μια κοινοπραξία των Ιταλικών ΕΝΙ (60%) και ENEL (40%), που κατέχει τα Ρωσικά κοιτάσματα Arcticgaz και Urengoil με εκτιμώμενα αποθέματα 5 δις boe. [Ν.Α. Ευρώπη] Η Ιταλική ENI και η Τούρκικη Calik Enerji σχεδιάζουν την έναρξη κατασκευής του αγωγού πετρελαίου Unye-Ceyhan, γνωστού και ως Trans-Anatolian Pipeline, το δεύτερο τετράμηνο του 2010. Ο αγωγός θα παρακάμπτει τα στενά του Βοσπόρου, συνδέοντας το Τουρκικό λιμάνι Unye στην Μαύρη Θάλασσα με το Ceyhan στην Μεσόγειο. Το έργο, κόστους 3 3,2 δις $, θα χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από την ΕΝΙ. Σύμφωνα με προβλέψεις της ΕΙΑ, τα έσοδα των μελών του OPEC εκτιμώνται σε 476 δις $ το 2009 και 598 δις $ το 2010. Το 2008 τα κέρδη του OPEC έφτασαν τα 970 δις $, παρουσιάζοντας αύξηση 42% σε σχέση με το 2009. 20
[Ε.Ε.] Ο σταθμός εισαγωγής LNG MedGas, χωρητικότητας 12 Bcm/yr, που σχεδιάζεται στην περιοχή Calabria της νότιας Ιταλίας, αναμένεται να ξεκινήσει την λειτουργία του το 2014. Ο σταθμός έχει την δυνατότητα να καλύψει περισσότερο από το 10% της εγχώριας ζήτησης φυσικού αερίου. [Λατινική Αμερική] Η Gazprom σχεδιάζει την απόκτηση μεριδίου 20 24,5% στην εταιρία Petroandina, κοινοπραξίας μεταξύ των κρατικών εταιριών υδρογονανθράκων της Βολιβίας, YPFB (51%), και της Βενεζουέλας, PDVSA (49%). Η Petroandina κατέχει άδειες για την ανάπτυξη 12 κοιτασμάτων αερίου στην Βολιβία, συμπεριλαμβανομένων των Aguarague, Iniguasu και Inau, με πιθανά αποθέματα της τάξης των 300 Bcm αερίου. [Ρωσία] Το Ρωσικό Υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε ότι η εγχώρια παραγωγή πετρελαίου το 2009 αναμένεται να αυξηθεί κατά 1 2% (9,74 Mb/d του 2008). Η εκτιμώμενη αύξηση οφείλεται στην έναρξη της παραγωγής στα μεγάλα κοιτάσματα Talakan και Verkhnechonsk στην Ανατολική Σιβηρία και στην σχεδιαζόμενη, για το δεύτερο μισό του 2009, εκκίνηση του κοιτάσματος Vankor. Επιπλέον, ο Ρώσος Υπουργός Ενέργειας, Sergei Shmatko, δήλωσε ότι η εφαρμογή νέων φορολογικών μέτρων στον τομέα του πετρελαίου θα επιτρέψει αύξηση της παραγωγής σε 10,2 Mb/d το 2013. [Κασπία] Η Κινέζικη CNPC και η κρατική εταιρία του Καζακστάν, KazMunaiGaz, συμφώνησαν στην απόκτηση της εταιρίας Mangistaumunaigas, που κατέχει κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Καζακστάν. Η τελική συμφωνία αναμένεται να υπογραφεί έως τα τέλη Ιουλίου 2009. [Κασπία] Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ilkham Aliyev, δήλωσε ότι είναι πολύ σημαντική για την χώρα η υπογραφή συμφωνίας με την Ρωσία, για την διαμετακόμιση και πώληση Αζέρικου αερίου, καθώς το άλυτο ζήτημα της διέλευσης αερίου μέσω της Τουρκίας δεν επιτρέπει πρόσβαση στις Ευρωπαϊκές αγορές. Σύμφωνα με τον Aliyev η δεύτερη φάση ανάπτυξης του κοιτάσματος αερίου Shah Deniz δεν έχει έως τώρα εγκριθεί, λόγω αυτής της έλλειψης αγορών για το παραγόμενο αέριο. Η δεύτερη φάση του Shah Deniz αναμένεται να παράγει 12 14 Bcm/yr, με το κόστος του έργου να φτάνει τα 16 20 δις $. [Μέση Ανατολή] Το Υπουργείο Πετρελαίου του Ιράκ απέστειλε στις διεθνείς εταιρίες που συμμετέχουν στον πρώτο διαγωνισμό ανάπτυξης κοιτασμάτων, το τελικό πρότυπο συμβόλαιο και πρωτόκολλο προσφοράς για τα έξι κοιτάσματα πετρελαίου (Kirkuk και Bai Hassan στο βόρειο Ιράκ και North Rumaila, South Rumaila, West Qurna, Zubair και Missan στο νότιο τμήμα της χώρας) και τα δύο κοιτάσματα φυσικού αερίου (Akkas και Mansouriah). Η σημαντικότερη αλλαγή σε σχέση με το αρχικό συμβόλαιο είναι ότι προσφέρεται στις διεθνής εταιρίες μερίδιο έως 75% στις κοινοπραξίες ανάπτυξης των κοιτασμάτων, σε σχέση με το 49 51% που είχε αρχικά προταθεί. Τα τελικά συμβόλαια για τα οκτώ κοιτάσματα αναμένεται να υπογραφούν τον Αύγουστο. Ανεξαρτήτως των δύο διαγωνισμών που έχει προκηρύξει το Ιράκ, το Υπουργείο Πετρελαίου κάλεσε διεθνείς εταιρίες, μεταξύ των οποίων μια κοινοπραξία των Total και Chevron, να πλειοδοτήσουν για το κοίτασμα πετρελαίου Nahr Bin Umar. Σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Πρωθυπουργός του Ιράκ, Barham Salih, η χώρα στοχεύει στην αύξηση της παραγωγής πετρελαίου σε 6 Μb/d, από 2,4 Μb/d σήμερα, προσφέροντας συμβόλαια ανάπτυξης κοιτασμάτων σε ξένες εταιρίες. Πηγές ειδήσεων: ΔΕΗ Α.Ε., ΣΕΕΣ, Υπουργείο Ανάπτυξης, «Ημερησία», «Καθημερινή», «Ναυτεμπορική», «Το Κέρδος», www.energia.gr, Platts, Rigzone 21
Ημερολόγιο Συνοπτικός κατάλογος επικείμενων εκδηλώσεων που αφορούν τον χώρο της ενέργειας και του περιβάλλοντος: 12-13/05/2009 Αθήνα The Athens Summit 2009 Financial Times www.ftglobalevents.com 15/05/2009 Αθήνα Ηλεκτροπαραγωγή, Στερεά Καύσιμα και Περιβάλλον IENE www.iene.gr 27/05/2009 Αθήνα Πράσινη Επιχειρηματικότητα & Απασχόληση IENE www.iene.gr 31/05-03/06/2009 Βανκούβερ (Καναδάς) Hydrogen + Fuel Cells 2009: International Conference and Trade Show HFC2009 www.hfc2009.com 08-09/06/2009 Βιέννη (Αυστρία) 18-19/06/2009 Θεσσαλονίκη 25-29/06/2009 Βρυξέλλες (Βέλγιο) 30/06-05/07/2009 Κάλυμνος 05-03/07/2009 Κωνσταντινούπολη (Τουρκία) Future Gas Europe 3rd South East Europe Energy Dialogue Platts 3rd Annual Developing European Gas Supply Infrastructure 2nd International Black Sea Symposium On The Black Sea Region: the State of Play and the Way Forward Global Conference on Global Warming 2009 The Institute of Economic Affairs www.marketforce.eu.com IENE www.iene.gr Platts www.platts.com ΔΙΚΕΜΕΠ www.icbss.org www.gcgw.org 22
Προετοιμασία και επιμέλεια δελτίου ενέργειας: Φώτιος Θωμαΐδης Χημικός Μηχανικός, PhD Νικόλαος Κοντινάκης Φυσικός, MSc Ο Οίκος Έρευνας & Ανάλυσης VRS ιδρύθηκε το έτος 2002 και δραστηριοποιείται στην παροχή εξειδικευμένων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε εταιρικούς πελάτες υψηλών προδιαγραφών που δραστηριοποιούνται σήμερα στην εγχώρια και τη διεθνή κεφαλαιαγορά. Κύρια αποστολή του είναι η προσφορά υψηλού επιπέδου έρευνας, ανάλυσης και αποτίμησης εταιριών, μέσω της συστηματικής παρακολούθησης και μελέτης όλων των χρηματοοικονομικών εξελίξεων στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίου. Οι συντελεστές του οίκου VRS διαθέτουν πολυετή εμπειρία στο χώρο της εγχώριας και διεθνούς οικονομίας, καθώς και σε πεδία έρευνας και ανάλυσης των κεφαλαιαγορών, με παράλληλη εξειδίκευση στους τομείς της ανάλυσης και αποτίμησης εισηγμένων και μη εταιριών. Οι κυριότερες δραστηριότητες της VRS είναι: 1. Εκπόνηση Μελετών, Αναλύσεων & Αποτιμήσεων Εισηγμένων Εταιριών 2. Παροχή Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Οικονομικής και Επενδυτικής Φύσης 3. Εκπαίδευση Επιμόρφωση Στελεχών της Αγοράς 4. Εξειδικευμένες Χρηματοοικονομικές Μεταφράσεις 5. Συγγραφική Δραστηριότητα Η πληροφόρηση που περιέχεται στο παρόν δελτίο βασίζεται σε ευρέως δημοσιοποιημένα στοιχεία, στατιστικές βάσεις δεδομένων, ετήσιους απολογισμούς, ενημερωτικά δελτία, επίσημες ανακοινώσεις και άλλες εξειδικευμένες πηγές πρωτογενούς ή δευτερογενούς έρευνας, οι οποίες κατά την άποψη των συντακτών είναι έγκυρες, αξιόπιστες και οι κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτικότερες του προς εξέταση αντικειμένου. Οι συντάκτες δεν έχουν προβεί σε πρωτογενή έλεγχο του συνόλου των αναγραφόμενων πληροφοριών / στοιχείων και κατά συνέπεια δεν εγγυώνται με απόλυτο τρόπο την ποιοτική και ποσοτική ακρίβεια των δεδομένων και απόψεων που εμπεριέχονται σε αυτό. Η πληροφόρηση και οι απόψεις που παρουσιάζονται αποτελούν προϊόν συνθετικής και κριτικής μεθόδου, και ενδέχεται να μεταβληθούν χωρίς καμία ειδοποίηση προς τα ενδιαφερόμενα μέρη. Παράλληλα, είναι πιθανόν, οι απόψεις που βασίζονται σε διαφορετική μεθοδολογία ανάλυσης (θεμελιώδη, τεχνική ή στατιστική ανάλυση) αλλά και σε διαφορετική θεώρηση να μην βρίσκονται, κατά αναγκαίο τρόπο, σε απόλυτη αρμονία μεταξύ τους και ως εκ τούτου τα αντίστοιχα εξαγόμενα δεδομένα / συμπεράσματα ανάλογα να διίστανται ή να διαφοροποιούνται. Οι προβλέψεις που αναφέρονται στο δελτίο δύνανται να αποτελούν ένα μόνο από τα πολλά υποψήφια / πιθανά σενάρια μελλοντικών εξελίξεων, ανάλογα με τις διαφορετικές κάθε φορά υποθέσεις που λαμβάνονται υπόψη για την εξαγωγή τους. Επίσης εκφράζονται ως προσωπικές, απόψεις των συντακτών και όχι κατ αναγκαίο τρόπο ως βασικές θέσεις που εκπροσωπούν την εταιρεία VRS σε ευρύτερη διάσταση. Όλες οι απόψεις οι οποίες βασίζονται σε προβλέψεις μεγεθών χρηματοοικονομικής φύσεως υπόκεινται σε σημαντικούς κινδύνους και αβεβαιότητες με αποτέλεσμα να απαιτείται εξαιρετική προσοχή στη χρήση τους. Οι μελέτες και οι αναλύσεις του παρόντος δελτίου εκπονούνται με κύριο αλλά όχι αποκλειστικό σκοπό την ενημέρωση των αποδεκτών του. Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή, χρησιμοποίηση και διανομή του παρόντος δελτίου χωρίς την έγγραφη άδεια της VRS και των εκπροσώπων της. Για να εγγραφείτε ή να διαγραφείτε από τη λίστα διανομής του «δελτίου ενέργειας», για οποιαδήποτε παρατήρηση ή σχόλιο, καθώς και για αποστολή πληροφοριών, ανακοινώσεων και δελτίων τύπου προς επεξεργασία και δημοσίευση, παρακαλούμε στείλετε μήνυμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση: research@iraj.gr 23