ΤΟ «ΜΝΗΜΟΝΙΟ 3» ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΕΦΕΡΕ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Εισηγητής : Κωνσταντίνος Τσουμάνης Δικηγόρος Σ.Π.Ε.Δ.Ε.Θ. & Κ.Μ. (Ζητήματα εργατικού Δικαίου) ΤΟ «ΜΝΗΜΟΝΙΟ 3» ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΕΦΕΡΕ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Κατά την Α Τακτική Γενική Συνέλευση του Σ.Π.Ε.Δ.Ε.Θ. ΚΑΙ Κ.Μ., διανεμήθηκε στα μέλη του Συνδέσμου και τέθηκε σε συζήτηση η ενημερωτική εισήγηση μου με τίτλο «Οι πρόσφατες τροποποιήσεις στην εργατική νομοθεσία και η δι αυτών παρεχόμενη ευχέρεια στον εργοδότη της εξαρτημένης σύμβασης εργασίας», δια της οποίας εξέθεσα εν συντομία τις μεταβολές που επέφερε ο Ν.4046/2012 (γνωστός και ως «Μνημόνιο 2») και η Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου υπ αριθμ. 6/2012 στην εργατική νομοθεσία και ειδικότερα στα σύνθετα νομικά ζητήματα της συλλογικής διαπραγμάτευσης, της δεσμευτικότητας των Σ.Σ.Ε. για τους εργοδότες και της μονομερούς/συμβατικής μείωσης μισθών. Επειδή ήδη με το Ν.4093/2012 («Μνημόνιο 3»), οι ραγδαίες μεταβολές στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις σχέσεις εργαζομένουεργοδότη συνεχίστηκαν, εκθέτω κατωτέρω τις κυριότερες σχετικά με την εργατική νομοθεσία διατάξεις του εν λόγω εφαρμοστικού νόμου. Τα ερμηνευτικά σχόλια αυτή την φορά είναι σαφώς περιορισμένα σε σχέση με την εισήγηση επί του Μνημονίου 2, καθόσον οι νέες διατάξεις είναι πολύ απλούστερες και ως επί το πλείστον δεν προκύπτουν μείζονα ερμηνευτικά ζητήματα, όπως αυτά που προέκυψαν με τον προηγούμενο εφαρμοστικό νόμο. Ειδικότερα: Α-ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΙΑ.11. ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΝΟΜΙΜΟΥ ΚΑΤΩΤΑΤΟΥ ΜΙΣΘΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΩΤΑΤΟΥ ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (ΔΙΑΤΑΞΗ ΠΛΑΙΣΙΟ), ΚΑΤΩΤΑΤΟΣ ΝΟΜΙΜΟΣ ΜΙΣΘΟΣ ΚΑΙ ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ 1. Με την παρούσα διάταξη θεσπίζεται νέο σύστημα καθορισμού νόμιμου κατωτάτου μισθού υπαλλήλων και ημερομισθίου εργατοτεχνιτών, το οποίο τίθεται σε ισχύ την 1.4.2013. Εντός του πρώτου τριμήνου του 2013 θεσπίζεται με πράξη υπουργικού συμβουλίου η διαδικασία διαμόρφωσης νομοθετικώς καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και κατώτατου ημερομισθίου για τους εργαζόμενους ιδιωτικού δικαίου όλης της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, της αγοράς εργασίας (ιδίως ως προς τα ποσοστά ανεργίας και απασχόλησης) και τη διαβούλευση της κυβέρνησης με εκπροσώπους κοινωνικών εταίρων, εξειδικευμένους επιστημονικούς, ερευνητικούς και λοιπούς φορείς. Κατά το Α' τρίμηνο του 2014 το σύστημα αυτό αξιολογείται ως προς την απλότητα και αποτελεσματικότητα της εφαρμογής, τη μείωση της ανεργίας, την αύξηση της απασχόλησης και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. 2.α. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 1876/1990 αντικαθίσταται ως εξής: «Οι εθνικές γενικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας καθορίζουν τους ελάχιστους μη μισθολογικούς όρους εργασίας, που ισχύουν για τους εργαζόμενους όλης της χώρας. Βασικοί μισθοί, βασικά ημερομίσθια, κάθε είδους προσαυξήσεις αυτών και γενικά κάθε άλλος μισθολογικός όρος, ισχύουν μόνο για τους εργαζόμενους που απασχολούνται από εργοδότες των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων και δεν επιτρέπεται να υπολείπονται του νόμιμου νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου.»

β. Στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του ν. 1876/1990 προστίθενται οι λέξεις «,σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της παρ. 1 του άρθρου 8 του νόμου.» 3. Μέχρι τη λήξη της περιόδου οικονομικής προσαρμογής που προβλέπουν τα Μνημόνια που προσαρτώνται στο ν. 4046/2012 και οι επακολουθούσες τροποποιήσεις αυτών καθορίζεται ο νόμιμος κατώτατος μισθός υπαλλήλων και το ημερομίσθιο εργατοτεχνιτών ως εξής: (α) Για τους υπάλληλους άνω των 25 ετών ο κατώτατος μισθός ορίζεται 586,08 ευρώ και για τους εργατοτεχνίτες άνω των 25 ετών το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται σε 26,18 ευρώ. (β) Για τους υπάλληλους κάτω των 25 ετών ο κατώτατος μισθός ορίζεται 510,95 ευρώ και για τους εργατοτεχνίτες κάτω των 25 ετών το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται σε 22,83 ευρώ. (γ) ί) Ο κατά τα άνω κατώτατος μισθός των υπαλλήλων άνω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 9 ετών και άνω και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών άνω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 18 ετών και άνω. ii) Ο κατά τα άνω κατώτατος μισθός των υπαλλήλων κάτω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για μία τριετία προϋπηρεσίας και για προϋπηρεσία 3 ετών και άνω και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών κάτω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως δύο τριετίες και συνολικά 10% για προϋπηρεσία 6 και άνω ετών. δ) Οι ως άνω προσαυξήσεις προϋπηρεσίας καταβάλλονται σε εργαζόμενο με προϋπηρεσία σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα, για μεν τους εργατοτεχνίτες μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, για δε τους υπαλλήλους μετά τη συμπλήρωση του 19ου έτους της ηλικίας τους και ισχύουν για την συμπληρωθείσα υπηρεσία την 14.2.2012. ε) Πέραν της μηνιαίας τακτικής προσαύξησης λόγω προϋπηρεσίας καμία άλλη προσαύξηση δεν περιλαμβάνεται στο νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο. στ) Έως ότου η ανεργία διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10% αναστέλλεται η προσαύξηση του νομοθετικώς καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου για προϋπηρεσία, που συμπληρώνεται μετά την 14.2.2012. ζ) Ατομικές συμβάσεις εργασίας και συλλογικές συμβάσεις εργασίας κάθε είδους δεν επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης κατώτερο από το νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο. 4. Κάθε αναφορά της ισχύουσας νομοθεσίας γενικά στον ελάχιστο μισθό ή στο ελάχιστο ημερομίσθιο της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) νοείται ο νόμιμος νομοθετημένος κατώτατος μισθός και κατώτατο ημερομίσθιο. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, καταργείται ουσιαστικά εφεξής η συλλογική διαπραγμάτευση μεταξύ εργοδοτικών φορέων και συνδικάτων ως τρόπος διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού. Οι ΕΓΣΣΕ συνεχίζουν να ισχύουν, πλην όμως πλέον θα δεσμεύουν ως προς τους μισθολογικούς όρους αυτών

μόνο τους εργοδότες που είναι μέλη των συμβαλλομένων εργοδοτικών οργανώσεων. (Σημειωτέον δε ότι Εργοδότες επιχειρήσεις που είναι μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων που συμβάλλονται στο πλαίσιο Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και εν προκειμένω στο πλαίσιο της ισχύουσας Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και συγκεκριμένα των εν προκειμένω εργοδοτικών οργανώσεων που την υπογράφουν, ήτοι των Σ.Ε.Β., Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε., Ε.Σ.Ε.Ε., συνεχίζουν να δεσμεύονται τόσο από τους μη μισθολογικούς όρους όσο και από τους μισθολογικούς όρους της ισχύουσας ΕΓΣΣΕ (Βασικός μισθός ή ημερομίσθιο + τριετίες + επίδομα γάμου). Επίσης, «παγώνουν» οι προσαυξήσεις βασικών μισθών λόγω προϋπηρεσίας και τίθεται σαφές όριο στην μέγιστη προσαύξηση μισθών και ημερομισθίων λόγω συμπλήρωσης τριετιών μέχρι την 14-2- 2012. Β. ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΙΑ.12 ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕ ΣΧΕΣΗ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. 1. Από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου η διάταξη του άρθρου 1 του ν. 2112/1920 (Α' 67), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και το εδάφιο Β' της παραγράφου 2 του άρθρου 74 του ν. 3863/2010 (Α' 115), όπως αυτό τροποποιήθηκε από το εδάφιο β' της παρ. 5 του άρθρου 17 του ν. 3899/2010 (Α' 212) αντικαθίστανται ως εξής: «1. Η καταγγελία σύμβασης εργασίας ιδιωτικού υπαλλήλου με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου, διάρκειας πέραν των δώδεκα (12) μηνών, δεν δύναται να πραγματοποιηθεί χωρίς προηγούμενη έγγραφη προειδοποίηση του εργοδότη, και η οποία θα ισχύει από την επομένη της γνωστοποίησης της προς τον εργαζόμενο με τους εξής όρους: α) Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει από δώδεκα (12) «συμπληρωμένους» μήνες έως δύο (2) έτη, απαιτείται προειδοποίηση ενός (1) μηνός πριν την απόλυση. β) Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει από δύο (2) έτη συμπληρωμένα έως πέντε (5) έτη, απαιτείται προειδοποίηση δύο (2) μηνών πριν την απόλυση. γ) Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει από πέντε (5) έτη συμπληρωμένα έως δέκα (10) έτη απαιτείται προειδοποίηση τριών (3) μηνών πριν την απόλυση. δ) Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει από δέκα (10) έτη συμπληρωμένα και άνω απαιτείται προειδοποίηση τεσσάρων (4) μηνών πριν την απόλυση. Εργοδότης που προειδοποιεί εγγράφως τον εργαζόμενο κατά τα ανωτέρω, καταβάλλει στον απολυόμενο το ήμισυ της κατά το επόμενο εδάφιο του παρόντος αποζημίωσης.» 2. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος η παράγραφος 1 του άρθρου 3 του ν. 2112/1920, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:

«3.1. Εργοδότης που παραμελεί την υποχρέωση προειδοποίησης για καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου ιδιωτικού υπαλλήλου οφείλει να καταβάλει στον απολυόμενο υπάλληλο αποζημίωση απόλυσης ως κατωτέρω, εκτός αν οφείλεται μεγαλύτερη αποζημίωση βάσει σύμβασης ή εθίμου ως εξής: ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ Χρόνος υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη Ποσό αποζημίωσης 1 έτος συμπλ. έως 4 έτη 2 μηνών 4 έτη συμπλ. έως 6 έτη 3 μηνών 6 έτη συμπλ. έως 8 έτη 4 μηνών 8 έτη συμπλ. έως 10 έτη 5 μηνών 10 έτη συμπλ. 6 μηνών 11 έτη συμπλ. 7 μηνών 12 έτη συμπλ. 8 μηνών 13 έτη συμπλ. 9 μηνών 14 έτη συμπλ. 10 μηνών 15 έτη συμπλ. 11 μηνών 16 έτη συμπλ. και άνω 12 μηνών» Ο υπολογισμός της ως άνω αποζημίωσης γίνεται με βάση τις τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του ν. 3198/1955 (Α' 98) εξακολουθεί να ισχύει. 3. Για ιδιωτικούς υπαλλήλους με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου, που ήδη απασχολούνται και έχουν συμπληρώσει στον ίδιο εργοδότη προϋπηρεσία άνω των δεκαεπτά (17) ετών, καταβάλλεται αποζημίωση απόλυσης επιπλέον της προβλεπόμενης στο προηγούμενο εδάφιο αποζημίωσης, οποτεδήποτε κι αν απολυθούν κατά την εξής αναλογία: Για 17 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 1 μηνός αποζημίωση Για 18 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 2 μηνών αποζημίωση Για 19 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 3 μηνών αποζημίωση Για 20 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 4 μηνών αποζημίωση Για 21 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 5 μηνών αποζημίωση Για 22 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 6 μηνών αποζημίωση Για 23 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 7 μηνών αποζημίωση Για 24 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 8 μηνών αποζημίωση Για 25 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 9 μηνών αποζημίωση Για 26 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 10 μηνών αποζημίωση Για 27 έτη προϋπηρεσίας συμπληρωμένα 11 μηνών αποζημίωση Για 28 έτη προϋπηρεσίας και άνω 12 μηνών αποζημίωση

Για τον ανωτέρω υπολογισμό λαμβάνονται υπόψη: i) ο χρόνος προϋπηρεσίας που είχε συμπληρώσει ο υπάλληλος κατά τη δημοσίευση του παρόντος ανεξάρτητα από το χρόνο απόλυσης του, και ii) οι τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης που δεν υπερβαίνουν το πόσο των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ. Σε περίπτωση που συντρέχουν οι προϋποθέσεις του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 8 του ν. 3198/1955, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί, λαμβάνονται υπόψη για τον ανωτέρω υπολογισμό οι τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης, με την επιφύλαξη του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του ν. 3198/1955. 4. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, οποιαδήποτε διάταξη ευνοϊκότερη των περιπτώσεων 2 και 3 της παρούσας υποπαραγράφου, προσαρμόζεται στα προβλεπόμενα από αυτές όρια. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, με τις ανωτέρω διατάξεις περικόπτονται σημαντικά τα ποσά των αποζημιώσεων που οφείλονται δυνάμει του Ν.3198/1955 λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας (και, συνακόλουθα, και της αποζημίωσης για αποχώρηση λόγω συνταξιοδότησης). Ειδικότερα δε παύει στο εξής να προσαυξάνεται μετά τα 16 έτη συνεχούς υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη η αποζημίωση απόλυσης για όσους θα συμπληρώνουν το όριο των 16 ετών μετά την δημοσίευση του νόμου (12-11-2012). Όσοι εργαζόμενοι έχουν ήδη κατά την δημοσίευση του νόμου συμπληρώσει τα 17 έτη απασχόλησης θα λάβουν αποζημίωση προσαυξημένη σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα οποτεδήποτε και αν απολυθούν, δεν θα μετρήσει δηλαδή η διανυθείσα μετά την έναρξη ισχύος του νόμου (12-11-2012) υπηρεσία τους στον ίδιο εργοδότη. Γ.ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ ΙΑ.13. ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΙΩΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΒΑΡΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ ΣΩΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Η παράγραφος 4 του άρθρου 30 του ν. 3996/2011 (Α'170) αντικαθίσταται ως εξής: «Ο εργοδότης υποχρεούται να καταθέσει συμπληρωματικούς πίνακες προσωπικού ως προς τα μεταβληθέντα στοιχεία: α) για την πρόσληψη νέου εργαζομένου, το αργότερο την ίδια ημέρα της πρόσληψης και πάντως πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο, β) για την αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή την οργάνωση του χρόνου εργασίας την ίδια μέρα ή το αργότερο εντός δύο (2) εργάσιμων ημερών από την ημέρα αλλαγής ή τροποποίησης του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας και γ) για την αλλαγή νόμιμου εκπροσώπου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης και για μεταβολή των αποδοχών των εργαζομένων εντός 15 μερών. Η κατάθεση συμπληρωματικών στοιχείων μπορεί γίνει γραπτά ή ηλεκτρονικά.» 2. Η υπέρβαση του ωραρίου εργασίας για περιπτώσεις που δεν υπάγονται στα προβλεπόμενα στο άρθρο 1 του ν.δ. 515/1970 επιτρέπεται για δύο (2) ώρες ημερησίως και έως εκατόν είκοσι (120) ώρες το έτος, έπειτα από αναγγελία αυτών από τον εργοδότη στην οικεία Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας πριν ή το αργότερο κατά την ημέρα πραγματοποίησης της υπερωριακής απασχόλησης, με ταυτόχρονη ενημέρωση του Ειδικού

Βιβλίου Υπερωριών, που τηρείται στην επιχείρηση σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 του ν.δ. 515/1970 και το άρθρο 13 του ν. 3846/2010. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, λόγω επειγουσών επιχειρησιακών αναγκών, η υπερωριακή απασχόληση επιτρέπεται να αναγγέλλεται στην οικεία Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας το αργότερο εντός της επόμενης ημέρας από την έναρξη της υπερωριακής απασχόλησης. Αντίγραφο της αναγγελίας τηρείται στον τόπο παροχής της εργασίας. 3. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται η θεώρηση του βιβλίου δρομολογίων από την οικεία Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας, η τήρηση του οποίου προβλέπεται: α) για τα φορτηγά αυτοκίνητα από τη διάταξη του άρθρου 4 του β.δ. 28 Ιαν. 1938 (Α' 35) όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, β) για τα τουριστικά λεωφορεία από τη διάταξη του άρθρου 2 της υ.α. 51266/1975 (Β' 1458), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, και γ) για τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ από τη διάταξη του άρθρου 27 του π.δ. 246/2006 (Α' 261), όπως ισχύει. 4. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται η θεώρηση του Βιβλίου Ημερήσιων Δελτίων Απασχολούμενου Προσωπικού οικοδομικών εργασιών και τεχνικών έργων από την οικεία κοινωνική επιθεώρηση εργασίας, η τήρηση του οποίου προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου μόνου της υ.α. 1801/1989 (Β' 569') όπως ισχύει. Δ. ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ ΙΑ.14. ΧΡΟΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΕΙΣΦΟΡΑΣ ΥΠΕΡ ΤΕΑΠΥΚ 1. Από την ισχύ του παρόντος, η παράγραφος 4 του άρθρου 42 του ν. 1892/1990 (Α' 101) αντικαθίσταται ως εξής: «4. Με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας μπορούν να καθορίζονται ζητήματα που αφορούν τις ημέρες εβδομαδιαίας απασχόλησης εργαζομένων στα καταστήματα για συνολικό εβδομαδιαίο συμβατικό ωράριο 40 ωρών.» 2. Το άρθρο 3 του π.δ. 88/1999 (Α' 94) «Ελάχιστες προδιαγραφές για την οργάνωση του χρόνου εργασίας σε συμμόρφωση με την Οδηγία 93/104/ΕΚ» αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 3 (Άρθρο 3 Οδηγίας) Ημερήσια ανάπαυση Για κάθε περίοδο είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, η ελάχιστη ανάπαυση δεν μπορεί να είναι κατώτερη από έντεκα (11) συνεχείς ώρες. Η περίοδος των είκοσι τεσσάρων (24) ωρών αρχίζει την 00:01 και λήγει την 24:00 ώρα.» 3. Το άρθρο 8 του ν. 549/1977 (Α' 55), κατά το μέρος που κύρωσε το άρθρο 7 της από 26.1.1977 ΕΓΣΣΕ (Β' 60), και το οποίο είχε τροποποιηθεί με το άρθρο 6 του ν. 3846/2010 (Α' 66), αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 7 Κατάτμηση αδείας ί) Επιτρέπεται κατ' εξαίρεση, η κατάτμηση του χρόνου αδείας εντός του αυτού ημερολογιακού έτους σε δύο περιόδους, εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης. Σε κάθε περίπτωση η πρώτη περίοδος της αδείας δεν μπορεί να περιλαμβάνει λιγότερες των έξι (6) εργασίμων

ημερών επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και των πέντε (5) εργασίμων ημερών επί πενθημέρου ή προκειμένου περί ανηλίκων των δώδεκα (12) εργασίμων ημερών. ii) Η κατάτμηση του χρόνου αδείας επιτρέπεται και σε περισσότερες των δύο περιόδων, από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, επί πενθημέρου, ή προκειμένου περί ανηλίκων δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες, μετά από έγγραφη αίτηση του εργαζόμενου προς τον εργοδότη. Ειδικά, σε περιπτώσεις επιχειρήσεων που απασχολούν τακτικό και εποχικό προσωπικό και παρουσιάζουν ιδιαίτερη σώρευση εργασίας που οφείλεται στο είδος ή στο αντικείμενο εργασιών τους, σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο του έτους, για το τακτικό προσωπικό, ο εργοδότης δύναται να χορηγεί το τμήμα της αδείας των 10 εργασίμων ημερών επί πενθημέρου ή 12 επί εξαημέρου, οποτεδήποτε εντός του ημερολογιακού έτους. Η αίτηση αυτή του εργαζόμενου, καθώς και η απόφαση του εργοδότη δεν απαιτούν έγκριση από την αρμόδια υπηρεσία του ΣΕΠΕ, διατηρούνται στην επιχείρηση επί πέντε (5) έτη και είναι στη διάθεση των Επιθεωρητών Εργασίας. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου αυτής διέπονται κατά τα λοιπά από τις διατάξεις της νομοθεσίας για την άδεια.» Δ. ΕΠΙΔΟΜΑ ΓΑΜΟΥ Ως προς το επίδομα γάμου και την υποχρέωση καταβολής του, η οποία θεωρώ ότι χρήζει ιδιαίτερης μνείας, εκθέτω αυτούσιο το σχετικό τμήμα της σχετικής ερμηνευτικής εγκυκλίου του Υπουργείου Εργασίας επί του εφαρμοστικού νόμου: «α) Οι εργοδότες - επιχειρήσεις που δεσμεύονται από ισχύουσες κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές ή επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας (σύμφωνα με τις παρ. 2 και 3 του άρ. 8 του Ν. 1876/1990, όπως ισχύει μετά τον ν. 4093/2012), που προβλέπουν επίδομα γάμου, υποχρεούνται στην καταβολή του. β) Από την 12.11.2012 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 4093/2012) εργοδότες-επιχειρήσεις που δεν δεσμεύονται από ισχύουσες κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές ή επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας (σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις των παρ. 2 και 3 του αρ. 8 του ν. 1876/1990, σε συνδυασμό με την παρ. 2 του άρ. 3 του ν. 1876/1990, όπως το τελευταίο τροποποιήθηκε με το ν. 4093/2012) ή δεν είναι μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων που συμβάλλονται στο πλαίσιο της ισχύουσας ΕΓΣΣΕ ήτοι των Σ.Ε.Β., Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε., Ε.Σ.Ε.Ε (σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της υποπαραγράφου ΙΑ.11 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012), δύνανται, χωρίς να υποχρεούνται, να συνεχίζουν κανονικά την καταβολή του επιδόματος γάμου. γ) Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από την παραγωγή δεσμευτικότητας /υποχρεωτικότητας καταβολής του επιδόματος γάμου, ως ανωτέρω αναλύεται, ισχύουν οι διατάξεις του ν. 4046/12 και 6/12 ΠΥΣ, και ειδικότερα, και εν προκειμένω, η διάταξη της παρ. 4 του αρ. 2 της 6/12 ΠΥΣ, κατά την οποία το επίδομα γάμου, όταν είναι κανονιστικός όρος μιας οποιασδήποτε σσε δεν μετενεργεί και άρα δεν περιλαμβάνεται στους συμβατικούς

πλέον όρους της ατομικής σύμβασης, όταν λήξει ή καταγγελθεί η σσε και παρέλθει και το τρίμηνο της παράτασης ισχύος της, με αποτέλεσμα μόνο με βούληση των μερών στο πλαίσιο σύναψης νέας σσε ή σύναψης ατομικής σύμβασης μπορεί εκ νέου να συμφωνείται. II) Σε κάθε περίπτωση με Εθνικές Γενικές, Κλαδικές, Ομοιοεπαγγελματικές και Επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, μπορούν να συμφωνούνται ελευθέρως από τα συμβαλλόμενα μέρη μισθολογικοί όροι οποιουδήποτε είδους και ύψους (Βασικοί μισθοί, ημερομίσθια, προσαύξηση ωριμάνσεων, παντός είδους επιδόματα κλπ). Οι μισθολογικοί αυτοί όροι σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορούν να είναι δυσμενέστεροι από τους προβλεπόμενους μισθολογικούς όρους του νόμιμου νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομίσθιου, όπως ορίζεται στις περιπτώσεις 1 και 3 της υποπαραγράφου ΙΑ.11 του άρθρου πρώτου του Ν.4093/2012. Τέλος ακόμη και όροι ατομικών συμβάσεων δεν επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης κατώτερο από το νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο (περίπτωση 3ζ της υποπαραγράφου ΙΑ.11 του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012.)» Η παρούσα εισήγηση λειτουργεί ως συμπληρωματική της προγενέστερης εισήγησης μου επί του Μνημονίου 2 και της 6/2012 ΠΥΣ, διότι από κοινού οι δυο τελευταίοι εφαρμοστικοί νόμοι συνθέτουν ένα νέο και συνεχώς μεταβαλλόμενο νομοθετικό πλαίσιο στα εργασιακά, υπό την ισχύ του οποίου είναι εύλογο να προκύψουν ερμηνευτικές δυσκολίες, αλλά και απλές πρακτικές απορίες από τα μέλη του ΣΠΕΔΕΘ ως εργοδότες. Κων/νος Τσουμάνης Δικηγόρος