ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δημήτρης Κουσκουρίδης Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ. & Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός Δ.Π.Θ. Ενεργειακός Σύμβουλος

Θεματικές Ενότητες Α. Ενεργειακό ισοζύγιο στην Ελλάδα Πηγές Ενέργειας & στοιχεία δικτύου Β. Ενεργειακό ισοζύγιο στην Ελλάδα Κατανάλωση Ενέργειας Β1. Βιομηχανία και Ενέργεια Γ. Ενεργειακοί Στόχοι της χώρας Δ. Προοπτικές

Α. Ενεργειακό ισοζύγιο στην Ελλάδα Πηγές Ενέργειας & στοιχεία δικτύου

Πηγές Ενέργειας & στοιχεία δικτύου Ο τομέας ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργεί στο πλαίσιο που καθορίζει ο Ν. 2773/1999 «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ρύθμιση θεμάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις»(φεκ Α 286) που ψηφίστηκε για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 96/92/ΕΚ για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (OJ L27/30.1.1997). Ο βασικός αυτός νόμος τροποποιήθηκε κυρίως με το Ν. 3175/2003 "Αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού, τηλεθέρμανση και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ Α 207) και το Ν.3426/2005 «Επιτάχυνση της Διαδικασίας για την Απελευθέρωση της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας»(ΦΕΚ Α 304).

Στοιχεία ηλεκτρικού συστήματος 1/2 Η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού που ιδρύθηκε το 1950 κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά και φέρει το κύριο μέρος της παραγωγής Την τελευταία 5 ετία περίπου δραστηριοποιούνται και ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες συμμετέχουν στον ανταγωνισμό της ελεύθερης αγοράς, ενδεικτικά αναφέρονται οι : Elpedison, Ήρων Θερμοηλεκτρική, Aegean Power, Energa (πρώην Verbund), EFT Hellas κλπ. Οι γραμμές μεταφοράς του συστήματος έχουν μήκος 12.000 χλμ. Οι γραμμές διανομής του δικτύου στο σύνολο της χώρας ανέρχονται σε περίπου 217.000 χλμ.

Στοιχεία ηλεκτρικού συστήματος 2/2 Ο αριθμός των εξυπηρετούμενων πελατών είναι περίπου 7,5 εκατομμύρια Οι συνδέσεις με όμορες βαλκανικές χώρες (Αλβανία, ΠΓΔΜ, Βουλγαρία) είναι ικανές να καλύψουν άνω του 7% των αναγκών της χώρας, πρόκυτε για περίσσεια ενέργειας της Βουλγαρίας και Ρουμανίας Η σύνδεση με την Ιταλία με υποβρύχιο καλώδιο DC 400 KV, έχει δυναμικότητα μεταφοράς 500 MW και λειτουργεί εμπορικά από το 2002

Πηγές Καυσίμου 1/2 Επίσημα στοιχεία έτους 2008

Πηγές Καυσίμου 2/2 Λιγνίτης (εγχώριος) : 70 εκατομμύρια τόνοι Πετρέλαιο : χρησιμοποιείται κυρίως για την λειτουργία μονάδων νησιωτικών συστημάτων μή συνδεόμενων με την ηπειρωτική χώρα Φυσικό αέριο : εισαγωγές προερχόμενες από Ρωσία και Αλγερία σε μορφή LNG

Β. Ενεργειακό ισοζύγιο στην Ελλάδα Κατανάλωση Ενέργειας Β1. Βιομηχανία και Ενέργεια

Κατανάλωση Ενέργειας Οι εκτιμήσεις για την ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά το έτος 2010, την προσδιορίζαν σε 61 TWh*, δηλαδή πολύ χαμηλότερα από το επίπεδο των 68 72 TWh το οποίο προβλεπόταν στις υποβληθείσες Εθνικές Εκθέσεις των προηγούμενων ετών στο πλαίσιο της Οδηγίας Η αναθεώρηση οφείλοταν στη μείωση της ζήτησης αλλά και στην αισθητή μείωση του προβλεπόμενου ρυθμού ανάπτυξης. Κατά συνέπεια, υπήρξε ανάγκη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. (συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων υδροηλεκτρικών) της τάξης των 12,26 TWh κατά το έτος 2010 * περιλαμβάνονται 6% ιδιοκατανάλωση των μονάδων παραγωγής και 2,5% απώλειες δικτύου μεταφοράς

Β1. Βιομηχανία & Ενέργεια 1/3 Σύμφωναμετοενεργειακόισοζύγιοτηςχώρας, η συμμετοχή της Bιομηχανίας στη συνολική κατανάλωση τελικής ενέργειας ανέρχεται περίπου στο 23% (στοιχεία Υπουργείου Ανάπτυξης, 2002). Το προφίλ της παραγόμενης Ενέργειας είναι από : Ηλεκτρισμός : 26,8% Συμβατικά καύσιμα : 67,8% Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας : 5,4%

Βιομηχανία & Ενέργεια 2/3 Η ενεργειακή ένταση (κατανάλωση ενέργειας ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος) που παρουσιάζει η ελληνική βιομηχανία είναι υψηλή σε σχέση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εμφανίζουν παρεμφερή βιομηχανική δομή και ανάπτυξη Η κατανάλωση ενέργειας υλοποιείται με χαμηλό βαθμό απόδοσης Ο χαμηλός βαθμός ενεργειακής απόδοσης της ελληνικής βιομηχανίας οφείλεται κυρίως στην έλλειψη επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού Υπάρχει άγνοια των επιχειρήσεων για τις δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας το οποίο μπορεί να κυμανθεί από ένα απλό «ενεργειακό νοικοκύρεμα» έως ειδικά project με μεσο βραχυπρόθεσμη απόσβεση Η οικονομική κρίση αντιστρέφει το κλίμα της αντιμετώπισης από τις επιχειρήσεις προς τον Ενεργειακό Σύμβουλο, τα προηγούμενα έτη υπήρχε σχετική δυσπιστία

Βιομηχανία & Ενέργεια 3/3 Το εργαλείο το οποίο θα ορίσει τον βαθμό και τον τρόπο των επεμβάσεων είναι η Ενεργειακή Επιθεώρηση (ΕΕ) Ορισμός ΕΕ : Διαδικασία εκτίμησης των πραγματικών καταναλώσεων ενέργειας σε ένα ενεργειακό σύστημα, των παραγόντων που τις επηρεάζουν καθώς και των δυνατοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας Στόχος : η σαφής εικόνα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ενεργειακά η βιομηχανία

Επεμβάσεις εξοικονόμησης Ενέργειας στη Βιομηχανία Οι σημαντικότερες επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας που μπορούν να υλοποιηθούν σε μία Βιομηχανία, ενδεικτικά είναι : 1. η αντικατάσταση ηλεκτροκινητήρων με σύγχρονους κινητήρες υψηλού βαθμού απόδοσης 2. ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων πεπιεσμένου αέρα 3. ηρύθμιση, συντήρηση, αντικατάσταση λεβήτων, φούρνων, κλιβάνων, η θερμομόνωση αγωγών, δεξαμενών και άλλου εξοπλισμού 4. η ανάκτηση θερμότητας 5. η εγκατάσταση συστήματος ενεργειακής διαχείρισης 6. η υποκατάσταση υγρών καυσίμων από φυσικό αέριο 7. η εγκατάσταση συστήματος συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού 8. η σωστή προληπτική συντήρηση των εγκαταστάσεων (ανάπτυξη TPM)

Οφέλη που προκύπτουν από την εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία 1. Μείωση του κόστους παραγωγής του τελικού προϊόντος και συνεπώς αύξηση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας 2. Μείωση των εκπομπών των αέριων ρύπων και προσαρμογή των βιομηχανιών στις υπό εφαρμογή σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες 3. Θετική συμβολή στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, λόγω μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας 4. Συμβολή στην προσπάθεια της χώρας για μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα και αντίστοιχη εξοικονόμηση συναλλάγματος 5. Συμβολή στην επίτευξη των στόχων και των δεσμεύσεων της χώρας, που έχουν τεθεί για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου σε διεθνές επίπεδο.

Ενεργειακή διαχείριση / Energy Management Η ολοκληρωμένη Ενεργειακή Διαχείριση αποτελεί το κλειδί επίτευξης των Ενεργειακών στόχων σε μια επιχείρηση, διακρίνεται στα επιμέρους στάδια : Ενεργειακή Επιθεώρηση Ορισμός Ενεργειακού υπευθύνου Δημιουργία αρχείου ενεργειακών καταναλώσεων και συνεχής ενημέρωση του Σύνταξη ενεργειακών εκθέσεων προς την διοίκηση σε τακτά χρονικά διαστήματα Εφαρμογή νέων τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας (συμπαραγωγή, αυτοματισμοί, LED φωτισμός, BEMS κλπ) Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του προσωπικού σχετικά με τους στόχους του προγράμματος Εκπαίδευση του τεχνικού προσωπικού και συμμετοχή στην κοινή προσπάθεια, η μείωση του κόστους σώζει θέσεις εργασίας

Γ. Ενεργειακοί στόχοι της χώρας

Ενεργειακοί στόχοι της Ελλάδας Με την οδηγία 2001/77/ΕΚ «Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας» προβλέπεται για την Ελλάδα ενδεικτικός στόχος συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, περιλαμβανομένης της υδραυλικής ενέργειας των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων, σε ποσοστό 20,1% της εγχώριας ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας. Ο στόχος αυτός είναι συμβατός με τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κυότο (Δεκέμβριος 2007). Επιπλέον, η ψήφιση της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ3 η οποίατέθηκεγιατην εφαρμογή της Ενεργειακής Πολιτικής για την Ευρώπη ενέκρινε δεσμευτικό στόχο συνιστάμενο σε μερίδιο 20% συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη συνολική ενεργειακή κατανάλωση της ΕΕ έως το 2020, με το νέο στόχο για τη χώρα μας να ανέρχεται στο 18%.

Κατεύθυνση υλοποίησης των στόχων Η κατεύθυνση στην οποία πρέπει να κινηθεί η χώρα για να πετύχει τους στόχους της είναι διπλή : 1. Περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ 2. Εξοικονόμηση ενέργειας και βελτίωση του Ενεργειακού προφίλ όλων των εγκαταστάσεων (Βιομηχανία, κατοικίες)

Εξέλιξη Εγκατεστημένης Ισχύς Μονάδων ΑΠΕ την Τελευταία Δεκαετία Εγκατεστημένη Ισχύς Ηλεκτρικής Ενέργειας (MW) Τεχνολογία ΑΠΕ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Σύνολο 269 338 355 444 556 581 855 989 1.232 1.398 ΜΥΗΣ 42 45 45 50 59 64 77 95 158 180 Φ/Β 0 1 1 1 1 1 5 9 12 37 Αιολικά 226 270 287 371 472 491 749 846 1.022 1.140 Βιομάζα 1 22 22 22 24 24 24 39 40 41

Ισχύς ΑΠΕ σε MW έως Σεπτέμβριο 2009

Αθροιστικά εγκατεστημένη ισχύς σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με χρήση Α.Π.Ε. (στοιχεία ΔΕΣΜΗΕ, Σεπτέμβριος 2009)

Προϋποθέσεις περαιτέρω διείσδυσης ΑΠΕ / αισιόδοξο σενάριο υλοποίησης Για να καταστεί δυνατή η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να γίνουν τουλάχιστον : Υλοποίηση των επενδύσεων που έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης Ολοκλήρωση των εκτεταμένων έργων ενίσχυσης των δικτύων στις περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης Ολοκλήρωση των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων Μεσοχώρας, Ιλαρίωνας, Μετσοβίτικο για να ξεκινήσουν να εγχύουν ενέργεια στο Σύστημα

Δ. Προοπτικές

Ανάγκη για πρόσθετα μέτρα και πολιτικές έχουν δρομολογηθεί τα ακόλουθα: 1. Προώθηση και ενίσχυση των υβριδικών συστημάτων στα νησιά, που θα οδηγήσει στην αυξημένη διείσδυση Α.Π.Ε. σε περιοχές με πλούσιο αιολικό δυναμικό, λ.χ. υβριδικό πάρκο στην Ικαρία 2. Στην αγορά φωτοβολταϊκών συστημάτων να ολοκληρωθεί η αδειοδοτική τους διαδικασία σε ώριμα έργα. Επίσης, το πρόγραμμα φωτοβολταϊκών στις στέγες των κτιρίων συνεισφέρει επιπρόσθετα ωφέλη 3. Πρέπει να δρομολογηθεί άμεσα ο σχεδιασμός και η δυνατότητα χρήσης της παράκτιας ζώνης και της θάλασσας για εγκατάσταση Α.Π.Ε. 4. Ανάπτυξη αιολικών πάρκων σε νησιά και μεταφορά της παραγόμενης ενέργειας στο διασυνδεδεμένο σύστημα μέσω υποθαλάσσιων γραμμώνκαλωδίων

Ανάγκη για τεχνολογικές εμπορικές παρεμβάσεις Έχουν αποφασισθεί και προωθούνται οι τεχνολογικές εμπορικές παρεμβάσεις : Η διασύνδεση των Βορειοανατολικών Κυκλάδων με το διασυνδεδεμένο σύστημα. Προβλέπεται η σύνδεση της Σύρου με το Λαύριο μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου υψηλής τάσης (DC ή AC) και η ανάπτυξη δικτύου υψηλής τάσης αποκλειστικά μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων. Η σύνδεση των νησιών αυτών θα επιτρέψει την διοχέτευση σημαντικής ποσότητας αιολικής & γεωθερμικής ενέργειας υψηλής ενθαλπίας στο σύστημα που σήμερα δεν μπορεί να απορροφηθεί παρά μόνο σε πολύ μικρό ποσοστό αφού πρόκειται για αυτόνομα ασθενήδίκτυα (weak grids)

Περιοχές αιολικής προτεραιότητας

Περιοχές υδροδυναμικής δραστηριότητας

Περιοχές υψηλού αιολικού δυναμικού Οι περιοχές υψηλού αιολικού δυναμικού έχουν προσελκύσει ήδη μεγάλο ενδιαφέρον επενδυτών Όμως, στιςσυγκεκριμμένεςπεριοχέςυπάρχειανεπάρκειαυποδομής στο σύστημα μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας Για την αύξηση της μεταφορικής ικανότητας του ηλεκτρικού δικτύου βρίσκονται σε εξέλιξη τεχνικές παρεμβάσεις (κατασκευές γραμμών μεταφοράς, ΚΥΤ, χάρτης 2 & 3)

Συμπεράσματα Η Ελλάδα καταβάλλει εντατικές προσπάθειες στο θεσμικό, κανονιστικό, τεχνικό και χρηματοδοτικό επίπεδο για την προσέγγιση του ενδεικτικού στόχου 20,1% της Οδηγίας 2001/77/ΕΚ, ο οποίος υπό ευνοϊκές συνθήκες μπορεί να επιτευχθεί σε σχετικό σύντομο χρονικό διάστημα μετά το πέρας αυτής της οδηγίας Έχουν εντοπιστεί τα εμπόδια και καταβάλλεται συντονισμένη προσπάθεια να ελεγχθούν και να αντιμετωπισθούν οι παράμετροι που συντελούν στην επίτευξη του επιθυμητού ρυθμού ανάπτυξης των έργων ΑΠΕ ώστε να επιτευχθεί ο Εθνικός Στόχος Έχουν ξεκινήσει οι πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια του δημοσίου & ιδιωτικού (κατοικίες) τομέα αλλά υπάρχει η ανάγκη να επεκταθεί η πολιτική και στην Βιομηχανία Οι επιχειρήσεις πρέπει να δείξουν εμπιστοσύνη στο Ελληνικό επιστημονικό τεχνικό προσωπικό, επιβάλλεται η περαιτέρω ενημέρωση τους για τις δυνατότητες που μπορούν να επωφεληθούν

Σας Ευχαριστώ για την προσοχή Σας!!!