ΕΞΙΣΤΟΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ ΜΕ ΟΧΗΜΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ
Στην ερευνητική εργασία μας ασχοληθήκαμε με τη μυθολογία, γιατί η γοητεία των μύθων παραμένει αναλλοίωτη σ όλη την ιστορική διαδρομή του ανθρώπου μέχρι και σήμερα, παρά την πρόοδο της επιστήμης και την κυριαρχία της λογικής.
Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με την αργοναυτική εκστρατεία συγκεκριμένα
γιατί είναι η ιστορία μιας παρέας νέων ανθρώπων, που επιχειρεί ένα ταξίδι στον κόσμο, τολμώντας το ακατόρθωτο και χαράζοντας τη δική της πορεία.
Είναι μια ιστορία στην οποία κάθε νέος άνθρωπος μπορεί να αναγνωρίσει κάποια από τα όνειρά του.
Οι ήρωες της αργοναυτικής εκστρατείας είναι άνθρωποι με έντονα πάθη. Τολμούν να χαράξουν νέους δρόμους, να ξεπεράσουν τους παλιούς
να φτάσουν εκεί που δεν έφτασε πριν κανείς
Ελάτε να ταξιδέψουμε, στο χάρτη, μαζί με τους αργοναύτες με όχημα αντί την αργώ, τα έργα ζωγραφικής που αναφέρονται στην αργοναυτική εκστρατεία...
Ο Φρίξος και η Έλλη, όπως τους φαντάστηκε, ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος. Η Ωκεανίδα Νεφέλη είχε παντρευτεί τον βασιλιά, του Ορχομενού Αθάμαντα και απέκτησε μαζί του δυο παιδιά, τον Φρίξο και την Έλλη.
Έπειτα από λίγο καιρό όμως, ο βασιλιάς εγκατέλειψε την πρώτη του γυναίκα και παντρεύτηκε την Ινώ, μια μοχθηρή και κακιά πριγκίπισσα. Ινώ ζήλευε τα παιδιά του Αθάμαντα και προσπαθούσε να απαλλαγεί από αυτά. H Ινώ προσπαθεί να εξοντώσει τον Φρίξο
Έπεισε, λοιπόν, τις γυναίκες του Ορχομενού να φουρνίσουν το στάρι
που είχαν για σπόρο, για να έχουν δήθεν καλύτερη σοδειά.
Όπως ήταν φυσικό, οι σπόροι δεν βλάστησαν και δεν υπήρχε τροφή στη χώρα.
Ο Αθάμας έστειλε ανθρώπους στο μαντείο των Δελφών, να ζητήσουν χρησμό. Οι απεσταλμένοι όμως πληρωμένοι από την Ινώ, είπαν στον βασιλιά
ότι για να ξανακαρπίσει η γη, έπρεπε να θυσιάσει τα δυο παιδιά του, τον Φρίξο και την Έλλη. Ο βασιλιάς μπροστά στο ενδεχόμενο γενικού λιμού, αποφάσισε να θυσιάσει τα παιδιά του.
Ευτυχώς η Νεφέλη, με τη βοήθεια της Ήρας έστειλε ένα κριάρι με ολόχρυσο τρίχωμα, που πήρε στη ράχη του τα δυο παιδιά και πέταξε προς την Κολχίδα.
Καθώς όμως πετούσαν πάνω από το στενό που χωρίζει την Ευρώπη από την Μικρά Ασία, η Έλλη έχασε την ισορροπία της και έπεσε στο κενό. Από τότε το πέρασμα αυτό ονομάζεται Ελλήσποντος.
Ο Φρίξος έφτασε στον προορισμό του όπου ο βασιλιάς Αιήτης, τον καλοδέχτηκε.
Για να ευχαριστήσει τους θεούς, ο Φρίξος θυσίασε το χρυσόμαλλο κριάρι στον Δία. Το χρυσόμαλλο δέρας, το δέρμα δηλαδή του ζώου, κρεμάστηκε σε μια βελανιδιά στο ιερό δάσος του Άδη
και φύλακάς του ορίστηκε ένας τρομακτικός δράκοντας.
Αυτό το χρυσόμαλλο δέρας είναι η αφορμή
για την αργοναυτική εκστρατεία
που ξεκινάει από την Ιωλκό, το σημερινό Βόλο, όπου βασίλευε ο Πελίας
ο οποίος πήρε την εξουσία με τη βία, αφού εκτόπισε
τον αδελφό του Αίσωνα που ήταν ο νόμιμος βασιλιάς. ( Ναι θυμίζει Άμλετ και lion king)
Ο Αίσονας για να γλιτώσει τον γιό του, τον Ιάσωνα από τα δόντια του θείου του, τον έστειλε στο Πήλιο και τον παρέδωσε στον σοφό Κένταυρο Χείρωνα,
ο οποίος τον μεγάλωσε και τον μόρφωσε
Όταν ο Ιάσωνας μεγάλωσε κατέβηκε στην Ιωλκό να ζητήσει τον θρόνο που δικαιωματικά του ανήκε. Στο δρόμο προσπαθώντας να περάσει ένα χείμαρρο έχασε το ένα του σανδάλι
και έτσι παρουσιάστηκε στον Πελία μονοσάνδαλος. Εκείνος κατάλαβε ότι κινδυνεύει γιατί είχε πάρει χρησμό, ότι θα απειληθεί από έναν μονοσάνδαλο.
Υποσχέθηκε, παρ όλα αυτά, στον Ιάσωνα ότι θα του παραχωρήσει τον θρόνο, αν πρώτα εκείνος έφερνε πίσω το χρυσόμαλλο δέρας, γνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο ήταν ακατόρθωτο και πιστεύοντας ότι έτσι θα τον ξεφορτωθεί χωρίς να χρειαστεί να τον σκοτώσει.
Ο Ιάσονας δέχτηκε τον όρο του Πελία και παράγγειλε στον Άργο, που ήταν φημισμένος τεχνίτης, να του κάνει ένα γερό και γρήγορο καράβι με πενήντα κουπιά.
Η Αθηνά βοηθάει τον Τίφυ να υψώσει το κατάρτι, ενώ ο Άργος σφυρηλατεί το πλοίο, 50 μ.χ. Ρωμαϊκό ανάγλυφο. Ο Άργος, σκάρωσε ένα πολύ στερεό καράβι, την Αργώ, το οποίο με την βοήθεια της θεάς Αθηνάς έγινε και τόσο ελαφρύ, ώστε μπορούσαν οι ναύτες να το σηκώσουν στους ώμους.
Επίσης, χάρη στην θεά Αθηνά, πρόσθεσε στην πλώρη του ένα κομμάτι ξύλο από την ιερή βελανιδιά της Δωδώνης
και το καράβι απέκτησε ανθρώπινη λαλιά και προφητική ικανότητα, ξεχωρίζοντας από κάθε άλλο.
Στο πλήρωμα της Αργώς εκτός από τον Ιάσωνα και τον Άργο συμμετείχε ο μεγαλύτερος ήρωας της ελληνικής μυθολογίας ο Ηρακλής.
Συμμετείχε ο Ορφέας από την Θράκη, που με το γλυκό του τραγούδι και την μαγευτική του λύρα, μπορούσε να ηρεμεί ακόμα και τα θηρία.
Ακολούθησαν στην εκστρατεία ο Τίφυς και ο Αγκαίος, που ήταν στο τιμόνι του καραβιού.
Ο Ύλας, ένας όμορφος νέος, που ήταν φίλος και ιπποκόμος του Ηρακλή Ο Ίδμωνας και ο Μόψος που ήταν οι μάντεις
Η Αταλάντη ήταν η μόνη γυναίκα στο πλήρωμα της αργοναυτικής εκστρατείας
Οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης ήταν κι αυτοί ανάμεσα στους αργοναύτες
και πολλοί άλλοι Έλληνες, αφού το πλήρωμα του καραβιού αποτελούσαν οι σημαντικότεροι ήρωες της εποχής.
Οι αργοναύτες ξανοίχτηκαν στο πέλαγος
και πρώτος σταθμός τους ήταν η Λήμνος
Το νησί το κατοικούσαν τότε μόνο γυναίκες. Η θεά Αφροδίτη, επειδή είχαν πάψει να την τιμούν, τις είχε καταραστεί
να βγάζει το κορμί τους μια ανυπόφορη μυρωδιά.
Γι αυτό οι άνδρες τους δεν τις πλησίαζαν και έσμιγαν μόνο με παλλακίδες
Αυτό θύμωσε τις γυναίκες της Λήμνου, που πήραν την απόφαση και σκότωσαν μέσα σε μια νύχτα τους άνδρες, τις παλλακίδες, ακόμα και τα αρσενικά τους παιδιά, επειδή είχαν τον φόβο μήπως θελήσουν, να εκδικηθούν το θάνατο των πατεράδων τους.
Όταν οι Αργοναύτες φάνηκαν να πλησιάζουν στη Λήμνο,
οι γυναίκες αρματώθηκαν και στάθηκαν στην παραλία. Έγιναν όμως διαπραγματεύσεις και οι Αργοναύτες ορκίστηκαν ότι βγαίνοντας στο νησί θα έσμιγαν μαζί τους.
Έτσι κι έγινε. Οι αργοναύτες έμειναν στο νησί καιρό, καλοπερνώντας, αφού τίμησαν την θεά και αποκαταστάθηκε η μυρωδιά. Όταν έφυγαν μετά τις έντονες παροτρύνσεις του Ηρακλή άφησαν πίσω τους γιούς και έτσι μπόρεσε να αποκατασταθεί η φυσική τάξη στο νησί.
Αφού πέρασαν από τη Σαμοθράκη και μυηθήκαν στα μυστήρια των Καβείρων
Οι αργοναύτες έφτασαν στην Τροία όπου ένα θαλάσσιο θηρίο έβγαινε στην παραλία, κατέστρεφε τις καλλιέργειες και έτρωγε ανθρώπους και ζώα.
Ο βασιλιάς Λαομέδοντας, πήρε χρησμό από το μαντείο των Δελφών, πως ο Ποσειδώνας ήταν οργισμένος, γιατί δεν τήρησε την συμφωνία που έκανε μαζί του.
Είχε προσλάβει τον Ποσειδώνα και τον Απόλλωνα να του φτιάξουν τα τείχη της Τροίας και στο τέλος, ο αθεόφοβος, δεν τους πλήρωσε.
Αναγκάστηκε λοιπόν ο Λαομέδων να δέσει την κόρη του, Ησιόνη και να την εγκαταλείψει στην παραλία, να την καταβροχθίσει το θαλάσσιο θηρίο και έτσι να εξευμενίσει τον Ποσειδώνα. ( αμαρτίες γονέων παιδεύουν τα τέκνα).
Ο Ηρακλής ελευθέρωσε την κόρη
και σκότωσε το θηρίο
αλλά ο Λαομέδων αθέτησε ξανά την υπόσχεση του να δώσει στον Ηρακλή, γι αντάλλαγμα τις ανίκητες φοράδες του
και το τέλος του δεν ήταν καλό.
Οι Αργοναύτες, αφού πέρασαν τον Ελλήσποντο χωρίς περιπέτειες, έφτασαν στην Κύζικο, στη χώρα των Δολιόνων
όπου ο βασιλιάς του τόπου Κύζικος, τους υποδέχτηκε και τους φιλοξένησε
παραθέτοντας γεύμα πλούσιο προς τιμή τους
Αφού αποχαιρέτησαν τους Δολίονες, οι Αργοναύτες άνοιξαν πανιά για να συνεχίσουν το ταξίδι τους
Τη νύχτα όμως τους έπιασε μεγάλη τρικυμία και αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω στην Κυζικο
Οι Δολίονες μέσα στο σκοτάδι της νύχτας νόμισαν πως τους έκαναν εισβολή οι Μάκρωνες, από τη γειτονική εχθρική χώρα, και γι αυτό τους επιτέθηκαν.
Στην άγρια μάχη που ακολούθησε, ο Ιάσονας σκότωσε τον Κύζικο
Μόνο με το χάραμα κατάλαβαν οι δύο στρατοί την τρομερή τους πλάνη. Τρεις μέρες ακούγονταν οι θρήνοι σε ολόκληρη την Κύζικο για το κακό που είχε γίνει.
Ο επόμενος σταθμός της Αργώς ήταν οι εκβολές του ποταμού Κίου, στην Προποντίδα. Οι Αργοναύτες έστειλαν τον Ύλα, τον αγαπημένο φίλο του Ηρακλή, να φέρει νερό.
Η νύχτα ήταν φεγγαρόλουστη και οι Νύμφες του δάσους και των πηγών είχαν βγει από τους κρυψώνες τους.
Η Νύμφη της πηγής, όπου πλησίασε εκείνος να πάρει νερό, θαμπώθηκε από την ομορφιά του και τυλίγοντας το μπράτσο της γύρω από τον λαιμό του, τον τράβηξε στα βαθιά νερά. Μάταια τον αναζήτησαν οι σύντροφοί του.
Στο τέλος οι Αργοναύτες έφυγαν αφήνοντας πίσω τον Ηρακλή και τον Πολύφημο να ψάξουν για τον Ύλα.
Η τελευταία περιπέτεια των Αργοναυτών στην Προποντίδα ήταν στη χώρα των Βεβρύκων. Όταν οι Διόσκουροι θέλησαν να πάρουν νερό από μια πηγή της Βεβρυκίας, παρουσιάστηκε μπροστά τους ένας δυνατός άντρας.
Ήταν ο Άμυκος, ο γιός του Ποσειδώνα, που φύλαγε την πηγή και ζητούσε από όποιον πλησίαζε να πάρει νερό, να πυγμαχήσει πρώτα μαζί του. Ο νικημένος έπρεπε να γίνει σκλάβος του νικητή.
Ο Πολυδεύκης δέχτηκε την πρόκλησή του.. Στη συμπλοκή ο Άμυκος χτυπήθηκε τόσο δυνατά στο πρόσωπο, ώστε αναγκάστηκε να ομολογήσει πως νικήθηκε
Ο Πολυδεύκης τον έδεσε στον κορμό μιας δάφνης και τον έλαβε να ορκιστεί, ότι από εδώ και πέρα θα άφηνε ελεύθερη την πηγή στους ξένους.
Στη συνέχεια οι Αργοναύτες αποβιβάζονται στη χώρα που κατοικούσε ο τυφλός μάντης Φινέας. Ο Φινέας καταχράστηκε το θεϊκό δώρο, το χάρισμα της μαντικής και έδινε στους ανθρώπους ευκολοεξήγητες προφητείες, αποκαλύπτοντας έτσι τις ιερές σκέψεις του Δία.
Ο Δίας τον καταδίκασε σε μακροχρόνια γερατειά, του πήρε το φως του και επιπλέον έστειλε τις τερατόμορφες Άρπυιες,
κάθε φορά που ο Φινέας ήταν έτοιμος να βάλει στο στόμα του φαγητό, οι Άρπυιες ορμούσαν από τα σύννεφα και του το άρπαζαν. Του άφηναν μόνο λίγο γεμάτο βρωμιές, όσο του χρειαζόταν για να κρατιέται στη ζωή και να μπορούν έτσι συνέχεια να τον τυραννούν. Ο Φινέας έκανε υπομονή γιατί, σαν μάντης που ήταν ήξερε ότι θα έρθουν οι Αργοναύτες και θα τον απαλλάξουν από το μαρτύριό του.
Πράγματι οι Βορεάδες Κάλαϊς και Ζήτης, αναλαμβάνουν να καταδιώξουν τις Άρπυιες με τα σπαθιά τους πέρα από στεριές και θάλασσες και τις προφταίνουν στα δυτικά της Πελοποννήσου. Οι Άρπυιες τότε υπόσχονται ότι θα πάψουν να βασανίζουν τον Φινέα.
Ο Φινέας γεμάτος ευγνωμοσύνη, δίνει στους Αργοναύτες τις πληροφορίες για το ταξίδι τους. Όταν φτάσουν στις Συμπληγάδες, τις πέτρες που ανοιγοκλείνουν με μεγάλη ταχύτητα, τους συμβούλευσε να αφήσουν ένα περιστέρι να περάσει ανάμεσά τους, και μόνο αν εκείνο περάσει απείραχτο, θα περάσει και η Αργώ χωρίς να συνθλιβεί.
Αυτό και έκαναν. Άφησαν ένα περιστέρι και εκείνο κατάφερε να περάσει ανέγγιχτο, εκτός από τα φτερά της ουράς του, που κόπηκαν την τελευταία στιγμή από την σύγκρουση των βράχων.
Βάζοντας δύναμη στα κουπιά οι αργοναύτες κατόρθωσαν να περάσουν με ελάχιστες απώλειες στην κουπαστή του καραβιού.
Από τότε οι Συμπληγάδες έμειναν ακίνητες και ο Εύξεινος Πόντος ανοίχτηκε για πάντα στα πλοία.
Μετά από πολλές περιπέτειες οι αργοναύτες φτάνουν στον προορισμό τους, την Κολχίδα και συναντούν τον Αιήτη.
Ο Αιήτης σαν άλλος Πελίας, δέχεται να παραδώσει το χρυσόμαλλο δέρας, αν ο Ιάσωνας καταφέρει βγάλει σε πέρας μια σειρά από δοκιμασίες σχεδόν ακατόρθωτες.
Έπρεπε να ζέψει δυο χάλκινους ταύρους, που έβγαζαν πύρινες γλώσσες φωτιάς από το στόμα τους, για να καλλιεργήσει ένα χωράφι,
όπου θα έσπερνε όχι σιτάρι, αλλά δόντια δράκοντα,
από τα οποία θα φύτρωναν πάνοπλοι γίγαντες, που θα έπρεπε να αφανίσει.
Ο Ιάσωνας αναγκαστικά αποδέχτηκε την πρόκληση και βρήκε θεόσταλτο σύμμαχο την κόρη του Αιήτη, την μάγισσα Μήδεια, που τον ερωτεύτηκε
και τον βοήθησε με τα μαγικά της να ξεπεράσει όλους τους κινδύνους.
Ο Αιήτης όμως αρνήθηκε να δώσει το δέρας και ο Ιάσωνας με τα φίλτρα της Μήδειας, κατάφερε να κοιμίσει τον φοβερό δράκο που το φύλαγε και να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας.
Οι αργοναύτες μπήκαν στην Αργώ και κίνησαν για το ταξίδι της επιστροφής
Ακολουθώντας τις συμβουλές του Φινέα γύρισαν από άλλο δρόμο, ταξιδεύοντας μέσα από πλωτά ποτάμια
νέους άγνωστους τόπους
και αντιμετωπίζοντας νέες περιπέτειες
που ο χρόνος δεν μας παίρνει να αναφέρουμε αναλυτικά.
Το δύσκολο έργο επιτεύχθηκε και ο Ιάσωνας παρέδωσε το χρυσόμαλλο δέρας στον κατάπληκτο Πελία.
Δεν τελειώνει εδώ η περιπέτεια του Ιάσωνα, ούτε η ενασχόληση μας με την αργοναυτική εκστρατεία. Κάθε σταθμός των αργοναυτών έχει το δικό του συμβολισμό, όπως πάντα γίνεται στους μύθους. Οι προκλήσεις που συναντούν στο ταξίδι της ζωής τους και ο τρόπος που τις αντιμετωπίζουν, δίνουν το στίγμα των ανθρώπων αυτών στην ιστορία. Βγαίνουν στον κόσμο, γνωρίζουν τα πρέπει και τα όρια του, τα αμφισβητούν, πληρώνοντας συχνά μεγάλο τίμημα, και στο τέλος βάζουν τους δικούς τους κανόνες, τα δικά τους όρια. Είναι νέοι με κουράγιο και θέληση, και ο καθένας με τη δική του συνεισφορά στην κοινή προσπάθεια οδηγούν την κοινωνία στο μέλλον. όπως λέει ο Καβάφης,με αφορμή έναν άλλο μυθικό ταξίδι
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις, αν μέν η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις, αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου... Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη. Το φθάσιμον εκεί είν ο προορισμός σου. Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου. Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει και γέρος πια ν αράξεις στο νησί, πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο, μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη. Η Ιθάκη σ έδωσε τ ωραίο ταξείδι. Κ. Καβάφης